Зулфия Кочкарова
Бастауыш сынып м??алімі
Ж.Б?рібаев атында?ы орта мектеп
?арасай ауданы
Алматы облысы
О?ушыларды? о?у ?абілетін дамыту ар?ылы білім сапасын арттыру тиімділігі
?азіргі білім беру саласында?ы о?ытуды? озы? технологияларын ме?гермейінше сауатты, жан-жа?ты маман болу м?мкін емес. Инновациялы? технологияны ме?геру м??алімні? интеллектуалды?, к?сіптік, адамгершілік, рухани, азаматты? ж?не бас?а да к?птеген адами келбетіні? ?алыптасуына игі ?серін тигізеді, ?зін-?зі дамытып, о?у-т?рбие ?рдісін тиімді ?йымдастыруына к?мектеседі.
Б?гінгі ?ылым мен техниканы? ?арыштап даму заманында мектепте д?ст?рлі о?ыту о?ушыларды? ?ылым негіздерін мемлекеттік стандарт де?гейінде толы? ме?геруіне кепілдік бермей отыр. Б?л о?ушыларды? білім жетістіктеріні? н?тижелерінен к?рінуде. Сонды?тан о?у-т?рбие ?рдісін жандандыруды? ?азіргі педтехнологияларын жетілдіріп, оны к?нделікті саба?тарда тиімді ?олдану ар?ылы білім сапасын жо?арлату?а болады.
Б?гінгі та?да мектептерде о?у-т?рбие ?рдісінде т?рлі инновациялы? педагогикалы? технологияларды? ?олданылып ж?ргені м?лім. Сонды?тан, мектептегі ?рбір п?нді ?тымды ме?гертуде о?ыту технологиясын та?дап, іріктеу ж?не оны іс-?рекеттік т?р?ыда жетілдіру ар?ылы о?ушыны? ?рекеті-технологияны ?абылдауы, о?ан деген ынтасы, ??штарлы?ына м??алім тарпынан к??іл б?лінуі тиіс.
Елімізді? барлы? о?у мекемелерінде білімні? жа?а ж?йесі енгізіліп жатыр. М?нда?ы негізгі ма?сат – жа?андану заманында білімні? б?кіл?лемдік ке?істігіне ену. Осы?ан орай, білімні? мазм?ны да, о?ан ?ойылатын талаптар да ?згереді. Сол себепті ?азір барлы? мектептерде о?ытуды? инновациялы? технологиялары ?олданыла бастады. Инновациялы? (озы?) білім беру дегеніміз - т?л?аны? ба?дарлы ??з?арасы, білімдегі д?лдікті, шы?армашылы? бастауды, сонымен бірге жа?а технологиялы? ма?л?маттарды игеруін айтады. Сол себепті бізді? мектеп м??алімдеріні? басым б?лігі де инновациялы? ж?йе негізінде ?з біліктіліктерін арттырып отыр. М??алімдер о?ушыларыны? белсенділігін арттыру, ?зіне сенімділігін ?алыптастыру, танымды?-шы?армашылы? ?абілетін дамыту оларды? белсенділік-сенімділік сапаларын диагностикалы? ?діс-т?сілдермен аны?тау?а, саба?та, саба?тан тыс уа?ытта ?з ойын еркін жеткізе білуге ?йретуге, ?о?амда болып жат?ан о?и?алар?а ?атысты к?з?арастарыны? болуына, инновациялы? т?ртіп нормаларын, белгілерін, к?рсеткіштерін аны?тау?а к?мегін тигізеді.
?з т?жірибемде о?у-т?рбие ?рдісінде ?олданып, айтарлы?тай н?тиже беріп ж?рген ?діс-т?сілдеріммен б?ліспекпін. Мысал ретінде 4- сынып ана тілі саба?ымда о?ушыларды жа?а та?ырып?а байланысты ?й ??старыны? суреттеріні? ?иындысын ??растыру ар?ылы топ?а б?лдім. Б?л ?дісті? ма?саты о?ушыларды шы?армашылы?пен шапшанды??а баулиды. Саба?тарда о?ыту мен о?уды? жа?а ?діс-т?сілдерін пайдаланып та?ырып?а байланысты т?рліше топ?а б?ліп отыру?а болады. Мысалы математика саба?тарында геометриялы? пішіндер ар?ылы, сандармен, ту?ан к?ндеріні? сандарымен ж?не ?аза? тілі п?нінен с?з таптарыны? т?рлерімен, сюжетті сурет ?иындысымен, смайликтермен, т?сті ?а?аз ?иындыларымен, д?ниетану саба?тарында есе жанурларды?,?сімдіктерді? т?рлерімен, жыл мезгілдерімен,
тірі ж?не ?лі таби?ат денелерімен топ?а б?лінуге болады.
Ана тілі саба?ында ?й тапсырмасын тексеру кезе?інде “Кейіпкерге хат”?дісін ?олдандым. Б?л ?дісте ?тілген та?ырып кейіпкеріне о?ушы ?з ойларын ашып хат жазады. О?ушы ??гіме кейіпкеріні? орнына ?зін ?ойып, нені? д?рыс, нені? б?рыс екендігіне шешім ?абылдайды. Мен о?ушыларды? пікірлерін бір ой арнасына жетелей отырып, «?арама-?айшы пікірлер бекеті» ?дісін пайдаланып, проблемалы? с?ра? ?ойдым, я?ны «Ба?ытжанны? б?рыс жол?а т?суіне кім себепші?»-деп топ арасында пікірталас ?йымдастырдым. ?аза? тілі саба?ында « Кубизм» ?дісін, Венн диаграммасын, математика саба?тарында «С?йкестендір», «Жылдам ойлап айт», «Кім тап?ыр?» сия?ты ?дістерді ?олдану?а болады.
Жа?а саба??а дайынды? кезе?інде “Ойы?ды д?лелдеп к?р” ?дісін кіріктіріп, жа?а та?ырып ?теш туралы бол?анды?тан ?й ??старыны? дауысы жазыл?ан бейнежазбаны ты?даттым. Б?л жерде мен «?лгермейтін о?ушы» саба?тарда ауыз ашпайтын Айшолпан?а «Т?рткі болу, с?ра? ?ою, ?айта ба?ыттау ар?ылы» ?й ??старыны? дауысынан ажыратып т?рін с?радым. Ол ма?ан т?рлерін атап берді. Оны ?айта ба?ыттау ма?сатында с?ра?ты к?рделендіре т?стім. ?й ??старыны? адам?а пайдасы бар ма, болса атап айт, деп с?йлеу ?абілетін дамуына, топ арасында ?ысылмай жауап бере білуге ?йреттім. Саба?ты? сол кезе?інде д?ниетану саба?ында «Автор орынды?ы», «?лемге саяхат» ?дістерін ?олдану?а болады.
Топ?а б?лу кезінде о?ушылар ??растыр?ан сурет ?иындыларын постер ?а?аз?а суретті б?тіндеп ??растырып жапсыруды с?радым. ??растырып бол?ан с??:
«??растырыл?ан ?й ??сы туралы ?андай м?лімет білесі?дер?»-деп о?ушылардан алдын ала дайындап келген м?ліметтерді с?радым. О?ушылар та?та?а шы?ып топтарымен ?з ойларын б?лісті. Ма?ан мысалы «?аз» тобыны? жауабынан ?азды? майы таптырмас ем екендігі ж?не оны к?йік шал?ан адамны? терісіне жа?са тез жазылып кететіндігі туралы айтыл?ан пікірлер ?те ?нады. ?рбір саба?та о?ушылар ?зін-?зі, ж?бын ж?не топтарды сын к?збен ?арай отырып, ?діл ба?алай алу?а ?йретуіміз керек. Сол ма?сатта мен о?ушылар?а топты ба?алау кезінде мынадай ба?алау критерийлерін ??рып ба?алау?а болатынын ?сындым.
1.М?ліметті? толы? жиналуы.
2.Мазм?нды м?нерлі жеткізе алуы.
3.М?ліметті ?мірмен байланыстыра алуы.
«3»балл
«2»балл
«1»балл
О?ушылар б?л тапсырманы орындап бол?ан со? жа?а саба??а к?пір ретінде неге сендер ?й ??старыны? т?рлерімен топ?а б?лінді?іздер ж?не олар туралы ?осымша м?ліметтер жинады?дар?-деп болжау жасатамын. Содан со?
Джесси-Джентильді? «Ойлан-ж?птас-б?ліс» ?дісін ?олданып: кітаппен ж?мыс ж?ргіземін.
??гімені топтар?а б?ліп беру.
Б?лікті топ ішінде тал?ылау.
Кезектесіп мазм?ндау.
Боліктерге ат ?ою.
Д?птермен ж?мыс
С?здік ж?мыс.
?и?ым – б?л жерде: киімнен кесіп алын?ан кішкентай ?иынды.
Б?л ?дісті? ма?саты о?ушылар жа?а та?ырып мазм?нын ?з беттерімен о?ып,тал?ылайды. ??гіме мазм?нынан о?ушылар ?скербекті? бойында аяушылы?, мейірімділік ?асиеттерді? барына к?здерін жеткізіп, сол ?асиеттерді ?з бойларына сі?іру керектігін ??ынады.
Енді о?ушыларды? жа?а саба?тан ал?ан білімдерін ?мірде ?олдана білу да?дысын ?алыптастыру ма?сатында «Ая?талма?ан тезис» ?дісін ?олдандым.
1-топ: Сыныпта ?скербекті? мінезіне ??сас о?ушы бар, ол.
2-топ: ?скербекті? бойында адами ?асиеттер бар, ол.
3-топ: ?скербекті? ?рнында мен болсам.
4-топ: ?скербекті? ?кесі ойынан айныды, ?йткені, ол.
Б?л тапсырманы орындап бол?ан со? о?ушыларды? тартіп б?зу?а бейім о?ушылар?а “Кейіпкерлерді салыстыр” ?дісін ?олданып:
?тілген та?ырып кейіпкері Ба?ытжаннан ?лгі алуымыз?а бола ма?
Ал, ?скербектен ше?
Екі кейіпкерді? мінез-??л?ын салыстыра отырып, ойын д?лелдетемін.
Саба?ты? ?орытындылау кезе?інде я?ни жина?тауда «Т?йін кесте» ?дісі бойынша ойларын кестеге т?сіру.
Та?ырып
«?скербекті? ?теші»
Авторы
Роза Абыл?адырова
М?тінні? т?рі
??гімелеу
С?йлеуді? т?рі
Мазм?ндау
Кейіпкерлер
?скербек, Ба?ытжан
М?тінні? негізгі идеясы
«Кішкентай ж?регі?ні? дар?ан мейірімінен» ?ыбырла?ан жан-жануар?а да ?ам?орлы? жасау керек, мейірімді болу керек.
?орытынды
?скербекті? бойында?ы адами ?асиеттерді ?з бойымыз?а сі?іруіміз керек.
Саба? барысында о?ушыларды? ?зін-?зі ба?алауы ж?не топты? ?орытынды ба?асын шы?ару ?шін ба?алау пара?ын пайдаландым. О?ушы саба?ты? ?р бір тапсырмасын орында?анда ?зіне ?діл ба?асын ?ойып, ?з де?гейін біліп отыруы керек. Топта отыр?ан о?ушыларды? жина?ан ?пайынан топты? ?пайы келіп шы?ады. Сыныпта бір саба? барысында ?лгермейтін о?ушылармен ж?мыс, дарынды о?ушылармен ж?мыс та бір уа?ытта ж?ріп отырады. Н?тижесінде: О?ушыларды? о?у ?абілетін дамыту ар?ылы білім сапасы артады.
