Саба?та жа?а технологияны тиімді пайдалану.
?аза?стан Республикасыны? «Білім туралы»За?ында о?ыту формасын, ?дістерін, технологияларын та?дауда к?пн?с?алы? ?а?идасы бекітілген, білім мекемелеріні? педагогтарына ?зіне ы??айлы н?с?аны ?олдану?а, педагогикалы? ?рдісті кез келген ?лгімен,тіпті авторлы? ?лгімен ??ру?а м?мкіндік береді.
«Білім туралы»За?да ?абылдан?ан білім беру ж?йесіні? жа?а моделі 2004 жылы ЮНЕСКО ?сын?ан халы?аралы? білім ж?йесіне с?йкес.Осы за?ны? 8 бабында білім беру ж?йесіні? басым міндеті ретінде о?ытуды? жа?а технологияларын енгізу, білім беруді а?параттандыру халы?аралы?, ?алымды?,коммуникациялы? желілеріне шы?у деп аталып отыр. Жа?а технологияны ме?геру м??алімні? интеллектуалды, к?сіптік адамгершілік, рухани азаматты? келбеттеріні? ?алыптасуына ?серін тигізеді, ?зін-?зі дамытып, о?у-т?рбие ?лгісін тиімді ?йымдастыруына к?мектеседі.
?азіргі заман?ы о?ыту технологияларын ме?геру-?те к?рделі де ?за? ?рдіс. Кейде ол м??алімнен о?ытуды? ?йреншікті ?діс-т?сілдерінен арылуды талап етеді.Жас жеткіншектерге б?гінгі к?н талабына сай білім мен т?рбие беру ісі педагог мамандар?а ?лкен ж?к артады.
Білім беру ж?йесінде болып жат?ан т?бегейлі ?згерістер о?ыту
?рдісін озы? технологиялармен ?амтып жетілдіруді талап етеді.Осы т?р?ыда о?ытуды? жа?а технологияларын жете ме?геріп, оны о?ушылар- ды? психологиялы? жас ерекшеліктеріне орай орынды ?олдануды? м?ні ерекше.
Білім беруді? даму ба?ыты мен технологияларын ?амтитын к?птеген озы? т?жірибелі педагогикалы? технология ?олданылып ж?ргені м?лім.Мысалы, Д.Б.Эльконин, В.В.Давыдовтарды? «Дамыта о?ыту», Ж.?араевты? «Де?гейлеп о?ыту» технологиясы, М.М.Жанпейісованы?
«Модульдік о?ыту» технологиясы, Джордж Соросты? ашы? ?о?ам институты «Сорос-?аза?стан» ?оры ар?ылы келген «Сын т?р?ысынан ойлауды, о?у ж?не жазу ар?ылы дамыту» технологиясы, В.Ф.Шаталов «Тірек сигналдары», Р.Штейнерді? «Еркін та?дау идеясы» С.Н.Лысенкованы? «Оза о?ыту»П.Эрдниевті? «Ірі блоктар»идеясы.
О?у-т?рбие ?рдісінде баланы жа?аша ?діспен о?ыту ?шін ?рбір п?нні? иесі-м??алім сол жа?а технологияларды толы? т?сініп, ме?геріп алуы керек.Соны? н?тижесінде ?ана ?рбір мектеп м??аліміні? т?жірибесі жо?ары де?гейге к?терілері аны?.
М??алім тек о?ушыны дамытып ?оймайды, сонымен ?атар ?зіні? де жеке ?асиеттерін жа?аша т?р?ыдан ашуына м?мкіндік алады. Баланы? кейінгі ж?не болаша?та?ы білімі бастауыш буында?ы білімні? сапалылы?ына тікелей байланысты.Кіші мектеп жасында?ы о?ушыны? негізгі ерекшелігі- білімді ?ызы?ушылы?пен алуы. Ол ?шін о?у ?рдісін бала талпынатындай ж?не ?ызы?атындай ?йымдастыру керек.Алдына ?ой?ан ма?сат?а жету ?шін та?дау?а ерікті.
М??алім-саба?та?ы басты т?л?а,?йткені ол о?ушыларды? ж?йелі т?рде білім алу да?дысын, іскерлігін ?алыптастырады.Ол ?шін т?рлі о?ыту ?дістерін алмастыра пайдаланып,о?ушыларды? танымды? ?рекетіне ма?сат к?здей басшылы? етеді. Б?л ж?нінде педагог- ?алым Ахмет Байт?рсынов «Мектепке бірінші керегі-м??алім,екінші-о?ыту ісіне керекті ??ралдар, ?шінші-ба?дарлама
ж?не о?улы?тар керек» деп айт?ан. ?йткені, о?ыту ісіні? сапасы осы ?ш ?ажеттілікке байланысты. М??алім ба?дарламаны, о?ыту ??ралдарын, о?улы?тарды, ?діс-т?сілдерді пайдаланып, о?ушыларды біліммен ?аруландырады.Олай болса,о?у-т?рбие ісіні? табысты, білімні? берік болуы м??алімні? саба??а м??ият дайынды?ына байланысты.
?рбір саба?та б?рыннан белгілі м?ліметтерді ?айталай бермей, о?ытуды? жа?а ?діс-т?сілдерін іздестіру ?ажет. ?азіргі саба?ты? т?рлері – сайыс саба?, жарыс саба?ы, аукцион саба?, тренинг саба?,кіріктірілген саба?.
Мен о?ытуды? ?тымды ?дістерін, соны? ішінде «О?у мен жазу ар?ылы сын т?р?ысынан ойлауды дамыту» технологиясымен ж?мыс жасау ар?ылы ал?ан білім негізін дамыта отырып т?жірибеге енгізу ж?мыс істеуге ??штарлы? ту?ызып, білім беруде н?тижеге жеткізетінін бай?адым.
Сын т?р?ысынан ойлауды дамыту технологиясыны? о?ушыларды? о?у?а деген ?ызы?ушылы?ын арттыруда алатын орны ерекше. Сын т?р?ысынан ойлау-сынау емес, шы?дал?ан ойлау. Б?л ж?мысты д?рыс ?йымдастыр?ан жа?дайда о?ушыны? ?з даму де?гейіне с?йкес ойы шы?далып, белгілі бір жетістіктерге жетері с?зсіз.
Сын т?р?ысынан ойлау ба?дарламасы «?ызы?ушылы?ты ояту», «Ма?ынаны ашу», «Ой тол?аныс», «Бес жолды ?ле?», «Кубизм», «Венн диагаммасы», «Білемін, білгім келеді, ?йрендім» сия?ты бас?а да ?дістерін бастауыш сыныпта пайдалану о?ушыларды? білім де?гейін к?теруге, тере?детуге, с?йлеу ?абілеттерін арттыру?а, ?зіндік шы?армашылы??а жетелейді.Мысалы, «?ызы?ушылы?ты ояту» стратегиясын жа?а саба?ты ашу кезінде пайдаланамын.
3сыныпта ?ткен «К?жек» ертегісінде саба?ты филфорд шешкіздім. Б?л бас?атыр?ыны шешкенде балалар саба??а ?ызы?а кірісіп, к?бейту кестесін еске т?сірді.
8
8
9
9
6
6
4 4
9
ТТ
ЕЕ
ІІ
РР
77
КК
ГГ
ЖЖ
??
81
36
72
81
63
54
56
28
42
81
56
«Білемін, білгім келеді, ?йренгенім» ?дісін осы саба?та жа?а саба?ты
бекіту кезінде пайдаландым.
Білемін
Білгім келеді
?йрендім
Жыл мезгілдеріне ?арай ?оянны?
т?сі ?згереді.
К?жек, ?оян туралы
Та?ы да ?ызы?ты жайттар білгім келеді.
К?жекке 10 к?нде тіс шы?ады.К?жек те болса, ?з ту?ан жерін а?сайды. Анасы уыз?а тойдырып, тастап кетеді. ?здігінен ?мір с?ріп кетеді.
4 сыныпта ана тілінен а?ыздар жайында ал?ан білімдерін бай?ау ма?сатында семантикалы? карта кестесіне салды?.
Семантикалы? карта
?зінділер
Та?ырып
Еліне деген
са?ынышы болса керек
Ма??ыстау?а ?ш барып ?ш
?айтыпты
К?рген білгенім к?п
Алдарк?се мен
Шы?бемес
Шы?айбай
+
Са?ыныш сазы
+
Асан?ай?ыны?
Жер?йы?ты іздеуі
+
Венн диаграммасы
??мырс?а?а бес жолды ?ле? жазу
1.??мырс?а.
2.Кішкентай, ?ызыл.
3.Е?бектенеді, ж?реді, ?имылдайды..
4.??мырс?а шегірткені илеуіне кіргізбеді.
5.Ж?ндік.
2 сыныпта Т?рт т?лік туралы жырлар та?ырыбында Т?йе та?ырыбын ?ткен кезде саба?ты ?орыту кезінде “Бес жолды ?ле? стратегиясын пайдаландым.
Зат есім – ш?бат
Сын есім – ?ою, ащы
Етістік – емдейді, ашиды, тасиды
С?йлем - Ш?батты? емдік ?асиеті бар.
Синоним - айран
Б?л кестені орындай отырып, баланы? есте са?тау ?абілеті, осы та?ырып т??ірегінде бас?а да жайттар білуге ?ызы?ушылы?ы арта т?седі.
Сын т?р?ысынан ойлауды дамыту о?ушыны? танымды? белсенділігін, саба??а ?ызы?ушылы?ын арттыру?а, ?з бетінше білім алу?а, шы?армашылы?ын ?алыптастыру?а ы?пал етіп саба?ты? ?ызы?ты ?тетіндігін, о?ушыларды ?жыммен бірлесіп ж?мыс жасау?а ?йрететіндігін, білімні? тере?дігі ?рі тияна?тылы?ы артатынды?ын бай?ау?а болады.
М??алім жа?а технологияны о?ып, ?йрене отырып, ?з саба?ында о?ушыны? білім де?гейін жаттанды т?рде емес, ты??ылы?ты о?ып ?йренуіне, сонымен ?атар оларды? ал?ан білімін о?ай еске т?сіруге м?мкіндік ту?ызады. ?стаз саба?та ?абылданатын, есте са?тайтын негізгі м?селелерді аны?тап.
оларды ме?геру ?шін пайдаланатын тиімді ?дістерді та?дап алу?а ?мтылуы ?ажет. ?ажетті жа?дай?а жету ?шін:
1. О?ушы саба?та нені білуі ?ажет?
2. Нені есте са?тауы тиіс?
3. Нені ?йренуі керек, соны хабарлап, е? ?ажетті білімге ба?ыт береді?
Саба? сапасын к?теру ма?сатында м??алім ?зіні? ескі к?з?арасын тастап, о?ушы?а жа?ын болу?а ?мтылуы ?ажет, ол ?шін мына ?а?идаларды білуі тиіс:
1. О?ушыны? е? сенімді ?стазы м??алім болуы керек: я?ни ?р саба?ы жа?алы? болуы шарт,бала ?рбір саба?ты асы?а к?теді, не н?рсе к?рем, ?йренем деп к?теді.
2. «Балалар ??пайды» деген пайымнан алыс болуы, керісінше «сені? ?олы?нан келеді»деп рухани к?ш-?уат беріп отыр?ан абзал.
?лгермеушілікті болдырмауды? технологиялы? картасын жасау, я?ни бала ?ай п?ннен, ?ай тараудан т?сінбеді, соны аны?тай отырып, ?осымша саба?тар ж?ргізіп отыруымыз керек.
?рпа?ымыз ел ма?танына айналып, болаша? ел тірегі болуы ?шін, жан- жа?ты білім беру ма?сатында даралап, дамыта о?ытуды? модульдік технологияларын пайдалану ж?мыстарына кешенді жоспармен, ?лкен дайынды?пен келу ?мір талабы.
Саба?ты тиімді ?дістермен ?ткізу, оны ж?йелі де жоспарлы ж?ргізу, жас ?рпа?ты ?ылым?а баулу, т?рбие беру –?р ?стазды? міндеті.