Саба?ты? та?ырыбы: М?ндес с?здер
Саба?ты? ма?саты: а) О?ушыларды? с?з туралы жалпы т?сініктерін еске т?сіре отырып,м?ндес с?здер туралы т?сініктерін ке?ейту ,м?ндес с?здер ??ымын ме?герту; М?ндес с?здер ережесі ар?ылы, с?йлем ішінен м?ндес с?здерді ажырата білуге да?дыландыру;
?) Баланы сауатты жазу?а тазалы??а ,тияна?тылы??а, таби?атты ?ор?ау?а, ?лкенді сыйлау?а ?йрету
б) О?ушыларды? с?здік ?орын байытып, с?здерді ма?ыналарына ?арай орнымен ?олдану?а ?йрете отырып, ойлау ?абілеттерін дамыту
Саба?ты? к?рнекілігі: ?има ?а?аздар, топшамалар, кесте.
Саба?ты? т?рі: аралас саба?
Саба?ты? ?дісі: К?рнекілік, практикалы?
П?наралы? байланыс: ?дебиеттік о?у, д?ниетану
Саба?ты? барысы:
- С?леметсіздер ме, о?ушылар?
Психологиялы? дайынды?
К?ндей,н?рланып,
Айдай арайлап.
Ж?лдыздай жар?ырап,
Судай таза к??ілмен.
Б?гінгі саба?ымызды бастаймыз.
1. ?ызы?ушылы?ты ояту.
Балалар б?гінгі саба?ымыз бізде ерекше.Себебі бізге ?она?тар келіп отыр.Біз ?она?тарымыз?а ?з білімімізді к?рсетейік.
Алдымен мына ??пияс?зді тауып алайы?. ?ызылмен жазыл?ан ?ріптерді теріп о?исы?дар. РУ С Е БЛ Жа?сы ,ендеше,мына есептерді шы?арайы?.
А ? К
ІІ.Ой ша?ыру: «С?йлейтін сандар»
Т СА 1205 + 786 = 1991 жыл (т?уелсіздік ал?ан жыл)
І 32 : 2 = 16 (желто?сан)
Н В (23 :23 ) + 22 = 23 (Т?уелсіздікке 23 жыл)
З
Ы Л
К Р
Ж К І П Д
-Балалар желто?сан айы,бізді? еліміз ?шін ерекше ай болды? Неліктен? Осы айда та?ы ?андай мерекелер бар?
-Ендеше б?гінгі саба?ымызда ?зімізді болаша? ?аза?станны? білімпаздары,?алымдары деп есептеп, бар ынтамызбен кірісейік.
Алдымен ба?алау пара?шаларын аламыз. Берген жауаптарымызды кестеге т?сіріп отырамыз.
-О?ушылар ?з-?здерін ба?алау пара?ы ар?ылы ж?мыс істейді.Лездеме с?ра?тар:
І топ
1. С?з ма?ынасына ?арай ?алай б?лінеді? (3-ке)
2.С?зді? ?рі ?арай б?лінбейтін, ма?ыналы б?лігі? (Т?бір)
3. Сын есімні? с?ра?тары...(?ай? ?андай?)
4. Жала? с?йлем дегеніміз не?
5. О?нан сол?а ?арай о?ыса? да, солдан о??а ?арай о?ыса? да сол с?з шы?атын с?зді ата...
(?ызы?, ?аза?, ?ала?)
6. Баяндауыш дегеніміз не?
7. С?раулы с?йлемні? ая?ында не ?ойылады? (с?ра? белгісі)
8. Затты? ?имылын, іс- ?рекетін білдіретін с?здер...(Етістік)
9. Т?рлаусыз м?ше дегеніміз не?
10. Жаман деген с?зге ?арсы ма?ыналы с?з... (Жа?сы)
ІІ топ
1. Сан есімні? с?ра?тары...(Неше? Нешінші? ?анша?)
2. М?тін нешеге б?лінеді ?
3. С?з бен с?зді байланыстыратын ?осымша... (жал?ау)
4. Затты? санын, ретін білдіретін с?здер... (сан есім)
5. Етістікті? с?ра?тары... (не істеді? Не ?ылды? ?айтті?)
6. Жайылма с?йлем дегеніміз не?
7. Затты? сынын, сапасын білдіретін с?здер... (сын есім)
8. Хабарлы с?йлемні? ая?ына ?ойылатын та?ба... (н?кте)
9. Дауысты дыбыстар неше топ?а б?лінеді? (2)
10. Дауыссыз дыбыстар неше топ?а б?лінеді? (3)
ІІІ. Ма?ынаны тану.
-Балалар, мен сіздерге ертегі айтып берейін.
Ертеректе бір ханны? Батыр, Ерж?рек, Батыл, ?р, ?жет, ?ткір атты ?лдары болыпты. Хан ?лдарына ?лкен жер б?ліп беріп, жеке ханды? еткісі келеді. Біра? балалары бір ханды?та тату - т?тті бірге ?мір с?руді ойлайды. С?йтіп ол ат ?ою ?шін б?йге жариялайды: Балалар біз де сол ханды?ты? атын тауып, б?йгені бірінші болып алса? ?айтеді? Ол ?шін, т?мендегі ж?мба?тарды шешіп к?рейік. Ж?мба?тарды? жауаптарыны? бірінші ?рпін ?осып айтса? ханды?ты? аты белгілі болады.
1. Белі б?кір, алыс?а т?кір. (Мылты?)
2. Ш??шит?ан кеп ?уелі,
Сені ?рбір ?ріпке.
Суреттері ?демі,
Б?л ?ай кітап? (?ліппе)
3. Жар? етсе сабау ?амшы, к?рсетіп жауар тамшы.
(Найза?ай)
4. ?рамыз ол бай??сты тая?пен де,
Тебеміз с?ті т?ссе ая?пен де.
Томпа?дап ж?гіреді ?р?ан сайын,
Басынан сипамайды аяп пенде. (Доп)
5. Ти десем тимейді,
Тиме десем тиеді.(Ерін)
6. Сырт - сырт со?ады,
Уа?ыт озады. (Са?ат)
Ж?мба?тарды? шешуіндегі ал?аш?ы ?ріптерді біріктіріп м?ндес деген с?зді шы?арады.
Тілімізде бір – бірімен м?ндес, ма?ыналас с?здер болады.
Олар біріні? орнына бірі ?олданыла береді. Айтылуы, жазылуы бірдей, біра? ма?ыналары ?рт?рлі болады.
М?ндес с?здер
♦ С?йлемдер
1. Апам жол?а тама? ?зірледі.
2. Апам ас пісірді.
3. Апам та?амдарды дорба?а салды.
.
♦ Ма?ынасы ??сас с?здер
ас та?ам д?м
- Д?рыс, балалар. Тілімізде ма?ыналары бір - біріне жа?ын, м?ндес с?здер де болады. Ал ?здері? ?андай м?ндес с?здерді білесі?дер?
- Адам, кісі. ?демі, с?лу, к?ркем. Абайлау, бай?ау, А?ылды, есті, А?айын, туыс, А?са?ал, ?ария т.б.
І?. О?улы?пен ж?мыс.
1-жатты?у. Берілген с?здерге м?ндес с?здер тауып жаз. ?ш с?йлем ??ра.
Да??ты, ерж?рек, дарынды, шыншыл, ынталы
2- жатты?у. М?ндес с?здерді тауып, топтап жаз.
К?мек- ?ол?абыс, Н?рын шашты –жары? берді, Алыс-?ашы?
?.Сергіту с?ті (?имыл-?оз?алыс?а арнал?ан музыкамен орындалады.)
3-жатты?у.
4- жатты?у.М?тінді м?нерлеп о?ып, ?арамен жазыл?ан с?здерді т?мендегі м?ндес с?здермен ауыстыру.
Тай?ана?- сыр?ана?, ?иясы-беткей, о?ай же?іл, ауыр-?иын.
?І. Ой-тол?ау.
1) С?йкестендіру тест. Топпен ж?мыс:
I топ: Абайлау ?ария
А?айын сыйлы?
А?са?ал бай?ау
Ж?лде туыс
II топ: ?стаз Б?пе
Мейман ?она?
?иын О?ытушы
С?би Ауыр
- Семантикалы? картамен ж?мыс
3. Мына ?ле?ді о?имын,тез тап?ан адам?а 1 ?пай беріледі.
Сары балапан
Жем бергенде, жем жейді,
Кел! Дегенде, келмейді.
Балапаным сары ?рпек
?рі ?ор?а?, ?рі ?ркек.
4. Ма?ынасы жуы? с?здерді табады.
М?селен:
Алыс------ ?ашы?, шал?ай:
З?улім--------биік:
Дос,...
Бет,... а?ырын,...
5. ?ажеттісін та?дап ал.
1. Терезеден к?н .................................т?сті.
2. Мені? ........................................................Серік.
3. ?она?тар т?рге ......................................................
6. Мысалы: Айг?л - ?демі ?ыз. С?йлемдегі ?демі с?зіне о?ушылар баламаларын ойлап табады. Е? к?п ?пай жина?ан бала же?імпаз болып есептеледі.(?демі, с?лу, ?сем, к?ркем).
Берілген «?анат» с?зіні? ?р ?рпіне м?ндес с?здер ойлап тауып жазы?дар.
? - ?айратты, ?ажарлы, т. б.
А - а?к??іл, а?жар?ын, адал, т. б.
Н - намысшыл, намыс?ой
А - а?ылды, ан?арымпаз
Т - тап?ыр, талантты
Саба? со?ында жанадан т?сіндірілген ??ым ауызша пысы?талады.
«Жа?а жыл» Ендеше, ?йге т?менде берілген суретке ?арап м?тін ??рап келесі?дер.
Тірек с?здер: ?ызы?ты, к??ілді, жанды, жар?ырады, ?демі, к?рікті, а?дар, жануарлар.
Ба?алау:Топ басшылары ба?алау пара?ы ар?ылы ба?алайды.