Поурочный план урока по языку саха "Туохтуур ??скээ?инэ"

Оскуола: Сатаҕай орто оскуолата

Учуутал: Яковлева Степанида Анатольевна

Кылаас: 4

Предмет: саха тыла

Тиэмэ: Туохтуур үөскээһинэ

Уруок хаамыыта

Уруок сыала

Тустаах үөрэх предметин үөрэтии түмүгэ (предметные результаты):

• туохтуур аат тылтан, даҕааһын ааттан сыһыарыы көмөтүнэн үөскүүрүн билии;

• киирии тыл олоҕо уларыйбатын, сахалыы сыһыарыы сыстарын чиҥэтии;

• тылы састаабынан ырытыы;

Үөрэх сатабылларын сайыннарыы түмүгэ (метапредметные результаты):

• сыалы-соругу таба туруорунуу;

• тугу билэрин-билбэтин, тугу ситэри үөрэтиэхтээҕин арааран өйдөөһүн;

• араас сыһыарыылары туттан сахалыы тыл эгэлгэтин үөскэтии, туттуу;

• буукубалары холбуур ньымалары сөпкө туһанан буочары тупсарыы;

• пааранан бииргэ алтыһан үлэлээһин;

• анал бэлиэлэри туһанан тыл дорҕоонун быһаарыы, тылы үөскэтии;

• истэр дьон санаатын сэҥээрэргэ, учуоттуурга, ыйытыыларга чопчу хоруйдуурга кыһаллыы;

• бэйэтин санаатын сааһылаан саҥаран дьоҥҥо тиэрдии.

Ытык өйдөбүллэри иҥэрии түмүгэ (личностные результаты)

• төрөөбүт тылын барҕа баайын сыаналааһын, тыл кэрэтигэр умсугуйуу;

• өс хоһоонноро иитэр-үөрэтэр суолталаахтарын ырытыы, өйдөөһүн.

Уруок тэрилэ

Учууталга: карточкалар, тылдьыт, ПК

Оҕолорго: карточкалар, үөрэнэр кинигэ, тэтэрээт, тылдьыт

I. Проблема туруоруу, уруок тиэмэтин таһаартарыы.

Учуутал карточка түҥэтэр. Оҕолор ааҕаллар.

- Ханнык саҥа чаастара бэриллибиттэрий?

- Бэриллибит тылларга олоҕун, сыһыарыытын бэлиэтээ.

(Пааранан карточкаҕа үлэлииллэр.)

Уруһуйдаа, суоттаа, атыылаа, маастаа, мастаа, бултаа, ыраастаа, сылаастаа, маҥхай, холкутуй.

Учуутал ыйытар:

• Тыл олоҕор тугу бэлиэтии көрдүҥ. (Оҕолор эппиэттэрэ)

• Бу уруокка туох саҥаны билиэхпитий?

II. Буочарга үлэ.

стр.133 эрч.11

• Бу тугу аахтыгыт? (Учуутал билгэ суруллубутугар болҕомтону тардар)

Ааҕыы, ырытыы, бэйэ санаатын этии, устуу.

III. Саҥаны арыйыы уонна туһаныы.

1. Кинигэнэн үлэ с.131 эрч.1

- Тылынан үлэ. Сыһыарыыны туһанан туохтууру үөскэтэллэр.

- Туохтууру –лаа сыһыарыы үөскэтэр диэн түмүккэ кэлэллэр.

2. стр.132 эрч.2

- оҕолор самостоятельнай үлэлэрэ.

- ханнык саҥа чаастарыттан туохтуурдар үөскээбиттэрий? Тыллар олохторун этиҥ.

3. стр.132 эрч.4

- -лаа сыһыарыынан туохтууру үөскэтэллэр (уочаратынан);

- оҕолор тугу бэлиэтии көрбүттэрин кэпсииллэр (киирии тыл олоҕо уларыйбат, сахалыы сыһыарыы сыстар);

- этии толкуйдууллар.

Сынньалаҥ

Оонньуу „Үлэһит уонна сүрэҕэ суох“

Сүрэҕэ суох балалайкаҕа оонньуур, атыттар араас үлэни хамсанан көрдөрөллөр. Сүрэҕэ суох былдьыыр, былдьаппыт балалайкалыыр.

4. стр.132 эрч.3

- -лаа сыһыарыы көмөтүнэн туохтуур үөскүүрүн көрдүбүт;

- аны атын сыһыарыылары көрүөхэйиҥ. Карточкаҕа үлэлииллэр. (Тымный, сытый, кыһый, харыһый, тулуй, наҕылый, көҕөр, абар, күүһүр, сыыһыр, хараар);

- ханнык сыһыарыылары бэлиэтээтибит (-ий, -өр);

- учуутал түмүк оҥорор: туохтуур аат тылтан, даҕааһынтан -лаа, -ий, -өр сыһыарыылар көмөлөрүнэн үөскүүр.

IV. Чиҥэтии.

1. стр.133 эрч.7

• туохтуурдары састаабынан ырытыы (тэтэрээккэ үлэ)

2. стр.133 эрч. 9

- тыл оонньуута. Учуутал икки тылы эппитин оҕолор биир тылынан солбуйаллар. (Мин киэним - миэнэ, олох мас – олоппос, бу сыл – быйыл, бу күн – бүгүн, үөт тирэх – үөттүрэх, хабан ыл - хабылык)

- Учуутал түмүк тыла: төрөөбүт сахабыт тыла хайдах курдук дьиктилээх, баай эбитий. Өбүгэлэрбит тылларын-өстөрүн умнумаҥ, саҥарар саҥаҕытыгар туттуҥ.

3. стр.132 эрч.5

- өс хоһооннору булан холботолоо (экраҥҥа тыктарыллар).

Кэрдиэҥ иннинэ кэмнээ, биирдэ быс.

Истибиккин өй , туттуоҥ иннинэ толкуй .

Сэттэтэ мээрэй , көрбүккүн умнума.

Саҥарыаҥ иннинэ толкуй , хараҕыҥ харатын курдук харыс .

Төрөөбүт дойдугун быһыаҥ иннинэ мээрэй .

- тэтэрээккэ усталлар.

V. Түмүк.

- Туохтуур ханнык саҥа чаастарыттан үөскүүрүй?

- Ханнык сыһыарыы көмөтүнэн?

- Ханнык сорудаҕы ордук сөбүлээтигит? Тоҕо?

Дьиэҕэ үлэ.

Стр133 эрч.10 тылдьыты туһан