kopilkaurokov.ru - сайт для учителей

Создайте Ваш сайт учителя Курсы ПК и ППК Видеоуроки Олимпиады Вебинары для учителей

Конспект урока по калмыцкому языку. Авъясмудын орн-нутгур зуульчлл?н. (зуульчлл?н - путешествие)

Нажмите, чтобы узнать подробности

Кич?лин т?р: Хальмг улсин авъясмудын орн-нутгур зуульчлл?н.

(зуульчлл?н - путешествие)

Кич?лин к?сл:

1) Дас? авсн хальмг улсин авъясиг цааранднь давтад батлл?н.

2) Хальмг кел?н, авъясан, за? – б?рц?н мед? хад?лх, чик сана – седкл сур?х.

3) Сур?ульчнрт т?рскнч седкл з???, эвр?ннь ?азр усндан дурта, т?рскнд?н туста ?мтн бол? ?схиг сур?хм? ?гх.

?змр д??цм?д:

1) Дасчах т?р?р ирлц??х зургуд олзлл?н.

2) Дидактическ материалмуд.

3) Компьютерн презентац.

Кич?лин йовдл.

  1.     Оргмомент.

К??ндл?н? авъяс. Мендлл?н.

Б:Менд?т. Мини нерн Светлана Васильевна. Ямаран б??н?т?

- Му биш, гем уга, с?н.

Хальмг улс му б??н?в ги? келдм биш.Я?дг болвчн с?н гих з?вт?. Эннь авъяс.

  1.    Кич?лин т?р?р к?длл?н.

Б: Эндр мана  кич?лин т?р хальмг улсин авъясмудын  орн-нутгур зуульчлл?н. Мадн т?рскн кел?н, эвр? авъясмудан мед? авад, цааранднь кел?н ?рг?лх з?вт?видн.

  1. Б:Мана кич?л невчк онц, эн кич?л – зуульчлл?н.  Зуульчлл?н ?урвн зогсалас тогтх. Зуульчлл?н карт х?л?чктн.

1гч зогсал - Ц???ин зогсал.

2гч зогсал - К?ндлл?н? туск авъясмудын зогсал.

3гч зогсал – Урн амн  ?гин зогсал.

Эн бичкн м?рн маднд хаал? ?з?лх. 

 Т?р?л?д хаал?ин авъяс к?ц?хм. Тадн ямаран хаал?ин й?р?л медн?т?

С:-Сансн санантн к?ц?,

Сексн ??лтн б?т? 

Алтн ?ола?ан эрг?л?

Амул? менд йирий.

С:-Н?,х??рхн

?азрин хоолд йов?ах к?н

Хаал?нь тиньгр болтха!

Т?всн т?р?н с??н?р к?ц??,

Сана?арн салькнд урлд?,

Алтн ?ола?ан эрг?л?,

Амул? менд х?р? ирх болтха!

Б:Йир с?н келт? к??кд б???ит. Мана зуульчлл?н с?н болх ги??н?в.      

4.   Зуульчлл?н эклв. 1гч зогсалур ир?видн.

Эн ц???ин зогсал.

Б:Ц???ин авъяс эн ?рк-б?лин авъяс. Тадн герт?н я?? ц? чандгинь ?зсн болхт. Ямаран хот-хол, нань чигн тоот ц? чанхла олзлгдна?

Ода кроссворд тогтахм,я?? ц????н чандгинь давтхм. 

Сурврин болн т??лврт? туульс со?сад, т??лврнь олтн. Цуг ?гм?д сн гидг ?зг?д?р чилгдн?.  

1) Хаврт но?ан, намрт шарлад унна? (хамтхасн)

2) Дорас ирсн элвг хар. (усн) 

3) Усн биш откн, шикр биш ?мт?хн. (?сн) 

4) Амтнь ясдг, амр ца?ан. (давсн)

5) Тавнь х??дг тар?н шар. (тосн)

 

Б:Иим соньн кроссворд тогтавидн, я?? ц????н чандгинь давтчквидн.

5.    Б:Ода негнаад наадхм.Самбрт х?л?тн.

6.   Б: Тадн ямаран ц???ин туск ?лг?рм?д,ш?лг?д,й?р?лм?д медн?т?

Бембин Тимофей. «?омба».

С:Аа?д ?омба ке??д

Аакм т?в?д оркхла-

Нарн деернь к?в?д,

Намчрад с??хн болна.

Ке?ит бас,аак

Келн,ш?гдм берк

Нарнтн намдан саак

Насна туршар эрк.

 

Сан??ин Бося. «Хальмг ц?».

С:Киитн ?влин салькнд,

Шатсн халун нарнд,

Уу? ханшго хальмг ц????см

У-?ргн теегтм б??хий!

Хальмг ц?, хальмг ц?,

Уста,тоста,давста.

Хальмг ц?, хальмг ц?,

Уу? ханшго хальмг ц?.

 

Б:Йир с?н.Ц???ин тускар ?лг?рм?д кен медн??

С:?омба?ас о?дан хот уухшв, ?ора?ас о?дан м?р унхшв.

С:Ц? самрх дутман зандрдг.

С:?р?н ц? уу?ад ?архла, керг к?цдг.

Б:Кен ц???ин й?р?л медн??

Ц? шингн болвчн

Ид?ни дее? болдг,

Цаасн нимгн болвчн,

Ноомин к?лгн болдг.

Эн нер?дсн улан зандн ц??тн

Элвг хотын дее? бол?,

Олн к?шдин наснд к?рч,

Орчл?гин хормад багт? йовтн.

С: Улан ц? зандр?,

Уухин дее? бол?,

Уусн мадндан аршан бол?,ут нас, бат кишг

Деедс заях болтха.

Б:Байрл?анав. Йир дала меддг б???ит.

5.?гин к?длмш.

Б:Тадн     ц???ин туск олн ?лг?рм?д, ш?лг?д медн?т. Ц??д кен болвчн дурта. Ц???ин тускар к??ндсн цагт, к?нд ?гм?д хар?на.

Шингн – жидкий

бусл?х – кипятить 

кемтрк? амта – с отбитым краем

самрх – мешать

чавчад б?рдго – держать, перекинув указательный палец, за внутренний край чашки

дее? – почетное угощении

к?мр?л? – опрокидывать вверх дном

Ода тадн эн ?гм?дин чинр –утхинь ц??л?? ?гтн, орчултн. 

6.Текстар к?длл?н. Ода эн ?гм?д олзлад, келвр тогтатн. Эн ц???ин туск келврт з??г бол?нд нег ?г дуту. Эн ?гм?д олад чик з??г тогтатн.

Ц? шингн болвчн ид?ни дее?. ?рк-бол?н шин чансн ц????р дее? б?рн?. Хоосн хар ус бусл?дм биш. Болсн ц??г з?в эрг?л? самрдм. Ц??г кемтрк? амта аа?д кедго. Ц??т? аа?иг чавчад б?рдго. Ц? уучкад, аа?инь к?мр?л? т?вдго.

Цуг текстиг умштн.

Ииг?д ц???ин авъясан давтчкувидн.    

Физминутка.

Тол?а?арн гек?д, гек?д.

Хойр альхан ташад, ташад.

Хойр ээм?н холькад, холькад.

Эрг?д ду?рад биилия.

6. Б:Ц???ин авъясан давтад, 2гч зогсалур ир?видн. К?ндлл?н? туск авъясмудын зогсал.

Дидактическ материалар к?длл?н.

Б:Эн зогсалд нег иим даал?вр кехм. Ода экранд зургуд ?з??н?т. Зургудын негдгч ?зг?д негд?л?д, ?лг?р тогтатн.

Эн юмб?

К?рз, ?кр, ноха (к?н) 

альмн, х?н, туула, арат (ахта) 

дегтр, е?г, вертолет, луув? (девл)

зара, адамч, хаяр, терз, арсл? (захта)

Б:Давтчкм. К?н ахта, девл захта.

Б:Эн ?лг?рин учр утхнь я?? мед??н?т?

С:Бий?сн ах улсиг к?ндлх кергт?.

Б:К? к?ндлг авъяс мана хальмг улст ик деер чинрт б??н?. Тег?д ц???ин авъяс болн к?ндлл?н? туск авъяс хоорндан холвата.

Б:Хотын дее?иг т?р?н кенд ?гдм?

С: Хотын дее?иг т?р?н мед?т? к??нд т?р?н б?р?л? ?гх кергт?.

Б: ?р?н ц? чанад ?ар?хларн ?рк-бол?н, т?р?н дее? б?р?д, д?к?д кенд ?гдм?

С: ээ?, аавдан ц? ке? ?гдмн.

Б:Зур я?? ц? ?гдгнь бас медх кергт?. Эн зуургт с??н?р эн мед?лгд??н?. Кен келх,?з?лх?

С:К??нд ц? ?гхл?рн, аа?иг хойр ?арарн б?р? ?гдмн, эс ги? барун ?арарн ц??т? сав б?р?, з?н ?арарн барун тоха д??н?,аа?ан чее? тустан  б?р? ?гдмн.

7. Б:К?ндлл?н? авъясмудан давтад авчкувидн, цаараднь 3гч зогсалур йовхм. 

Урн амн ?гин зогсал. Эн медхд соньн.

«Ц?» гидг ?г Китд келн?с ор? ирсн ?г,

«Ча» гисн ?гиг хальмг келнд орчулхла, шин ?арсн хамтхасн (тег?д кроссворд эн ?гиг оруллав) ги? орчулгдна. Китд орн- нутгас маднд ц???ин хамтхасд илг??. Зуг хамтхасд хаал?дан ?мгр?д, шуурч од?. Ода тадн хамтхасдин ?р?л ол? авад, негд?лтн, хамтхасна ард юн бич?т??инь умштн. Хошадар.

Лото наадн.

8.Кич?лин ашнь.

Б: Ииг?д кич?л чил??н?. Н? мана зуульчлл?н ииг?д т?гс??н?.. 4 «а» классин сур?ульчнрт ханлтан ?рг??н?в.  Тана хаал?тн гиигн болтха. Менд байрта хар?ий.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Наладить дисциплину на своих уроках.
Получить возможность работать творчески.

Просмотр содержимого документа
«Конспект урока по калмыцкому языку. Авъясмудын орн-нутгур зуульчлл?н. (зуульчлл?н - путешествие)»

Кичәлин төр: Хальмг улсин авъясмудын орн-нутгур зуульчллһн.

(зуульчллһн - путешествие)


Кичәлин күсл:

1) Дасҗ авсн хальмг улсин авъясиг цааранднь давтад батллһн.

2) Хальмг келән, авъясан, заң – бәрцән медҗ хадһлх, чик сана – седкл сурһх.

3) Сурһульчнрт төрскнч седкл зүүҗ, эврәннь һазр усндан дурта, төрскндəн туста əмтн болҗ өсхиг сурһхмҗ өгх.


Үзмр дөңцмүд:

1) Дасчах төрәр ирлцҗәх зургуд олзллһн.

2) Дидактическ материалмуд.

3) Компьютерн презентац.



Кичәлин йовдл.

  1. Оргмомент.

Күүндлһнә авъяс. Мендллһн.

Б:Мендүт. Мини нерн Светлана Васильевна. Ямаран бәәнәт?

- Му биш, гем уга, сән.

Хальмг улс му бәәнәв гиҗ келдм биш.ЯҺдг болвчн сән гих зөвтә. Эннь авъяс.


  1. Кичәлин төрәр көдллһн.

Б: Эндр мана кичәлин төр хальмг улсин авъясмудын орн-нутгур зуульчллһн. Мадн төрскн келән, эврә авъясмудан медҗ авад, цааранднь келән өргүлх зөвтәвидн.

  1. Б:Мана кичәл невчк онц, эн кичәл – зуульчллһн. Зуульчллһн һурвн зогсалас тогтх. Зуульчллһн карт хәләчктн.

1гч зогсал - Цәәһин зогсал.

2гч зогсал - Күндллһнә туск авъясмудын зогсал.

3гч зогсал – Урн амн үгин зогсал.

Эн бичкн мөрн маднд хаалһ үзүлх.

Түрүләд хаалһин авъяс күцәхм. Тадн ямаран хаалһин йөрәл меднәт?


С:-Сансн санантн күцҗ,

Сексн үүлтн бүтҗ

Алтн җолаһан эргүлҗ

Амулң менд йирий.


С:-Нә,хәәрхн

Һазрин хоолд йовҗах күн

Хаалһнь тиньгр болтха!

Тәвсн төрән сәәнәр күцәҗ,

Санаһарн салькнд урлдҗ,

Алтн җолаһан эргүлҗ,

Амулӊ менд хәрҗ ирх болтха!


Б:Йир сән келтә күүкд бәәҗит. Мана зуульчллһн сән болх гиҗәнәв.


4. Зуульчллһн эклв. 1гч зогсалур ирүвидн.

Эн цәәһин зогсал.

Б:Цәәһин авъяс эн өрк-бүлин авъяс. Тадн гертән яһҗ цә чандгинь үзсн болхт. Ямаран хот-хол, нань чигн тоот цә чанхла олзлгдна?

Ода кроссворд тогтахм,яһҗ цәәһән чандгинь давтхм.

Сурврин болн тәәлвртә туульс соңсад, тәәлврнь олтн. Цуг үгмүд сн гидг үзгүдәр чилгднә.


1) Хаврт ноһан, намрт шарлад унна? (хамтхасн)

2) Дорас ирсн элвг хар. (усн)

3) Усн биш откн, шикр биш әмтәхн. (үсн)

4) Амтнь ясдг, амр цаһан. (давсн)

5) Тавнь хәәдг тарһн шар. (тосн)

Б:Иим соньн кроссворд тогтавидн, яһҗ цәәһән чандгинь давтчквидн.


5. Б:Ода негнаад наадхм.Самбрт хәләтн.


6. Б: Тадн ямаран цәәһин туск үлгүрмүд,шүлгүд,йөрәлмүд меднәт?

Бембин Тимофей. «Җомба».

С:Ааһд җомба кеһәд

Аакм тәвәд оркхла-

Нарн деернь көвәд,

Намчрад сәәхн болна.

Кеһит бас,аак

Келн,шүгдм берк

Нарнтн намдан саак

Насна туршар эрк.


Санһҗин Бося. «Хальмг цә».

С:Киитн үвлин салькнд,

Шатсн халун нарнд,

Ууҗ ханшго хальмг цәәҺәсм

У-өргн теегтм бәәхий!

Хальмг цә, хальмг цә,

Уста,тоста,давста.

Хальмг цә, хальмг цә,

Ууҗ ханшго хальмг цә.


Б:Йир сән.Цәәһин тускар үлгүрмүд кен меднә?

С:Җомбаһас оӊдан хот уухшв, җораһас оӊдан мөр унхшв.

С:Цә самрх дутман зандрдг.

С:Өрүн цә ууһад һархла, керг күцдг.


Б:Кен цәәһин йөрәл меднә?

Цә шингн болвчн

Идәни дееҗ болдг,

Цаасн нимгн болвчн,

Ноомин көлгн болдг.

Эн нерәдсн улан зандн цәәтн

Элвг хотын дееҗ болҗ,

Олн көшдин наснд күрч,

Орчлӊгин хормад багтҗ йовтн.


С: Улан цә зандрҗ,

Уухин дееҗ болҗ,

Уусн мадндан аршан болҗ,ут нас, бат кишг

Деедс заях болтха.


Б:Байрлҗанав. Йир дала меддг бәәҗит.




5.Үгин көдлмш.

Б:Тадн цәәһин туск олн үлгүрмүд, шүлгүд меднәт. Цәәд кен болвчн дурта. Цәәһин тускар күүндсн цагт, күнд үгмүд харһна.

Шингн – жидкий

буслһх – кипятить

кемтркә амта – с отбитым краем

самрх – мешать

чавчад бәрдго – держать, перекинув указательный палец, за внутренний край чашки

дееҗ – почетное угощении

көмрүлҗ – опрокидывать вверх дном


Ода тадн эн үгмүдин чинр –утхинь цәәлһҗ өгтн, орчултн.


6.Текстар көдллһн. Ода эн үгмүд олзлад, келвр тогтатн. Эн цәәһин туск келврт зәңг болһнд нег үг дуту. Эн үгмүд олад чик зәңг тогтатн.

Цә шингн болвчн идәни дееҗ. Өрк-болһн шин чансн цәәһәр дееҗ бәрнә. Хоосн хар ус буслһдм биш. Болсн цәәг зөв эргүлҗ самрдм. Цәәг кемтркә амта ааһд кедго. Цәәтә ааһиг чавчад бәрдго. Цә уучкад, ааһинь көмрүлҗ тəвдго.


Цуг текстиг умштн.

Иигәд цәәһин авъясан давтчкувидн.

Физминутка.

Толһаһарн гекәд, гекәд.

Хойр альхан ташад, ташад.

Хойр ээмән холькад, холькад.

Эргәд дуһрад биилия.

6. Б:Цәәһин авъясан давтад, 2гч зогсалур ирүвидн. Күндллһнә туск авъясмудын зогсал.

Дидактическ материалар көдллһн.

Б:Эн зогсалд нег иим даалһвр кехм. Ода экранд зургуд Үзҗәнәт. Зургудын негдгч үзгүд негдүләд, үлгүр тогтатн.

Эн юмб?


Күрз, үкр, ноха (күн)

альмн, хөн, туула, арат (ахта)

дегтр, еңг, вертолет, луувң (девл)

зара, адамч, хаяр, терз, арслң (захта)

Б:Давтчкм. Күн ахта, девл захта.

Б:Эн үлгүрин учр утхнь яһҗ медҗәнәт?

С:Бийәсн ах улсиг күндлх кергтә.

Б:Кү күндлг авъяс мана хальмг улст ик деер чинрт бәәнә. Тегәд цәәһин авъяс болн күндллһнә туск авъяс хоорндан холвата.

Б:Хотын дееҗиг түрүн кенд өгдм?

С: Хотын дееҗиг түрүн медәтә күүнд түрүн бәрүлҗ өгх кергтә.

Б: Өрүн цә чанад һарһхларн өрк-болһн, түрүн дееҗ бәрәд, дәкәд кенд өгдм?

С: ээҗ, аавдан цә кеҗ өгдмн.

Б:Зур яһҗ цә өгдгнь бас медх кергтә. Эн зуургт сәәнәр эн медүлгдҗәнә. Кен келх,үзүлх?

С:Күүнд цә өгхләрн, ааһиг хойр һарарн бәрҗ өгдмн, эс гиҗ барун һарарн цәәтә сав бәрҗ, зүн һарарн барун тоха дөңнҗ,ааһан чееҗ тустан бәрҗ өгдмн.


7. Б:Күндллһнә авъясмудан давтад авчкувидн, цаараднь 3гч зогсалур йовхм.

Урн амн үгин зогсал. Эн медхд соньн.

«Цә» гидг үг Китд келнәс орҗ ирсн үг,

«Ча» гисн үгиг хальмг келнд орчулхла, шин һарсн хамтхасн (тегәд кроссворд эн үгиг оруллав) гиҗ орчулгдна. Китд орн- нутгас маднд цәәһин хамтхасд илгәҗ. Зуг хамтхасд хаалһдан үмгрәд, шуурч одҗ. Ода тадн хамтхасдин өрәл олҗ авад, негдүлтн, хамтхасна ард юн бичәтәһинь умштн. Хошадар.

Лото наадн.(Екатерины Александровны)


8.Кичәлин ашнь.

Б: Иигәд кичәл чилҗәнә. Нә мана зуульчллһн иигәд төгсҗәнә. . 4 «а» классин сурһульчнрт ханлтан өргҗәнәв. Тана хаалһтн гиигн болтха. Менд байрта харһий.

Цәәһин авъяс


Цә…….. болвчн идәни дееҗ. Өрк-болһн шин чансн цәәһәр ………… бәрнә. Хоосн хар ус ………. биш. Болсн цәәг зөв эргүлҗ ……….. Цәәг ………… амта ааһд кедго. Цәәтә ааһиг ……… бәрдго. Цә уучкад, ааһинь ………. тəвдго.

Шингн, буслһх, кемтркә амта, самрх, чавчад бәрдго, дееҗ, көмрүлҗ



Цәәһин авъяс


Цә…….. болвчн идәни дееҗ. Өрк-болһн шин чансн цәәһәр ………… бәрнә. Хоосн хар ус ………. биш. Болсн цәәг зөв эргүлҗ ……….. Цәәг ………… амта ааһд кедго. Цәәтә ааһиг ……… бәрдго. Цә уучкад, ааһинь ………. тəвдго.


Шингн, буслһх, кемтркә амта, самрх, чавчад бәрдго, дееҗ, көмрүлҗ



Цәәһин авъяс


Цә…….. болвчн идәни дееҗ. Өрк-болһн шин чансн цәәһәр ………… бәрнә. Хоосн хар ус ………. биш. Болсн цәәг зөв эргүлҗ ……….. Цәәг ………… амта ааһд кедго. Цәәтә ааһиг ……… бәрдго. Цә уучкад, ааһинь ………. тəвдго.


Шингн, буслһх, кемтркә амта, самрх, чавчад бәрдго, дееҗ, көмрүлҗ



Цәәһин авъяс


Цә…….. болвчн идәни дееҗ. Өрк-болһн шин чансн цәәһәр ………… бәрнә. Хоосн хар ус ………. биш. Болсн цәәг зөв эргүлҗ ……….. Цәәг ………… амта ааһд кедго. Цәәтә ааһиг ……… бәрдго. Цә уучкад, ааһинь ………. тəвдго.


Шингн, буслһх, кемтркә амта, самрх, чавчад бәрдго, дееҗ, көмрүлҗ



МБОУ «Калмыцкая национальная гимназия им. Кичикова А.Ш.»












Кичәлин төр: Хальмг улсин авъясмудын орн-нутгур зуульчллһн.

(зуульчллһн - путешествие)








Класс: 4 «а»

Учитель: Горяева С.В.







Элиста 2015г


Получите в подарок сайт учителя

Предмет: Начальные классы

Категория: Уроки

Целевая аудитория: 4 класс

Автор: Горяева Светлана Васильевна

Дата: 16.11.2015

Номер свидетельства: 253916


Получите в подарок сайт учителя

Видеоуроки для учителей

Курсы для учителей

ПОЛУЧИТЕ СВИДЕТЕЛЬСТВО МГНОВЕННО

Добавить свою работу

* Свидетельство о публикации выдается БЕСПЛАТНО, СРАЗУ же после добавления Вами Вашей работы на сайт

Удобный поиск материалов для учителей

Проверка свидетельства