М.?уезов "?білманс?р"

Саба?ты? та?ырыбы: М. ?уезов. «?білманс?р»
Саба?ты? ма?саты:
1) білімділік: та?ырыпты? м?нін ашу, халы?ты? ?ткен ?мірімен таныстыру, тарихи т?л?алармен таныстыру, о?ушылар?а Абылай хан туралы т?сінік беру ж?не білімдерін толы?тыру.
2) дамытушылы?: м?тінні? идеялы? мазм?нын ашып, о?ушыларды? салыстыра, байланыстыра с?йлеу ?абілеттерін дамыту. Сараманды? ж?мысты шы?армашылы? де?гейде орындау?а машы?тандыру.
3) т?рбиелік: о?ушыларды адалды??а, адамгершілікке, ?лы адамдарды? іс - ?рекетін ба?алау?а, ??рметтеуге т?рбиелеу.
Саба?ты? типі: жа?а білімді ме?герту
Саба?ты? т?рі: аралас саба?
К?рнекілігі: ?лы т?л?аларды? портреттері, ??гіме желісіне байланысты алын?ан суреттер, ?аза?стан картасы, де?гейлік тапсырмалар
ТСО: теледидар, DVD, интерактивті та?та
П?наралы? байланыс: тарих, география

Саба?ты? барысы: І. ?йымдастыру кезе?і
Саба?ты? эпиграфын о?у.
Біз – ?аза? деген мал ба??ан елміз,
Ешкімге со?ты?пай жай жат?ан елміз.
Елімізден ??т-береке ?ашпасын деп,
Жерімізді? шетін жау баспасын деп
Найзасына жыл?ыны? ?ылын та??ан елміз.
Д?шпан басынба?ан елміз,
Басымыздан с?з асырма?ан елміз.
Досымызды са?тай білген елміз,
Д?м-т?зын а?тай білген елміз.
ІІ. Жа?а саба??а кіріспе
- Б?л кімні? с?зі?
- Хал?ымыз туралы не білдік?
- ?аза? хал?ыны? билері туралы не білесі?дер?
- Осы кісілерді? с?здерінен нені ?йренуге болады?
- Ендеше, б?гінгі саба?ымызда «Бабалар ?мірі – ?рпа??а ?лгі» тарауын баста?алы отырмыз.
- О?улы?та берілген ма?алды о?ып, ма?ынасын талдайы?.
Жа?сы – ай мен к?ндей
?лемге бірдей.
- Жа?сы адам деп кімді айтамыз?
- Оны ?лемге бірдей деу себебі неде?
Жа?сыны? аты ?лмейді,
?алымны? хаты ?лмейді.
- Хаты са?талып ?ал?ан ?андай ?алымдарды білесі?дер?
(Ыбырай, Абай, Ахмет, Міржа?ып т.б.)
- Олай болса, осындай есімін ел ?мытпайтын ?лы т?л?аларымызды? есімі жасырыл?ан с?зж?мба?ты шешейік.
С?зж?мба?ты шешіп, Ортада?ы торк?зден Абылай есімін о?имыз.
ІІІ. Жа?а саба?ты т?сіндіру
- ?азір М. ?уезовті? «?білманс?р» ??гімесімен танысамыз. Д?птерімізді ашып, та?ырыпты жазайы?.
М?тар ?уезов туралы не білеміз? (хронологиялы? кестені толтыру)
«Абылай хан - ?аза?ты? ?лы ханы» атты бейнежазбаны к?рсетемін.

Абылай (?білманс?р) хан — (1733—1737) билік ??р?ан. Абылай хан ?аза? Ордасыны? ханы, ?аза? мемлекетіні? тарихында?ы аса к?рнекті мемлекет ?айраткері, ар?ы тегі Жошы хан, бергі бабалары ?аза? ордасыны? негізін сал?ан ?з-Ж?нібек, одан со? е?сегей бойлы ер Есім хан, Сал?ам Ж??гір хан. Абылай – Ж??гір ханны? бесінші ?рпа?ы. Ж??гір ханны? У?либа?ы, Т?уке деген екі ?лы болады. Ж??гір ?айтыс болып, та??а Т?уке отыр?анда У?либа?ы ханды??а ?кпелеп, ?ргенішті билеген на?ашы атасы ?айып ханны? ?олына барады. У?либа?ыны? баласы Абылай жекпе-жекке шы??анда жауы ша? келмейтін батыр болып, ?анішер Абылай атаныпты. Осы Абылайдан к?ркем У?ли туады. Оны? баласы ?білманс?р (кейін ?аза??а хан болып Абылай атан?ан) «а?табан ш?бырынды» жылдарында жетім ?алады.
Абылайды? ?кесі У?ли деген с?лтан, ал атасы Абылай Т?ркістан ?аласыны? билеушісі бол?ан. Абылай хан жас кезінде ?зіні? батырлы?ымен, ерж?ректілігімен к?зге т?сіп, халы? оны хан к?тереді. Абылайды? алдына ?ой?ан ?ш ма?саты болды. Ол:
1) К?шпелі елді отыры?шы ?мірге ?йрету
2) ?ш ж?зді? басын ?осып біріктіру
3) Хал?ына т?уелсіздік алып беру.
Ханны? жанында ?немі а?ылшы, ке?есшілері Т?ле би, ?йтеке би, ?азыбек би, ?абанбай, Б?генбай, Наурызбай сынды батырлар ж?не Б??ар жырау болды.
Биыл?ы жылы ?аза? ханды?ыны? ??рыл?анына 550 жыл толады.
М?тінді ?зім о?ып беремін, т?сініксіз с?здерді белгілеп отыруды тапсырамын.
4. С?здік ж?мыс.
Се?се? тыма? - мар?а ?озыны? терісінен тігілген бас киім
?алма? – ?лт
?ас?а атты – ма?дайында да?ы бар ат
С?ра?тармен ж?мыс
1. Т?ле би Абылайды? ел билейтінін ?айдан біледі?
2. ?алма?тар неліктен, неге ?аша бастайды?
3. Сабала? неліктен Абылай атанып кеткен?
4. Абылай кімдерден бата алды?

?р топтан бір о?ушы мазм?нын айтып шы?ады ж?не ?зара а?ылдасып, б?лімге ат ?ояды.
1. Бала Сабала?
2. Сабала?ты? со?ыс?а аттануы
3. Абылайды? батырлы?ы
5. Сергіту с?ті.
Ерді? к?ші – ж?ректе
Батырлы? бар білекте
Ту ап ?ол?а сам?аймыз
Ту?ан елді ?ор?аймыз.
Ер боламыз а?адай
?иынды??а ?арамай
?лгі батыр бабамыз
?жет, батыр боламыз.
ІV. Жа?а саба?ты бекіту.
6. Суретпен ж?мыс.
О?улы?та?ы суретке назарларын аудартамын.
1-топ. Жо?арыда?ы суретке ?андай ат ?ою?а болады? М?тіннен осы суретті? мазм?нына сай келетін т?сты тауып о?у.
2-топ. Суретте кімдерді? арасында?ы шай?ас бейнеленген деп ойлайсы?дар?
Батырларды? киімдері туралы не білесі?дер? Киімдеріні? атаулары, ?аруларыны? аттарын атап жазы?дар.
3-топ. «Т?л?аны танып біл!» танымды? ойыны
Балалар?а суреттер таратылады, онда?ы т?л?аларды танып, аты-ж?нін, кім бол?анын оны? атына байланысты о?и?аларды, ол жаз?ан шы?армаларды ж?не т.б. естеріне т?сіру тиіс. Топ ішінде талдау 5 минуттан аспайды. ?з командасын топты? бір адамы ?ор?айды.
9-тапсырма. М?тінде та?ы кімдерді? аттары аталады? (ауызша)
V. Саба?ты ?орытындылау.
2. Картамен ж?мыс.
10-тапсырма. Ж?мба?ты? шешуін тап?ызамын.
- Мемлекетімізді? картасына ?арайы?шы. Мынау Каспийден Алтай?а дейін Алатау, ?аратаудан Батыс Сібірге дейін созылып жат?ан жер ата - бабаларымызды? жаудан ?ор?ап бізге м?ра етіп ?алдырып кеткен жері. Осы ?лан байта? жер ?шін ?аза? хал?ы ?аншама ?иын кезе?дерден ?тті.
- Еліміз т?уелсіздік ал?алы ?андай жетістіктерге жетті?
?азір ?лкен ?алалар салынып халы? орны?ты.
?ш ж?зді? басы бірікті.
?з т?уелсіздігімізді алды?.
?аза?станны? бас ?аласы, ел ордамыз – Астана болды.
?зімізді? туымыз, ?н?ранымыз, т?л те?геміз бар.
- Абылай ханны? армандары орындалды ма?
Балалар жауабын ты?дау.

Абылай хан?а мінездеме бергіземін.

VI. Ба?алау. О?ушылар е?бегін, дайынды?ын, білімдерін мада?тай отырып ба?алау.
VIІ. ?йге тапсырма.
1. М?тінді о?у.
2. №8 тапсырма бойынша дайындалу

Т?рбие орг сайтынан ?білманс?р 2-сыны

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«М.?уезов "?білманс?р"»

Сабақтың тақырыбы: М. Әуезов. «Әбілмансұр»
Сабақтың мақсаты:
1) білімділік: тақырыптың мәнін ашу, халықтық өткен өмірімен таныстыру, тарихи тұлғалармен таныстыру, оқушыларға Абылай хан туралы түсінік беру және білімдерін толықтыру.
2) дамытушылық: мәтіннің идеялық мазмұнын ашып, оқушылардың салыстыра, байланыстыра сөйлеу қабілеттерін дамыту. Сарамандық жұмысты шығармашылық деңгейде орындауға машықтандыру.
3) тәрбиелік: оқушыларды адалдыққа, адамгершілікке, ұлы адамдардың іс - әрекетін бағалауға, құрметтеуге тәрбиелеу.
Сабақтың типі: жаңа білімді меңгерту
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Көрнекілігі: ұлы тұлғалардың портреттері, әңгіме желісіне байланысты алынған суреттер, Қазақстан картасы, деңгейлік тапсырмалар
ТСО: теледидар, DVD, интерактивті тақта
Пәнаралық байланыс: тарих, география

Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі
Сабақтың эпиграфын оқу.
Біз – қазақ деген мал баққан елміз,
Ешкімге соқтықпай жай жатқан елміз.
Елімізден құт-береке қашпасын деп,
Жеріміздің шетін жау баспасын деп
Найзасына жылқының қылын таққан елміз.
Дұшпан басынбаған елміз,
Басымыздан сөз асырмаған елміз.
Досымызды сақтай білген елміз,
Дәм-тұзын ақтай білген елміз.
ІІ. Жаңа сабаққа кіріспе
- Бұл кімнің сөзі?
- Халқымыз туралы не білдік?
- Қазақ халқының билері туралы не білесіңдер?
- Осы кісілердің сөздерінен нені үйренуге болады?
- Ендеше, бүгінгі сабағымызда «Бабалар өмірі – ұрпаққа үлгі» тарауын бастағалы отырмыз.
- Оқулықта берілген мақалды оқып, мағынасын талдайық.
Жақсы – ай мен күндей
Әлемге бірдей.
- Жақсы адам деп кімді айтамыз?
- Оны әлемге бірдей деу себебі неде?
Жақсының аты өлмейді,
Ғалымның хаты өлмейді.
- Хаты сақталып қалған қандай ғалымдарды білесіңдер?
(Ыбырай, Абай, Ахмет, Міржақып т.б.)
- Олай болса, осындай есімін ел ұмытпайтын үлы тұлғаларымыздың есімі жасырылған сөзжұмбақты шешейік.
Сөзжұмбақты шешіп, Ортадағы торкөзден Абылай есімін оқимыз.
ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру
- Қазір М. Әуезовтің «Әбілмансұр» әңгімесімен танысамыз. Дәптерімізді ашып, тақырыпты жазайық.
Мұтар Әуезов туралы не білеміз? (хронологиялық кестені толтыру)
«Абылай хан - қазақтың ұлы ханы» атты бейнежазбаны көрсетемін.

Абылай (Әбілмансұр) хан — (1733—1737) билік құрған. Абылай хан Қазақ Ордасының ханы, қазақ мемлекетінің тарихындағы аса көрнекті мемлекет қайраткері, арғы тегі Жошы хан, бергі бабалары қазақ ордасының негізін салған Әз-Жәнібек, одан соң еңсегей бойлы ер Есім хан, Салқам Жәңгір хан. Абылай – Жәңгір ханның бесінші ұрпағы. Жәңгір ханның Уәлибақы, Тәуке деген екі ұлы болады. Жәңгір қайтыс болып, таққа Тәуке отырғанда Уәлибақы хандыққа өкпелеп, Үргенішті билеген нағашы атасы Қайып ханның қолына барады. Уәлибақының баласы Абылай жекпе-жекке шыққанда жауы шақ келмейтін батыр болып, қанішер Абылай атаныпты. Осы Абылайдан көркем Уәли туады. Оның баласы Әбілмансұр (кейін қазаққа хан болып Абылай атанған) «ақтабан шұбырынды» жылдарында жетім қалады.
Абылайдың әкесі Уәли деген сұлтан, ал атасы Абылай Түркістан қаласының билеушісі болған. Абылай хан жас кезінде өзінің батырлығымен, ержүректілігімен көзге түсіп, халық оны хан көтереді. Абылайдың алдына қойған үш мақсаты болды. Ол:
1) Көшпелі елді отырықшы өмірге үйрету
2) Үш жүздің басын қосып біріктіру
3) Халқына тәуелсіздік алып беру.
Ханның жанында үнемі ақылшы, кеңесшілері Төле би, Әйтеке би, Қазыбек би , Қабанбай, Бөгенбай, Наурызбай сынды батырлар және Бұқар жырау болды.
Биылғы жылы қазақ хандығының құрылғанына 550 жыл толады.
Мәтінді өзім оқып беремін, түсініксіз сөздерді белгілеп отыруды тапсырамын..
4. Сөздік жұмыс.
Сеңсең тымақ - марқа қозының терісінен тігілген бас киім
Қалмақ – ұлт
Қасқа атты – маңдайында дағы бар ат
Сұрақтармен жұмыс
1. Төле би Абылайдың ел билейтінін қайдан біледі?
2. Қалмақтар неліктен, неге қаша бастайды?
3. Сабалақ неліктен Абылай атанып кеткен?
4. Абылай кімдерден бата алды?

Әр топтан бір оқушы мазмұнын айтып шығады және өзара ақылдасып, бөлімге ат қояды.
1. Бала Сабалақ
2. Сабалақтың соғысқа аттануы
3. Абылайдың батырлығы
5. Сергіту сәті.
Ердің күші – жүректе
Батырлық бар білекте
Ту ап қолға самғаймыз
Туған елді қорғаймыз.
Ер боламыз ағадай
Қиындыққа қарамай
Үлгі батыр бабамыз
Өжет, батыр боламыз.
ІV. Жаңа сабақты бекіту.
6. Суретпен жұмыс.
Оқулықтағы суретке назарларын аудартамын.
1-топ. Жоғарыдағы суретке қандай ат қоюға болады? Мәтіннен осы суреттің мазмұнына сай келетін тұсты тауып оқу.
2-топ. Суретте кімдердің арасындағы шайқас бейнеленген деп ойлайсыңдар?
Батырлардың киімдері туралы не білесіңдер? Киімдерінің атаулары, қаруларының аттарын атап жазыңдар.
3-топ. «Тұлғаны танып біл!» танымдық ойыны
Балаларға суреттер таратылады, ондағы тұлғаларды танып, аты-жөнін, кім болғанын оның атына байланысты оқиғаларды, ол жазған шығармаларды және т.б. естеріне түсіру тиіс. Топ ішінде талдау 5 минуттан аспайды. Өз командасын топтың бір адамы қорғайды.
9-тапсырма. Мәтінде тағы кімдердің аттары аталады? (ауызша)
V. Сабақты қорытындылау.
2. Картамен жұмыс.
10-тапсырма. Жұмбақтың шешуін тапқызамын.
- Мемлекетіміздің картасына қарайықшы. Мынау Каспийден Алтайға дейін Алатау, Қаратаудан Батыс Сібірге дейін созылып жатқан жер ата - бабаларымыздың жаудан қорғап бізге мұра етіп қалдырып кеткен жері. Осы ұлан байтақ жер үшін қазақ халқы қаншама қиын кезеңдерден өтті.
- Еліміз тәуелсіздік алғалы қандай жетістіктерге жетті?
Қазір үлкен қалалар салынып халық орнықты.
Үш жүздің басы бірікті.
Өз тәуелсіздігімізді алдық.
Қазақстанның бас қаласы, ел ордамыз – Астана болды.
Өзіміздің туымыз, әнұранымыз, төл теңгеміз бар.
- Абылай ханның армандары орындалды ма?
Балалар жауабын тыңдау.

Абылай ханға мінездеме бергіземін.

VI. Бағалау. Оқушылар еңбегін, дайындығын, білімдерін мадақтай отырып бағалау.
VIІ. Үйге тапсырма.
1. Мәтінді оқу.
2. №8 тапсырма бойынша дайындалу