Бір к?ні арыстан ?йы?тап жат?ан кезде тыш?ан келіп, оны? ?стінен ж?гіріп ?теді. Арыстан оянып, тыш?анды ?стап алады. Тыш?ан жалына бастайды: «Егер мені жіберсе?, мен де са?ан жа?сылы? жасармын», дейді. Арыстан тыш?ынны? «жа?сылы? жасармын» деген с?зіне к?ліп, оны босатып жібереді.
Келесі к?німа?шылар арыстанды ?стап алып, оны а?аш?а та?ып тастайды. Тыш?ан арыстанны? а?ыр?анын естіп, ж?гіріп келіп, ар?анды тісімен ?ыр?ып босатады да: «Есі?де ме, сен менен жа?сылы? к?тпеген еді? ?ой. Енді, міне, тыш?аннан да жа?сылы? келетінін к?рді?,»- депті.
- К?рді?дер ме, балалар, кішкентай тыш?ан да арыстан?а к?мек к?рсете алады екен.
- Арыстан тыш?ан?а ?андай жа?сылы? жасады?
- Тыш?ан арыстанны? жа?сылы?ын ?алай ?айтарады?
Айла алтау,
А?ыл жетеу.
Айла мен а?ыл ?осылса
Алдырмайтын екеу.
Білегі?е сенбе,білімі?е сен.
-Батыр болса? да а?ылды, ел мен хал?ын сыйлайтын, ?лкенге ??рмет, кішіге ізет к?рсете білетін, т?ккаппарлы?тан аула?, «Ерлік білекте емес, ж?ректе»дейтіндей намысшыл ер-азамат болы?дар.
- Б?гін біз ?з елін, жерін ?ор?а?ан ерж?рек батырларымызды? балалы? ша?ына шолу жасаймыз «?аза? батырлары» деген та?ырыпта топтастыру немесе кесте ??ру, я болмаса алдын ала газет-журналдардан деректі материалдар жинат?ызып, сыныппен бірге отырып коллаж ??растыру?а болады. Жинастыр?ан сурет ?иындыларын, деректерді тарихи жылдар бойынша топтастырулары?ыз?а да болады. Оны кейінгі саба?тарда да пайдалана аласыздар. Сондай-а? о?ушылары?ыз да тарихи кезе?дер туралы білімін ке?ейтіп, ?з беттерінше ізденуіне жол салар еді?із.
«?аза? хал?ыны? батырлары» атты альбом жасауды топтар?а б?л?н?п отырады.
Ма?ынанаы тану.
?ле?ні? та?ырыбымен аныстыр?аннан кейін, «Болжау» ?дісі ?олданылады.
- ?ле? не туралы болуы м?мкін деп ойлайсы?? Бала ?абанбайды? балалы? ша?ы ?андай болуы м?мкін ?азіргі та?да?ы сені? балалы? ша?ы?а ??сай ма? Неліктен о?ай ойлайсы??
?р топты? ?андай болжау жаса?аны ты?далады. Содан со? о?ушылар ?ле?ді мінерлеп, т?сініп о?иды немесе м??алім о?ып береді. ?з болжаулары мен ?ле?ні? мазм?ны салыстырылады.
?ле?де автор ?абанбайды? атын бас?аша ?алай ата?ан?
(?л, Ерасыл, с?би, алпамсадай жігіт, батыр.)
Д?птерге ?абанбайды? ?мірге келген к?нінен бастап, есейген ша?ына дейінгі кезе?дерді бейнелейтін негізгі с?здерді ?су ретімен теріп жазады (топ м?шелері а?ылдаса отырып орындайды.)
Топты? ж?мысты? д?рыс орындалуын тексеру.
Баланы? ?су ретіне ?арай аталу ерекшеліктерін білесі? бе?
10 мен 15 аралы?ында?ы бала жасы ?алай аталатынын б?лес?? бе?
Керек дерек.
?аракерей ?абанбай- батыр, талантты ?олбасшы. Азан ша?ырып ?ой?ан есімі- Ерасыл. Ол 1662 жылы ?азіргі Шы?ыс ?аза?стан облысыны? ?ржар ауданында?ы Барлы? тауыны? бауырында ?мірге келіп, 1770 жылы сонда д?ние сал?ан. Жеті жасында ?кесі ?ожа??л, он алты жасында а?асы Есенбай жо??арлар ?олынан ?аза ?аза табады. Он алты жасар бала жау арасына жасырынып барап, а?асын ?лтірген жо??ар батырын ?лтіріп, кек ал?ан. Осыдан кейін Зайсанда?ы керей ішіне кетіп, жездесі Берд?улетті? ?олында болды. Осында ж?ріп жыл?ы?а шап?ан жабайы ?абандарды жайратып, «?абан батыр» атанды.
О?и?а орнын картадан к?рсет. Не білесі?? ?ле? жолдарын пайдаланып Алак?лді сипаттап к?р. ?ле?ге жоспар ??ру (жеке, ж?пта, топта).
Егер ?зі?ді кинорежиссер ретінде санап,осы ?леіні? желісін ?а?аз бетіне т?сірер болса?, оны ?алай орындар еді??
Жоспар бойфынша топтар?а ?з б?лімдерін ?а?аз бетіне сурет т?рінде т?сіруді ?сыну.
Артынан суреттерді жина?тап, диафильм ??растыру. Б?л диафильмді келесі саба?та балалар ?ле? мазм?нын баянда?анда пайдалануы?ыз?а болады.
Бала ?абанбайды сипаттайтын жерді ?з с?зі?мен айтып к?р.
Сергіту с?ті:
Жор?а жарыс
Ат ерттеуге жарайы?,
Жонына ?амшы салайы?.
Жор?а мініп жарысып,
К?рші ауыл?а барайы?.
?леіді б?гінгі ?мірмен байланысырып, талдау жасау.
Б?гінгі заманны? ?абанбай, Б?генбай сынды батырлары бар ма?
Олар ?андай ерлік жасауда? ?з к?штерін ?айда ж?мсайды? Олар нені к?бірек ойлайды?
Ойтол?ау.
М?тін со?ында?ы с?ра?- тапсырмаларды орындау.
?ле?ні? ?ай жолын ма?ал ??растыру?а алар еді??
Мысалы: Жа?сыларды ?олда,
Жазы?сызды ?ор?а.
Ел бол?ан со?, ?л туар,
Талаптанып ?мтылар.
Саба?ты ?ортындылап, ?йге тапсырма беру.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Открытый урок на тему "?абанбай" »
Сабақтың тақырыбы: Бала Қабанбай. Несіпбек Айтов
Сабақтың мақсаты: өлең мазмұнын түсініп оқу; Қабанбай батырдың өмір жолы, туған жері туралы түсінік беру.
Күтілетін нәтижелер:
Пәндік нәтиже: қазақ халқының тарихынан хабардар ете отырып, батырлар жайлы, Қабанбай батырдың балалық шағы жайлы түсінік беру.
Жүйелі іс-әрекет нәтижесі: көркем, бейнелі сөздерді дұрыс қолдана білуге үйрету арқылы сөйлеу тілдерін дамыту.
Тұлғалық нәтиже: «Ерді ер өсіреді, гүлді жер өсіреді» деген мақалдың мағынасына аша отырып,ержүректілікке тәрбиелеу.
Сабақтың көрнекілігі: Қабанбай батырдың суреттері.
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі.
Үй тапсырмасын қортындылау өту.
Қызығушылықты ояту.
Арыстан мен тышқан (ертегі)
Бір күні арыстан ұйықтап жатқан кезде тышқан келіп, оның үстінен жүгіріп өтеді. Арыстан оянып, тышқанды ұстап алады. Тышқан жалына бастайды: «Егер мені жіберсең, мен де саған жақсылық жасармын», дейді. Арыстан тышқынның «жақсылық жасармын» деген сөзіне күліп, оны босатып жібереді.
Келесі күнімаңшылар арыстанды ұстап алып, оны ағашқа таңып тастайды. Тышқан арыстанның ақырғанын естіп, жүгіріп келіп, арқанды тісімен қырқып босатады да: «Есіңде ме, сен менен жақсылық күтпеген едің ғой. Енді, міне, тышқаннан да жақсылық келетінін көрдің,»- депті.
- Көрдіңдер ме, балалар, кішкентай тышқан да арыстанға көмек көрсете алады екен.
- Арыстан тышқанға қандай жақсылық жасады?
- Тышқан арыстанның жақсылығын қалай қайтарады?
Айла алтау,
Ақыл жетеу.
Айла мен ақыл қосылса
Алдырмайтын екеу.
Білегіңе сенбе,біліміңе сен.
-Батыр болсаң да ақылды, ел мен халқын сыйлайтын, үлкенге құрмет, кішіге ізет көрсете білетін, тәккаппарлықтан аулақ, «Ерлік білекте емес, жүректе»дейтіндей намысшыл ер-азамат болыңдар.
- Бүгін біз өз елін, жерін қорғаған ержүрек батырларымыздың балалық шағына шолу жасаймыз «Қазақ батырлары» деген тақырыпта топтастыру немесе кесте құру, я болмаса алдын ала газет-журналдардан деректі материалдар жинатқызып, сыныппен бірге отырып коллаж құрастыруға болады. Жинастырған сурет қиындыларын, деректерді тарихи жылдар бойынша топтастыруларыңызға да болады. Оны кейінгі сабақтарда да пайдалана аласыздар. Сондай-ақ оқушыларыңыз да тарихи кезеңдер туралы білімін кеңейтіп, өз беттерінше ізденуіне жол салар едіңіз.
«Қазақ халқының батырлары» атты альбом жасауды топтарға бөлңнңп отырады.
Мағынанаы тану.
Өлеңнің тақырыбымен аныстырғаннан кейін, «Болжау» әдісі қолданылады.
- Өлең не туралы болуы мүмкін деп ойлайсың? Бала Қабанбайдың балалық шағы қандай болуы мүмкін Қазіргі таңдағы сенің балалық шағыңа ұқсай ма? Неліктен оңай ойлайсың?
Әр топтың қандай болжау жасағаны тыңдалады. Содан соң оқушылар өлеңді мінерлеп, түсініп оқиды немесе мұғалім оқып береді. Өз болжаулары мен өлеңнің мазмұны салыстырылады.
Өлеңде автор Қабанбайдың атын басқаша қалай атаған?
(Ұл, Ерасыл, сәби, алпамсадай жігіт, батыр.)
Дәптерге Қабанбайдың өмірге келген күнінен бастап, есейген шағына дейінгі кезеңдерді бейнелейтін негізгі сөздерді өсу ретімен теріп жазады (топ мүшелері ақылдаса отырып орындайды.)
Топтық жұмыстың дұрыс орындалуын тексеру.
Баланың өсу ретіне қарай аталу ерекшеліктерін білесің бе?
10 мен 15 аралығындағы бала жасы қалай аталатынын бәлесәң бе?
Керек дерек.
Қаракерей Қабанбай- батыр, талантты қолбасшы. Азан шақырып қойған есімі- Ерасыл. Ол 1662 жылы қазіргі Шығыс Қазақстан облысының Үржар ауданындағы Барлық тауының бауырында өмірге келіп, 1770 жылы сонда дүние салған. Жеті жасында әкесі Қожағұл, он алты жасында ағасы Есенбай жоңғарлар қолынан қаза қаза табады. Он алты жасар бала жау арасына жасырынып барап, ағасын өлтірген жоңғар батырын өлтіріп, кек алған. Осыдан кейін Зайсандағы керей ішіне кетіп, жездесі Бердәулеттің қолында болды. Осында жүріп жылқыға шапқан жабайы қабандарды жайратып, «Қабан батыр» атанды.
Оқиға орнын картадан көрсет. Не білесің? Өлең жолдарын пайдаланып Алакөлді сипаттап көр. Өлеңге жоспар құру (жеке, жұпта, топта).
Егер өзіңді кинорежиссер ретінде санап,осы өлеінің желісін қағаз бетіне түсірер болсаң, оны қалай орындар едің?
Жоспар бойфынша топтарға өз бөлімдерін қағаз бетіне сурет түрінде түсіруді ұсыну.
Артынан суреттерді жинақтап, диафильм құрастыру. Бұл диафильмді келесі сабақта балалар өлең мазмұнын баяндағанда пайдалануыңызға болады.
Бала Қабанбайды сипаттайтын жерді өз сөзіңмен айтып көр.
Сергіту сәті:
Жорға жарыс
Ат ерттеуге жарайық,
Жонына қамшы салайық.
Жорға мініп жарысып,
Көрші ауылға барайық.
Өлеіді бүгінгі өмірмен байланысырып, талдау жасау.
Бүгінгі заманның Қабанбай, Бөгенбай сынды батырлары бар ма?
Олар қандай ерлік жасауда? Өз күштерін қайда жұмсайды? Олар нені көбірек ойлайды?
