Д?ст?рлі о?ыту ж?йесінде тіл білімі салаларын о?ыту - тілді? е? кіші б?лігі фонетикадан басталатыны белгілі. Сатылай кешенді талдау технологиясы да б?л д?ст?рді са?тайды. Сонды?тан да сатылай кешенді талдау ?аза? тіліні? т?л технологиясы екендігін айта келіп, жас мамандар?а к?мек ретінде тіл біліміні? фонетика саласы бойынша 5 - сыныптар?а ?тілген саба? ?лгісін ?сынып отырмын.
Саба?ты? та?ырыбы: Фонетикадан ?ткенді ?айталау.
Саба?ты? ма?саты:
1. Білімділік. ?аза? тіліні? т?л технологиясы сатылай кешенді талдау ар?ылы фонетикадан ал?ан теориялы? білімдерін ?айталау. С?здерге ауызша, жазбаша талдау ж?мысын ж?ргізіп, теориялы? білімді бекіту, тияна?тау.
2. Дамытушылы?. Тіл байлы?ын ауызша, жазбаша ар?ылы дамыту. Ойлау ?абілеті мен с?йлеу м?дениетін ?алыптастыру.
3. Т?рбиелік. Жина?ылы??а, ??ыптылы??а баулу. Ана тілін ??рметтеуге, ?лы т?л?аларды? ?сиеттерін бойына сі?іре отырып адамгершілікке т?рбиелеу.
Саба?ты? т?рі: ?айталау, жина?тау саба?ы.
?дісі: Тілдік талдау, тест ж?мыстары, ойын элементтерін пайдалану.
К?рнекіліктер: Интерактивті та?та материалдары, ?лестірмелі ?а?аздар, ?ялы телефондар.
П?наралы? байланыс: Математика, ?дебиет.
Саба?ты? барысы:
1. ?йымдастыру кезе?і. С?лемдесу, саба? жабды?тарын ба?ылап, назарларын аударту.
2. Саба?ты? негізгі б?лімі: 1 - тапсырма. Диалогті талдау «Телефон» ойыны ар?ылы ж?ргізіледі.
Ж?ргізуші: ?ожабекова Айн?р.
«От?а к?йгеннен де, ?ят?а к?йген жаман» ма?алында?ы «От?а» с?зіне фонологиялы? талдау жасау.
- Эльдар, с?леметсі? бе? Мен ?й тапсырмасын орындап отыр едім. К?мек бересі? бе?
- И?, к?мектесемін.
- От?а с?зі ?андай буынды с?з?
- Б?л с?з айтылу, жазылу, жасалу жолдарына ?арай жуан буынды с?з.
- Неге?
- Себебі с?зді? ??рамында?ы дауысты дыбыстар жуан дауыстылар.
- Б?л с?зде ?анша буын бар?
- Б?л с?з от - ?а болып екі буын?а б?лінеді.
- Неге?
- Себебі с?з ??рамында екі дауысты дыбыс бар.- от буыны т?йы? буын.
- Неге?
- Себебі буын дауысты дыбыстан басталып, дауыссыз дыбыс?а ая?талып т?р.
- ?а буыны ашы? буын.
- Неге?
- Себебі буын дауыссыз дыбыстан басталып, дауысты дыбыс?а ая?талып т?р.
- Б?л с?з ?алай тасымалданады?
- Б?л с?з от - болып 1 жа?дайда тасымалданады.
?а
- Неге?
- Себебі с?з екі буыннан т?р немесе с?з буын жігіне с?йкес тасымалдан?ан.
- Екпін с?зді? ?ай дыбысына т?сіп т?р?
- ?аза? тілінде с?з екпініні? орны біршама т?ра?ты. С?зге ?осымша жал?ан?ан сайын екпін с?зді? со??ы буынында?ы дауысты дыбысына ?арай ы?ысып отырады. Сонды?тан екпін ?а буынында?ы а дауысты дыбысына т?сіп т?р.
- Б?л с?зде буын ?ндестігі бар.
- Неге?
- Себебі т?бірі от жуан бол?анды?тан о?ан жал?анатын ?осымшаны? ?а жуан н?с?асы келіп т?р. Сонды?тан біз оны? ке жі?ішке н?с?асын алмаймыз.
- Б?л с?зде т?бір мен ?осымшаны? арасында дыбыс ?ндестігі ілгерінді ы?пал бар.
- Неге?
- Себебі т?бірді? со??ы дыбысы т ?ата? бол?анды?тан ?зіне жал?анатын ?осымшаны? ал?аш?ы дыбысыны? ? ?ата?нан басталуын талап етіп т?р. Сонды?тан біз оны? ?а ?я?нан басталатын н?с?асын алмаймыз.
- Рахмет, сау бол.
- Сау бол.
2 - тапсырма. С?лу, г?лдер с?здеріне ?ыс?аша жазылым бойынша фонологиялы? талдау жаса?ыздар.
1. Жуан. б. с.
2. С? - лу
а. б а. б
3. С? - лу
4. С? - лу/
5. + -
6. С + л - 0
3 - тапсырма. Ш. ??дайберді?лы «Адамды? борышы?» - ой тол?ау
Сергіту с?ті. Кім жылдам? Д?ниеж?зілік с?зінен бірнеше лексикалы? ма?ынасы бар с?здер шы?ару.
4 - тапсырма. Дыбыстар?а математикалы? т?сілмен мінездеме бері?іздер.
Астана с?зіндегі дыбыстар?а математикалы? т?сілмен дыбысты? мінездеме беру.
5 - тапсырма Тест ж?мысы.
Саба?ты бекіту: Нені ?йрендім?
Ба?алау
?йге тапсырма: ?неге с?зіне математикалы? т?сілмен дыбысты? мінездеме беру.
?орыта айт?анда, сатылай кешенді талдау технологиясымен саба? ?ткізу барысында о?ушылар к?птеген жетістіктерге жетеді. Я?ни, бір саба? ?рдісінде б?кіл тарау бойынша берілген білім т?гелімен ?айталанып, ?орытылады; саба? барысында б?кіл сынып о?ушыларыны? белсенді ж?мыс істеуі ?амтамасыз етіледі; о?ушыларды? ізденісі артады, т?рлі ?дебиеттер мен с?здіктер, аны?тамалар ж?не мерзімді басылымдармен ?з бетінше ж?мыс істеу да?дысын игеруге к?мектеседі; о?ушылар с?ра?тар?а ?ыс?а ж?не на?ты жауап беру да?дысын игереді; к?п с?зділіктен аула? болады; о?ушыларды? ынтыма?таса ж?мыс істеу да?дысы дамиды; шы?армашылы? ?абілеті артып, о?ушы шы?армашылы?пен ж?мыс істеуге да?дыланады.
