Gəncə şəhəri N.Rəfibəyli adına 43 nömrəli
tam orta məktəbin sinif müəllimi
Nurullayeva Elfira Bəbir qızı
Fənn: Ana dili
Mövzu: “Q” səsi və hərfi
I sinif
Standart:
Standart: 2.1.3. Yaxınmənalı və əksmənalı sözləri fərqləndirir.
2.1.4. Öyrəndiyi yeni sözləri cümlə içərisində işlədir.
2.2.1. Nitq səslərini heca daxılində və ayrıca tələffüz edir.
2.2.3. Sözləri hecalarla oxuyur.
2.2.4. Sözləri bütöv oxuyur.
4.1.8. Cümləni tanıyır və əsas əlamətlərini sadalayır.
5. Yaxınmənalı sözləri fərqləndirir.
Məqsəd:
1. [Q] səsini tanıyır.
6. Qəfəs quşlarını tanıyır.
2. Sözləri hecalarla və bütöv oxuyur.
7. Sözlərdə “Q” hərfinin yerini müəyyən edir.
4.Sözləri fonematik təhlil edir.
İnteqrasiya:
Həyat bilgisi:1.1.2. Varlıq və hadisələri sadə şəkildə təsvir edir .
Təsviri incəsənət:2.2.4. Əsas rəngləri tanıyır və onları sadalayır .
İş formaları:
Böyük qrupla iş.
Kiçik qrupla iş.
İş üsulları:
Müzakirə.
Beyin həmləsi.
Təqdimat.
Mahnı: “Birinci qar”
http://www.youtube.com/watch?v=qctAvPzwp1k
I mərhələ: Motivasiya(5 dəq)
Əvvəlcə proyektlə “Birinci qar” videoroliki göstərilir.
Şagirdlərdən orada gördükləri haqqında soruşulur.(qar, qız,qarğa)
Qur...
qur...
qur!!!
Qar...
qar..
qar!!!
Qa...
qa...
qa!!!
Sonra kompyuterdə ardıcıl olaraq qurbağanın, qazın, qarğaların səsləri eşidilir. Şagirdlərdən daha çox hansı səsin eşidildiyi soruşulur.
M:-Bu səslərdə hansı səs daha çox eşidilir?
Onların cavabları dinlənilir.
(Şəklillərin üstünə toxunun)
Q q
Şagirdlər bilirlər ki, bu günki dərsimiz “Q” səsi və hərfi mövzusudur.
M:-Uşaqlar, gəlin “Q” səsi və hərfinin çap və yazı şəkli ilə tanış olaq.
Necə?
Nə edir?
Nə?
.
q
a
r
ı
l
d
a
y
ı
r.
Q
a
r
a
q
a
r
ğ
a
l
a
r
Kitabda verilmiş cümlə üzərində təhlil aparılır. Əşyanın adını, əlamətini, hərəkətini bildirən sözlər və onların sualları haqqında biliklər möhkəmlənir.
Tədqiqat sualı:
[Q] səsi necə səsdir?
Tədqiqat sualı yaradılır.
[Q] səsi sözün hansı
hissəsində işlənir?
2.Tədqiqatın aparılması (10 dəq)
3.Məlumat mübadiləsi(10 dəq)
Qrup işləri.
II mərhələ: Tədqiqatın aparılması (10 dəq)
Tədqiqatın aparılması üçün şagirdlər “ Qış ” ,“ Qar ” , “ Qaradamı ” , “ Qartopu ” adları ilə 5 nəfərlik qruplara bölünür. Hər bir qrupa iş vərəqləri paylanır. Şagirdlərə vaxtdan səmərəli istifadə etmələri tövsiyə olunur.
“ QIŞ ” qrupu.
1. [Q] səsi s ö z ü n hansı hissələrində işlənə bilir?
2. Şəklə uyğun sxemi doldurun və hecalara ayırın!
III mərhələ: Məlumat mübadiləsi (10 dəq).
Qruplar işləri bitirdikdən sonra iş vərəqləri lövhədən asılır. Bütün iş vərəqləri lövhədən asıldıqdan sonra növbə ilə hər qrupdan bir şagird işləri təqdim edir.
q
a
r
ğ
ı
d
a
l
ı
“ QAR” qrupu
1.Şəkilləri rəngləyin!Nə üçü n bu rənglərdən istifadə etdiniz?
2. Şəklə uyğun sxemi doldurun və hecalara ayırın!
(Şəkillərin üzərinə toxunun)
q
a
r
a
n
q
u
ş
“ QARADAMI ” qrupu.
1.Quşların adını sxem ü zrə yaz!
q
a
r
ğ
a
q
a
z
q
q
u
a
ğ
q
a
u
y
ş
u
ı
Hansı quşları qəfəsdə saxlayırlar? Onları haşiyəyə alın!
2. Şəklə uyğun sxemi doldurun və hecalara ayırın!
q
u
r
b
a
ğ
a
“ QARTOPU ” qrupu.
1. Şeiri oxuyun və “Q” hərfi olan sözlərin altından xətt çəkin!
Qəmər xala qazları qamışlıqdan qaytarır.
Qumru, Qadir, Qənirə qoyunları otarır.
“ Q ” hərfi ilə başlayan daha hansı insan adlarını bilirsiniz?
2. Şəklə uyğun sxemi doldurun və hecalara ayırın!
q
a
r
ı
ş
q
a
QİYMƏTLƏNDİRMƏ
Meyar
Qruplar
Təqdim etmə
Qrup
I qrup
II qrup
Əmək-
“ QIŞ”
İzah etmə
daşlıq
“ QAR”
III qrup
YEKUN
“ QARADAMI”
IV qrup
“ QARTOPU”
Qruplar qiymətləndirilir.
DƏRSLİKLƏ İŞ.
Dərsliklə iş:
Sonra dərslikdəki hecalar, sözlər oxunur. Şəkillər üzrə fonematik təhlil aparılır.
q a
q ə
q ı
q i
q u
q o
a q
o q
u q
i q
ı q
ə q
Dərslikdki hecalar oxunur.
b
q a
q a
r
l
q o
-
l a
q a
-
r a
q a
Sonra dərslikdəki sözlər heca ilə oxunur.
-
q a
y a
-
t u
q u
-
b ı q
q a
-
t ı q
q a
-
q a
y ı q
-
m a q
q ay
-
m ə t
q i y
-
Sonra dərslikdəki sözlər heca ilə oxunur.
y a q
a
b a
-
l ı q
İ l
q a r
-
(Oğlan şəklinin üzərinə 3 dəfə toxunun)
-
b a
Q u
(Ovalın üzərinə 3 dəfə toxunun)
a l a q
“ Alaq” sözü soldan-sağa və sağdan-sola oxunur. “Qala” sözü alınır.
q a l a
q a y a
“ Qaya” sözü soldan-sağa və sağdan-sola oxunur. “Ayaq” sözü alınır.
M: -Uşaqlar dilimizdə elə sözlər var ki, onları tərsinə oxuyanda başqa söz alınır.
a y a q
OMONİMLƏR
Futbolda qol
QOL
M:-Dilimizdə elə sözlər var ki, deyilişi və yazılışı eyni, mənaları isə müxtəlif olur. Belə sözlərə Omonimlər deyilir.
(“Futbolda qol” və “İnsanın qolu” cədvəllərinə toxunun)
İnsanın qolu
OMONİMLƏR
Yanacaq
QAZ
(“Yanacaq” və “Ev quşu” cədvəllərinə toxunun)
Ev quşu
Məlumatın müzakirəsi və təşkili (10 dəq)
Yönəldici suallar:
[ Q ] səsi necə səsdir?
[ Q ] səsi necə işarə olunur?
[ Q ] səsi necə tələffüz edilir?
[Q ] səsi sözün hansı hissələrində işlənir?
Qəfəs quşları hansılardır?
“ Q “ hərfi ilə başlayan hansı quş adlarını öyrəndik?
“ Q “ hərfi ilə başlayan hansı rənglər var?
IV mərhələ: Məlumatın müzakirəsi və təşkili (10 dəq).
Qrupların hazırladıqları təqdimatlar arasındakı əlaqələri üzə çıxarmaq üçün yönəldici suallar verilir.
Nəticə və ümumiləşdirmə
(5 dəq):
[ Q ] səsi uzanmayan samit səsdir.
[ Q ] səsi “ Q ” hərfi kimi işarə olunur.
V mərhələ: Nəticə və ümumiləşdirmə (5 dəq).
Nəticəyə gəlmək üçün şagirdlərin köməyi ilə əldə olunan bilgilər ümumiləşdirilir, əldə edilmiş ideyanı tədqiqat sualı ilə (o bu suala cavab verirmi?) və şagirdlərin ilkin fərziyyələri ilə (bunların arasında düzgün olanı varmı?) müqayisəsi təşkil olunur.
[ Q ] səsi sözün əvvəlində, ortasında və sonunda işlənir.
Sözün əvvəlində
q
a
r
p
ı
z
q
a
ş
ı
q
(Şəkillərin üzərinə 2 dəfə toxunun)
Sözün ortasında
q
a
q
a
r
ı
ş
q
a
a
q
b
y
ı
a
(Şəkillərin üzərinə 2 dəfə toxunun)
Sözün axırında
q
b
a
l
ı
q
t
o
y
u
(Şəkillərin üzərinə 2 dəfə toxunun)
Qəfəsdə tutuquşu , bülbül kimi quşlar saxlanılır.
t
u
t
u
q
u
ş
u
b
ü
l
b
ü
l
qarğa
qu quşu
qaz
qaranquş
qartal
qağayı
(Hər yazının üzərinə toxunun)
” Q” hərfi ilə başlayan qarğa , qu quşu , qaz , qartal , qaranquş , qağayı kimi quşlar var.
“ Q” hərfi ilə başlayan qırmızı , qara , qəhvəyi rəngləri var.
qırmızı
qara
qəhvəyi
qonur
(Hər yazının üzərinə toxunun)
N
N
İ
P
İ
V
Q
Q
O
D
A
D
R
A
A
T
Q
A
Q
A
N
Z
Q
Y
U
Ş
B
A
Şagirdlərin köməyi ilə krossvord doldurulur. (Hər şəklin üzərinə toxunun).
VI mərhələ: Qiymətləndirmə (3 dəq).
Şagirdlərin fəaliyyəti müvafiq meyarlara uyğun qiymətləndirilir. Qiymətləndirmə hər mərhələdə aparıla bilər.
Q
I
I
L
B
Ç
A
A
A
Ğ
R
Q
Yaradıcı tətbiqetmə:
Şəkilli kitabça düzəldin. Hər səhifədə tərkibində “Q” hərfi olan şəkillər çəkin. Adları şəkillərin altından yazın.
VII mərhələ: Yaradıcı tətbiqetmə və ev tapşırığı (2 dəq)
VII mərhələ: Ev tapşırığı .
Tərkibində “Q” hərfi olan yeni sözlər tapıb yazın.
F
Ə
A
R
İ
N
!