"Б?лшектер мен ?лестер. Оларды? жазылуы"

Ашы? саба?ты? та?ырыбы: "Б?лшектер мен ?лестер. Оларды? жазылуы"
Ма?саты:
1. Білімділік. О?ушылар?а б?лшектер мен ?лестер туралы, б?лшектерді? алымы мен б?лімін, ?лес с?зіні? ма?ыналарын т?сіндіру.
2. Дамытушылы?. О?ушыларды? логикалы? ойлау, жылдам есептеу ?абілеттерін дамыту, сызба ж?не суреттегі есептер ар?ылы саба??а ?ызы?ушылы?ын арттыру.
3. Т?рбиелік. Д?птерде ж?не та?тада д?рыс жазу ережелерін са?тау?а, топпен ж?мыс жасау барысында бір - бірін сыйлау?а т?рбиелеу.
Саба?ты? т?рі: д?ст?рден тыс
Саба?ты? типі: жа?а материалды ме?герту
?діс - т?сілдері: топты? ж?мыс, к?рнекілік, т?сіндіру, постер ?дісі, ??гімелесу, ба?даршам ?дісі, ?зін - ?зі ба?алау.
Формасы: топты?, жеке
П?наралы? байланыс: д?ниетану
К?рнекіліктері: интербелсенді та?та, флипчарт, топ?а б?лінуге арнал?ан ?лестірмелі ?има?а?аздар, жеке тапсырмалар жазыл?ан ?има ?а?аздар, к?н шуа?ы, суретті есептер, постер, с?зж?мба?
1. ?йымдастыру кезе?і

Шатты? ше?берін ??ру. Барлы?ымыз ше?берге т?райы?. К??іл - к?йлері? ?алай? Б?гінгі саба??а дайынбыз ба? Бізді? б?гінгі саба?ымыз ерекше ?тпек. Себебі ?р мектептен бізге ?она?тар келіпті. Барлы?ымыз математика?а жа?сы атсалысып, ?зімізді жа?сы ?ырынан к?рсете білейік.

Психологиялы? дайынды?
Та?тадан К?нді к?ріп т?рмыз ба? К?німізге не жетпей т?р? (к?н шуа?тары)
Олай болса, ?она?тарымыз?а ?зімізді? ?андай екенімізді есімімізді? бас?ы ?рпімен байланыстыра айтып, бір - бір шуа?тан ілелік.
Мен, ?демі ?семмін.
Мен, мейірімді М?рат?али. Мен ?демі ?лимін. Мен, талантты Тал?атпын. Мен, м?дениетті Ма?жанмын. Мен, намысшыл Н?бимін. Мен, дарынды Диаспын. Мен, мейірімді М?лдірмін. Мен, талапты То?тармын. Мен, ны? с?йлейтін Н?рлыбекпін. Мен, а?ылды Айдынмын.
Жарайсы?дар, балалар! Біз К?н планетасын ??растырды?.

Топ?а б?ліну
Топ?а б?ліну. ?азір сіздерге ?има ?а?аздар таратамын. Д??гелек, тікт?ртб?рыш, ?шб?рыш топтары болып б?лінеміз.
?шб?рышты ??растыр?ан балалар ?шб?рыш тобына, тікт?ртб?рыш ??растыр?ан балалар тікт?рт?рыш тобына, д??гелек ??растыр?ан балалар д??гелек тобына барады.
?р топ ?здеріні? топ басшыларын та?айындасын, сіздерге ба?алау пара?тары?ды беремін. Топта?ы балаларды? аттарын жазамыз.
Топ ережесімен, ба?алау пара?ыны? ж?мысымен таныстыру.
?р тапсырма?а белгілі бір уа?ыт ?ана беріледі. ?пай ?ою барысына дейін ?лгермесек, немесе тапсырма орындау кезінде шуласа? ?пай санын кемітеміз.

?ткенді пысы?тау. С?зж?мба?
Б?гінгі саба?ымызда біз Аспан ?леміне, я?ни К?н ж?йесіне сапар?а шы?амыз.
К?н ж?йесінде неше планета бар? (9 планета). К?нге е? жа?ын орналас?ан планета ?алай аталатын еді? (Меркурий)
Д?рыс айтасы?дар, ендеше зымыранмен Меркурий планетасына аттанайы?.
Меркурий планетасы бізге с?зж?мба? дайындап ?ойыпты.
С?зж?мба?.
1. 1528 санында?ы 8 саны ?алай аталады? (бірлік)
2. Сызы?тармен шектелген, барлы? н?ктелері центрінен бірдей ?ашы?ты?та жат?ан фигура? (д??гелек)
3. 250 мен 5 саныны? б?ліндісі нешеге те?? (елу)
4. Барлы? ?абыр?асы бір - біріне те? фигура ?алай аталады? (шаршы)
5. Д??гелекті? шекарасын не дейміз? (ше?бер)
6. Уа?ытты? ?лшем бірліктеріні? бірі. (т?улік)
7. 810 мен 9 саныны? б?ліндісі неше те?? (то?сан)
8. Ше?берді? центрі ар?ылы ?тетін, ше?берді? екі н?ктесін ?осатын кесінді ?алай аталады? (диаметр)
9. Центрден ше?берге дейінгі ж?ргізілетін кесіндіні не дейміз? (радиус)
2. Жа?а саба??а дайынды?

?мірмен байланыс Сонымен, ?тетін та?ырыбымыз – Б?лшектер мен ?лестер ж?не оларды? жазылуы.
Б?гінгі саба?та білуіміз керек: б?лшектер мен ?лестер, б?лшектерді? алымы мен б?лімі дегеніміз не?
К?рсете білуіміз керек: 1) жа?а саба?ты на?ты т?сіндіру; 2) суретті есептермен д?рыс ж?мыс жасау; 3) есептерді жылдам ?рі д?рыс шы?ару;

Тамаша, балалар. Ба?алау пара?ына с?зж?мба?ты шешу кезе?і бойынша ?пай ?оюды ?мытпаймыз.
Меркурий планетасын аралап шы?ты?. Шолпан планетасы бізге ша?ын ?ана с?ра?тар дайындап ?ойыпты.
О?ай с?ра?тар ?ойылады.
4 - сыныпта неше адам бар? (М??аліммен ?ос?анда)
Оларды? нешеуі жігіттер, нешеуі ?ыздар? Оларды? нешеуі м??алім? Нешеуі о?ушы?
Б?л с?ра??а саба?ымыз?а ?атысты ?ып ?алай айту?а болады?
(11 - ді? 2 - уі ?ыздар, 11 - ді? 9 - ы жігіттер, 11 - ді? 1 - уі м??алім, 11 - ді? 10 - ы о?ушылар.)
Ба?алау пара?тарына с?ра??а жауап берген о?ушы?а ?пайларын ?оямыз.

Жа?сы. Ал, енді Жер планетасына аттанайы?.

Жер планетасы жа?а та?ырыпты т?сіндіру тапсырмасын дайындап ?ойыпты.
Топ басшылары ?здеріні? та?та?а ілген геометриялы? фигураларын б?гінгі саба?пен байланыстырып, жа?а та?ырыпты т?сіндіреді.
Мысалы, бізді? топта ше?бер фигурасы.
Д??гелек 9 б?лікке б?лінген, 9 - дан 2 - уі боялма?ан. М?нда?ы 9 саны б?лшекті? б?лімі, 2 саны б?лшекті? алымы. 2/9

?те жа?сы.
Жарайсы?дар, балалар. Б?гінгі жа?а та?ырыпты т?сіндіру кезе?і бойынша ?пай санын ?ойып шы?амыз.
Марс планетасына сапар?а аттану ?шін 106 беттегі №2 есепті орындауымыз ?ажет.
Д?птерімізді ашамыз. Б?гінгі к?нді, сынып ж?мысын, та?ырыпты жазамыз.

?олымыз орнында,
Ая?ымыз орнында.
Ар?амыз ?ашанда т?зу
Ма?сатымыз ?демі жазу

Есептерді орындамас б?рын, к?ндегідей ба?даршам т?стерін к?теруді ?мытпаймыз. Есепті толы? т?сінсек, жасыл; жартылай т?сінсек, сары; м?лде т?сінбей ?алса?, ?ызыл т?сті к?тереміз.
№2 есепті топпен шы?арамыз.

Д??гелек тобы І - топ:
№2 а)
Б: 1 - пойыз – 256 км
2 - пойыз – 128 км
2 ?аланы? S -? км
Ш: 256 км + 128 км = 384 км
Ж: 2 ?аланы? S – 384 км

Тікт?ртб?рыш тобы ІІ - топ:
№ ?)
Б: 1 - ша??ышы – 6 км 25 м
S – 2 км
2 - ша??ышы – 3 км 13 м
2 ауылды? S –? км
Ш: 6 км 25 м + 3 км 13 м + 2 км = 11 км 38 м
Ж: 2 ауылды? S – 11 км 38 м

?шб?рыш тобы ІІІ - топ:
№ б)
Б: Салт атты – 1 мин=200 м
1 са?атта -? км
Ш: 60 мин = 12000 м 12000 м = 12 км
Ж: 1 са?атта 12 км

?р топтан баяндаушы постерді та?та?а іліп, жаз?ан есептерін ?ыс?аша айтып ?теді.
Ба?алау пара?тарына ?пай сандарын ?ойып, топ басшысы ?ой?ан ?пайыны? себебін айтып ?теді.
?те жа?сы, балалар!
?ол?а арнал?ан жатты?у жасау.
Жаза - жаза жазуды
Талып ?алды ?олымыз
Бой сергітіп алайы?
?айта жазу жазайы?.
Керемет, Марс планетасында бір сергіп алды?.
Юпитер планетасы. Юпитер планетасына саяхат жасау ?шін бір ойын ойнайы?.
«Жылдам ойла» ойыны. ?р топ?а кезекпен о?ай есептер беріледі. ?олымызды к?теріп ?ана тез жауап айтуымыз ?ажет. Келістік пе?
Б?лшектер бойынша 1 с?ра?тан беру. Б?лшек т?рінде айтып, ?ай сан б?лшекті? алымы, ?ай сан б?лшекті? б?лімі екенін айтуы керек.
Кез келген санны? квадратын табу
Есепті? шешуін тез табу.

Д??гелек тобы І - топ:
Д??гелек тобы, алма 4 б?лікке б?лінген, 2 б?лігі т?релкеге салын?ан сурет к?рсетіледі. Неше б?лігі т?релкеге салынды? Б?лшек т?рінде айтып, ?ай сан б?лшекті? алымы, ?ай сан б?лшекті? б?лімі екенін айтуы керек.
8 саныны? квадраты нешеге те?? (64)
9 саны мен 30 саныны? к?бейтіндісі нешеге те?? (270)

Тікт?ртб?рыш тобы ІІ - топ:
Тікт?ртб?рыш тобы, б?лке нан 10 б?лікке б?лінген 4 б?лігі ыдыс?а салынды.
9 саныны? квадраты нешеге те?? (81)
10 саны мен 25 саныны? к?бейтіндісі нешеге те?? (250)

?шб?рыш тобы ІІІ - топ:
?шб?рыш тобы, т?тті нан 5 б?лікке б?лінген 1 б?лігін Мадина алды.
7 саныны? квадраты нешеге те?? (49)
30 саны мен 8 саныны? к?бейтіндісі нешеге те?? (240)
Жарайсы?дар! Марс планетасыны? ойыны жа?сы екен, ия, балалар?
«Жылдам ойла» ойыны бойынша ба?аларын ?ойып шы?амыз.

Сатурн планетасы.
Ая??а арнал?ан жатты?у жасау. (Видео )

Жарайсы?дар, балалар! Ал, енді Уран планетасына да келдік.
№4есеп. Есептерді? сызбасын толы?тыр.

Д??гелек тобы І - топ:
А) Екі ауылдан велосипедшілер бір - біріне ?арама - ?арсы ба?ытта жол?а шы?ты. 1 - велосипедшіні? жылдамды?ы – 17 км/са?, 2 - велосипедшіні? жылдамды?ы – 13 км/са?. Екі ауылды? ара?ашы?ты?ы 90 км - ге те?. Неше са?аттан кейін олар кездеседі?
t=s: V
t=90км: (13км/са?+17км/са?)=90: 30=3

Тікт?ртб?рыш тобы ІІ - топ:
?) 1 - ша??ышы ауылдан 14 км/са? жылдамды?пен жол?а шы?ты. О?ан ?арама - ?арсы ба?ытта стансадан 4 км/са? жылдамды?пен 2 - ша??ышы шы?ты. 2 са?атта олар бір - бірімен кезіккен болса, ауыл мен стансаны? ара?ашы?ты?ы ?анша?
S=V*t
13. 00 – 11. 00=2
S= (14км/са?+4км/са?) * 2 са?=20*2=40

?шб?рыш тобы ІІІ - топ:
Б) ?йден мектепке дейін 1 - жаяу ж?ргінші 6 км/са? жылдамды?пен, мектептен ?йге дейін 2 - жаяу ж?ргінші 4 км/са? жылдамды?пен ж?рді. Мектеп пен ?йді? ара?ашы?ты?ы 20 км. Неше са?аттан кейін олар бір - бірін жолы?тырады?
t=s: V
t=20км: (6км/са?+4км/са?)=20: 10=2

?р топ №4 есеп бойынша ба?алау пара?ын толтырып, ?орытындылаймыз.
Бойымызды сергіту ?шін, орнымыздан т?рып жатты?улар жасайы?.
Нептун планетасы.
№5 есеп. Есепте.
15: 3=5 14: 7=2
600: 3=200 364: 7=52
615: 3=205 25: 5=5
350: 7=50 250: 5=50
275: 5=55
280: 4=70
32: 4=8
312: 4=78
?р топ №5 есеп бойынша ба?алау пара?ын толтырып, ?орытындылаймыз.
Тамаша, Нептун планетасынан со? к?н ж?йесінде Плутон деген планета бар.

Плутон планетасы ?те суы? бол?анды?тан біз онда к?п бола алмаймыз. Сонды?тан, тестті жылдам орындаймыз. ?а?аз?а д?рыс жауабын белгілеп жазамыз.

9/20 б?лшегіні? алымын белгіле.
А) 9 ?) 20 Б) 9/20
8/15 б?лшегіні? б?лімін белгіле.
А) 8 ?) 15 Б) 8/15
1000 саны мен 4 саныны? б?ліндісі нешеге те??
А) 500 ?) 200 Б) 250
10 саныны? квадраты (102) нешеге те??
А) 20 ?) 100 Б) 1000
5*х=35 - 15 те?деуіні? шешімі ?анша?
А) 4 ?) 5 Б) 3

5 – «5»
4 – «4»
3 – «3»
2 - 1 – «2»
Тест бойынша ?орытындыларын айтып ?тейік.
Мінеки, біз К?н ж?йесіне саяхат жасап келдік.
?ане, топ басшылары орындарынан т?рып тобында?ы о?ушыларды? ба?асын айтып жіберсін.

?йге тапсырма: 107 бет. № 6 есеп. Те?деуді шы?ару. К?нделігімізді ашып, ?й ж?мысын жазып аламыз.
Сендерді? алдары?да ашы? к?н, б?лтты к?н, б?лттар жатыр.
Б?гін саба?та «мен барлы? тапсырмаларды жа?сы орындадым, саба??а жа?сы ?атыстым» десек, ашы? к?нді, егер «мен б?гін кей тапсырманы д?рыс орындамады, біра? барлы? тапсырманы жа?сы орындау?а тырыстым» десек, б?лтты к?нді, егер «мен б?гінгі саба?та к?п тапсырманы д?рыс орындамадым» десек б?лтты та?та?а ілеміз.
Б?гінгі саба? ?на?ан болса жасыл т?сті, шамалы ?на?ан болса сары т?сті, м?лде ?нама?ан болса ?ызыл т?сті к?тереміз.
Тамаша, осымен саба?ымыз ая?талды.