Психологиялы? дайынды?. О?имыз, ?йренеміз, жалы?паймыз, Білімні? шы?ына біз шыры?таймыз.
?й тапсырмасын с?рау: ІІ. ?й тапсырмасын тексеру.
?азір біз сендермен саяхат?а аттанамыз (слайд)
Бірінші слайд: бірінші аялдама -«Ертегі ?лемінде»
1 Бауырса? – І топ
2 Жыл басына талас?ан хайуанаттар - ІІ топ
Ертегілер, сендерге ?нады ма?
Осы ертегілерді? ішіндегі ?ай кейіпкерді, біз танимыз?
О?ушыларды? жауабы:
Бауырса? – ?аза? ?лтты? та?ам
Та?ы ?андай ?аза? ?лтты? та?амдарын білесі?дер?
1. Бауырса?
2. Ет
3. ??рт
4. Ірімшік
5. Май
6. ?айма?
7. Уыз
Енді, біз екінші аялдама?а барайы? (слайд)
Екінші аялдама: с?зж?мба?
Наурыз
1. Аяулы, мейірімді, бала?а жа?ын адам
2. С?ттен ?йытып жасайтын та?ам
3. Жаз мезгіліні? ай атауы.
4. К?ктем мезгіліні? ай атауы.
5. Мергендікке, тездікке ?йрететін балаларды? ?лтты? ойыны.
6. Бие с?тінен ашытылатын сусын.
?шінші аялдама
М?нерлеп о?у. Наурыз ?аза?ты? шын ма?ынасында?ы ?лтты? мейрамы, Наурызды? 22 – інде к?н мен т?н те?еледі, ?ыс ?тіп к?ктем келеді. Тіршілік басталады. Ол тіршілік ар?ауы – тама?. Малыны? ?ыстан аман шы?уы. Оны? ?сіп – ?ніп т?лдеуі. ?аза? хал?ы ?шін ?лкен мейрам – жа?а жыл болып санал?ан. Жыл басы – Наурыз, Баба хал?ымызды? салтында, ойын – к?лкіні? к?ркімен с?ні Жиренше, ?ожанасыр, Алдарк?се, Тазша бала бол?ан.
К?ктем
Наурыз, с?уір, мамыр. О?ушыларды? ?ле? жолдарын о?у.
- Наурыз айында ?андай мерекелер бар?
- Сегізінші наурыз – аналар, ?желер, ?пкелер, ?арындастарымызды? мерекесі.
- Шы?ыс халы?тары наурыз айында ?андай ?лкен мереке тойлайды?
- Наурыз мерекесі. Наурыз.
Наурыз мейрамы- ?те ерте заманнан бері халы?тар тойлап келе жат?ан т?рмысты? мереке.Ол парсымыз «Нау-рыз» жа?а к?н деген с?знен шы??ан.Б?л ж?нінде хал?ымызды? кеме?гер ?лдары Абай,Ш?к?рім,М?хтар ?уезов,Ахмет Байт?рсынов біршама деректер жина?ан.К?н мен т?н те?елген,мал т?лдеп, адамны? аузы а??а тиген,жер бусанып, малды? аузы к?кке тиген ырысты? басын ?аза? елі – «?лысты? ?лы к?ні»- деп атайды екен.
Сонды?тан біріншіден Наурыз тепе-те?дік мерекені? негізгі ар?ауы,м??гі деп есептелген.2. Наурыз- к?ні жа?аруды?,?суді?, т?леуді? басы.3. Наурыз к?ні имандылы? мереке.Алдына келген атанны? ??ны болса да кеш.4. Наурыз к?ктем мерекесі,е?бек тойы,ырыс мошылы? бастауы.5. Наурыз мерекесі мейірімділік,?айырымдылы? мейрамы.
?лы к?ні к?рі- жас,??ша?тасып к?ріскен.
Жа?а а?ыт?ан ?озыдай,Жамырасып ?сірген.
Наурыз той ??тты болсын!
Наурыз – жыл басы. Наурызда к?н мен т?н те?еледі. ?аза? к?нпара?ы бойынша наурыз - жа?а жыл. Жиырма екінші наурызда наурыз к?же пісіреді. ?аламызда Наурыз тойы жа?сы ?теді. Наурыз к?ні ауа райы да жа?сы болады.
Слайд к?рсету.
?лтты? та?амдар.
Наурыз тойы.
?нтаспа ты?дау «Наурыз».
?ане, бата берейік.
Саба?ты ?орытындылау?
Наурыз ?андай мереке?
Наурызда не пісіреді?
1. Наурыз ?андай мейрам?
2. Наурыз к?ні ?алай аталады?
3. Наурыз к?же ?алай жасалады?
4. Наурызда?ы тілек ?ле?ін жат?а айту.
Жа?а саба?: ?терберген А?ыпбеков «Наурыз – жыл басы».
О?улы?пен ж?мыс.
1. ?ле?ді м?нерлеп о?ып беремін.
2. О?ушылар?а тізбектеп о?ыту.
3. ?ле?ні? мазм?ны бойынша с?ра?тар:
А) ?ле?де ?андай мереке жырлан?ан?
?) А?ын «?бігер ж?рт неге?» деген с?ра??а ?алай жауап бергенін тауып о?ы.
Б) ?ле?ді екі б?лікке б?л. ?р б?ліктегі а?ын ойын ?з с?зі?мен ??гімеле
1-б?лік – к?ктем мезгілі 2-б?лік – Наурыз мейрамы
В) Наурыз мейрамын сен ?алай ?арсы аласы??
«Ой ?оз?ау»
Наурыз тойыны? ?зіне т?н ?лкен ырым асы - Наурыз к?же.
Наурыз к?же ?алай жасалады?
Ол с?здерді « К?н ш??ыласына » орналастыр.
Сергіту с?ті:
Аспан?а ?арап ай к?рдік,
Т?менге ?арап жер к?рдік.
О??а, сол?а б?рылып,
Егеменді ел к?рдік.
Бір, екі, ?ш,
Бой?а жинап к?ш.
Айт?ан тілді аламыз,
Біз ба?ытты баламыз.
Д?птермен ж?мыс:
Ата – ана?а, ?стазы?а, достары?а арнап тілек білдіріп, ??тты?тау хат жазу.
С?зж?мба?ты шеш.
1.М?сылман халы?тарында жа?а жыл тойланатын ай.
2. Наурыз к?жеге ?осылатын д?н.
3.Жа?а ту?ан малды? с?тінен жасалатын та?ам.
4.?аты?тан жасалатын та?ам.
5.Наурыз к?жеге ?осылатын д?н.
6.?асиетті д?м.
7.Наурыз к?жеге ?осылатын д?н.
8.?лтты? сусын.
9.Еттен ішекке ты?ып жасалатын ?лтты? та?ам.
10. Мал ?німіні? негізгі т?рі.
Т?рт жол ?ле? ??растырындар.
________________________к??ілді,
________________________оралды.
________________________айнала,
________________________??ірді.
Тірек с?здер: к?ктем, ??стар, жасыл, г?лдер.
К?ктем келді к??ілді,
Жыл ??стары оралды.
Жап – жасыл боп айнала,
«Кім зерек» ойынын ойнату.
Б?л ойында о?ушылар саба?тан тыс уа?ытта жатта?ан Наурыз?а байланысты ?ле?дерін жат?а айтады.
?орытынды жасау.
Ба?алау.
?йге тапсырма: ?ле?ді жаттау.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Қатысқан конференциялар, семинарлар жөнінде мәлімет.
11.03.2015 жылы мектепте бастауыш сынып мұғалімдеріне арналған «Мұғалімнің құзіреттілігін жетілдіру арқылы оқушыларды шығармашылыққа баулу» тақырыбында қалалық семинар өтті. Осы семинарда әдебиеттік оқу пәнінен Өтепберген Ақыпбековтың «Наурыз-жыл басы» атты ашық сабағын өткіздім. Сабаққа қаланың мектептерінен келген 12 мұғалім қатысты. Сабақ жоғары деңгейде өтті. Қатысқан мұғалімдер өте жақсы деп бағалады.
Сабақтың тақырыбы: Наурыз – жыл басы
Сабақтың мақсаттары: 1) Оқушыларға ақын Өтепберген Ақыпбековтың өмірі және оның шығармалары туралы мағлұмат беру. Өлеңді мәнерлеп, нақышына келтіріп оқи білуге дағдыландыру.
2) Наурыз мейрамы туралы түсінік қалыптастыру, ойын жүйелі жеткізе білуге үйрету.
3) Ұлттық дәстүріміз Наурыз мерекесінің ерекшелігін, табиғат пен адамның байланысын, салт-дәстүрді құрметтеуге тәрбиелеу.
Психологиялық дайындық. Оқимыз, үйренеміз, жалықпаймыз, Білімнің шыңына біз шырықтаймыз.
Үй тапсырмасын сұрау: ІІ. Үй тапсырмасын тексеру. Қазір біз сендермен саяхатқа аттанамыз (слайд) Бірінші слайд: бірінші аялдама -«Ертегі әлемінде» 1 Бауырсақ – І топ 2 Жыл басына таласқан хайуанаттар - ІІ топ Ертегілер, сендерге ұнады ма? Осы ертегілердің ішіндегі қай кейіпкерді, біз танимыз? Оқушылардың жауабы: Бауырсақ – қазақ ұлттық тағам Тағы қандай қазақ ұлттық тағамдарын білесіңдер? 1. Бауырсақ 2. Ет 3. Құрт 4. Ірімшік 5. Май 6. Қаймақ 7. Уыз Енді, біз екінші аялдамаға барайық (слайд) Екінші аялдама: сөзжұмбақ Наурыз 1. Аяулы, мейірімді, балаға жақын адам 2. Сүттен ұйытып жасайтын тағам 3. Жаз мезгілінің ай атауы. 4. Көктем мезгілінің ай атауы. 5. Мергендікке, тездікке үйрететін балалардың ұлттық ойыны. 6. Бие сүтінен ашытылатын сусын. Үшінші аялдама Мәнерлеп оқу. Наурыз қазақтың шын мағынасындағы ұлттық мейрамы, Наурыздың 22 – інде күн мен түн теңеледі, қыс өтіп көктем келеді. Тіршілік басталады. Ол тіршілік арқауы – тамақ. Малының қыстан аман шығуы. Оның өсіп – өніп төлдеуі. Қазақ халқы үшін үлкен мейрам – жаңа жыл болып саналған. Жыл басы – Наурыз, Баба халқымыздың салтында, ойын – күлкінің көркімен сәні Жиренше, Қожанасыр, Алдаркөсе, Тазша бала болған. Көктем Наурыз, сәуір, мамыр. Оқушылардың өлең жолдарын оқу. - Наурыз айында қандай мерекелер бар? - Сегізінші наурыз – аналар, әжелер, әпкелер, қарындастарымыздың мерекесі. - Шығыс халықтары наурыз айында қандай үлкен мереке тойлайды? - Наурыз мерекесі. Наурыз.
Наурыз мейрамы- өте ерте заманнан бері халықтар тойлап келе жатқан тұрмыстық мереке.Ол парсымыз «Нау-рыз» жаңа күн деген сөзнен шыққан.Бұл жөнінде халқымыздың кемеңгер ұлдары Абай,Шәкәрім,Мұхтар Әуезов,Ахмет Байтұрсынов біршама деректер жинаған.Күн мен түн теңелген,мал төлдеп, адамның аузы аққа тиген,жер бусанып, малдың аузы көкке тиген ырыстың басын қазақ елі – «Ұлыстың ұлы күні»- деп атайды екен.
Сондықтан біріншіден Наурыз тепе-теңдік мерекенің негізгі арқауы,мәңгі деп есептелген.2. Наурыз- күні жаңарудың,өсудің, түлеудің басы.3. Наурыз күні имандылық мереке.Алдына келген атанның құны болса да кеш.4. Наурыз көктем мерекесі,еңбек тойы,ырыс мошылық бастауы.5. Наурыз мерекесі мейірімділік,қайырымдылық мейрамы.
Ұлы күні кәрі- жас,Құшақтасып көріскен.
Жаңа ағытқан қозыдай,Жамырасып өсірген.
Наурыз той құтты болсын! Наурыз – жыл басы. Наурызда күн мен түн теңеледі. Қазақ күнпарағы бойынша наурыз - жаңа жыл. Жиырма екінші наурызда наурыз көже пісіреді. Қаламызда Наурыз тойы жақсы өтеді. Наурыз күні ауа райы да жақсы болады. Слайд көрсету. Ұлттық тағамдар. Наурыз тойы. Үнтаспа тыңдау «Наурыз». Қане, бата берейік. Сабақты қорытындылау? Наурыз қандай мереке? Наурызда не пісіреді?
1. Наурыз қандай мейрам?
2. Наурыз күні қалай аталады?
3. Наурыз көже қалай жасалады?
4. Наурыздағы тілек өлеңін жатқа айту.
Жаңа сабақ: Өтерберген Ақыпбеков «Наурыз – жыл басы».
Оқулықпен жұмыс.
1. Өлеңді мәнерлеп оқып беремін.
2. Оқушыларға тізбектеп оқыту.
3. Өлеңнің мазмұны бойынша сұрақтар:
А) Өлеңде қандай мереке жырланған?
Ә) Ақын «Әбігер жұрт неге?» деген сұраққа қалай жауап бергенін тауып оқы.
Б) Өлеңді екі бөлікке бөл. Әр бөліктегі ақын ойын өз сөзіңмен әңгімеле
1-бөлік – көктем мезгілі 2-бөлік – Наурыз мейрамы
В) Наурыз мейрамын сен қалай қарсы аласың?
«Ой қозғау»
Наурыз тойының өзіне тән үлкен ырым асы - Наурыз көже.
Наурыз көже қалай жасалады?
Ол сөздерді « Күн шұғыласына » орналастыр.
Сергіту сәті:
Аспанға қарап ай көрдік,
Төменге қарап жер көрдік.
Оңға, солға бұрылып,
Егеменді ел көрдік.
Бір, екі, үш,
Бойға жинап күш.
Айтқан тілді аламыз,
Біз бақытты баламыз.
Дәптермен жұмыс:
Ата – анаңа, ұстазыңа, достарыңа арнап тілек білдіріп, құттықтау хат жазу.
Сөзжұмбақты шеш.
1.Мұсылман халықтарында жаңа жыл тойланатын ай.
2. Наурыз көжеге қосылатын дән.
3.Жаңа туған малдың сүтінен жасалатын тағам.
4.Қатықтан жасалатын тағам.
5.Наурыз көжеге қосылатын дән.
6.Қасиетті дәм.
7.Наурыз көжеге қосылатын дән.
8.Ұлттық сусын.
9.Еттен ішекке тығып жасалатын ұлттық тағам.
10. Мал өнімінің негізгі түрі.
Төрт жол өлең құрастырындар.
________________________көңілді,
________________________оралды.
________________________айнала,
________________________өңірді.
Тірек сөздер: көктем, құстар, жасыл, гүлдер.
Көктем келді көңілді,
Жыл құстары оралды.
Жап – жасыл боп айнала,
«Кім зерек» ойынын ойнату.
Бұл ойында оқушылар сабақтан тыс уақытта жаттаған Наурызға байланысты өлеңдерін жатқа айтады.
