Саба?ты?та?ырыбы: Шегіртке мен ??мырс?а Саба?ты? ма?саты: 1. О?ушылар?а Абай ата туралы ма?л?матты ке?ірек беру. Шегіртке мен ??мырс?а мысал ?ле?іні? мазм?нын ашу, м?нерлеп о?у?а жатты?тыру.
2) Ой-?рісін, д?ниетанымын ке?ейту, с?здік ?орын
молайту, е?бек ете білуге баулу.
3) Е?бек?ор болу?а, жал?аулы?тан аула? болу?а
т?рбиелеу. Саба?ты? ?дісі: Баяндау, тіл дамыту. П?наралы? байланыс: д?ниетану, ?н-саз, математика Саба?ты? к?рнекілігі: А.??нанбаев, И.Крылов суреттері Саба?ты? барысы: І.?йымдастыру
Балалар назарын саба??а аудару.
Балалар біз ?азір «Маужырап бар?ыт ?о?ыр к?з» деп аталатын тараумен ж?мыс істеп жатырмыз. Осы тарау бойынша біраз а?ын-жазушылармен танысты?.
ІІ.?ткен саба?ты пысы?тау.
Енді, ?тіп жат?ан тарау бойынша білімдерімізді есімізге т?сірейік. Ол ?шін сендерді ?ш топ?а б?лемін. І топ: «Е?бек?орлар» ІІ топ: «Ал?ырлар» тобы, ІІІ топ: «Шаруашыл» тобы.
І топ. «Маужырап бар?ыт ?о?ыр к?з» тарауында ?андай шы?армаларды о?ыды??
ІІ топ. «К?зді? кереметі» м?тінінде не туралы айтыл?ан?
ІІІ топ. Абайды? таби?ат туралы ?ле?ін айт. К?з туралы ?ле?ін о?иды. М??алім: ?азір жылды? к?з мезгілі Не істейміз? ?ыс?а дайынды? жасаймыз. ?ыс?а дайынды? жасамай ?ызы? ?уып ж?ріп алса?, ?ыста к?п ?иыншылы??а тап боламыз. Ал, б?гінгі саба?ымызда осы ж?нінде болма?.
ІІІ. Жа?а саба?.
1.?ызы?ушылы?ты ояту.
?азір мен ж?мба?тар о?имын, сендер шешуін д?рыс тапса?дар, б?гінгі саба?ымызды? та?ырыбын да білесі?дер.
1) Ат басты,б?рі кеуделі, б?кен,ар?ар м?йізді.
Б?л не? (шегіртке)
2) Ине бел,?ыл?а мойын,?ара батыр
?ара тауды ар?алап бара жатыр.
(??мырс?а)
2. Ма?ынаны тану
Ендеше, балалар, біз б?гінгі саба?ымызда Абай атамызды? «Шегіртке мен ??мырс?а» деп аталатын мысал ?ле?імен танысамыз. ?ле?ді орыс жазушысы Иван Крылов шы?армаларынан аудар?ан. Авторларын таныстыру (слайд ар?ылы к?рсету)
М??алім ?ле?ді о?ып, мазм?нын ашады.
Суретпен ж?мыс.
О?ушылар?а о?ыту. ?рбір о?ушы бір-бір шума?тан о?имыз. Жасыл бояумен жазыл?ан с?здерді дауыстап о?имыз ж?не ?ай кейіпкерге ?атысты екенін айтамыз.
Д?птермен ж?мыс. Та?та?а к?нні? жады мен саба? та?ырыбын жазу.
Жасыл жазыл?ан с?здерді екі топ?а б?ліп жазамыз.
Жаз мезгіліндегі шегіртке: шырылдауы?, ?н сал?ан, г?лайттап
Просмотр содержимого документа
«Саба?ты? та?ырыбы: Шегіртке мен ??мырс?а »
Сабақтыңтақырыбы: Шегіртке мен құмырсқа Сабақтың мақсаты: 1. Оқушыларға Абай ата туралы мағлұматты кеңірек беру. Шегіртке мен құмырсқа мысал өлеңінің мазмұнын ашу, мәнерлеп оқуға жаттықтыру. 2) Ой-өрісін, дүниетанымын кеңейту, сөздік қорын молайту, еңбек ете білуге баулу. 3) Еңбекқор болуға, жалқаулықтан аулақ болуға тәрбиелеу. Сабақтың әдісі: Баяндау, тіл дамыту. Пәнаралық байланыс: дүниетану, ән-саз, математика Сабақтың көрнекілігі: А.Құнанбаев, И.Крылов суреттері Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру Балалар назарын сабаққа аудару. Балалар біз қазір «Маужырап барқыт қоңыр күз» деп аталатын тараумен жұмыс істеп жатырмыз. Осы тарау бойынша біраз ақын-жазушылармен таныстық. ІІ.Өткен сабақты пысықтау. Енді, өтіп жатқан тарау бойынша білімдерімізді есімізге түсірейік. Ол үшін сендерді үш топқа бөлемін. І топ: «Еңбекқорлар» ІІ топ: «Алғырлар» тобы, ІІІ топ: «Шаруашыл» тобы. І топ. «Маужырап барқыт қоңыр күз» тарауында қандай шығармаларды оқыдық? ІІ топ. «Күздің кереметі» мәтінінде не туралы айтылған? ІІІ топ. Абайдың табиғат туралы өлеңін айт. Күз туралы өлеңін оқиды. Мұғалім: Қазір жылдың күз мезгілі Не істейміз? Қысқа дайындық жасаймыз. қысқа дайындық жасамай қызық қуып жүріп алсақ, қыста көп қиыншылыққа тап боламыз. Ал, бүгінгі сабағымызда осы жөнінде болмақ. ІІІ. Жаңа сабақ. 1.Қызығушылықты ояту. Қазір мен жұмбақтар оқимын, сендер шешуін дұрыс тапсаңдар, бүгінгі сабағымыздың тақырыбын да білесіңдер.
1) Ат басты,бөрі кеуделі, бөкен,арқар мүйізді. Бұл не? (шегіртке)
2) Ине бел,қылқа мойын,қара батыр Қара тауды арқалап бара жатыр. (құмырсқа)
2. Мағынаны тану Ендеше, балалар, біз бүгінгі сабағымызда Абай атамыздың «Шегіртке мен құмырсқа» деп аталатын мысал өлеңімен танысамыз. Өлеңді орыс жазушысы Иван Крылов шығармаларынан аударған. Авторларын таныстыру (слайд арқылы көрсету)
Мұғалім өлеңді оқып, мазмұнын ашады.
Суретпен жұмыс.
Оқушыларға оқыту. Әрбір оқушы бір-бір шумақтан оқимыз. Жасыл бояумен жазылған сөздерді дауыстап оқимыз және қай кейіпкерге қатысты екенін айтамыз.
Дәптермен жұмыс. Тақтаға күннің жады мен сабақ тақырыбын жазу.
Жасыл жазылған сөздерді екі топқа бөліп жазамыз.
Жаз мезгіліндегі шегіртке: шырылдауық, ән салған, гөлайттап
І топ: Өмірде іс – әрекеттері шегірткеге ұқсас адамдар бар ма?
ІІ топ: Шегіртке сияқты қиналып қалмас үшін не істер едің?
ІІІ топ: Сен құмырсқаның орнында болсаң не істер едің?
V.Сабақты қорытындылау. Шегіртке мен құмырсқаға мінездеме беру. Қима қағаз арқылы оқушыларға таратып әр топтан бір оқушы жауап береді.
Сабақты бекіту: Слайд арқылы кесте көрсету.
VI. Үйге тапсырма: рөлге бөліп оқимыз.
І топ: Сурет салып келу
ІІ топ: Еңбек туралы мақал – мәтел жазып келу
ІІІ топ: Өлең құрастыру.
Сабақтың тақырыбы: «Аққу, шортан һәм шаян»
Сабақтың мақсаты: Білімділік: Оқушыларды Ахмет Байтұрсынұлы аударған И. А. Крыловтың «Аққу, шортан һәм шаян» мысалымен таныстыра отырып, өлеңдегі негізгі ойды өздеріне таптырып, өз сөзімен жеткізе білуге жағдай жасау. Дамытушылық мәні: Оқушылардың ойлауын, есте сақтауын және байланыстыра сөйлеу қабілеттерін дамыту, шығармашылық қабілеттерін байқау, дамыта түсуге жағдай туғызу. Тәрбиелік мәні: Оқушыларды бірлік, ынтымақтастық сияқты әдеттерден үйреніп, осы мысал мазмұны арқылы жаманнан жирендіруге тәрбиелей отырып, топпен ұжымдаса жұмыс істеулеріне жағдай туғызу. Сабақтың әдісі: Ой шақыру, ойын, іздендіру, сұрақ - жауап, топпен жұмыс, СТО стратегиялары, М. М. Жанпейісованың модульдік технологиясы бойынша ойындар Сабақтың көрнекілігі: Сюжетті суреттер, үлестірме парақшалар, қағаз, маркер, тапсырмалар интерактивті тақтада портреттер, сызбалар. Пәнаралық байланыс: Дүниетану, бейнелеу, қазақ тілі.
Сабақтың барысы: I. Қызығушылықты ояту: - Біз қандай тарауды өтіп жатырмыз? Тарау тақырыбы: «Біздің алыстағы достарымыз» Яғни әлем халықтарының ертегі, әңгіме, өлеңдерімен танысып жатырмыз. II. Ой шақыру. Н. Носовтың. аударған Р. Рүстемов « Жан біткен қалпақ» мәтіні бойынша сұрақтарға жауап беру. «Ең қазымыр оқушы» танымдық ойыны. Ең көп сұрақ қойған оқушы «Қазымыр оқушы» атанады.
III. Жаңа топ құру. Ендеше қазір түстер бойынша топтарға бөлініп алайық. 1 - топ көк түс. 2 - топ жасыл 3 - топ ақ түс. Орындарына отырып әр топ өз 6 ережесін құрып алады. Бүгінгі сабақ бойынша әр топ өз 6 ережесін құрып алады.- Енді құрып алған ережелерімізді басшылыққа ала отырып жұмысқа кірісейік. «Жұмыла көтерген жүк жеңіл» айдарымен сабағымызды сайыс түрінде жалғастырамыз. - Бұл мақалды қалай түсінесіңдер? Сендер тек жұмыла, бірге жұмыс жасау арқылы сабақтың мақсатына жетесіңдер. Барлығымыз бірлесе отырып, жұмыс атқарамыз.
IV. Мағынаны тану. Суретпен жұмыс. Мына суреттерге көңіл бөліңдер. - Мынау нелер? - Мектеп, кітапхана, кітап дүкені. Ал, мынау арбаға жүк артқан адамдар, ол сендер. Сонымен қай топ кітаптарды мектепке бірінші болып жеткізеді екен?! Іске сәт!
V. «Тарту» өлеңі. Балалар, бұл - жол басы даналыққа, Келіңдер: түсіп, байқап, қаралық та Даналық - өшпес жарық, кетпес байлық, Жүріңдер, іздеп тауып алалық та! - Бұл кімнің өлеңі еді? Ой шақыру: - А. Байтұрсынұлы. Ол кісі туралы біз не білеміз? - Мысал дегеніміз не? Мысал деп адам бойындағы кемшіліктерді сынап, адалдық, әділдік, қайырымдылық сияқты жақсы қасиеттерді мадақтап жазатын шығарманы айтады. Мұндай шығармада өсімдіктер мен жануарлар, аңдар мен құстар кейіпкер ретінде алынады. Мысалдар нені мадақтайды? Мысалдар кімдерді сынайды? Ахмет Байтұрсынұлы (1873 - 1938) қаңтар айында Қостанай облысы, Жангелдин ауданы, Сарытүбек деген жерде дүниеге келген. Ахмет қоғам қайраткері, ақын, әдебиеттанушы, аудармашы, ағартушы - ғалым, ұлт ұстазы. 1895 - 1909 жылдары ұстаздықпен айналысып, бала оқытады. 1909 жылы И. А. Крыловтың мысалдарын аударып, «Қырық мысал»жинағын шығарды. Иван Андреевич Крылов (1769 - 1844) жылдар аралығында өмір сүрген. Орыс халқының атақты мысал жазушысы, сатирик, драматург. 1809 жылдың басында И. А. Крыловтың ең бірінші мысалдар кітапшасы шықты. Оның ішінде 23 мысал болды. Олар: «Ворона и лисица», «Музыканты», «Лебедъ, шука и рак», «Ларчик». Орыс ақыны И. А. Крыловтың мысалдарын Ахмет Байтұрсынұлы аударып, «Қырық мысал»деген атпен кітап етіп шығарған. Бүгінгі сабақта сол жинақтан алынған «Аққу, шортан һәм шаян» мысалымен танысамыз. Мысалдың негізгі ойын ашуға тырысамыз.
VI. «Ой қозғау» Әр топ өз тапсырмасын тақтаға шығып қорғайды. 1 - топ: Аққу қандай құс? - Аққу – сұлу, нәзік, өте сезімтал, сақ құс. Ол көлде сырғып жүзеді. Аққу қамыстың ішіне ұя салады. Оның өзгеше сұңқылдаған дауысы бар. Аққулар табиғаттың аса ғажап, қазір сирек кездесетін туындысы. Біздің елімізде оларды аулауға тиым салынған. 2 - топ: Шортан қандай балық? - Шортан - ірі жыртқыш балық. Қазақстанның барлық табиғи су айдындарында кездеседі. Дене пішіні жебе тәрізді, басы жалпақ, түсі тіршілік ететін ортасына байланысты құбылып отырады. Қорегін шөп арасында жасырынып тұрып, атылып барып ұстайды. Дәмі, еті үшін көп ауланады. 3 - топ: Шаян жайлы не білесіңдер? - Шаян - қысқа құйрықты, басы кішкентай, мұрттары қысқа. 4000 - нан астам түрлері бар. Олар теңіз, тұщы су қоймаларында және құрғақта өмір сүреді. Олар өлексе және омыртқасыздармен қоректенеді.
VII. Оқулықпен жұмыс. 1. Өлеңді мәнерлеп оқу. 2. Оқушыларға оқыту 3. «Аққу, шортан, шаян суреттері салынған сюжет бойынша әңгімелеу.
Сұрақтар: 1 - топқа: Бұл мысалда кейіпкерлер не істемекші болды? 2 - топқа: Олар жүкті неге орнынан қозғалта алмады? 3 - топқа: Мысал бізді неге шақырады?
VIII. Сөздік жұмысы. Ғибрат - үлгі, тәрбие, өнеге. Һәм - және Дүркін - дүркін - қайта - қайта Машақат - әурешілік
IX. Сергіту сәті:
X. Дәптермен жұмыс. Мысалдағы негізгі ой ашылатын жолды дәптерге жазу. - Негізгі ой дегеніміз - ақынның айтар өсиеті. XI. «Бейнеге ену» Мысалды сахналық қойылым етіп көрсету. Автор: Бір күні Аққу, Шаян, Шортан үшеуі кездесіп қалады. Олар үстіне жүк тиелген үлкен арба тауып алып, қатты қуанады. Аққу: - Достар, келіңдер мына арбаны әуеге тартып шығарайық. Шортан: - Мұны көлге апарайық. Шаян: - Жоқ, одан да мұны құмға апарайық. Автор: Сөйтіп үшеуі үш жаққа тартып, арбаны орнынан қозғалта алмайды.
XII. Шығармашылық тапсырма. ой түйініне сай мақал - мәтелдер жазу.
XIII. Қорытындылау. - Мысалдың аты: «Аққу, шортан, һәм шаян! - Авторы – А. Байтұрсынұлы. - Аллегориялық образы: аққу, шортан, шаян. - Сонда ақын бұл образдар арқылы қандай адамдарды бейнелеп отыр? - Ақын бұл образдар арқылы ақылсыз, тату емес, ынтымағы жоқ адамдарды бейнелеген. - Мысалда түйінді ой болады дедік, ол не? - Түйінді ой дегеніміз – ақынның айтар өсиеті. - А. Байтұрсынұлының мысалынан түйінді ойды кім тауып оқып береді? - Сонымен, мысалда түйінді ой шығарманың басында, немесе аяғында беріледі. Мысалдың міндетті түрде тәрбиелік мәні болады. Ол түйінді ой арқылы ашылып, айқындалады. - Мысал бізді неге шақырады? - Мысалдың тәрбиелік мәні балаларды бірлікке, ынтымаққа шақыру. Ақынның айтар ойы, өсиеті де осы. - Сендер біріге жұмыс жасап өз білімдеріңді көрсеттіңдер. - Біз де осы ғалым атамызға еліктеп, көп жұмыстар атқардық
- Сендер біріге жұмыс жасап мектеп есігін аштыңдар, екі топ та өз білімдері мен біліктілігін көрсетті. Бүгінгі сабақта сайыста «достық» жеңді. Бірге жұмыс атқарғандықтан барлығына бір баға «5» қоямын. Талаптарыңа нұр жаусын!
XIV. «Кім көп біледі?» ойыны. Бірлік, достық туралы мақал - мәтелдер сайысы. «Бірлік болмай, тірлік болмас» «Бірлігі жоқ ел тозады, Бірлігі күшті ел озады». «Ынтымақ болмай іс оңбас» т. б. XV. Үйге тапсырма. 1. «Бірлік түбі - тірлік» тақырыбына эссе жазу. 2. Мысалды оқу, соңғы шумағын жаттау. Бағалау.
