Конспект интегрированного урока в 3 классе (русский + татарский язык) Тема: « Однокоренные слова» « Тамырдаш сүзләр”

МБОУ Татарско- Шмалакская средняя школа.

муниципального образования «Павловский район»

Конспект интегрированного урока

в 3 классе (русский + татарский язык)

Тема: « Однокоренные слова»

« Тамырдаш сүзләр”

Подготовила и провела:

учитель родного языка и литературы

Бикбаева Н.М.

Тип урока: Урок – закрепление.

Цели: 1. Обобщить представления детей о родственных ,однокоренных

словах, корне слова .

учить различать однокоренные, родственные слова.

2.Показать сходство и различие словообразования на двух языках.

3. Развивать внимание, память, умение логически мыслить.

4. Формировать навык грамотного письма, умение самостоятельно

работать со словарем, проводить мини- исследования на заданную

тему.

5. Обогащать словарный запас детей.

6. Воспитывать любовь к языкам, чувство патриотизма, любовь к

родной природе.

Оборудование: компьютер, слайды, музыкальный центр, диск, учебник, толковые словари русского языка, карточки и тесты.

Максатлар: 1. Тамырдаш сүзләр һәм тамыр турында укучыларның

белемнәрне ныгыту; сүзләргә тамырдаш сүзләрне табуын

һәм кушымчалар ярдәмендә яңа сүзләр ясаун ныгыту;

2. Укучыларның фикер йөртү сәләтен, игтибарлыгын, сүзлек

составын үстерү;

3. Татар һәм рус теленә хөрмәт тәрбияләү; укучыларда

табигатка сакчыл караш, патриотизм тәрбияләү;

4. Сүз төзелеше тармагының ике телдә аермасын һәм гомуми

күрсәтү.

Жиһазлау: компьютер, слайдлар, музыкаль центр, диск, дәреслек; кирәкле күрсәтмә; дәреслек; материал С.И.Ожеговның һәм татар аңлатмалы, орфографик сүзлекләреннән, карточкалар, тест

1.Организационный момент.

Сегодня у нас необычный урок. Видите сколько у нас гостей? И учителя тоже два. Мы попробуем провести два урока за 1 час. А что для этого нужно?

Слайд1. Дисциплина, быстрота мысли, активность, четкие ответы, дружба.

• Исәнмесез, укучылар!

И сабыйлар!

Эшләгез сез,

иң мөкатдәс нәрсә - эш.

Габдулла Тукай.

2.Сообщение темы урока .

Учитель русского языка:

Из чего состоит наша речь? А предложения? (из слов)

Сегодня на уроке мы с вами обобщим наши знания по теме « Однокоренные слова» и будем исследовать объект языка СЛОВО.

Вы хотите быть исследователями?

3. Для начала проверим д/ з.

Вы должны были ответить на вопрос- шутку Родня ли гусеница гусю? (ответы детей) Проверим.

Слайд2. Родня ли гусеница гусю? Почему?

Вот мы и провели наше первое мини- исследование.

Вывод делают дети:

Гусь и гусеница это однокоренные , но не родственные, так как происходят от разных слов.

4. Работа по теме урока.

Слайд 3.

1.) Чтение стихотворения

Как-то много лет назад

Посадили странный сад,

Не был сад фруктовым

Был он только словом.

Это слово – слово-КОРЕНЬ,

Разрастаться стал он вскоре

И плоды нам принесло-

Стало много слов.

Вот из САДА вам РАССАДА

Вот еще ПОСАДКИ рядом.

А вот САДОВОД

С ним САДОВНИК идет

Очень интересно гулять в саду словесном.

Вывод: Видите сколько однокоренных слов образовалось от одного корня.

Продолжим наше исследование. Давайте выясним значение слова КОРЕНЬ.

Найдите в толковом словаре значение этого слова.( Работа с толковыми словарями.) Дети читают, одновременно появляется

Слайд4

Комментарий к слайду. Для чего нужен корень растениям? Через корни растения получают все необходимое для роста. Значит –это самая главная часть. А что значит корень в слове? Именно от корня образуются другие однокоренные слова.

Вывод: Корень – это значимая часть слова.

• Балалар, ә татар телендә сөйләм нәрсәдән төзелә?

• Җөмләләр?

• Нинди сүзләр беләсез?

• Укучылар, мин сезгә бер кечкенә генә әкият сөйлим. Аның исеме “Эш агачы”дип атала. Борын-борын заманда яшәгән ди “эш”. Беркөнне кешеләргә эндәшкән ди. – Мине утыртыгыз, ә мин зур булып үсәрмен. Сезгә көч һәм дәрт биреп торырмын, - дигән. Кешеләр “эш”не җиргә утыртканнар. “Эш” тамыр җәеп үсеп киткән. Ул башта бер ботак, аннан икенчесен җибәргән. Һәр ботакта яңа сүз барлыкка килгән ди. Кешеләр игътибар белән карасалар, аларның барысыда бер тамырдан үсеп чыкканын күргәннәр. Шуннан соң мондый сүзләрне тамырдаш сүзләр дип атап йөртә башлаганнар.

• Бүген без тамырдаш сүзләр турында белемнәребезне ныгытырбыз, татар һәм рус теле арасында аерма, гомуми күрсәтү.

Әйдәгез, без дә сезнең белән “корень” сүзен сүзлекчеләрдән тәрҗемәсен карыйк.

(Корень – тамыр, төп)

Нәрсәнең тамыры була?

(тал, теш, чәч, кеше кайда туа)

• Ә сүз төзелешендә, тамыр диеп нәрсә атала?

Җаваплар:

(Тамыр – сүзнең төп мәгнәле кисәкләргә бүленми. Мисал: урман, су, җир.)

• Нәтиҗә: Тамырдан башка сүзләр ясалана. Менә тамыр – сүзнең төп мәгънәле кисәк.

Слайд 5.

2).Отгадайте загадку.

По полю рыщет

Поет да свищет

Деревья ломает

К земле траву приклоняет. (ВЕТЕР)

Рассмотрим это слово с точки зрения словообразования.

На доске написано слово ВЕТЕР. Разберите по составу.

Давайте образуем однокоренные родственные слова.

Запись на доске и в тетрадях

Ветерок, Ветрище, безветренний.

С помощью каких частей слова образовались новые слова?

4. Табышмак чишү

Аягы юк, кулы юк,

Сөйләшергә теле юк,

Кояш кебек нуры юк,

Күрергә күзе юк, һич җитмәгән җире юк.

(Җил)

Җил сүзен сүз төзеле ягыннан анализ ясыйк.

1. Сүзне мәгънәле кисәкләргә бүлегез.

2. Тамырдаш сүзләр аңарга табыйк.

Җил – җилле, җилдә, җилсез

• Нинди кисәкләр ярдәмендә алар ясалды?

(сүзә ясагыч кушымчалар белән)

• Рус теленнән нинди гомуми бар? ( кушымча, тамыр)

• Аерма? (приставка юк)

• Шул сүзләрне дәфтәрләрегезгә языгыз һәм кисәкләргә билгеләгез.

3) Найди лишнее слово

Слайд 6

Лень Конюшня

Лентяй Подоконник

Лента конница

Ленивец

“Артыгын тап”

Яз, язгы, язын, язды

Аш, ашлык, аша, ашыга

Дәфтәрләрегезгә языгыз.

4) Физминутка

Игра с тюбетейкой

5 ).Подбери схемы к словам. ( на магнитную доску прикреплены слова, дети подбирают схему к каждому слову.)

Вода, безводный, Половодье,

Су, сусыз, сулык

5. Работа в группах.

« Составь однокоренные слова.»

работа эш

Дети делятся на 2 группы. Одна группа работает с заданием на русском языке , другая –на татарском языке. Дети должны подобрать однокоренные слова к данному слову и разместить на дереве ( на рисунке)

Задание проверяют учителя. Дети делают выводы. Должны назвать сходство и различия в словообразовании на русском и татарском языке.

(Записать в тетради)

6. Тест на русском и тат. языках.

Проверка по слайду 7.

III Итоги урока. Рефлексия.

- Какие знания я получил(а)?

- Что полезного я узнал(а) для себя?

- Что я сделал (а) , чтобы достичь свою цель?

IV Домашнее задание

Повторить тему «Части слова», “Сүз төзелеше”

Сүз төзелеше һәм сүз ясалышы

1. Артык сүзне тап

А. белемле

Б. беләзек

В. белемсез

2 . Тамыр һәм ясагыч кушымчадан торган сүзне тап.

А. Кар

Б. Кыз

В. Бакчачы

3. Тамырдан гына торган сүзне тап.

А. Очучы

Б. Йорт

В. Бәйрәмдә

4. Төлке сүзенә түбәндәге кушымчаларның кайсысын ялгарга кирәк?

А. –дан

Б.- дән

В.- тан

Г. –тән

5. Сәгать сүзенә түбәндәге кушымчаларның кайсысын ялгарга кирәк?

А. –да

Б. –дә

В. –та

Г. –тә

Словообразование

1. Найди лишнее слово

А. Желток

Б. Железо

В. Желтый

1. Найди слово, которое состоит из корня и суффикса

А. Пришел

Б. Грибок

В. Цирк

1. Подбери суффиксы к слову гора

А. – К

Б. – ИК

В. – ЕНК

1. Составь однокоренное слово с приставкой

шел

А. В

Б. За

В. над

8