Саба?ты? ма?саты: О?ушылар ?з ана тіліні? ?адір-?асиетін біліп, ??діретін
т?сініп,оны? адам ?міріндегі ма?ызын ??ыну?а ?йренеді.
Хал?ымызды? салт-д?ст?рімен танысады,жырды м?нерлеп
о?и отырып,мазм?нын т?сініп баяндайды.
О?ушылар ?з хал?ыны?,?лтыны?,ту?ан жеріні? ?дет-??рпын
танып, біліп с?йіспеншілік сезімде т?рбиеленеді.
Саба?ты? к?рнекілігі :Сюжетті суреттер,бесік суреті,тарату материалдары,ребус,ж?мба?,
с?зж?мба?,интерта?та.
Саба?ты? ?дісі: Ж?мба? шешу,о?у,??растыру.
Саба?ты? т?рі: кіріктірілген,танымды? саба?.
I.?йымдастыру б?лімі.
II.?й тапсырмасын с?рау.
- Ф.О??арсынованы? «?же» ?ле?ін с?рау.
- «Мені? ?жем» ??гімесін о?у.
- «?же»?ле?ін жал?астыру.
- «?же» ?ле?ін ?уенімен айту.
- Ф.О??арсынова ?мірі,е?бектері туралы ?ыс?аша м?лімет.
III.Жа?а саба?.
1.Сурет бойынша ж?мыс.
а)Суретте кімдерді к?ріп отырсындар?
б)?же не істеп отыр?
в)Ана не істеп отыр?
г )?мірге ?келген ана?а,ба?ып,еркелетіп ?сірген ?жеге ?андай ??рмет к?рсетеміз?
2. Ж?мба?
?рі т?сек,
?рі ?йі
Иесі оны? с?би ( Бесік )
3. а) Б?гінгі саба?ымызда ?аза? хал?ыны? ?асиетті м?расы бесік ?лгісін жасай отырып,бесік жырын ?йренеміз.Олай болса,алдары?да?ы си?ырлы ?алташаны? ішіндегі ?има материалдардан бесік ??растырамыз.
? ) Ол ?шін е?бек ережесін са?тауымыз керек.(е?бек ережесі туралы айту керек.)
б)Бесікті? ??рылысымен таныстыру.
Бесік –бабамыздан ?ал?ан киелі м?лік.?аза?тар бесікті негізінен ?айы?,?ара?ай,,талдан иіп жаса?ан. Бесікті? 2 т?рі болады.
- жер бесік
- ?лпеншек бесік(аспалы)
Бесікті? ??рылысы 1)алды??ы басы, 2)арт?ы басы 3)бела?аш 4)жа?тау 5)та?тайша
.4. Осы бесікке байланысты ?аза? хал?ы арасында неше т?рлі а?ыз-??гімелер бар.
Б?л о?и?а 1898 жылы бол?ан. Алтай тауыны? етегінде отыр?ан ел,т?нде жаудан ?ашып,жол?а шы?у?а тура келеді.Т?йемен тау-тасты? арасымен ж?ру ?иын?а со?ады.Осы к?шті? ішінде М??ам?ди деген кісіні? ?й-іші болады.Бесікте кішкентай баласы бар.Бесіктегі баланы бесігімен бірге т?йелі ж?кті? ?стіне та?ып тастайды.К?ш орта жол?а бар?анда бесік та?ыл?ан т?йені? ая?ы тайып кетіп,??здан ??лайды.Содан артта?ы ел е? болмаса н?рестені? м?рдесін тауып алайы? деп,т?менге бір жігітті ж?мсайды.Жігіт ??ла?ан т?йені? ?стіне барса,т?йе мойны ?айырылып ?лген. ?стіндегі ж?ктен сау тамты? жо?.Бесік анадай жерде т?р.Бала аман-есен. Еш жері жара?аттанба?ан.Ол баланы? есімі –Би?азы.?азір ол а?са?алды? ?зі болмаса да,оны? немере,ш?берелері Солт?стік ?аза?стан облысында т?рады.Сол бесік ?рпа?тары арасында «?лкен ата»бесігі аталып кеткен.
Бесікті? ?р б?лігін ал?анда тапсырмаларды орындаймыз.
IV.Ребус шешу (Б??ы, есік,жыл?ы,барыс суреттері )
«Бесік жыры» деген с?з шы?ты (Бесікті? алды??ы басын аламыз)
V.Сергіту «Бесік жырын»айтып бойымызды сергітіп алайы?.(Б?л тапсырманы орында?анда бесікті? арт?ы басын аламыз)
О?ушылар?а с?ра?тар ?ою.
-Б?л кімні? шы?армасы?
-Халы? ауыз ?дебиетіні? ?лгісі.
-Халы? ауыз ?дебиеті ?лгісіне нелер жатады?
-Ертегілер,жа?ылтпаш,ж?мба?, ма?ал-м?телдер, батырлар жыры,бесік жыры,айтыс,?тірік ?ле?дер.
-Неге халы? ауыз ?дебиеті деп аталады?
Олай болса, бесік жыры тек ауыз ?дебиетіні? ?лгілерінен алын?ан емес,сонымен бірге а?ындар да жаз?ан. Ма?жан Ж?мабаевты? «Бесік жыры» ?ле?імен танысамыз.
VI.Пікірлер а?ашын толтыру.( Бесікті? келесі б?лігі та?тайша деп аталады. Осы б?лікті? тапсырмасы пікірлер а?ашы)
1.М.Ж?мабаев (1893-1938) Солт?стік ?аза?станда туыл?ан.
2.К?рнекті а?ын,жазушы,педагог.
3. «Жаз?ы т?нде», «Тілегім», «Балапан ?анат ?а?ты» т. б.шы?.
4. Шолпан, А? жол журналдарында ж?мыс істеді.
VII.М?тінмен ж?мыс.(Бесікті? келесі б?лігі бела?аш деп аталады.)
1.М??алім м?нерлеп о?у.
2.О?ушылар?а о?ыту.(іштей о?у,тізбектей о?у,толы? о?у)
3. ?ле?нен не т?сіндік?(ойларын с?рау)
VIII. Шы?армашылы? тапсырма.
1 –топ. Ана с?зіне топтастыру
2-топ.Ана,бесік туралы ма?ал-м?телдер жазу
3-топ. «Бесік жыры» с?зіне бес жолды ?ле? ??растыру (Тапсырмаларды орындап бол?ан со? бесікті? жа?тауларын желімдейміз)
Бос бесікті тербетпейміз. Бесік жырыны? ??діретін білдік.
IX. Не ?йрендік? Не білдік? Немен танысты??
X.?йге тапсырма
1) Бесік жырын жаттап,?уенімен айту.
2) «Ана ?лдиін естіп ?ссін б?бектер» эссе жазу.
XI. Ж?ректен-ж?рекке «Ана?а тілек «айту
хал?ымызды? ?л-ау?аты жа?саруыны?, ел экономикасыны? ?рге басуыны? аса ма?ызды факторларыны? бірі болып табылатынын т?сінуге тиіспіз.
Ма??ыстау облысы - ?аза?стан Республикасыны? ?иыр о?т?стік-батысында орналас?ан ірі Атырау облысымен ж?не Т?ркіменстан Республикасымен ж?не Каспий те?ізі ар?ылы?зірбайжан, Иран елдерімен шектеседі. Облыс 1973 жылы 20 наурызда ??рылды. 1988 жылды? 2 маусымындатаратылып 1990 жылды? 17 тамызында тарихи "Ма??ыстау" деген атпен ?айта облыс болып ??рылды. Облыс орталы?ы - А?тау ?аласы. Ма??ыстау облысыны? жер к?лемі 16 564,2 мы? га ??райды. Облысты? ?кімшілік-аума?ты? ??рылымы 5 ауданнан, 5 облысты? ма?ызы бар ?аладан, 6 кенттен,55 ауылды? елді мекеннен ж?не 43 ауылды? округтен т?рады [5]. ?ала хал?ыны? саны 274,6 мы? адамды ??райды (76%), ал ауыл т?р?ындарыны? саны - 87,1 мы? адам (24%). Облыс орталы?ы - А?тау ?аласы, б?рын?ы атауы Шевченко ?аласы. ?аланы? ал?аш?ы іргетасы 1963 жылы Ленинград жобасымен Каспий те?ізіні? жа?асында салына бастады. Хал?ы 2005 жылды? басында А?тау ?аласыны? хал?ы 159,2 мы? адамды ??рады. Б?л барлы? облыс хал?ыны? 44%. А?таудан Астана?а дейінгі ара ?ашы?ты? - 2413 км. А?тау ?алалы? ?кімшілігіне мынадай поселкелер кіреді: Ма??ыстау (т?р?ындарыны? саны 19,4 мы? адам) ж?не ?мірза? (1,4 мы? адам).
?аза?стан т?уелсіздік ал?аннан бері ал?аш?ы ??рыл?ан аудан Ма??ыстау облысында М?найлы ауданы болып ??рылды. Ма??ыстау облысына кіретін аудандар:
№
атауы
орталы?ы
1
А?тау
А?тау
2
Жа?а?зен
Жа?а?зен
3
Бейнеу ауданы
Бейнеу
4
?ара?ия ауданы
??ры?
5
Ма??ыстау ауданы
Шетпе
6
М?найлы ауданы
М?найлы
7
Т?п?ара?ан ауданы
Форт - Шевченко
Халы?ты? басым б?лігін ?аза?тар ??райды (89,58%): ?ал?андары орыстар (6,66%), ?зербайжандар (0,94%), украиндар (0,35%), ?збек (0,34%), татарлар (0,29%), корейлер (0,14%), шешендер (0,11%), бас?а ?лттар (1,59%). Облыс т?р?ындарыны? 49,9%-ы (293,1 мы? адам) ?алада, 50,1%-ы (294,3 мы? адам) ауылда т?рады. Хал?ыны? орташа ты?ызд. 1 км²-ге 2,3 адамнан келеді. Халы? негізінен темір жол бойы ж?не облысты? батысында?ы А?тау, ?аратау таулары етегінде ?оныстан?ан. Кейінгі жылдары м?най кен орындарыны? игерілуіне байланысты халы? осы кен орындарына шо?ырлана бастады. ?алалары – А?тау, Жа?а?зен, Форт-Шевченко.
Ма??ыстау облысы Каспий те?ізіні? бойында орналас?анды?тан ж?не бас?а елдермен шекаралас бол?анды?тан ж?к тасымалдау ?ар?ыны да жыл сайын ?сіп келе жатыр. Облыста "Жер-Те?із-Аспан" ы?палдасты? жобасы да ?ар?ынды дамып келе жатыр.
Жер ?ойнауы м?най, газ, фосфорит, к?мір, марганец, ?р т?рлі т?здар, ?лутас ?орларымен бай. 2004 жылы облыс бойынша жалпы ?о-сымша ??н 282,1 млрд те?ге ??рады, ал негізгі ?орлар (2004 жыл со?ына ?алды? ??ны бойынша) - 324,9 млрд те?ге. 2004 жылы негізгі капитал?а инвестициялар 101 млрд те?ге, немесе 2003 жыл?ы де?гейді? 126,9% ??рады. 2004 жылы ??рылысты? мердігерлер келісімімен жасал?ан ж?мыс к?лемі ба?алау бойын-ша 27,7 млрд те?гені ??рады, ол 2003 жыл?а ?ара?анда 1,3 есеге арты?. Облыс ?шін ай?ындайтын сала?а кен ?ндіру ?нерк?сібі жатады.
Ынтыма?, бірлік туралы ма?ал-м?телдер айтып, м?нін т?сіндіреді/.
1. Ынтыма? т?бі - бірлік. Татулы? табыс?а жетелейді
2. Бір же?нен ?ол шы?ар, бір жа?адан бас шы?ар.
3. Ынтыма? істі бітірер.
4. ?рыс ырысты ?ашырар,
Ынтыма? халы?ты асырар
?орытынды;
Бізді? отанымыз – бірлікті? берекелі бесігі. Кезінде іргетасын білек пен тілек ?абыстыра ж?ріп ?р ?лтты? ?кілдері ?ала?ан, ?рі «досты? те?ізі» деп аталатын Каспийді? жа?асын жайла?ан А?тау ?аласы б?гінде досты? пен пейіл жарасты?ын биік ?ста?ан сан ?лт перзенттеріне мекен болып келеді.
№21жалпы білім беру орта мектебі коммуналды? мемлекеттік мекемесі
