“Мы? бір ма?ал, ж?з бір ж?мба?”

“Мың бір мақал, жүз бір жұмбақ”

Тақырыбы: “Мың бір мақал, жүз бір жұембақ” сайысы

Мақсаты: оқушылардың халық ауыз әдебиетіне деген сүйіспеншілігін қызығушылығын, ойлау қабілетін дамыту. Шаршы доп алдында сөз жүйесін таба білуге ұйрету. Өз ұлтын сүюге халық мәдениетін жалғастыруға тәрбиелеу.

Жарыс барысы:

1. Құрметті; оқушылар жанашырлары көпшілік қауым және оқушылар:Бүгінгі сынып арасында “Мың бір мақал, жүз бір жұмбақ” атты сайысына қош келдіңіздер!

Мақал – мәтелдер ғасырлар шежіреі онда халық тарихы, оның тіршілігі ақыл-өнеге мол көрініс тапқан. Мақал – мәтел ой дәлелдігімен ерекшелінеді.

Жұмбақтар да ауыз әдебиетінің келе жатқан түрі. Жұмбақ адамның дүниетануы жолында ойының шамасын білдіреді.

1. мақал-мәтел жалғасын табу.

2. мақал-мәтел айтудан жарыс.

3. сөз тіркесінің мағынасын ашу.

4. жұмбақшылар сайысы.

5. Бір-бірімен жұмбақ жасыру.

1. Мақал-мәтел айтып көрейік демекші.

мақал-мәтел жалғасын табу.

Көз жетпеген жерге (сөз жетеді)

Жарлы болсаң да (арлы бол)

Тіл мен байланған (қолмен шешілмес)

Тілде сүйек жоқ (таста тамыр жоқ)

Тілеумен жүгірме (білімменен жүгір)

Тіл буынсыз (ой түнсіз)

Бас кеспек болса да (тіл кеспек жоқ)

Тілден асқан байлық жоқ (тілден терең теңіз жоқ)

Піл көтергенді (тіл көтереді)

Сөз қуған пәлеге жолығады (жолды қуған қазынаға жолығады)

Туған жердің қадірін (шетте жүрсең білерсің)

Досы көпті жау алмайды (ақылы көпті дау алмайды)

3. Мақал-мәтел айтудан жарыс.

1. Оқу білім туралы.

2. Отан, туған туралы.

3.Батырлық, ерлік туралы.

4.Достық туралы.

4. Сөз тіркесінің мағынасын ашу.

Ажарды кірді (көріктенді)

Айтқан сөз құлағынан ағып кетеді(түсінбеді)

Ақ тамақ (қыздың сұлу тамағы)

Ақыл қосты (кеңес берді)

Ақылға салды (ойланды)

Ала көзімен атты(жеп көріп тіктесе қарады)

Аузынан салбырап түскендей (айнымай ұқсаған)

Аяғы аспаннан келді (тас талқаны шықты)

Айдың күні аманда (аман есенде, тыныштықта)

Аяғынан жарылды( ештеңені, жасырмады бар сырын ақртарды)

1. Жұмбақшылар сайысы. жұмбақ шешу.

Бір ағашта он екі ұя,

Әр ұяда отыз жұмыртқа.

(ай,түн)

Тоғыз белбеу , қос жібек,

Екі мұрын, бір шүмек.

(домбыра)

Он бір түйе, бес жылқы,

Екі сиыр , бес ешкі.

Екі қоян, үш түлкі,

(жиырма сегіз)

Бес ін, бес іннің аузы бес ін

(қолғап)

Дүниеде бір айдаһар, білесің бе?

Жаны жоқ қимылдауға денесінде

Ішінде сүйектері бақша бақша

Жалтылдар жазғыз көзі төбесіде

(киіз үй)

Аяғы бар, басы бар,

Арқалаған тасы бар.

(тасбақа)

Күндіз жоқ , түнде бар.

(жарқанат)

Өзі тоқ көлеңкесі жоқ.

(құдық)

Әдемі түнде м ен жүрсем , жүреді бірге.

(ай)

1. Бір-біріне жұмбақ жасыру.

2. Үй - тапсырма мақал-мәтел жаттау.

3. Қорытынды: соңғы айналымға жеңімпаз шығады. Абайдың қара сөзінен үзінді. Абайдың нешінші қара сөзінен үзінді оқылғанын айту керек.