?депті болам десе?-арлы бол !

Сабақтың тақырыбы: Әдепті болам десең, арлы бол!

Сабақтың мақсаты:

1. Оқушыларды адамгершілікке, қарапайымдылыққа, кішіпейілділікке, әдептілікке, еңбексүйгіштікке, өз халқының салт-дәстүрін үйрене отырып, жаман әдеттерден аулақ болуға үйрету.

ә) Адам бойындағы ұнамды, ұнамсыз қылықтарды ажырата отырып, әдеп

әліппесін бойына дарыту, тіл байлығын, таным белсенділігін арттыру.

б) Оқушыларды әдептілікке, сыпайылыққа тәрбиелеу.

Сабақтың өтілу әдісі: әңгімелеу, түсіндіру, сұрақ-жауап.

Көрнекілігі: Интерактивті тақтасуреттер, сызбалар, нақыл сөздер жазылған плакаттар.

Сабақ барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі.

-Құрметті ұстаздар, оқушылар, қонақтар!

-Бүгінгі болатын 1 «А» сынып оқушыларының ашық тәрбие сағатына қош

келдіңіздер!

-Тәрбие сағатымызды ашық деп жариялауға рұқсат етіңіздер.

Психологиялық дайындық.

-Балалар, бүгін бізде ерекше сабақ. Біздің сабағымызға қонақтар қатысып отыр. Бүгінгі сабағымызды жақсы көңіл-күймен өткізу үшін, сәлемдесіп алайық

(Менің көңіл –күйім!)

Тақтаға смайлктер жапсыру

3. Тақтамен жұмыс

-Ал енді балалар бәріміз тақтаға қарайықшы.Ситуациялық жағдай.

Әдеп

Арман мен Аян қалада тұрады. Екеуі де бір мектепте, бір сыныпта оқиды. Бүгін автобустың алдыңғы орындығына жайғасқан екеуі мектепке келе жатты. Алдыңғы есіктен қолындағы сөмкесін әзер көтеріп әжей кірді.

Аян орнынан тұрып, әжейге орын берді. Ал Арман болса көрмегенсіп, теріс қарап отыра берді.

Бір уақытта әжей, орнынан тұрып, түсуге ыңғайланды да, сөмкесінен екі алма алып, Аянға берді. Әжей Аянның әдептілігіне сүйсініп, алғысын білдірді.

-Ал балалар сендер не істер едіңдер?

-Арманның істеген ісі дұрыс па?

- Әдептілікке жата ма?

Демек, адам бойында жақсы-жаман қасиеттер болады екен. Бізге ақылдылықты, адалдықты, қарапайымдылық пен кішіпейілділікті инабаттылықты, шыншылдықты ата-аналарымыз, ұстаздарымыз үйретеді екен.

-Ал біз, осындай жақсы қасиеттерді ананың ақ сүтімен , бал тілінен бойымызға сіңіреміз.

-Жақсы бала осы қасиеттерді үйреніп, жаман мінез, әдеттерден, ұнамсыз қылықтардан аулақ болуға тырысуларың керек.

-Ал ,балалар, өздерің ойланыңдаршы әдепті бала қандай болады?

-Әдепсіз бала қандай болады? Өздерің айтыңдаршы?

-Демек, бүгінгі тәрбие сағаты жақсылыққа жол бастап, жамандықтан арылуға бағыттайды. Мектеп жасынан жақсы әдеттерге тәрбиеленіп, жаман әдеттерден бойымызды аулақ ұстағанымыз жөн екен.

-Олай болса, бүгінгі ашық тәрбие сағатының тақырыбы «Әдепті болам десең, арлы бол!» Ал енді, адам бойындағы жақсы-жаман қасиеттерді топтастырайық.

-Сендер қалай ойлайсыңдар? Жарқырап тұрған күнге қандай баланы жатқызуға болады?

-Ал, мына бұлтқа қандай баланы жатқызуға болады?

-Олай болса, мына тақтада жақсы және жаман қасиеттер жазылған сөздер берілген. Сол сөздерден жақсы және жаман қасиеттерді бөліп алып, күннің шуағы мен бұлттан жауған жаңбырды көрсетейік.

Әдепті шыншыл

тәртіпті білімді

мейірімді

Әдепті бала

таза жүреді ұқыпты

Әдепсіз бала

тіл алмайды нашар оқиды

өтірікші еріншек

әдепсіз

.

Әдепті және әдепсіз бала туралы тақпақтар

Кім үлкенді сыйласа,

Кім үлкенді тыңдаса,

Сыйлы болмақ өзі де,

Үлкен болған кезінде.

Сыйла үлкен кісіні,

Қамқорлыққа ал кішіні

Сақтап көше тәртібін,

Бағдаршамның ал тілін.

Әдет қыл бұл ісіңді,

Тазалап жүр тісіңді.

-Мені үлкендер әдепті деп мақтайды,

Мінезімнен теріс қылық таппайды.

Ал егер сен жалқау болсаң тілазар,

Ондай әдет жақсылыққа жатпайды.

-Айтқан тілді аламын,

Айтқан жерге барамын.

Мен әдепті,

Мен әдепті баламын!

-Қарсы алдынан кесіп өтпей көлденең,

Қашан да мен үлкендерге жол берем.

Абайсызда қалса біреу сүрініп,

Сол заматта сүйеніш боп қол берем.

Тілін алып кішінің де кәрінің,

Көңілінен шығып жүрмін бәрінің,

Ата-ананың айтқан сөзін тыңдауды,

Әдептілік белгісі деп таныдым.

Сыйластықты іздеген,

Әдеп сақтар ізгі өрен.

Сыпайылық белгісі,

Үлкендерге «сіз» деген.

Атам менің әманда,

Кішіпейіл бол деген.

Ата сөзі санамда,

Мақтанбауды жөн көрем.

Атам менің әманда,

Әдепті жан бол деген,

Ата сөзі санамда,

Жасы үлкенге жол берем.

Алдын орап кісінің,

Кесіп өтпей көлденең,

Ізетімен кішінің,

Сәлемдесіп, қол берем.

Жақсылықтан үйреніп,

Боламыз біз жақсы адам.

Жамандықтан жиреніп,

Үлгі аламыз жақсыдан.

Әдептілік дегенің,

Әрқашан да керегің.

Әсемпаздық дегенің,

Әуре сарсаң әлегің.

Біз Отанның балдырған ұлдарымыз,

Әдептілік, батылдық ұранымыз.

Әдептілік – адамдардың өзара жақсы қарым-қатынасының, жүріс-тұрысының ережесі. Осы әдептілік ережесін сақтау керек.

Әдепсіз балаға тән қасиеттерді бойына жинаған балалар қандай болады екен, осы жайлы сынып оқушыларына сөз берейік.

Етек кетер салақтап,

Бос жүріспен далақтап.

Ұқыпсыз сабақ ұқпайды,

Өз бетімен алақтап.

Кеше ғана қадалған,

Өміртайдың түймесі.

Орнында жоқ апырай,

Қайда кеткен,бұл несі?

Ілгек,түйме жұлынып,

Кешке дейін алысар,

Әркімге бір ұрынар,

Құспен, малмен жарысар.

Шашы түсіп көзіне,

Түсінбей ақыл сөзіне

Мұғаліммен таласар

Дәлел тауып өзіне.

Сумка, дәптер бәрі де,

Дал-дұл болып жыртылып.

Сия төгіп бәріне,

Шимай салған сыртына.

Сабақ бітті мектептен,

Оқушылар тарады.

Бір тентек бір тентекпен

Дабырласып барады.

-Міне, балалар, уәде беріп оны орындамаса, кісіге дөрекі жауап берсе, үлкенді сыйламаса, ондайды жұрт «әдепсіз екен» дейді. Әдепсіз баланы достары да сыйламайды. Кейбір балалар әдептілік ережесін байқамай немесе білмей бұзады.

-Ал, балалар, сендер өздерің білетін тыйым сөздерді айтыңдар.

-Ал, енді балалар, өздерің білетін тыйым сөздерді айтыңдаршы?

-Қандай тыйым сөздерді білесіңдер?

-Аталарың, әжелерің айта ма?

Әбес іс жасама.

Әкені ренжітпе.

Босағада отырма.

Босағаны керме.

Үйге қарай жүгірме.

Бүйіріңді таянба.

Бетіңді баспа.

Бас киіміңді аяғыңа киме.

Бос бесікті тербетпе.

Білмесең айтпа.

Бейуақытта жылама,ұйықтама.

Бөркіңді теріс киме.

Баланы басқа ұрма.

Баланы алдама.

Бетіңе сызба.

Баланы шошытпа.

Бөтен үйге рұқсатсыз кірме.

Бала бетіне үрлеме.

Басыңды шайқама.

Досыңды өкпелетпе.

Дөрекі сөйлеме.

Дастарханды аттама.

Үлкеннің алдын кесіп өтпе.

Үлкеннің сөзін бөлме.

-Дұрыс. Сендер тыйым сөздерді жақсы біледі екенсіңдер.

Жаман әдет туралы қандай мақал білесіңдер?

-Жаман әдет туралы мақал білетін болсаңдар айта қойыңдаршы?

-Ұрлық – түбі қорлық.

-Ұрымен жақын болсаң, ұятқа қаласың.

-Атақты ұры аштан өледі.

-Ұры қарының серігі.

-Міне, балалар, бұл жерден біздің білгеніміз кісі сыйлық жасаса рахмет, біреуді ренжітсең міндетті түрде кешірім сұрау керек екен. Біреудің затын ешуақытта да рұқсатсыз алмау керек екен, бір рет рұқсатсыз алсаң соған әдеттеніп кетесің де, біртіндеп ол әдетті бойыңа сіңіресің. Түбі ол сені үлкен ұрлыққа жетелейді. Ал өздерің білесіңдер «Ұрлық- түбі қорлық» екенін, ұрлық жасасаң заң алдында жауап беруге тура келеді.

-Балалар, біздің Мемлекетіміздің Ата заңы 1995 жылы 30 тамызда қабылданды.

Осы күн «Конституция күні» болып белгіленді. Биылғы жылы Ата заңның қабылданғанына 20 жыл толып отыр.

-Ал, енді, балалар осы Ата заң туралы тақпақ білеміз бе?

-Қане, кім айтып жібереді?

Ата заңым,

Ата заңым ардағым,

Аялаған адамзаттың арманын

Жол бастайды болашаққа жасампаз,

Әрбір бабың, тарауларың, тармағың.

Алтын заңым

Тәуелсіз таң,нұрлы үміт

Ортақ бізге қоғамдағы игілік

Ақиқаттың аппақ жолын аттаймын

Алтын заңым,сені ғана ту қылып.

-Ал, балалар, өркениетті Қазақстан елінің тәртіпті, әдепті, мәдениетті азаматы болу үшін үлкенге ілтипатты, кішіге үлгілі болып заңды сақтауымыз керек.

Дұрыс, балалар, сендер бұл тапсырманы да дұрыс орындадыңдар.

«Құпия хаттар»

Сиқырлы сөздер айтыңдар.

-Сәлеметсіз бе?

-Аман-есенсіз бе?

-Армысың!

-Айналайын!

-Өркенің өссін!

-Көп жаса!

-Денің сау болсын!

-Рахмет!

-Қайырлы таң!

-Кеш жарық!

-Кешіріңіз!

-Сау болыңыз!

-Ал, балалар, өздерің айтқан сиқырлы сөздерден не пайда болды?

-Дұрыс, өздерің айтқан сиқырлы сөздерден көңілімізді көтеретін әдемі гүл шықты.

.

Поэзия минуты

(мәнерлеп өлең оқу)

-Аружан , өзің білетін бір өлеңді жатқа оқып бере қойшы.

Біздің сынып

А.Шамкенов

Жұп жазбастан жүреміз.

Біздің сынып -мақтаулы

Өйткені біз сүйеміз

Дәйім тәртіп сақтауды

Біздің сынып –мақтаулы

Оқуда да алдамыз,

Біздің сынып өнерлі

Жақсы үйреніп алғанбыз

Талай би мен өлеңді

Біздің сынып - өнерлі

Еңбекке де қолы епті

Ынтымақты дос ыңғай

Біздің сынып әдепті

Біздің сынып осындай

Біздің сынып осындай.

Тілек ағашы.

Ағашқа әдептілікке байланысты смайлк арқылы тілектер жазу.

Олай болса И.Нүсіпбаев ағамыздың «Жас дәуірдің түлегіміз» әнін бәріміз орындайық.

Ән: Жас дәуірдің түлегіміз!

Қорытынды: Міне,балалар,біз бүгінгі тәрбие сағатында

-Әдептілік, тәрбиелілік-асыл қасиеттер туралы білдік. Адамдарды бір-бірінен осындай жақсы қасиеттері арқылы бағалайды.

Қазақтың мынадай жақсы мақалы бар. «Жақсы бала ата-анасының есіктегі басын төрге, жаман бала төрдегі басын есікке сүйрейді» деген халық нақылын естеріңде ұстаңдар.

Мен сендерді бүгінгі тәрбие сағатынан үйренген, білгендеріңді өмірде пайдаланып , әдепті, жақсы адам болады деп сенемін.

-Біз Отанның балдырған ұлдарымыз,

Әдептілік, батылдық ұранымыз.

(Тақпақты айтып, жұлдызшалардан шашу шашылады)