Разработка урока "Ж?мба?тар ?лемі"

Тақырыбы: Жұмбақтар әлемі
Мақсаты: Жас  ұрпақты ана тілінің қадір-қасиетін түсіне білуге шақыру. Ана тілін сүюге, ана тілін ардақтай білуге тәрбиелеу. Оқушыларды белгілі бір тақырыпқа байланысты мақал айта білуге, жасырылған жұмбақтың шешімін табуға үйрету.
Мақал айту арқылы оқушылардың ақыл – ойын, сана сезімін, танымдық қабілеттерін, білімділігін, сөз саптауларын дамыту.
Халық ауыз әдебиетінің түрлерімен таныстыра отырып, балаларды адамгершілікке, адалдыққа, ата – баба асыл өсиеттерін ұмытпай отыруға тәрбиелеу.
Сабақтың әдісі: әңгімелеу, түсіндіру, оқушыларды жарыстыру.
Көрнекілігі: төсбелгілер, кітаптар, қанатты сөздер, салт – дәстүрге байланысты заттар, суреттер.
Сабақтың түрі: ойын, жарыс.

Әдісі: Мерекелік іс-шара.
Барысы .
Мемлекеттік  Гимн орындалады.
Жүргізуші:
   - Балалар, қазіргі таңда ана тілін білу, үйренудің қажеттілігі жайлы орасан зор жұмыстар жүргізілуде. 
    1989 жылы,22 қыркүйекте тұңғыш рет Қазақ КСР-нің «Тілдер туралы» заңы қабылданып, онда қазақ тіліне «Мемлекеттік тіл» мәртебесі берілді. 1997 жылы 11 шілдеде Қазақстан Республикасының «Тіл туралы» Ата Заңы қабылданды. заңда қазақ тілі-мемлекеттік тіл деп нақты атап көрсетілген. 
Б. Момышұлы атамыз: «Тілін білмеген-түбін білмейді» деген. Шынында, тілін білмеген      адам өз халқының тарихын, дәстүрін, мәдениетін өз тілінде сезініп, терең бойлай алмаса, ол қасіретемес пе? Сондықтан әр адам ана тілін көзінің қарашығындай сақтауға, білуге тиіс. Болашағымызды баянды етер қаруымыз-тіліміз. Ана тілімізді құрметтей білейік.
Армысыздар, құрметті ұстаздар мен оқушылар! Бүгінгі «Тілім менің-тірлігімнің тірегі» атты мерекелік іс-шараны ашық деп жариялаймын!
Тілім менің-тірлігім,
Тіл жайында толғанбайтын кім бүгін?
Тіл жайында үгіттейді кімді-кім?
Тілім менің, тілім менің-тірлігім!
Әрине,  тілімзідің тағдыры үшін күресте халқымыз қам-қаперсіз болған емес.Бүгін де ана тілінің тағдырына алаңдайтын азаматтар баршылық.. Ұлылардан қалған ұлы сөздерге құлақ асайық.

 Гүлшария Өмірзаққызы:  «Тіл –ата-баба аманаты. Ғасырдан ғасырға, ұрпақтан ұрпаққа ұласқан,бабадан балаға жалғасқан ұлы мұралардың ұлысы алдымен әр ұлттың тілі ғой. Ендеше ата-баба мұрасын жалғастыру, оның мәртебесін көтеру-мына баршамыздың міндетіміз, парызымыз.
О, адамдар, қадіріне жетіңдер!
Ана тілің-анаң. Сыйлап өтіңдер!
Туған тілін танымаған көрсоқыр,
Болып өтер ертең мәңгі өкінер.

Клара Адамжановна:
- Наша Республика многонациональна. В Казахстане в единой семье живет около 16 млн.человек,   представители 120 национальностей. На казахском, русском,  уйгурском, корейском, татарском языках издаются книги и газеты, работают национальные программы, радио и  телевидения.У каждого народа живущего в Казахстане есть свои обряды,традиции и язык. 

День языков народов Казахстана был объявлен Указом Президента РК от 20 января 1998 г. и стал общим праздником всех казахстанцев. У нас проживают представители более 85 наций и народностей. У каждого языка своя история, своя судьба, связанная с судьбами других языков. Через язык люди находят друг друга и учатся понимать духовную культуру, обычаи и обряды народа.

Этот праздник отмечается только в нашем государстве! Языковая политика и ее реализация в стране зависит от общей человеческой культуры каждого и дружбы народов.

Видеоролик «ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Тіл туралы сөзі»

-Қымбатты ұстаздар мен оқушылар міне біз бүгін бүкіл Қазақстан халқы болып «Қазақстан халқының тілдері күні» мерекесін тойлағалы отырмыз.

Елбасымыз Н. Ә. Назарбаевтің «Қазақстанның болашағы – қазақ тілінде. Ана тілі – бәріміздің анамыз, өйткені ол – ұлтымыздың анасы» дегендей біз ана тіліміздің тұғырының мықты болуына негіз қалаған бабаларымыздың өсиетін ұран ету, қазақ тілінің мәртебесін көтеруіміз керек. Бүгінгі өткізгелі отырған « Жүмбақтар әлемі» тақырыбындағы іс – шарамыз 22-қыркүйек күнгі Қазақстан халықтарының тілдері мерекесіне қосылатын кішкене ғана үлес. Бірақ біз ана тілімізге деген сезімімізді білдіретінімізге қуаныштымыз. Олай болса,

Балалар, құтты болсын тілің бүгін,

Ашатын жан сарайын білімдінің.

Кешегі анаң айтқан, бабаң айтқан,

Тіліне зер салыңдар бұрынғының, - дей келіп, бүгінгі «жұмбақтар әлеміне» қош келдіңіздер

И так, мы начинаем наш конкурс, посвященный дню языков народов казахстана «В мире загадок» ! Кто из нас не любит разгадывать загадки? Ведь это так здорово – поломать голову над чем-то интересным, проявить эрудицию и блеснуть знаниями! Но сейчас мы расскажем о том, что такое загадка, и какая она может быть.

Загадка – это один из видов фольклорного жанра, который подразумевает поэтическое иносказательное воспроизведение явления или предмета. Она предполагает испытать отгадывающего на сообразительность. Иногда загадка может быть сформулирована в виде прямого, но каверзного вопроса – например – «Что будет козе после семи лет?», ответ будет такой – ей всего лишь пойдёт восьмой год.

Загадки позволяют разглядеть в самых обычных вещах поэтическую и неожиданную сторону. Также благодаря загадкам можно тренировать смекалку, учиться мыслить логически, а порой парадоксально.

Гүлшария Өмірзаққызы: Мақал – мәтел, жұмбақ, шешендік өнер - ата-бабамыздан қалған өшпес мұра. Көлемі жағынан шағын болғанымен, мазмұны терең, құны артып, қымбат қазынаға айналып келеді. Мақал – мәтел, шешендік сөздердің тәрбиелік мәні зор, рухани байлық. Ал, жұмбақтар адамның ойлау қабілетін шындайды.          Біздің мақсатымыз, оқушының білімге деген құштарлығын, ізденімпаздығын, оқу деңгейін және ойын нақты дұрыс жеткізуге, тапқыр сөйлеуге салмақты ой айтуға үйрету болып табылады.

Олай болса «Жұмбақтар әлемі» атты ойымызды бастаймыз. Ойынның шартымен таңыстырып кетейін. Ортаға төрт сыныптан құралған екі топ шығады.

Ойынымыз 5 кезеңнен тұрады:

1 кезең «Кім жылдам?»

Бұл сайыста әрбір топ берілген жұмбақтың жауабын табады

Клара Адамжановна: А теперь ознакомтесь с условиями конкурса: наш конкурс состоит из пяти туров.

1 тур: «Кто быстрее?» команды должны отгадать загадки:

Таңмен көзін ашады,

Әлемге нұрын шашады (Кун)

Қабат-қабат қаттама,

Ақылың болса, аттама, (Кітап)

Көзіңе көрінбейді,

Қаңғуға ерінбейді.

Шалғынды жапырады,

Жол бойын сыпырады . (Жел)

Қол созсаң, ақ күміс Алақанга толады.

Ашып-жұмсаң, із-түссіз лезде жоқ болады (Қар)

Жылт-жылт етеді,

Жылгадан өтеді. (Су)

Өнерлінің қолы алтын,.... (өлеңшінің сөзі алтын)
Еңбек етсен ерінбей,... (тояды қарның тіленбей)
Отан - қуат... (Отбасы - шуақ)
Ұланы бар елдің... (ұраны бар)
Болат қайнауда шынығады... (батыр майданда шынығады)
Білген кісі тауып айтады,... (білмеген кісі қауып айтады)
Мың малын болғанша,... (бір балан ғалым болсын)

Ты весь мир обогреваешь

И усталости не знаешь,

Улыбаешься в оконце и зовут тебя все (солнце).

Его просят, его ждут,

А как придет - Прятаться начнут . (Дождь.)

Неизвестно где живет.

Налетит - деревья гнет.

Засвистит - по речке дрожь.

Озорник, а не уймешь. (Ветер.)

На дворе переполох –

С неба сыплется горох. (Град.)

Крашеное коромысло

Над рекой повисло. (Радуга.)

Дуб свалила у села. (Молния.)

В дверь, в окно стучаться не будет,

А взойдет и всех разбудит. (Солнце.)

Над тобою, надо мною

Пролетел мешок с водою,

Соскочил на дальний лес –

Прохудился и исчез. (Дождевая туча.)

Утром бусы засверкали,

Всю траву собой заткали,

А пошли искать их днем,

Ищем, ищем - не найдем. (Роса.)

2 айналым: «Қиыннан қиыстыр»

Бұл сайыста слайдтағы суреттер арқылы мақал құрастыру қажет

Клара: 2 тур «Преодолей трудности»

На слайдах вам будут предложены картинки, из этих картинок вы должны составить пословыцы

3 айналым «Ойлы болсаң, озып көр»

-балалар, сіздерге суреттер беріледі. Осы суреттер бойынша жұмбақ құрастыру қажет. Қай топ көп жұмбақ құрастырса, сол топ жеңімпаз атанады.

3 тур: «Подумай и победи!»

Вам будут предложены картинки, из этих картинок вы должны составить загадки, кто больше, тот победитель.

4 айналым: «Бәйге»

Мақал-мәтел жарысы

Мақал-мәтел жарысы
1. Оқу білім бұлағы..... (білім өмір шырағы)
2. Жаңбыр бір жауса,.... (терек екі жауады)
3. Өнерлінің қолы алтын,.... (өлеңшінің сөзі алтын)
4. Еңбек етсен ерінбей,... (тояды қарның тіленбей)
5. Отан - қуат... (Отбасы - шуақ)
6. Ұланы бар елдің... (ұраны бар)
7. Болат қайнауда шынығады... (батыр майданда шынығады)
8. Білген кісі тауып айтады,... (білмеген кісі қауып айтады)
9. Мың малын болғанша,... (бір балан ғалым болсын)

4 тур «Байга» конкурс пословиц. Вы должны найти продолжение пословицы: