Максат: Укучыларга с?лам?т яш?? р?веше турында д?рес
т?шенч? бир?;
ш?хси гигиена, чыныгу к?некм?л?ре кагыйд?л?рен
камилл?штер?;
укучыларны ?з с?лам?тлекл?рен? карата игътибарлы
булырга ?йр?т?.
Т?рбия с?гатене? барышы.
Ис?нмесез укучылар! С?лам?тлек – безне? тормышыбызда и? м??им ?йбер. С?лам?тлек булмаса, укырга да, эшл?рг? д? тел?к булмый. Шуны? ?чен с?лам?тлекне сакларга кир?к! Б?генге класс с?гатебез д? “С?лам?тлегемне саклыйм, ?з – ?зем? булышам” диг?н темага багышлана. (слайд 1)
Укучылар! Кеше гомере буе н?рс?г? булса да омтыла. Уйлап карыйк ?ле, кеше ?чен, беренче чиратта, и? м??име н?рс? ик?н? Игътибар бел?н ты?лагыз: (слайд 2)
- яхшы,кыймм?тле ?йберл?р, мул ??м бай тормыш;
- табигать бел?н аралашу;
- дуслар бел?н, тир?-юньд?ге башка кешел?р бел?н аралашу;
- м?х?бб?т, гаил? тормышы;
- с?лам?тлек, с?лам?т яш?? р?веше;
- эш, уку, ??н?р;
- рухи тормыш, дин, рухи ?сеш.
Санап ?тк?нн?рне? кайсысы сезне? ?чен аеруча м??им? (С?лам?тлек, с?лам?т яш?? р?веше)
?йе, д?рес укучылар.С?лам?тлек – кешене? и? м??им яш?? кыймм?тл?ренн?н берсе, б?хетле тормыш, озын гомер чыганагы. Мисал ?чен, б?ек немец шагыйре Генрих Гейне с?зл?рен китерерг? була. (слайд3)“С?лам?тлек – берд?нбер матурлык”. Шунсын да онытмаска кир?к, с?лам?тлекне рухи д?нья бел?н б?йл?рг? кир?к.
С?лам?тлекк? нил?р йогынты ясый со?? (слайд 4)
- ?йл?н?-тир? - 20 % (слайд 4)
- яш?? р?веше – 50 %
- табиб хезм?те – 10 %
- н?селд?нлек – 20 %
С?лам?тлекк? и? зур йогынты ясаучы фактор – кешене? яш?? р?веше. Дим?к, к?п н?рс? кешене? ?зенн?н тора. С?лам?т яшисе? килс?, т?б?нд?гел?рне исе?д? тот: (слайд 5)
- к?нд?лек режимны т?г?л ?т?!
- спорт бел?н ш?гыльл?н!
- спиртлы эчемлекл?р кулланма!
- т?м?ке тартма!
- наркотиклардан сак бул!
- д?рес ??м тиешенч? туклан!
- чыныгу чараларын куллан!
С?лам?тлеге?? карата игътибарлы булмаса?, чыныкмаса?, организм авыруларга тиз биреш?, к?чсезл?н?, тиз салкын тия, еш т?чкер?, й?ткер? к?з?тел? ?. б. Дим?к, чыныгу безне? организмга зур йогынты ясый.Чыныгуны башлаганчы, т?б?нд?гел?рне ист? тотарга кир?к:
- бозылган тешл?рне, тамак авыруларын д?валарга кир?к,
- чыныгуны эзлекле р?вешт? алып барырга кир?к,
- чыныгу системалы булсын, бер к?н д? калдырмаска,
- организмны? индивидуаль ?зенч?лекл?рен ис?пк? алырга кир?к,ч?нки
- кешене? т?б?н температураларга реакциясе т?рле була,
- чыныгу ?чен барлык м?мкинлекл?рд?н д? файдаланырга.
Викторина (слайд 6)
(укучылар тел?к буенча ?авап бир?л?р)
- Чыныгу чараларын ата (кояш, ?ава, су)
- Нинди чыныгу процедураларын бел?сез? (??я? й?р?, салкын су бел?н юыну, кызыну, душ кер?, су коену)
- ?йд?н чыкмыйча нинди процедуралар ?тк?реп була? (т?р?з?не ачып б?лм?не ?илл?т?, кояш ??м ?ава ванналары)
- Чыныгуны нич? яшьт?н башларга була? (туганнан алып)
- Д?рес итеп киен? бел? чынгыгуга булышамы? (кием ел фасылына туры килерг? тиеш,артык ?ылы яки артыкюка киенм?ск? кир?к, кышын башлык-курткасыз й?рм?ск?, ?ылыда калын киенм?ск?)
- Чыныгуда ярышып буламы? (юк, ч?нки ??р кешене? ?з ритмы ??м графигы бар)
Алдагы уенны ?тк?р? ?чен кечкен? капчык ??м 10 ?чтерхан чикл?веге кир?к.Чикл?векл?рг?1–10 га кад?р саннар язып ябыштырылган. Укучылар, бер-бер артлы капчыктан чикл?век алып, ?зл?рен? бирем сайлыйлар. Сорауга д?рес ?авап бирс?, чикл?век укучыда кала. ?авап бирм?с?, башка укучы ?авап бирерг? м?мкин. И? к?п чикл?век ?ыйган кеше ?и??че була.
- ?лк?нн?р бел?н чагыштырганда, балаларда скалиоз (умыртка
баганасында тайпылышлар) ешрак к?з?тел?. Л?кин балаларда с?якл?р сыну сир?к була. Бу нинди матд?д?н тора? Ул матд? нинди ашамлыкларда бар? С?якл?р нык булсын ?чен нинди витамин кир?к? (бу матд? - кальций, ул с?якл?рне ныгыта. Кальций с?т продуктларында к?п. Д витамины с?якл?рне ныгыта)
- Читлект? ?стерелг?н куян, беренче тапкыр тиз й?герс? ?л?. Кеше бел?н алай булырга м?мкинме? (?йе, м?мкин..Й?гер? бел?н ш?гыльл?нм?г?н кеше й?гер? буенча ярышта катнашса)
- Гаил?д? 2 малай. Аларны? берсе ??р ирт? салкын су бел?н юына, икенчесе – ?ылы су бел?н. Кайсына сир?гр?к салкын тия? Ни ?чен? (салкын су – чыныгу чарасы,шу?а к?р? 1 нче малай сир?гр?к авырый)
- Хайваннар бел?н уйнаганнан со? ни ?чен кулларны юарга кир?к? (хайваннарны? тиресенд? бик к?п микроблар яш?рг? м?мкин. Кулларны юмаса?, алар организм эчен? кер?л?р, эч?клект? авырулар барлыкка китер?л?р)
- Фигура матур булсын ?чен ?злект?н ач торырга ярамый. Ни ?чен? (ач торганда матд?л?р алмашы ?зг?р?, шу?а к?р? моны табиб к?з?т?е астында эшл?рг? кир?к..И? яхшысы – физик культура бел?н ш?гыльл?нерг?, д?рес тукланырга кир?к)
- “К?п ашаучы кеше ?з тешл?ре бел?н ?зен? кабер казый” ди халык м?кале. Ни ?чен? (артык авырлыгы булган кешене? авырулары к?п була, шу?а к?р? аларны? нормаль авырлыктагы кешел?рг? караганда гомерл?ре кыскарак)
- Яз.Малай ябык т?р?з? алдында кояшта кызына. Эссе , ? кояш ашамый. Т?р?з?не ачкач, 1 с?гатьт?н со? аны? т?не пеш?. Кызыну файдалымы? Моны ничек а?латырга м?мкин? (пыяла ультраш?м?х? нрурларны ?тк?рми , шу?а к?р? т?р?з? аркылы кызынып булмый. Беренче тапкыр кояшта 5-10 минут торырга кир?к.кызынырга кир?к, ч?нки тиред? Д витамины барлыкка кил?.)
- Яз айларында без арганлык, х?лсезлек сиз?без. А?каулар канарга м?мкин.Ни ?чен шулай? Аны? бел?н ничек к?р?шерг?? (бу – авитаминоз. Яз к?не организмга витамин ?итми, шу?а к?р? яшелч? салатлары, ?ил?к-?имеш ашарга, витаминнар эч?рг? кир?к)
- скрипкада уйнаучыларны? ни ?чен сул колаклары ишетми? (алар сул ?илк?л?ренд? скрипка тоталар. ? каты тавыш йогынтысында кеше начар ишет? башларга яки са?гырауланырга м?мкин)
- Эссед? к?п су эч?рг? кир?кме? (эссе к?нн?рд? т?нн?н тир б?ленеп чыга ??м организмнан тозлар чыга. Тоз балансын к?т?р? ?чен,кешег? су кир?к. .Тамак кипк?нд? тозлы ипи кис?ге ашау да ?ит?)
Н?рс? ул – яхшы ,н?рс? ул – начар ?
?г?р ирт?н гимнастика ясаса?, салатлар ашаса?, чыныкса? ??м шоколад яратмаса? – син яхшы ??м с?лам?т буласы?.
?г?р ирт?-кич юынмаса?, начар гад?тл?р бел?н дуслашса?, чыныкмаса? – син начар ??м сине? с?лам?тлеге? какшый.
Дим?к, ??рвакыт спорт бел?н ш?гыльл?нерг?, чыныгырга кир?к.С?лам?т булырга тырышыгыз! С?лам?тлек безг? ??рвакыт кир?к!(слайд 7)
