П?ні: Д?ниетану Сынып: 4 «А»
М??алімі: Шальдюпова К.К.
Саба?ты? та?ырыбы: ?зен ж?не к?л
Саба?ты? ма?саты: О?ушылар?а ?зен ж?не к?лді таныстыра отырып, ??састы?ы мен айырмашылы?ын ажырату. Таби?и суды? таралуы жайлы таныстыру. ?зен, к?лдер туралы о?ушыларды? білімдерін дамыту, суды? пайдасы мен оны ?ор?ау жолдарын т?сіндіру, ал?ан білімдерін ж?йелі т?рде жеткізе білуге ?йрете отырып, д?ниетанымын дамыту; Таби?атты ?ор?ау?а ж?не оны аялай білуге, Отан?а деген с?йспеншілікке т?рбиелеу.
Саба? т?рі: жарыс саба?.
Саба?ты? ?дісі: т?сіндіру, с?ра?-жауап, ??гімелеу, картамен ж?мыс, тест ж?мысы, талдау, іздену.
Саба?ты? к?рнекілігі: ребус, суреттер, карта, вен диаграммасы, тест.
Саба? барысы:
І. ?йымдастыру кезе?і:
Психологиялы? дайынды? «Жер ана?а» тілек
Ш?ліркемей г?л т?рсын! (сол ?олын жайып к?тереді)
Жерім жайнап ??лпырсын! (о? ?олын жайып к?тереді)
Н?рын сыйлап біздерге (екі ?олын жо?ары к?тереді)
К?кте м??гі г?л т?рсын! (екі ?олын т?бесіне к?тереді)
Н?р сыйла?ан к?н ысты? (?олдарын жаяды)
Ысты? бізге ке? ?лке (о? жа??а ?арайды)
Ысты? бізге тынышты?! (сол жа??а ?арайды)
А) Топ?а б?лу.
?) Ба?алау (топ басшысы жауап беріп, айтып отыр?ан бала?а беріп отырады)
І – топ Су. ІІ – топ Бу. ІІІ – топ М?з.
ІІ. ?й тапсырмасын с?рау ар?ылы білімдерін пысы?тау. «Б?йге» жарыс. ?ш топ?а с?ра?тар.
- Суды? ?андай ?асиеттерін білесі?? (с?йы?, ?атты, газ т?різдес бу к?йінде)
- Таби?атта?ы су айналымы ?алай ж?реді? (сурет ар?ылы ??гімелеу)
- Жерді? неше б?лігін су алып жатыр? (жер бетіні? ?штен екі б?лігін су ?абаты алып жатыр)
- Жерді? неше б?лігін ??рлы? алып жатыр? (жер бетіні? ?штен бір б?лігін ??рлы? алып жатыр)
- Суды? ?андай кереметі бар? (жер бетінде ?немі тынымсыз айналыста ж?ретіндігі)
- Жер асты суы дегеніміз не, ?алай пайда болады? (сурет бойынша ??гімелеу)
- ??ды? не ?шін ?азылады? (ма?ында ?зен, к?лі жо? елді мекендер ??ды? суын пайдаланады ж?не мал су?ару ?шін де ?ажет. ??ды? суы таза, м?лдір, сал?ын болады)
- Минералды сулар ?алай пайда болады? (жерге сі?ген су тау жыныстарында?ы т?рлі минерал заттарын ерітіп, суды? ?асиеті ?згереді де д?мі мен иісі пайда болып, температурасы ?згеретін суды минералды сулар деп атайды)
- Шипалы су дегенді ?алай т?сінесі? ? (ішуге жарамды суды? 1л 2-20г еріген т?здары болады. Ол адам а?засына пайдалы ж?не т?рлі сыр?аттардан айы?у?а ж?рдемдеседі. Сонды?тан ондай сулар шипалы сулар деп те аталады. )
- Оларды ел арасында не деп атайды? (арасан деп аталады. )
- ?андай атаулар шы??ан? (Алмаарасан, ?апаларасан, Барлы?арасан, Арасанталды, Жаркентарасан)
ІІ. Жа?а саба?ты с?з ж?мба? ар?ылы ашу
Балалар, мына «С?зж?мба?ты» д?рыс шешсек, б?гінгі саба?ты? та?ырыбы шы?ады. ж?не ?Р егемендік ал?алы б?кіл ?лемге таныл?андытан, ?аза?стан жер к?лемі ж?нінен д?ние ж?зі елдеріні? ішінде 9- шы орында, онда ?зен-к?лдерді?, орман-тауларды? к?п, осынау ?лан-байта? ?аза? жерін, таби?аты ?зен-к?лдерін ластанудан са?тау келер ?рпа?ты?, я?ни ?здерінні? ?олдары?да. Сонды?тан б?гінгі саба?ымызды осындай бай да ?сем, т?уелсіз елді? таби?атын ?ор?ау?а арнай отырып, ?ле? шума?ын бір о?ушы о?ып берсе:
Ей, ?аза?ты? ?ланы,Бол?айсы? дала ?ыраны.
Жер-суын ?ор?ау баба?ны?, ?лмейтін м??гі ?раны.
- О?улы?пен ж?мыс.
?зен ж?не к?л та?ырыбын тізбектей о?ып танысамыз.
Ж?мба?тар шешу (с?ра?тар?а жауап беріп, атал?ан к?лдерді картадан к?рсетеді)
Мойны с?ра? белгісі, Б?л ?андай к?л ??сы ? (А??у)
Сурет артында?ы с?ра?: Каспий те?ізі, Арал те?ізі. - ?аза?станны? ?ай т?сында орналас?ан?
Кеудесі ?ай?а?дап, Ж?реді байпа?дап. (?аз)
Сурет артында?ы с?ра?: Байкал к?лі, Бал?аш к?лі. - ?аза?станны? ?ай т?сында орналас?ан?
Су?а батпайды,?ол?а ?статпайды. (Балы?)
Сурет артында?ы с?ра?: Жайы?, Ертіс, Есіл, - ?аза?станны? ?ай т?сында орналас?ан?
Т?улік бойы ба?алап, Мезгілімен жатпайды. (Ба?а)
Сурет артында?ы с?ра?: Тобыл, Сырдария, Іле. - ?аза?станны? ?ай т?сында орналас?ан?
Шу?а б?леп жа?аны, ?анаттарын ?а?ады. Айдын суды? т?легі, Шаба? іліп ж?реді. (Ша?ала)
Сурет артында?ы с?ра?: Н?ра, Сарысу, Тор?ай. - ?аза?станны? ?ай т?сында орналас?ан?
- Топтастыру. О?ушылар атауларды жина?тап, ?алай аталатынын ше?берге жазады
Осы т?ста о?ушыларды? зерігіп кетпесі ?шін сергіту с?ті ?ткізіледі.
- Д?птермен ж?мыс: К?н ретін, та?ырыбын жазу (к?шіріп алу)
- Тест ж?мыстары.
ІV. Бекіту
- Та?ы ?зендер мен к?лдерді? адам ?міріндегі ма?ызы ?андай??алалар, елді мекендер, ?нерк?сіп орындары ?зен ма?ына таяу салынатынын, ?лкен ?зенде аса ма?ызды ?атынас жолы, ?зен суымен егістіктер суарылады, су к?шінен электр ?уаты ?ндіріледі.
- «Суды? да с?рауы бар» деген ма?ал бар, ендеше су?а байланысты ?андай тыйым с?здерді білесі?дер? "Су?а т?кірме", "Су?а д?рет сындырма", "Су?а ?о?ыс т?кпе" секілді тыйым с?здер бар.
V. ?орытындылау. Суды ?адірлеп, ба?асын т?сініп, орнымен ?олданып ?рі аялай білуіміз керек. Ендеше, су?а ?атысты айтыл?ан ?рбір тыйым с?зді? астарында ?зіндік м?н бар екендігін естен шы?армайы?!
VI. ?йге тапсырма: 61-62 бет о?у, мазм?нын айту, Ш?О-да?ы ?зендер мен к?лдерді жазып келу.
VII. Саба??а белсенді ?атыс?ан о?ушыларды? е?бектері ба?алау
(топ басшысы жауап беріп, айтып отырған балаға беріп отырады)
және 
ҚР егемендік алғалы бүкіл әлемге танылғандытан, Қазақстан жер көлемі жөнінен дүние жүзі елдерінің ішінде 9- шы орында, онда өзен-көлдердің, орман-таулардың көп, осынау ұлан-байтақ қазақ жерін, табиғаты өзен-көлдерін ластанудан сақтау келер ұрпақтың, яғни өздеріннің қолдарыңда. Сондықтан бүгінгі сабағымызды осындай бай да әсем, тәуелсіз елдің табиғатын қорғауға арнай отырып, өлең шумағын бір оқушы оқып берсе:
