Б?лб?лды? ?ні М.Т?режанов

С.Шарипов атындағы мектеп – интернаты

Бұлбұлдың әні

(әдебиеттік оқу)

Өткізген: Саркитова Г.М

3 «б» сынып

2015 жыл

Сабақтың тақырыбы: Бұлбұлдың әні. Мәдіхат Төрежанов Сабақтың мақсаты: 1) білімділігі Мәтіннің мазмұнын меңгертіп, бұлбұл құсы туралы түсініктерін тереңдету 2) дамытушылығы: тіл байлығын, сөздікқорын, көркем сөйлеу дағдысын дамыту. Көз алдында елестету арқылы еске сақтау, еске түсіру қабілеттерін дамыту.3) тәрбиелігі:Табиғатты аялауға, құстарды қорғауға, жауапкершілікті сезінуге тәрбиелеу. Сабақтың әдісі: топтастыру, венндиаграммасы. Сұрақ-жауап, әңгімелеу, бес жолд ы өлең әдісі.

Сабақтың көрнекілігі: суреттер,үнтаспа,слайд, интерактивті тақта. Сабақтың типі:Жаңа білімді меңгерту. Сабақтыңтүрі: аралас cабақ Сабақтың барысы:I.Ұйымдастыру кезеңі: Күндей жадырап, Айдай арайлап, Жұлдыздай жарқырап. Судай таза көңілмен , Сәлемдесіп сіздерге Сабағымызды бастаймыз. 1) Қызығушылықтарын ояту.Мұғалімнің түсінік беруімен басталады Сұрақтар: - көктем туралы не білеміз? Көктем - күн ұзарады,қар ериді,құстар келеді,тіршілік басы,ағаштар бүр жарады,гүлдейді, шөптер шығады ,бәйшешек гүлдейді. - Көзалдарыңа не елестейді? - Егер көктемді «тіршілік басы» десек, осы тіршілікке, өлкенің, жер әлемнің құлпыруына үлкен әсерететін не? (Жаңбыр). Жақсы балалар

II.Үй тапсырмасын тексеру: -Бұл кім ?

• - Б.Майлин кім ? (Үш арыстың бірі,жазушы т.б) К.Ыдырысов-жазушы Б. Майлиннің «Жаңбыр» өлеңін жатқа айтып, К.Ыдырысовтың өлеңін мәнерлеп оқу. Топпен жұмыс: 1 топ. Жаңбырдын қандай түрлері бар? Жаңбыр қандай бұлттардан жауады?

• ІІ топ. Жаңбырдан бізді не қорғайды? Жаңбырдың пайдасы.

• ІІІ топ. Жаңбыр жауған кездегі гүлдің, шөптің сезімін бейнелеп бер. Жаңбыр жауғаннан кейің не пайда болады?

III.Жаңа сабаққа әзірлік: - Өте жақсы балалар, көктем сәні жаңбыр мен де кіреді екен,сонымен бірге құстардың әсем дауыстарымен де ерекшеленеді екен. – Қандай құстарды білесіңдер? - Оларды қандай топтарға бөлуге болады? -Құстар: Қыстап қалатын (қарға,суық торғай,кептер,сауысқан т.б), жылы жаққа ұшып кететін (бұлбұл,тырна,қара торғай,шымшық,қарлығаш,т.б) Үй құстары: (тауық, қаз, үйрек,үндік) Дала құстары:(бұлбұл,сауысқан,қарға,торғай,кептер,аққу,тырна т.б) Жыртқыш құстар:(бүркіт, жапалақ,таз қара) - Құстар қалай дыбыстайды? Сәйкестігін тауып, тақтада орындайды. Қаз ------------------- шырылдайды Бозторғай ---------- қаңқылдайды Сауысқан ----------- шақырады Әтеш ----------------- саңқылдайды Қарға ---------------- тыраулайды Тырна --------------- сайрайды Бұлбұл -------------- қарқылдайды - Балалар, олай болса бәріміз, үнтаспаны тыңдап көрейікші? - Қандай құстың үні ерекше естіледі? - Бұлбұлдың даусы.

Бұлбұл-әнші құстар. Дене тұрқы 160 – 190 мм, қанаты 90 мм-дей, салмағы 17 – 26 г. Арқасы қара-сұр, қоңыр-сұр, бауыры ақшыл болады. Бұлбұл – жыл құсы. Сәуірдің аяғы мен мамырдың басында ұялауға ұшып келеді. Ұяларын жерге, шөп арасына немесе ағаштардың төменгі бұтақтарына салады Бұлбұл тамыз айында Африкаға ұшып кетеді екен.. Оның 2 түрі болады. а) Дала бұлбұлы ә) Тоғай бұлбұлы Суреттерін көрсету арқылы ұқсастықтары мен ерекшелік терін анықтату Әнші құс Дала бұлбұлы Тоғай бұлбұлы IY.Мақсат қою кезеңі: Бүгінгі сабақта Мәдіхат. Төрежановтың „Бұлбұлдың әні" атты мәтіні мен танысамыз. Автордың өмір баянына тоқталып өту, таныстыру. Төрежанов Мәдіхат Сейітхожаұлы - (1921жылы 30-сәуірде, Ақмола облысы Ақкөл ауданы Еңбек ауылында дүниеге келген) – балалар жазушы, КСРО Жазушылар одағының мүшесі (1986). Семей мұғалімдер институтын бітірген (1941).Омбы облысы Шарбақкөл ауданында, Ақмола мектебінде мұғалім (1939 -1941). Омбы қаласындағы авиациа зауытында жұмыс жасады (1941 –1945). Ақмола облысы мұғалімдер кәсіподақ ұйымының төрағасы, Қорғалжын мектебінде оқу ісінің меңгерушісі, мұғалімдер білімін жетілдіру институтында кабинет меңгерушісі (1946 – 1981) болды. Мәдіхат Төрежановтың алғашқы өлеңдері 1938 ж. жарық көрді. 1981 жылдан зейнеткерлік демалыста. Орден, медальдармен марапатталған. Оқулықпен жұмыс. Мәтінмен жұмыс: а) Мәтінді мәнерлеп, түсінікті, дауыстап оқып беру. ә) Мәтіндегі негізгі кейіпкерлерді анықтату. – Негізгі кейіпкерлер - Әбдеш пен оның досы. б) Мәтінді оқулықтағы берілген сұрақтар бойынша талдау, мәтіннің негізгі ойын, жасырын ойын анықтау. Сұрақ – жауап арқылы пысықтау.
- Мәдіхат пен Әбдеш қайда келе жатты?
- Олар неге көп сөз таластырады екен, мақсаты неде? Қалай ойлайсың автор дұрыс істеді ма?
- Неге бұлбұл сұңқылдапты, себебі неде екен?
- Көңілденген бұлбұл не істеді?

Cергіту сәті:

Топтастыру. Бұлбұл қандай құс екенін сипаттау.
Дәптермен жұмыс.
Үй құстары. Дала құстары.

- Ал, сендер қазақтың қандай бұлбұл әншілерін білесіңдер ме?
- Қазақтың бұлбұл әншілері - Күләш Бәйсейітова және Бибігүл Төлегенова.

Топпен жұмыс

• І топ. Мәтінді бөліктерге бөл.

• ІІ топ. Әбдешке мінездеме бер.

• ІІІ топ. Бұлбұлға 5 жолды өлең құрастыр.

Y.Бекіту кезеңі: в) Мәтінді оқушыларға рольге бөліп оқыту. г) Оқулықтағы тапсырмалармен жұмыс. – Әбдеш қандай бала, мінездеме бер? Шығармашылық жұмыс:Қаламсап стратегиясы Сөзтіркестері беріледі, соларды қатыстыра отырып, шағын мәтін құрастыру Арайлап атқан таң, айдынкөл, көркем тоғай, әсем табиғат, гүлдердің хошиісі, самал жел, мөлдір бұлақ, жазық дала, сайраған құстар, киелі топырақ, таза ауа, туған жер. Белгілі бір уақыттан кейін 2 - 3 оқушының әңгімесін тыңдау.

VI. Қорытынды. Тәрбиелік ой толғаныс: -Табиғатты аялау дегеніміз не? - Сендер табиғат пен құстарды қорғауға қандай үлес қосар едіңдер? 1. Табиғаттағы әрбір тіршілік иесін қорғау керек.
2. Гүлдерді жұлмау керек.
3. Құстарды атпау керек, жұмыртқасын алып, ұясын бұзуға болмайды.
4. Құстарға қолдан ұя жасап, жемшашар әзірлеп қою керек.? -Бүгінгі сабақта не туралы білдік? -Қазақ халқының бұлбұл әншісі деп кімдерді айтқан ?(Бибігүл Төлегенова,Күләш Байсейітова,Роза Бағланова апаларымыз) -Бұлбұлды сипаттап көр. VII. Үйге тапсырма: V. Үйге тапсырма:
1) Мәтінді түсініп оқу.
2) Бұлбұл құсы туралы мәлімет жазу. YIII.Оқушыларды бағалау.
ХІ. Сабақты қорытындылау.
INSERT кестесі
Не білемін? Нені білдім? Білгім келеді?