П?ні: е?бекке баулу
Саба?ты? та?ырыбы: Мата ?айдан алынады?
Саба?ты? ма?саты:
1. Та?ырып бойынша ал?ан білімдерін жетілдіру, жа?а саба? материалдарын ?здеріні? ізденісі бойынша шы?армашылы? ж?мыстар ар?ылы ме?герту, мата туралы т?сінік беру
2. о?ушыларды? к?ркемдік іс - ?рекет да?дыларын ?алыптастыра отырып, шы?армашылы? к?з - ?арастарын ?алыптастыру
3. ??ыптылы??ы, ?дептілікке, таби?ат байлы?ын ?ор?ау?а баулу
Саба?ты? т?рі: Жа?а білімді ме?герту
Саба?ты? ?дісі: т?сіндіру, с?ра? - жауап, пікір алмасу,
К?рнекілігі: о?улы?, мата т?рлері
Саба?ты? барысы:
1. ?йымдастыру кезе?і: О?ушыларды т?гендеу, назарын саба??а аудару
2. ?ткен то?санда ?ткенді еске т?сур.
Жа?а саба?
Ж?мба? шешу ар?ылы жа?а саба?ты? та?ырыбын айтылады.
- А? алтын дегеніміз не?
- Ма?та ?айда к?п ?седі?
М??алімні? т?сіндірмесі
Ма?та – бір жылды? ?сімдік. Ма?та ?сімдігіні? жемісі аппа? ?зын талшы?тар?а ??рамдас ?ораптан т?рады. Осындай талшы?тарды ма?та дейді. Ма?таны? отаны – Индия, О?т?стік Америка. Ал бізде О?т?стік ?аза?станда ?сіріледі
Адам ?шін ма?та ?сімдігі пайдалы:
• д?ні (талшы? ?шін),
• б?та?ы мен ?алды?ы (ма?та, ?а?аз, картон)
Ма?таны? ??рылымы:
Ма?таны? жеке талшы?тары ?те жі?ішке болады. Талшы?тарды? ?зынды?ы 6 - 52мм - ге жетеді. Таби?и т?сі – а?, сонымен ?атар ?о?ыр сар?ыш, жасыл т?стері де кездеседі.
Ма?таны? гигроскопиялы? ?асиеті:
?те жо?ары.(гигроскопиялы?ы – ?орша?ан ортада?ы ыл?алды ?ткізу ?асиеті) ма?та ыл?алды тез ?ткізіп, тез кебеді.
Мата ?айдан алынады?
Мата ?нерк?сіпте киім – кешек тігу, т?сек орын жабды?тарын тігу кезінде ке?інен ?олданылады
Мата белгіленуіне ?арай
Т?рмысты?, техникалы? арнайы
Мата жасау
Мата шы?ару ?шін негізгі шикізат талшы?.
Талшы? - майда, жі?ішке зат
Талшы?ты? т?рлері
Таби?и талшы?.
?сімдіктен жасал?ан зы?ыр ма?та
Жануарлардан жасал?ан – ж?н, жібек
Сергіту с?ті
Бар екен д?ниеде жал?ыз к?зді,
Сол к?збен д?ниені? б?рін кезді
?лемді он сегіз мы? киіндіріп,
Д?ниеден жап жала?аш ?зі безді. (ине)
Екі басты жалмауыз,
Керіп аузын ашады.
Алдына т?скен н?рселер,
?зінен ?зі ?ашады. (?айшы)
?имылдаса ?ос шебер
?ыруар істі бітірер (?ол)
«Жал?асын тап» ойыны.
Ма?ал - м?телді? жал?асын тауып, м?нерлеп айту.
1. ?ке к?рген о? жонар.
2. Е?бекті? наны т?тті,.
3. Шешенні? с?зі орта?
Ма?та
Ма?та талшы?ын кол?а ?ста?анда ?те ж?мса?. Жа?ып тексергенде ашы? - сары т?сті болып жанып, к?йген ?а?азды? иісі шы?ады. Мата, то?ыма б?йымдар, тігін жіптер дайындалады. Ма?та мата о?ай жуылып, тез кебеді, жа?сы тазаланады, же?іл ?тіктеледі. Ма?та мата біркелкі иірілген жіптен то?ылады, оны? беті тегіс болады. Б?л маталар негізгі жіп ар?ылы созылады, жуыл?ан кезде сол ар?ылы отырады.
Зы?ыр
Зы?ыр мата ма?та мата?а ?ара?анда мы?ты?ыра? келеді. Олар негізгі ж?не ар?ау жіп ар?ылы созылады, салма?ты ?рі ?алы?дау келеді. Ыл?алды жа?сы ?ткізеді, о?ай жуылады. Мата беті тегіс, жылтыр ж?не жіпті? жуанды?ы ?р т?рлі болады. Таза зы?ыр матасы тез сетінегіш, мыжыл?ыш келеді ж?не тез ?тіктеледі.
Ма?таны ал?аш?ы ??деу
Ма?та – ма?та талшы?ы - алдын ала тазалау – ма?таны? т??ымынан талшы?тарын айыру - ны?ыздау
То?ылуына, сапасына, ?рнектерді? т?рі мен ?демілігіне ?арай матаны? ?р т?рлі атауы бар. ?сем, жан?а жайлы ?асиеттеріне с?йкес хал?ымыз к?бінесе ?ыздарыны? есімдерін мата атауларымен ата?ан. Мысалы: К?лд?рі, ?штап, Ма?пал, ?ырмызы, Жібек, Д?рия т. б.
Ой – тол?аныс
1. Мата атауларын білеміз бе?
Масаты деп ?андай матаны айтамыз? (Масатыдай ??лпырар жерді? ж?зі).
Масаты – ж?мса? т?кті мата
Шидем дегеніміз не? (Шидем шекпен кигенім, т?лкі тыма?).
Шидем – т?йе ж?ніне то?ыл?ан мата
Шай дегеніміз не? (Шолпысы сылдырлап, шайы к?йлегі сусылдап)
Шайы – ?лбіреген ж??а жібек мата
Б?лде деп нені айтамыз? ?лде мен б?лдеге оранып
Матамын ?ркез т?зімді,
Ма?тадан алар б?зімді.
?лкендер де кіші де,
С?ндікке киер ?зімді
К?п жуса тез ?ыс?арам,
?ажетімді білер ?ста?ан.
Б?ктелсем де сан рет,
?тіктелсем жа?сарам. (шыт мата)
С?ндік киім тігетін,
?алы? т?кті матамын.
?лтты? киім нышаны,
?асиетті зат?а жатамын.
Сонды?тан да аналар,
?ызына ?ояр атымды,
Атауымды кім табар,
Айта ?ой ?ызым атымды (ма?пал)
Саба?ты бекіту:
И? Жо?
1. Ма?таны? т?сі а? па? И?
2. Мата талшы?тан т?рады ма? И?
2. Ма?та мы?ты, ж?мса?, же?іл ма? и?
3. Ма?та біржылды? ?сімдік и?
4. Ма?та талшы?ын жа??анда ?а?аз иісі шы?ады и?
Саба?ты ?орыту
- Не білдік?
- Не ?йрендік?
О?ушыларды Ба?алау
?й ж?мысы: “мата туралы жалпы т?сінік” о?у
Мата аттарына байланысты с?зж?мба? ??растыру
