Саба?ты? ма?саты: О?ушылар?а та?ырыпты т?сіндіріп, білімдерін ж?йелеп, жина?тау.О?ушыларды? ойлау ?абілеттерін, с?йлеу м?нерін, тілдерін дамыту.М?тін ??растыру?а, мазм?нына лайы?ты ат ?оя білуге, байланыстырып с?йлеуге да?дыландыру. ?йымшылды??а, адамгершілікке, е?бек?орлы??а да?дыландыру.
Саба?ты? т?рі: аралас саба?
Саба?ты? ?дісі: топпен ж?мыс, талдау, ?зіндік
К?рнекілігі: дидак.материал
Саба?ты? ж?ру барысы:
I.?йымдастыру кезе?і
Мынау мені? ж?регім,
Б?рі осыдан бастал?ан.
Мынау басым а?ылды,
Б?рін осы бас?ар?ан.
Мынау мені? о? ?олым
Мынау мені? сол ?олым
Барлы? істі ат?ар?ан.
II.?ткенді ?айталау
-«А?ынны? хаты ?лмейді,Жа?сыны? аты ?лмейді», «С?з тап?ан?а ?ол?а жо?», «Шешенні? тілі – семсерді? ж?зі»
-Балалар, б?л ты?да?андарын не?
-Ма?алдар ?дебиетті? ?ай т?ріне жатады?
-Неге ауыз ?дебиетіне?
-Енді, келесі шы?арманы ты?дап к?рі?дер.
Ба?ытжан мен ?азбек ??гімелесіп отыр еді. Бір кезде т?тінні? иісін сезді. Орындарынан т?рып жан - жа?ына ?арады. К?рші ?йді? ?орасы, ?ртене баста?анын к?рді. Екеуі солай ?арай ж?гірді. ?ртке кін?лі кішкентай балалар болып шы?ты. Екі бала ?ртті с?ндіруге кірісті.Екі баланы? ісіне ел риза болды.
-Б?л ты?да?андары? не?
-М?тін
-М?тін екенін ?айдан білді?дер?
-С?йлемдер бір - бірімен байланысып т?р.
-М?тінге ?андай ат ?ою?а бола ма? ?андай от ?ояр еді??
-М?тіндегі негізгі ой ?андай?
-М?тінні? ?андай т?рлері бар?
Ереже
М?тін - ма?ына жа?ынан ?зара байланысты екі не одан да к?п с?йлемнен ??ралады. М?тінге ат ?ою?а болады.
4.Кітап о?у-?те пайдалы іс.?йткені, кітап- білім к?зі. Кітап о?у ар?ылы неше т?рлі ?ызы? о?и?аларды білуге болады. Сонды?тан да «білім-кітапта» дейді халы?.
1 б?ліктегі с?йлемдер о?ылады. Б?ларды? м?тін емес екендігі айтылады.
??гімелеу м?тіні ?андай да бір о?и?аны баяндап, не істейді? с?ра?ына жауап береді. Сипаттау м?тіні бір н?рсені, затты сипаттайды ж?не ?андай? С?ра?ына жауап береді. Пайымдау м?тіні белгілі бір пікірді т?сіндіреді, д?лелдейді ж?не не ?шін? С?ра?ына жауап береді.
1 тапсырма
Берілген м?тіндерді? т?рлерін ажырат. ?р?айсысына ат ?ой.
Бір жолы бізді? жауынгерлерге жау аэродромын жою?а б?йры? берілді. Біз аэродром?а жа?ындады?. Шай?ас басталды. Біз жау ?ша?тарын ?ртеп, кейін ?айтты?.
Та?ырыбы, аты:..................
М?тінні? т?рі:..................
Неге ойлай ойлайсы? ? Т?сіндір:............
Арпа-бір жылды? ш?п тектес ?сімдік. Ол асты? т??ымдастар?а жатады. Оны? саба?ы т?п-т?зу, жі?ішке, маса?ы т?рт ?ырлы немесе алты ?ырлы.
Басы бастал?ан ??гімелеу м?тінін ?з ойы?нан жал?астыр. М?тіні? т?менде берілген с?йлемдерден ая?талатын болсын.
Мен тереземні? алдымна жас а?аш отыр?ыздым. Ол ?шін мен былай істедім.......................................................................................
Міне, осылайша мені? ?йімні? ?асында жас а?аш пайда болды.
Просмотр содержимого документа
«?аза? тілі "М?тінні? т?рлері " »
Сабақтың тақырыбы: Мәтіннің түрлері
Сабақтың мақсаты: Оқушыларға тақырыпты түсіндіріп, білімдерін жүйелеп, жинақтау.Оқушылардың ойлау қабілеттерін, сөйлеу мәнерін, тілдерін дамыту.Мәтін құрастыруға, мазмұнына лайықты ат қоя білуге, байланыстырып сөйлеуге дағдыландыру. Ұйымшылдыққа, адамгершілікке, еңбекқорлыққа дағдыландыру.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың әдісі: топпен жұмыс, талдау, өзіндік
Көрнекілігі: дидак.материал
Сабақтың жүру барысы:
I.Ұйымдастыру кезеңі
Мынау менің жүрегім,
Бәрі осыдан басталған.
Мынау басым ақылды,
Бәрін осы басқарған.
Мынау менің оң қолым
Мынау менің сол қолым
Барлық істі атқарған.
II.Өткенді қайталау
-«Ақынның хаты өлмейді,Жақсының аты өлмейді», «Сөз тапқанға қолқа жоқ», «Шешеннің тілі – семсердің жүзі»
-Балалар, бұл тыңдағандарын не?
-Мақалдар әдебиеттің қай түріне жатады?
-Неге ауыз әдебиетіне?
-Енді, келесі шығарманы тыңдап көріңдер.
Бақытжан мен Қазбек әңгімелесіп отыр еді. Бір кезде түтіннің иісін сезді. Орындарынан тұрып жан - жағына қарады. Көрші үйдің қорасы, өртене бастағанын көрді. Екеуі солай қарай жүгірді. Өртке кінәлі кішкентай балалар болып шықты. Екі бала өртті сөндіруге кірісті.Екі баланың ісіне ел риза болды. -Бұл тыңдағандарың не?
-Мәтін -Мәтін екенін қайдан білдіңдер? -Сөйлемдер бір - бірімен байланысып тұр . -Мәтінге қандай ат қоюға бола ма? Қандай от қояр едің? -Мәтіндегі негізгі ой қандай?
-Мәтіннің қандай түрлері бар?
Ереже Мәтін - мағына жағынан өзара байланысты екі не одан да көп сөйлемнен құралады. Мәтінге ат қоюға болады.
III.Жаңа сабақ
Ой қозғау
1.Балықтың неше түрі бар? Балалар көл жағасында ойнап жүр. Әлия ағасының айтқанын бұлжытпай орындайды.
2.Тоғайда түрлі аңдар болады. Қалың шатқалға қояндар жасырынады. Қызыл түлкілер тоғай кезіп жүреді. Тиіндер ағаштан ағашқа секіреді.
3.Өркеннің сүп-сүйкімді қозысы бар. Оның көзі көмірдей қап-қара.Жүні аппақ, бұйра.Бойы кішкентай.
4.Кітап оқу-өте пайдалы іс.Өйткені, кітап- білім көзі. Кітап оқу арқылы неше түрлі қызық оқиғаларды білуге болады. Сондықтан да «білім-кітапта» дейді халық.
1 бөліктегі сөйлемдер оқылады. Бұлардың мәтін емес екендігі айтылады.
2 бөліктегі мәтін оқылады.
- Тоғайда қандай аңдар мекен етеді екен?
-Бұл мәтіннің қандай түріне жатады?
3 бөліктегі мәтіндер оқытылып, салыстырылады.
-Қозы қандай? Көзі қандай? Жүні, бойы?
-Балалар, бұл мәтіннің қай түріне жатады?
4 бөліктегі мәтін оқылып, мазмұны талданады.
-Мәтін не туралы?
-Кітап оқу не үшін керек екен?
-Кітап оқу қажеттілігін мәтінде қалай дәлелденген?
-Бұл мәтіннің қай түріне жатады?
Сипаттау қандай?
Мәтін Әңгімелеу не істеді?
Пайымдау неліктен?
Әңгімелеу мәтіні қандай да бір оқиғаны баяндап, не істейді? сұрағына жауап береді. Сипаттау мәтіні бір нәрсені, затты сипаттайды және қандай? Сұрағына жауап береді. Пайымдау мәтіні белгілі бір пікірді түсіндіреді, дәлелдейді және не үшін? Сұрағына жауап береді.
1 тапсырма
Берілген мәтіндердің түрлерін ажырат. Әрқайсысына ат қой.
Бір жолы біздің жауынгерлерге жау аэродромын жоюға бұйрық берілді. Біз аэродромға жақындадық. Шайқас басталды. Біз жау ұшақтарын өртеп, кейін қайттық.
Берілген сызбаны пайдаланып, марал туралы сипаттау мәтінін құра
Марал
оның түрі қандай? оның қандай пайдасы бар?
ол қайда тіршілік етеді? ол қандай аң?
3 тапсырма
«Тоқылдақ-пайдалы құс» тақырыбына 3-4 сөйлемнен тұратын пайымдау мәтінін құра.
Сергіту сәті
Орнымыздан тұрамыз,
Мойнымызды бұрамыз.
Қолымызды көтеріп,
Саусақты ашып-жұмамыз.
Онан соң төмен түсіріп,
Алақанды соғамыз.
Иықты артқа ысырып,
Басты төмен саламыз.
Жаттығу жасап осылай,
Үлкен боп ертең шығамыз.
Топпен жұмыс
1 топ:
Басы басталған әңгімелеу мәтінін өз ойыңнан жалғастыр. Мәтінің төменде берілген сөйлемдерден аяқталатын болсын.
Мен тереземнің алдымна жас ағаш отырғыздым. Ол үшін мен былай істедім........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Міне, осылайша менің үйімнің қасында жас ағаш пайда болды.
2 топ:
Қауын жеп көрдің бе? Оның түрі, түсі, дәмі қандай?
Балдай, тілді үйіреді, сап-сары, сопақ сөздерін пайдаланып, қауынды сипаттап жаз.
3 топ:
Сөйлемді жалғастыр
Ит адамға пайдалы, себебі........................................................................
Сипаттау қандай?
Мәтін Әңгімелеу не істеді?
Пайымдау неліктен?
