Уа?ыт ?лшемдері жыл, ай, апта, т?улік, са?ат т.б. Осы бірліктерді
?рын?ылар жеті к?нді былай ата?ан б?гін, ерте?, бірс?гіні, ар?ы к?ні, ауыр к?н, со??ы к?н, азына. 12 жыл уа?ытты- м?шел деп ата?ан. Олар санмен емес, хайуандар атымен ата?ан.
Б?рын тек м?шелдік к?нтізбелер бол?ан, ?аза?ша
к?нтізбе 1922 жылы жазылды.Б?л к?нтізбе ?айта ?згертіліп, 1931 жылы ?айтадан ??растырылды.Б?л к?нтізбені ??растырушылар Б. Майлин мен І. Жанс?гіров еді.
Балалар, б?гінгі саба?ымыз ерекше саба?,, Аукцион саба?.
Заттарды білімге айырбастаймыз.
-Ал, балалар, балалар,
-Б?рі? ма?ан ?ара?дар.
-Мен сатушы т?лімгер,
-Келдім к?птеп зат алып,
-Сатамын деп сендерге
-А?ша?а біз сатпаймыз
-Білімге айырбастаймыз.
-Кімде білім к?п болса,
-Сол о?ушы ала-алар.
-?ндемеген о?ушы
-Отырып тез ойланар.
Саба?ымыз Ж?рме?ке саба?ы деп аталады.
-Ал, балалар, сауда?а кірісейік.
-Сауда с?тті болсын !
-Ал, келі?дер, келі?дер,
-Бірі?е- бірі? ері?дер.
-Білімі?ді тексеріп,
-Саудаласып к?рі?дер.
(Мына т?мендегі 7 с?ра? 7 ?алпа?ты? артында жазылып т?рады.)
1. Жыл ?ай айдан басталады ?
Жылды? со??ы к?нін ата.
2. Бір жылда неше ай бар?
Ретімен айларды ата.
3. Бір т?улікте неше са?ат бар?
4. Республика к?ні мейрамы ?ай к?ні атап ?тіледі?
5. 2005 жыл ?ай жыл?
6. ?аза?ша жыл атауларын атап шы?.
-Балалар, сендер жеті с?ра??а жауап берді?дер. Енді осыны бір с?збен ?алай атаймыз?
-Бір апта деп атаймыз.
Сергіту с?ті.
О?улы?пен ж?мыс.
1.
Ауызша орындау. ( с?ра?тар?а жауап бергізу )
2.
?ш топтан ?ш о?ушы та?та?а шы?арады.
3.
?ш топтан ?ш о?ушы шы?арады, келесі ?ш о?ушы со?ан кері есептер ??растырады.
?кесі - 48 жаста ?кесі - 48 жаста ? ?лкен
Баласы - 8 жаста ?кіші Баласы - ? 40 жас кіші Ш: 48 - 8 = 40
Ш: 48 - 40 = 8 Ж: ?кесі 40 жас ?лкен,
Ж: Баласы 8 жаста. Баласы 40 жас кіші.
-К?п білетін о?ушы
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Сабақтың әдісі: Сұрақ-жауап ойын түрінде орындату.
Көрнекілігі: Сатып алынатын заттар, аптаның аты жазылған
7 қалпақ , айдың аты жазылған 12 тақия,
жыл атаулары салынған суретті омырауша,
түрлі суреттер,үлестірмелер , сөзжұмбақ, ойындар
т.б.ұйымдастыру.
Барысы: 1. Үй тапсырмасын тексеру.
Өткен сабақты Құстарға қамқорлық ойыны арқылы қорыту.
Сергіту сәті: Үнтаспадан Жыл басына таласқан хайуанаттар
ертегісін тыңдатып, сұрақ қою:
-Бұл ертегінің таұырыбы қалай аталады?
-Жыл дегеніміз не ?
-Ал,балалар, бүгінгі сабақта уақыт өлшемдерінің бірліктерімен
танысамыз.
Жаңа сабақ.
Уақыт өлшемдері жыл, ай, апта, тәулік, сағат т.б. Осы бірліктерді
халық қалай тапқан, соған тоқталамыз.Жыл ай, аптаның ұзақтығын анықтау оңай болған жоқ.. Алғашқы уақыт есебін жүргізу күнтізбені жасау тек жер кәсібі мен мал шаруашылығына көшкен заманда ғана бастаған. Халықтардың көпшілігі жыл мерзімін жаз, күз, қыс, көктем маусымдарымен есептеген.Пәлен уақыттан кейін бес жыл өтті деудің орнына Бес жаз немесе Бес көктем өтті деген.
Бұрынғылар жеті күнді былай атаған бүгін, ертең, бірсүгіні, арғы күні, ауыр күн, соңғы күн, азына. 12 жыл уақытты- мүшел деп атаған. Олар санмен емес, хайуандар атымен атаған.
Бұрын тек мүшелдік күнтізбелер болған, қазақша
күнтізбе 1922 жылы жазылды.Бұл күнтізбе қайта өзгертіліп, 1931 жылы қайтадан құрастырылды.Бұл күнтізбені құрастырушылар Б. Майлин мен І. Жансүгіров еді.
Сағат моделінің көмегімен күн шыққан уақытынан бастап ұясына батқанға дейінгі уақыт және түнгі уақыт күн шыққанға дейін тәулік аталатынын түсіндіру.Тәуліктің басы түнгі сағат 12, сондықтан күндізгі 12-де 12 сағат болады, ал
түнгі 12-де тағы 12 сағат болады, яғни 12+12 =24 сағат немесе 1 тәулік болады.
Балалар, бүгінгі сабағымыз ерекше сабақ, , Аукцион сабақ..
Бұл сабақтың мақсаты- сендерге нарықтық экономиканың не екенін түсіндіру. Мен сатушымын , сендер алушысыңдар. Сендер дүкенге барғанда заттарды ақшаға сатып аласыңдар, ал сендерде ақша жоқ, сол ақшаға алатын заттарың сендердің білімдерің.
Заттарды білімге айырбастаймыз.
-Ал, балалар, балалар,
-Бәрің маған қараңдар.
-Мен сатушы тәлімгер,
-Келдім көптеп зат алып,
-Сатамын деп сендерге
-Ақшаға біз сатпаймыз
-Білімге айырбастаймыз.
-Кімде білім көп болса,
-Сол оқушы ала-алар.
-Үндемеген оқушы
-Отырып тез ойланар.
Сабағымыз Жәрмеңке сабағы деп аталады.
-Ал, балалар, саудаға кірісейік.
-Сауда сәтті болсын !
-Ал, келіңдер, келіңдер,
-Біріңе- бірің еріңдер.
-Біліміңді тексеріп,
-Саудаласып көріңдер.
(Мына төмендегі 7 сұрақ 7 қалпақтың артында жазылып тұрады.)
1. Жыл қай айдан басталады ?
Жылдың соңғы күнін ата.
2. Бір жылда неше ай бар?
Ретімен айларды ата.
3. Бір тәулікте неше сағат бар?
4. Республика күні мейрамы қай күні атап өтіледі?
5. 2005 жыл қай жыл?
6. Қазақша жыл атауларын атап шық..
-Балалар, сендер жеті сұраққа жауап бердіңдер. Енді осыны бір сөзбен қалай атаймыз?
-Бір апта деп атаймыз.
Сергіту сәті.
Бір апта өлеңін айтқызу.
-Сәл демалып , тынығып ал,
Тақпақ айтып, ұғып ал.
Апта деген ағайдың
Жеті бірдей ұлы бар.
Біріншісі - Дүйсенбі,
Екіншісі - Сейсенбі,
Үшіншісі - Сәрсенбі,
Төртіншісі - Бейсенбі,
Жұма деген -бесінші ұл,
Алтыншы ұл - ол Сенбі,
Жетіншісі - Жексенбі.
Алты аға демалмастан,
Сабағынан қалмастан,
Алты тәулік оқиды,
Зердесіне тоқиды.
Оқулықпен жұмыс.
1.
Ауызша орындау. ( сұрақтарға жауап бергізу )
2.
Үш топтан үш оқушы тақтаға шығарады.
50 сағ +4 сағ 54 сағ -50 сағ
4 сағ + 50 сағ 40 сағ +5 сағ
54 сағ - 4 сағ 45 мин- 5 мин
45 сағ - 40 сағ 50 мин + 4 мин
54 - 4 4 + 50
54 - 50 40 + 5
3.
Үш топтан үш оқушы шығарады, келесі үш оқушы соған кері есептер құрастырады.
Әкесі - 48 жаста Әкесі - 48 жаста ? үлкен
Баласы - 8 жаста ?кіші Баласы - ? 40 жас кіші Ш: 48 - 8 = 40
Ш: 48 - 40 = 8 Ж: Әкесі 40 жас үлкен,
Ж: Баласы 8 жаста. Баласы 40 жас кіші.
-Көп білетін оқушы
Мына бізге келіңдер.
Теңдеу есеп шығарып,
Дұрыс тауып жауабын
Саудаласып көріңдер.
Теңдеу шешуге әр топтан бір оқушы шығару.
100 - х = 40 25 + а = 90 80 - х = 15
-Балалар, қазір қай мезгіл ?
Егін жинау ойыны арқылы 4. тапсырманы шығарту.
Сөзжұмбақ шешу.
Көлденеңінен 100 жыл - ғасыр
Тігінен 60 минут - сағат
12 ай - жыл
-Кел, балалар, ойнайық,
Ойнайық та ойлайық
Қандай жұмбақ болса да,
Шешпей оны қоймайық.
Жұмбақ жасыру.
1. Бір ұзын ағаш, ағаштың үстінде он екі ұя, әрбір ұяда төрт –төрт жұмыртқа, әр жұмыртқада жеті балапан.
Шешуі: жыл, ай, төрт мезгіл, апта.
2. Бір ағаштың 12 бұтағы бар,
Әр бұтағында 30 жапырағы бар,
Жапырақтың бір жағы ақ,
Бір жағы қара.
Ш: ай , тәулік, күн мен түн.
5. Минутпен өрнектеп жазу.
1сағ 20 мин = * мин
1 сағ 30 мин = * мин
1 сағ 40 мин = * мин
1 сағ 10 мин = * мин
Салыстыру.
1 сағ * 60 мин 1 сағ 9 мин * 69 мин
1 тәул * 24 сағ 2 сағ 10 мин * 130 мин
1 ғасыр * 100 жыл 1 сағ 10 мин * 70 мин
Сабақты Алма жинау ойынымен қорыту.
Бағалау.
Үйге тапсырма.
1.Нан зауыты күн сайын бірдей мөлшерде нан пісіріп, 7 күнде 1750 т нан пісірді. Ол бір айда (30күн деп ал) неше тонна нан пісіреді?
2. Шаршы тәріздес бақшаның ауданы 900м2 Бақшаның ені мен ұзындығы неше метр?
1. Теңдеу құр:
Қоймада 21 т картоп бар еді. Одан 2 тонналық бірнеше машинамен дүкенге картоп жөнелткеннен кейін, онда 13 тонна картоп қалды.Неше машина картоп жөнелткен?
1.500 балапанды тең бөліп, бірнеше торға қамады. Егер әр торға 100 балапаннан қамайтын болса, оларды неше торға қамайды?
2. Ұзындығы қандай тік төртбұрыштың ені 2см болғанда, периметрі 20см болады?
1.Бір шаруашылықта күніне 112 сиыр, ал екіншісінде 95сиыр бар. Екінші шаруашылық біріншісіне қарағанда тәулігіне 272 кг шөп кем пайдаланады. Әр шаруашылық тәулігіне қанша шөп жұмсайды?
1.Мектеп оркестрі үшін 2 қобыз, одан 6есе артық домбыра, домбыра мен қобыздан 7 есе кем сыбызғы алынады. Оркестрге барлығы неше аспап алынады?
226:8 194:4 215:3
1. Пәтерді жөндеу үшін бірдей 6 орам тұсқағаз сатып алынды. Бөлмелерге 28м жапсырылғаннан кейін тағы да 20м қалды. Әр орамда неше метр тұсқағаз болған?
2. Тік төртбұрыштың ұзындығы 20см, бұл оның енінен 2 см артық. Тік төртбұрыштың енін тап.
