Күз. А.Құнанбаев. Күз. М.Дулатов.

Шұбалаң негізгі мектебі.

Тақырыбы: Шағын жинақты мектепте біріктірілген сыныптағы инновациялық сабақ үлгілері.

Дайындаған: Маденова Эльмира Сантаевна.

Бастауыш сынып мұғалімі.

Түсінік хат

Шағын жинақтыв мектептің біріктірілген 2,3-сыныптарында «Әдебиеттік оқу» пәнінен кіріктіре оқытудың мақсаты- пән ішіндегі мазмұны ұқсас тақырыптарды өзара үйлестіре және үндестіре отырып, оқушылардың мәтінді дұрыс түсініп мәнерлеп,шапшаң оқу қабілеттерін жетілдіру, әдеби сауатты- лыққа тәрбиелеу, олардың көркем шығармаларға деген қызығу- шылығын арттыру, ұлтжандылық сезімін ояту. «Әдебиеттік оқу» пәнінен кіріктіре оқытудың міндеттері: 1.Мұғалімнің уақытын үнемдеу арқылы сабақты тиімді әдіс-тәсілдер негізінде ұйымдастыруға қол жеткізу. 2.Бірнеше сыныптағы мазмұны ұқсас тақырыптарды кірістіру арқылы жүйелі білім беру. 3.Оқушылардың оқу дағдыларын қалыптастыру, көркем шығарма туралы түсінік беру. 4.Сөйлеу тілін жетілдіру, оқушыны ұлттық рухани құндылықтар негізінде адамгершілікке тәрбиелеу.

Әдебиеттік оқу 2-3 сынып

Сабақтың тақырыбы: Күз. А.Құнанбаев. Күз. М.Дулатов.

Сабақтың мақсаты:

1.Білімділік: А.Құнанбаевтың , М.Дулатовтың өмірі мен

қызыметі, табиғат лирикасы туралы түсінік беру, «Күз»

өлеңінің мазмұнын игерту, Күз мезгілінің ерекшеліктері

туралы түсінік беру.

2.Дамытушылық: Ойлау шеберлігін , сөйлеу мәдениетін

дамыту, тіл байлығын, сөздік қорын жетілдіру.

3.Тәрбиелік: Оқушылырға эстетикалық, экологиялық тәрбие беру, табиғат – ананы сүюге ,күз байлықтарының маңызын ұғындыру арқылы әсемдікке, табиғатты аялауға тәрбиелеу.

Сабақтың типі:Жаңа білімді меңгерту.

Оқыту әдісі: сұрақ- жауап, түсіндірмелі-иллюстративтик, баяндау, жеке

ізденіс,салыстыру, топтау.

Көрнекілігі: Жыл мезгілдерінің суреті, авторлардың портреттері, тірек-

сызбалар,СТО техналогиясы.

Мұғалімніңміндеті:Оқушылардың міндеттерін орындауға жұмылдыру,бағыт

сілтеу,мотив туғызу.

Оқушылардың міндеті:

1. Біртұтас обьектіні тану

2. Сызбадағы негізгі ұғымдарды ажырата білу.

3. Сызбаны байланыстыра дұрыс оқу

4. Сызбадан сұрақтарға жауап іздеу.

5. Қорыту.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі

ІІ. Психологиялық дайындық.

Күніміз жарық болсын!

Аспанымыз ашық болсын!

Деніміз сау болсын!

Нанымыз көп болсын!

Жаңа сабақ: А.Құнанбаев «Күз» М.Дулатов «Күз»

І Актуалдау

-суретпен жұмыс

-суретте жылдың қай мезгілі бейнеленген?

- оны неден аңғардың?

Жұмбақ

Жыиын –терін болатын,

Қамбаға астық толатын.

«Қызыл қырман»ойнайтын,

Қай мезгілдеп ойлайсың? (күз)

ІІ «Ой шақыру» стратегиясы арқылы сабақтың мақсатын айту.

Нені білу керек?

а) А.Құнанбаев пен М.Дулатовтың өмірімен қызыметін білу

б) «Күз» мәтінін дұрыс түсініп, дауыстап оқу.

в) Күрделі сұрақтармен тапсырмаларды түсіну.

ІІІ. Тірек сызба

ақын

М.Дулатов(1885-1935)

1845-1904 ұлы философ

Мектебі

Қостанай обл,Торғай өңіріндегі Сарықопа жерінде туған

Абай

Сазгер кеменгер

Отбасы

Қызыметі

Өмірі

ойшыл

Әке – шешесі, ағасы

Ақын, қайраткер,ағартушы педогог журналист

табиғат суретшісі аудашы

Семей өңірі

А.Құнанбаев- ұлы ақын. Ол Семей

Еңбегі

өңірінде Шыңғыстау маңында туған.

Ұстазы

Ол кішкентай кезінен бастап өлең,

Мұқан Тоқтабайұлы қызыметтес, ұстазы

А.Байтұрсынов

Ауылдық мектепте оқиды, орыс-қазақ учелищесі мен оқытушылар курсын бітірді

«Оян қазақ» «Азамат» «Күз» «Терме» «Есеп құралы»

ертегі, аңыздарды тыңдап өсті.Абай

жастарды өнер-білімге шақырды.

Сондай-ақ табиғаттың әсем сырларын,

ондағы құбылыстарды жырға қосты.

IV.Жаңа білімді түсіндіру кезеңі:

Эпигроф. «Ақын неғұрлым данышпан болса, соғұрлым табиғатпен терең араласып, оны құшағына тұтас қамтып алады».

Мұғалім: Абайдың орыс поэзиясынан алған тағы бір үлгісі- табиғат лирикасы.Табиғат адам баласының еңбек етіп, өмір сүретін ортасы. Оны дүние жүзінің классик ақындары берілі жырлаған.

«Күз» тақырыбын оқып ,сұрақ-жауап әдісімен түсіндіру

V. Ой қозғау. Жаңа білімді меңгерту.

Табиғат –тіршілік атаулының құтты қоныс мекені, алтын ұя, тал бесігі. Ақын өзін қоршаған осы бір күйік жанды бояуын, іңкәр сәтін күшті ақындық шеберлікпен тереңнен қозғап, түрлі-түрлі көрнісін көз алдына әкеледі.

Мәтінмен жұмыс.

-іштей оқыту

-жекелей оқыту

-сөздік жұмыс

-өлең шумақтарын бөліп, оқып талдау.

Кітаппен жұмыс.

-Абайдың «Күз»өлеңі саған қандай көңіл күй туғызды?

-Өлеңнен күз мезгіліне қатысты көркем сөздерді тауып жаз.

Дәптермен жұмыс. Терме диктант.

Өлеңдегі күз мезгіліне қатысты көркем сөздерді тауып жазу.

1. *** ағаш *** тұман

*** бұлт *** шөп жоқ

2.Өлең мазмұнына сүйеніп , сөздерді сәйкестендіру

Жылқы болды

Бала қашқан

Бие жарысқын

Тай түсті

Күз жүгірмейді

Жапырақ ойнап.

3.Төменде берілен сөзердің мағынасын табу.

Күзем-малды күзде қырқу

Киіз-жүннен жасалған төсеніш

Бие ағыту-құлындарын бірге жіберу

Желі ноқта-құлынның бас жіптері

Қыстау- қысқы баспана.

Олықын жұмыс:

1.Өлең шумақтар құрау.

Жеміс пісіп албырап

Күзім жетті маужырап

Жасыл жапырақ қурап

Жерге түсті сарғайып.

1. Сурет салу

2. Сәйкесену тест

Қыс болды

Көктем түсті

Жаз келді

Күз шықты

ІІІ Жаңа білімді бекіту

Енді «Күз» өлеңіндегі жеке көрністерді логикалық ойлау сызбасы арқылы көрсетелік.

Күз

1.Табиғат сипаты

Сұр ,бұлт, суық, дымқыл туман.

2. Жан - жақты әрекет

3. Ауыл тіршілігі

Жастар күлмес, бала шулай.

1. Өсімдіктер күйі

Жасыл шөп бәйшешек жоқ.

Күн қысқарып,түн ұзарып

Суық,ызғарлы болады

Қойдың күземін алып, киіз басады.

Биені,құлынды ағытады

Күз

Шөптер қурап, сарғаяды

Құстар жылы жаққа кетеді

VI «Мағынасын ашу» стротегиясы бойынша сабақты қорытындылау

Тест тапсырмасы

2 сынып 3 сынып

1.Өлеңде бұлттың түсі қандай? 1. Өлеңде күздің қай мезгілі суреттелген

А) сары а) күздің басы

Ә) сұр ә) ортасы

Б) қызыл б) соңы

2.Жерді не басқан? 2.Осы өлеңнің қай жолдарынан байқадық?

А)қар а) шақ түсті

Ә) шөп ә)балаларды мектеп шақырады?

Б) туман б)күзіміз еткен көңілді

3.****** жоқ бұрынғыда 3.Әңгімеде күздің қай мезгілі суреттелген?

А) Жасыл шөп а)қыркүйек

Ә) Ыстық ауа ә)қазан

Б) Шыбын-шіркей б) қараша

VIII Оқушыларды бағалау. Бағалау кестесі.

Тапсырма Оқушының аты-жөні	Үй тапсырмасы	Өлеңдер	Мәтінмен жұмыс	Кітаппен жұмыс	Дәптермен жұмыс	Сәйкестен діру	Тест	Ұпай саны	Бағалау
Қонысбай А
Сапабек А
Сұлтанбек Ә
Айболқызы А
Орынбай А
Ихсан А

IX .Үйге тапсырма

• Абайдың күз өлеңін жаттау

• Күз туралы деректер жинау.

Әдебиетті оқу 2 – 3 сынып

Сабақтың тақырыбы:Төрт түлік туралы жырлар . Қой ,Сиыр, Жылқы , Түйе.

Сабақтың мақсаты:

1.Білімділік:Төрт түлік малдың пайдасынмен, тіршілік табиғатымен , қадір-

қасиетімен таныстыру, қазақ халқының ұлттық кәсібінің төрт түлік малдың ерекшелігіне тоқтау.

2.Дамытушылық:Оқушыларды мәнерлеп оқуға, түсінгенін әңгімелеп аутуға

дағдыландыру, бағыт-бағдар бере отырып, өздіктерінен жұмыс істеуге, шығармашылықпен жұмыста шапшаңдылық танытуға, бірлесе жұмыс жасай отырып, оқушының өз пікірін білдіруге, ойын дәлелдеуге баулу.

3.Тәрбиелігі:Төрт түлік малды қастерлеуге, аялауға, малды сүюге, күтіп-

баптай білуге тәрбиелеу.

Сабақтың әдісі: СТО техналогиясы, сын тұрғысынан ойлау және жазу.

Сабақтың түрі: Пікірталас,білімді жүйелеу.

Сабақтың көрнекілігі:Төрт түліктің суреттері, мақалдар,Венн тілімшесі, «Тірек сызба», жұмбақ , ребус т.б

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру бөлімі. Оқушылардың назарын сабаққа аудару.

ІІ. Психологиялық дайындық. Оқушылыр дөнгеленіп қол ұстасып тұрады.

• Балалар мен бүгін өте көңілдімін. Сендер ше?

• Бізде көңілдіміз.

Шаттық шеңбері.

-Біз қандаймыз, қандаймыз,

-Шұғылалы таңдаймыз.

-Күлімдеген күндейміз,

-Ән саламыз күнде біз.

-Шаттық толы іргеміз,

-Біз мәнгілік достармыз,

-Біз мәңгі біргеміз.

ІІІ Үй тапсырмасын сұрау;

а) «Шибұт, Қылмойын, Қарынбас» ертегісін оқып , мазмұнын айту.

б) Сурет бойынша түсінігін айту,тірек сызба арқылы қорытындылау.

жан-жануарлар

Ертегілер

қиял-ғажайып хайуанаттар

шыншыл

ІІ. Жаңа сабақ: Төрт түлік туралы жырлар

І. Ой қозғау. – халық шығармаларына нелер жатады?

- ертегілер, төрт түлік жырлары, аңыздар, мысал, жұмбақ,мақал- мәтелдер.

Жұмбақ шешу:

1. Кішкене ғана бойы бар,

Айналдырып киген тоны бар. ( қой )

1. Иір-иір денелі,

Сахараның кемесі.

Ащы шөптер тамағы,

Шөлге шыдап бағады. ( түйе)

1. Өзі үлкен жануар,

Үстінде екі тауы бар. ( түйе)

Қой, сиыр, түйе, жылқыларды нелер деп атаймыз?

Төрт түлік

Қой ешкі сиыр жылқы түйе

ІІ. Мағынаны тану: Төрт түлік.

Түйе – малдың үлкені

Жылқы – малдың үркегі

Сиыр – малдың сүттісі

Қой – түліктің құттысы

Төрт түліктің төлдері қалай аталады?

• Қой – қозы. Сиыр – бұзау, Жылқы – құлын, Түйе – бота.

Малдың төлдеуі

Қоздайды лақтайды бұзаулайды құлындайды боталайды

Оқулықпен жұмыс (52 бет) өлең шумақтарын түсініп оқу.

1.Қой. Қой атасы – Шопан ата Шақыру – пушайт – пушайт Байлауы – көгендеу Қойды – қырқады Қойдың өсімі – қозы, марқа, тоқты, ақауыз,ісек,қошқар, саулық, қой,көбей,кебе. Қойдың ауруы – топалаң,індет. Қойдың өнімі – жүн, тері, еті, сүті.

2. Жылқы. Жылқы пірі – Қамбар ата Шақыру – қырау - қырау Байлауы – ноқта Жылқыны – күзейді Жылқының өсімі –құлын, тай, жабағы, құнан, дөнен, қулық, бесті,бие, ат, айғыр. Жылқы жүрісі – аяң, желіс, сара желіс, жортаң, бүлкек, шақырақ, шабыс. .

3. Сиыр. Сиырдың атасы – Зеңгі баба Шақыруы – аухау – аухау Байлауы – бас жіп Сиырдің өсімі – бызау, қашар, тайынша, құнан, дөнен, өгіз, сиыр Сиырдың ауруы – қарасан, алаөкпе Сиырдың өнімі – тері, еті, сүті.

4. Түйе . Түйенің пірі – Ойсыл қара

Шақыруы – көс – көс

Байлауы – мұрындық бұйда

Түйені – жүндейді

Түйенің өсмі – бота, тайлақ, буырлын, буырлыш,нар, аруана,жанбоз, желмая, айыр, қоспақ, белқапақ, мырзақұл, үлек

Түйенің ауруы – ақшелек, қатпа

Түйенің өнімі – шұбаты, жүні, терісі, еті.

Суретпен жұмыс

1. Оқу орталығы: Түйе өлеңін тізбектей оқып шығу.

• Түйенің жүнінен жасалынатын заттар;

• Түйенің сүтінен жасалатын заттар;

• Түйенің терісінен жасалынатын заттар.

1. Жазу орталығы: Сиыр өлеңінің алғашқы екі жолын көшіріп жазып, ондағы й әріпі бар сөздерге дыбыстық талдау жасау.

2. Оқу орталығы: а) өлеңді іштей оқу

б) «Жегенде тілді үйірген» жолын көшіріп жазып, дыбыстық талдау жасау.

ІІІ. Ой толғаныс. 1. Түлікті құрметтеу

Кендірмен байлама, Жыңғылмен айдама. Кендірмен байласан, Жыңғылмен айдасаң. Мал бітер деп ойлама.

2. Тыйым сөздер.

1. Малды теппе, ақты төкпе 2. Малды басынан ұрма. 3. Малға теріс мінбе.

Сабақты қортындылау: Мақал – мәтелдер

1. Мал өсірсен қой өсір, Өнімі оның көл көсір. Қойдың сүті қорғасын, Қойды ұрған оңбасын.

2. Тұяқ тайға жеткізер, Тай құнанға жеткізер. Құнан атқа жеткізер, Ат мұратқа жетуізер.

3. Тұлпар-ер қанаты, Сиырлының үйі – айран, Сиырсыздың үйі – сырдан. Сиырдың сүті тілінде.

4. Нар жолында жүк қалмас, Бақырауық демесең, Бағалы көлік түйеғой.

Кесте толтыру:

Малдың түрлері	Төлдері	Баласын сүюі	Дыбыс шығаруы	Төлін шақыруы	Пірлері
Сиыр Жылқы Қой Түйе

Үйге тапсырма:

Бағалау: