kopilkaurokov.ru - сайт для учителей

Создайте Ваш сайт учителя Курсы ПК и ППК Видеоуроки Олимпиады Вебинары для учителей

Ашы? саба? "Асты? ?орытылу жолы ж?не асты? ?орытылып сі?уі"

Нажмите, чтобы узнать подробности

Павлодар облысы, Май ауданы, Малайсары жалпы орта білім беретін мектебіні?

бастауыш сынып м??алімі  Аушахманова Гульмира Ахметсапар?ызыны?

Д?ниетану п?нінен ?ыс?а мерзімді жоспар    «Атам?ра» баспасы

2-саба?                         

П?ні:

                                            Д?ниетану

Сыныбы: 3 «А» сынып

Саба?ты? та?ырыбы:

Асты? ?орытылу жолы ж?не асты? ?орытылып сі?уі.

Жалпы ма?сат:

Адам а?засы ж?не к?ту жолдарын білуге ?йрету.Ас ?орыту м?шелеріні? ??рылысы ж?не ?ызметімен танысу, адам а?засы ?шін  ма?ызына ж?не зат алмасуда алатын орнына то?талу.

Асты? адам ?міріндегі ма?ызы, адам а?засында?ы асты ?орытып, сі?іруге ?атысатын м?шелер, оларды? ?йлесімді ?ызметі туралы т?сінік ??ым беру.

Сілтеме:

Д?ниетану 28-бет.  М??алімдерге арнал?ан н?с?аулы?, 41, 78, 104 беттер.

Электронды о?улы?, интернеттен «Ас ?орыту» видео.

О?у н?тижелері:

О?ушылар идеясын табуды, м?тінді талдауды, тапсырмалар ар?ылы ?здігінен ой ?осуды ?йренді.

А?парат к?здері, ?олданатын материалдар:

О?улы?, интер белсенді та?та, флипчарт, электронды о?улы?тар, та?ырып?а байланысты суреттер, слайд. А форматта?ы ?а?аздар, маркер,стикер, к?легештер.

Негізгі идеясы:

Тама?тану ережесін д?рыс са?тай білу т?ртібіні? т?рбие к?зі.

?діс т?сілдер:

Топпен ж?мыс: ж?ппен ж?мыс топта тал?ылау. АКТ ?олдану: электронды о?улы?. СТО: «Блум таксономиясы»

О?Б: (Табыс критерийлері бойынша)

Дерекк?здері:

О?улы?тан алын?ан тапсырмалар, материалдар, ?аламтордан алын?ан видео.

Тапсырмалар

Саба? кезе?дері мен уа?ыты

Ж?мыс т?рлері

М??алімні? іс ?рекеті

О?ушыны? ?рекеті

 1 минут

І. ?йымдастыру кезе?і. Сыныпты 2  топ?а б?лу. Сюжетті суреттер ар?ылы топ?а б?лу.  Топ басшыны та?айындау. Саба?ты? та?ырыбы мен ма?сатын таныстыру.

Білу

2 минут

ІІ. ?й тапсырмасын с?рау.

Тыныс алу м?шелері та?ырыбын-

«Шынжыр» ойыны ар?ылы ?й тапсырмасын с?рау.

?йге берілген тапсырманы тест ар?ылы орындап, ?ателерін аны?тайды.

ІІІ. Жа?а та?ырып?а ба?ытталу.

Топпен ж?мыс, тізбек жасау.

Та?ырыпты ж?не ма?сатын аны?тау.

«Ой ?оз?ау»

Ас ?орыту а?заларын тал?ылап, орналасу реттілігін т?сіндіру.

Реттілігін аны?тап, арасын байланыстыр.

бауыр

ішек

Ауыз ?уысы

?арын

Тік ішек

??еш

-Алды??ы саба?ымызда ?ан ?оректік заттарды та?амнан алатынын білдік. Енді ?ан оларды ?андай к?йде, ?алай алатынын талдайы?. (с?ра?-жауап, ой ?оз?ау)

- Ас ?орыту жолы ?андай м?шелерден басталады?

-Ас ауыз ?уысында ?андай ?згеріске ?шырайды?                                                                                          

Та?ырып жа?а бол?анды?тан ас ?орыту а?заларыны? орналасу реттілігін о?ушылар толы? білмеуі м?мкін.  ?алай ретке келтірсе, сол к?йінде ?абылдау керек. 

(О?ушылар ?здері ма?сатын ?оятын болады)

Сурет бойынша т?сіндіру.

-Ас ?орыту м?шелері: ауыз, ??еш, ж?т?ынша?, ас?азан, ішек, бауыр, ?й?ы безінен б?лінетін с?л ар?ылы ?орытылып, с?йы?, ерімтал к?йде ащы ішек ?абыр?аларынан ?ан?а ?теді. Ол ?ан тамырларымен денені?  барлы? м?шелері ?оректендіреді. ?орытылма?ан ас тік ішек ар?ылы сырт?а шы?арылады.

2) Т?сіну.

5 минут

Видео «Тама?тану пирамидасы.(к?рсету)

О?улы?пен ж?мыс.

О?улы?та берілген м?тінді т?сініп о?у.

«Тама?тану пирамидасы» видеоны т?сіну.

Балалар тізбектей о?иды.

Слайд ар?ылы ?осымша м?ліметтер беру.

?осымша м?лімет беру.

А?за?а ?орек болып, оны? тіршілігін ?амтамасыз ететін, я?ни  о?ан «??рылыс материалын» да, энергияны да беретін-ас. «Ас-адамны? ар?ауы» дейді атамыз ?аза?. Адамны? денсаулы?ы, дене ?имылы, ой е?бегі, іс- ?рекеттері асты? ??рамына байланысты.Ас ?орыту-?те к?рделі процесс. Ол ас ?орыту жолынан ж?не ас ?орыту бездерінен т?рады. Ас ?орыту м?шелеріне ауыз ?уысы, ж?т?ынша?, ??еш, ас?азан (?арын), аш ішек, то? ішек жатады. Ауыз ?уысы жі?ішкеріп, ж?т?ынша??а ауысады. Ж?т?ынша?тан со? ??еш, ас?азан,то?  ішек жатады. Ішекті? аш, то?, тік б?лімдері бар. Аш ішек 12 елі ішек (?лтабар), жі?ішке ішек, сербек ішек бар. То? ішек со?ыр ішекке, жиек ішек, тік ішекке б?лінеді.

Адам деніні? сау болып ?алыптасуы ?шін салауатты ?мір с?ру ?ажет. Адам организіміні? ?алыпты ?сіп, дамуы мен тіршілік  ?рекеті ?шін е? негізгі жа?дай – д?рыс тама?тану. Олай болса, б?гінгі саба?ымызда ас ?орыту м?шелеріні? ??рылысына то?таламыз. Тама? ?німдерін ыдырататын да, ?орытатын да универсал аппарат – ас ?орыту ж?йесі.

  • С?здік ж?мыс.
  • 1.Белгілі бір та?амды ?ажетсіну сезімін-т?бет дейді.
  • 2.Тама?ты д?рыс пайдалану ?ылымы-диетология
  • 3.Ас?орыту м?шелеріні? ішкі б?лігін зерттейтін ??рал-эндоскопия

Т?сінгендерін айту.  С?ра?тар?а жауап алу.

- Ас ?орыту м?шелерін ата. ?р м?шені? ?ызметін ??гімеле.

- Тісті не ?шін, ?алай к?теді?

- Отбасында тама?тану ережесін ?алай са?тайсы?дар?

Сергіту жатты?уы.

3) ?олдану

Постер ??ру.

Тама? сапасыны? адам денсаулы?ына  ж?не жалпы а?за?а ?серін ??гімелеу.

  • Танерте?гі ас-міндетті т?рде ысты? болу керек, мысалы ?ара ??мы? не с?лы бот?асы,с?т,?ара нан,к?к?ністер салат.
  • Т?скі ас-к?к?ністер мен жемістер салаты еттен не балы?тан дайындал?ан бірінші ж?не екінші ысты? та?амдар,компот
  • С?скелік ас-жеміс не к?к?ніс шырыны,с?т сусындары мен жемістер.(банан,алма,алм?рт,апельсин т б)
  • Кешкі ас-же?іл бол?аны д?рыс.С?т не айран к?к?ніс, жарма та?амдары, жемістер.

2.Постер ж?не кластер  ??растыру ж?не оны ?ор?ау.

Топпен ж?мыс. Зерделей отырып ?з ойларын кластер ж?не постерге т?сіреді.

Біріні? білімін бір толы?тырады.

Адамны? бір к?ндік тама?тану м?лшерін толтыр.

Та?ерте?гі ас

Т?скі ас

С?скелік ас

Кешкі ас

25%

40%

15%

20%

4) Талдау.

 Д?лелдеу

(Сурет)

«Блум т?ймеда?ы»

Д?лелдеу.

Суретте берілген м?шелерді аны?тап жазы?дар.

Т?сінгендерін «Блум т?ймеда?ы» с?ра?тары ар?ылы жауап береді.

Жай с?ра?тар- Ас ?орыту м?шелеріне не жатады?

Практикалы? –Тама? аз немесе арты? жеу ?андай жа?дай?а ?келеді?

Практикалы?-Неліктен нанды ?за? шайна?анда т?тті д?м сезіледі?

Аны?тамалы?-Тама?сыз адам ?анша уа?ыт?а шыдай алар еді, есі?е т?сір.

Тісі т?скен адамдарды? асты ?орытуы нашарлайды. Оны? себебі неде?

Интерпретация- А?за тізбегіні?  біреуі  ж?мысын то?татса ?андай жа?дай болар еді?

Интерпретация-Тісті? ауру?а шалды?ып, ерте т?суі неден басталады?

Шы?армашылы?-Тек ?ана лимонад ж?не к?мпитті к?нделікті т?тынатын болса?, а?за?а пайдасы тие ме? ?алай ойлайсы?? Д?лелде, не ?шін?

Ба?алаушы - Д?рыс тама?тана білмеген адам т?рлі аурулар?а шалды??ыш келеді дегенді ?алай т?сінесі?дер?

3.Топ арасында о?ушыны? 1 к?ндік ас м?зірін д?рыс та?дап жазу.

Жай с?ра?тар-

Практикалы?

Аны?тамалы?-

Интерпретация-

Шы?армашылы?-

Ба?алаушылы?

Топ арасында о?ушылар 1 к?ндік ас м?зірін топпен а?ылдаса отырып жазады.

5) Жина?тау.

 Кесте

1.«Ас ?орыту ж?йесі» кестесін толтыр.

Ал?ан білімдерін толы?тырып отырады.

?зара талдайды.

Ас ?орыту ж?йесі

Ауыз

ж?т?ынша?

??еш

ас?азан

Аш ішек

То?  ішек

бауыр

?ызметі

Асты ?са?тау

Ас ?орыту ж?йесіне   ?ткізу

Ж?ту, жылжыту

жылжыту

Ас ?орытылады

ас сі?іріледі

Аш ішекті? жал?асы,ашытатын микро организмдер болады

?т б?леді, улы заттарды зиянсыздандырады

2. «Даналы? а?ашы» ойынында бір-бірлеріне с?ра?тар ?ою.


 

2. «Даналы? а?ашы» ойыны.

О?ушылар о?ы?ан м?тін бойынша с?ра?тар-ды ?а?аз?а жазып, санды?ша?а салады. Одан со? с?ра?тары бір-бірден алып жауап береді.

3.Екі адамны? бейнесіне зерттеу ж?ргізу.

С?ра?тары мен жауаптары:

1.Адам бір т?улікте 4 мезгіл тама?тануы ?ажет. Неге? (Себебі, бізді? ас ?орыту ж?йемізді? жа?сы ж?мыс істеуі ?шін, организмде ?р уа?ытта ?оректік заттар болу керек.)

2.?оректік заттар дегеніміз не?(К?мірсулар, майлар, минералдар, т?здар, су мен витаминдер)

3.Ас та?амдары ?р т?рлі болу керек? Себебін айт. (?немі бір т?рлі та?амдар ішкенде оны? сі?імділігі т?мендейді ж?не адамны? тама??а деген т?беті тартпайды.)

4.Кешкілік тама?ты ?йы?таудан 2 са?ат б?рын ішу керек. Неге? (б?л уа?ыт ішінде ?арында?ы ас ?орытылып ?лгереді.)

5.Суды д?рыс пайдалана білу керек. Организм ?шін су тапшылы?ы да ж?не суды арты? пайдалану зиян. Не себепті? (суды шектен тыс к?п пайдалану б?йрек  ?ызметіне к?ш т?сіріп, зиян тигізеді. Ал су тапшылы?ы адам организмімін ?лтіруге дейін барады.

6.Тама? ішіп отыр?анда кітап, газет о?ып, радио ты?дап, теледидар к?ріп, с?йлеуге болмайды. Не себепті? (кейде адам тама?тан шашалып, т?ншы?ып, ?ліп кетуі м?мкін)

7.Т?скі тама?ты? м?лшері ?андай ж?не ?андай та?амдардан болу керек?

8.Та??ы асты тастама, кешкі ас?а ?арама деп неге айтады?

9. Ас туралы ?андай ма?ал-м?телдер білесі??

ІІІ. О?ушылар суретке ?арап екі адамны? бейнесіне зерттеу ж?мыстарын ж?ргізеді.?з ойларын орта?а салып, пікірлерімен б?ліседі.

6) Ба?алау.

(Кері байланыс орнату.)

-Сонымен, к?ндік ас м?зірі ?андай болу керек?

-?андай та?амдар мен сусындар бізді? ?мірімізге зиян екен?

-К?ніне неше рет тама?танамыз?

-?р уа?ытты? тама?тану м?лшері ?андай болу керек?

О?Б. Табыс критерийлері бойынша  алдын ала ??рыл?ан ба?алау шкаласымен ба?аланады.

Аты

ж?ні

Балл

Ба?а

?й тапсырмасы:

«Тама?тану ережесін» ??ру.

Пайдалы та?амдарды? суреттерін салу.

Рефлексиялы? кезе?.

Саба?тан ал?ан ?серлерін та?та?а ?о?ырау кезінде жазып кетеді. «Борт журналын» толтыру.







 

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Наладить дисциплину на своих уроках.
Получить возможность работать творчески.

Просмотр содержимого документа
«Ашы? саба? "Асты? ?орытылу жолы ж?не асты? ?орытылып сі?уі"»

Павлодар облысы, Май ауданы, Малайсары жалпы орта білім беретін мектебінің

бастауыш сынып мұғалімі Аушахманова Гульмира Ахметсапарқызының

Дүниетану пәнінен қысқа мерзімді жоспар «Атамұра» баспасы

2-сабақ

Пәні:

Дүниетану

Сыныбы: 3 «А» сынып

Сабақтың тақырыбы:

Астың қорытылу жолы және астың қорытылып сіңуі.

Жалпы мақсат:

Адам ағзасы және күту жолдарын білуге үйрету.Ас қорыту мүшелерінің құрылысы және қызметімен танысу, адам ағзасы үшін маңызына және зат алмасуда алатын орнына тоқталу.

Астың адам өміріндегі маңызы, адам ағзасындағы асты ұорытып, сіңіруге қатысатын мүшелер, олардың үйлесімді қызметі туралы түсінік ұғым беру.

Сілтеме:

Дүниетану 28-бет. Мұғалімдерге арналған нұсқаулық, 41, 78, 104 беттер.

Электронды оқулық, интернеттен «Ас қорыту» видео.

Оқу нәтижелері:

Оқушылар идеясын табуды, мәтінді талдауды, тапсырмалар арқылы өздігінен ой қосуды үйренді.

Ақпарат көздері, қолданатын материалдар:

Оқулық, интер белсенді тақта, флипчарт, электронды оқулықтар, тақырыпқа байланысты суреттер, слайд. А форматтағы қағаздар, маркер,стикер, күлегештер.

Негізгі идеясы:

Тамақтану ережесін дұрыс сақтай білу тәртібінің тәрбие көзі.

Әдіс тәсілдер:

Топпен жұмыс: жұппен жұмыс топта талқылау. АКТ қолдану: электронды оқулық. СТО: «Блум таксономиясы»

ОҮБ: (Табыс критерийлері бойынша)

Дереккөздері:

Оқулықтан алынған тапсырмалар, материалдар, ғаламтордан алынған видео.

Тапсырмалар

Сабақ кезеңдері мен уақыты

Жұмыс түрлері

Мұғалімнің іс әрекеті

Оқушының әрекеті


1 минут

І. Ұйымдастыру кезеңі. Сыныпты 2 топқа бөлу. Сюжетті суреттер арқылы топқа бөлу. Топ басшыны тағайындау. Сабақтың тақырыбы мен мақсатын таныстыру.



Білу



2 минут

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.

Тыныс алу мүшелері тақырыбын------

«Шынжыр» ойыны арқылы үй тапсырмасын сұрау.

Үйге берілген тапсырманы тест арқылы орындап, қателерін анықтайды.


ІІІ. Жаңа тақырыпқа бағытталу.

Топпен жұмыс, тізбек жасау.

Тақырыпты және мақсатын анықтау.







«Ой қозғау»


Ас қорыту ағзаларын талқылап, орналасу реттілігін түсіндіру.

Реттілігін анықтап, арасын байланыстыр.

ішек

бауыр

Ауыз қуысы


қарын

Тік ішек

өңеш



-Алдыңғы сабағымызда қан қоректік заттарды тағамнан алатынын білдік. Енді қан оларды қандай күйде, қалай алатынын талдайық. (сұрақ-жауап, ой қозғау)

- Ас қорыту жолы қандай мүшелерден басталады?

-Ас ауыз қуысында қандай өзгеріске ұшырайды?

Тақырып жаңа болғандықтан ас қорыту ағзаларының орналасу реттілігін оқушылар толық білмеуі мүмкін. Қалай ретке келтірсе, сол күйінде қабылдау керек.

(Оқушылар өздері мақсатын қоятын болады)


Сурет бойынша түсіндіру.

-Ас қорыту мүшелері: ауыз, өңеш, жұтқыншақ, асқазан, ішек, бауыр, ұйқы безінен бөлінетін сөл арқылы қорытылып, сұйық, ерімтал күйде ащы ішек қабырғаларынан қанға өтеді. Ол қан тамырларымен дененің барлық мүшелері қоректендіреді. Қорытылмаған ас тік ішек арқылы сыртқа шығарылады.


2) Түсіну.


5 минут

Видео «Тамақтану пирамидасы.(көрсету)

Оқулықпен жұмыс.

Оқулықта берілген мәтінді түсініп оқу.



«Тамақтану пирамидасы» видеоны түсіну.

Балалар тізбектей оқиды.

Слайд арқылы қосымша мәліметтер беру.

Қосымша мәлімет беру.

Ағзаға қорек болып, оның тіршілігін қамтамасыз ететін, яғни оған «құрылыс материалын» да, энергияны да беретін-ас. «Ас-адамның арқауы» дейді атамыз қазақ. Адамның денсаулығы, дене қимылы, ой еңбегі, іс- әрекеттері астың құрамына байланысты.Ас қорыту-өте күрделі процесс. Ол ас қорыту жолынан және ас қорыту бездерінен тұрады. Ас қорыту мүшелеріне ауыз қуысы, жұтқыншақ, өңеш, асқазан (қарын), аш ішек, тоқ ішек жатады. Ауыз қуысы жіңішкеріп, жұтқыншаққа ауысады. Жұтқыншақтан соң өңеш, асқазан,тоқ ішек жатады. Ішектің аш, тоқ, тік бөлімдері бар. Аш ішек 12 елі ішек (ұлтабар), жіңішке ішек, сербек ішек бар. Тоқ ішек соқыр ішекке, жиек ішек, тік ішекке бөлінеді.

Адам денінің сау болып қалыптасуы үшін салауатты өмір сүру қажет. Адам организімінің қалыпты өсіп, дамуы мен тіршілік әрекеті үшін ең негізгі жағдай – дұрыс тамақтану. Олай болса, бүгінгі сабағымызда ас қорыту мүшелерінің құрылысына тоқталамыз. Тамақ өнімдерін ыдырататын да, қорытатын да универсал аппарат – ас қорыту жүйесі.

  • Сөздік жұмыс.

  • 1.Белгілі бір тағамды қажетсіну сезімін-тәбет дейді.

  • 2.Тамақты дұрыс пайдалану ғылымы-диетология

  • 3.Асқорыту мүшелерінің ішкі бөлігін зерттейтін құрал-эндоскопия


Түсінгендерін айту. Сұрақтарға жауап алу.

- Ас қорыту мүшелерін ата. Әр мүшенің қызметін әңгімеле.

- Тісті не үшін, қалай күтеді?

- Отбасында тамақтану ережесін қалай сақтайсыңдар?



Сергіту жаттығуы.


3) Қолдану

Постер құру.

Тамақ сапасының адам денсаулығына және жалпы ағзаға әсерін әңгімелеу.

  • Танертеңгі ас-міндетті түрде ыстық болу керек, мысалы қара құмық не сұлы ботқасы,сүт,қара нан,көкөністер салат.

  • Түскі ас-көкөністер мен жемістер салаты еттен не балықтан дайындалған бірінші және екінші ыстық тағамдар,компот

  • Сәскелік ас-жеміс не көкөніс шырыны,сүт сусындары мен жемістер.(банан,алма,алмұрт,апельсин т б)

  • Кешкі ас-жеңіл болғаны дұрыс.Сүт не айран көкөніс, жарма тағамдары, жемістер.

2.Постер және кластер құрастыру және оны қорғау.

Топпен жұмыс. Зерделей отырып өз ойларын кластер және постерге түсіреді.

Бірінің білімін бір толықтырады.


Адамның бір күндік тамақтану мөлшерін толтыр.

Таңертеңгі ас

Түскі ас

Сәскелік ас

Кешкі ас

25%

40%

15%

20%


4) Талдау.

Дәлелдеу

(Сурет)


«Блум түймедағы»

Дәлелдеу.

Суретте берілген мүшелерді анықтап жазыңдар.


Түсінгендерін «Блум түймедағы» сұрақтары арқылы жауап береді.

Жай сұрақтар- Ас қорыту мүшелеріне не жатады?

Практикалық –Тамақ аз немесе артық жеу қандай жағдайға әкеледі?

Практикалық-Неліктен нанды ұзақ шайнағанда тәтті дәм сезіледі?

Анықтамалық-Тамақсыз адам қанша уақытқа шыдай алар еді, есіңе түсір.

Тісі түскен адамдардың асты қорытуы нашарлайды. Оның себебі неде?

Интерпретация- Ағза тізбегінің біреуі жұмысын тоқтатса қандай жағдай болар еді?

Интерпретация-Тістің ауруға шалдығып, ерте түсуі неден басталады?

Шығармашылық-Тек қана лимонад және кәмпитті күнделікті тұтынатын болсақ, ағзаға пайдасы тие ме? Қалай ойлайсың? Дәлелде, не үшін?

Бағалаушы - Дұрыс тамақтана білмеген адам түрлі ауруларға шалдыққыш келеді дегенді қалай түсінесіңдер?


3.Топ арасында оқушының 1 күндік ас мәзірін дүрыс таңдап жазу.


Жай сұрақтар-

Практикалық

Анықтамалық-

Интерпретация-

Шығармашылық-

Бағалаушылық



Топ арасында оқушылар 1 күндік ас мәзірін топпен ақылдаса отырып жазады.

5) Жинақтау.

Кесте


1.«Ас қорыту жүйесі» кестесін толтыр.
















Алған білімдерін толықтырып отырады.

Өзара талдайды.

Ас қорыту жүйесі


Ауыз

жұтқыншақ

өңеш

асқазан

Аш ішек

Тоқ ішек

бауыр

қызметі

Асты ұсақтау

Ас қорыту жүйесіне өткізу


Жұту , жылжыту


жылжыту

Ас қорытылады


ас сіңіріледі


Аш ішектің жалғасы,ашытатын микро организмдер болады

Өт бөледі, улы заттарды зиянсыздандырады


2. «Даналық ағашы» ойынында бір-бірлеріне сұрақтар қою.



2. «Даналық ағашы» ойыны.

Оқушылар оқыған мәтін бойынша сұрақтар-ды қағазға жазып, сандықшаға салады. Одан соң сұрақтары бір-бірден алып жауап береді.

3.Екі адамның бейнесіне зерттеу жүргізу.

Сұрақтары мен жауаптары:

1.Адам бір тәулікте 4 мезгіл тамақтануы қажет. Неге? (Себебі, біздің ас қорыту жүйеміздің жақсы жұмыс істеуі үшін, организмде әр уақытта қоректік заттар болу керек.)

2.Қоректік заттар дегеніміз не?(Көмірсулар, майлар, минералдар, тұздар, су мен витаминдер)

3.Ас тағамдары әр түрлі болу керек? Себебін айт. (Үнемі бір түрлі тағамдар ішкенде оның сіңімділігі төмендейді және адамның тамаққа деген тәбеті тартпайды.)

4.Кешкілік тамақты ұйықтаудан 2 сағат бұрын ішу керек. Неге? (бұл уақыт ішінде қарындағы ас қорытылып үлгереді.)

5.Суды дұрыс пайдалана білу керек. Организм үшін су тапшылығы да және суды артық пайдалану зиян. Не себепті? (суды шектен тыс көп пайдалану бүйрек қызметіне күш түсіріп, зиян тигізеді. Ал су тапшылығы адам организмімін өлтіруге дейін барады.

6.Тамақ ішіп отырғанда кітап, газет оқып, радио тыңдап, теледидар көріп, сөйлеуге болмайды. Не себепті? (кейде адам тамақтан шашалып, тұншығып, өліп кетуі мүмкін)

7.Түскі тамақтың мөлшері қандай және қандай тағамдардан болу керек?

8.Таңғы асты тастама, кешкі асқа қарама деп неге айтады?

9. Ас туралы қандай мақал-мәтелдер білесің?

ІІІ. Оқушылар суретке қарап екі адамның бейнесіне зерттеу жұмыстарын жүргізеді.Өз ойларын ортаға салып, пікірлерімен бөліседі.

6) Бағалау.

(Кері байланыс орнату.)

-Сонымен, күндік ас мәзірі қандай болу керек?

-Қандай тағамдар мен сусындар біздің өмірімізге зиян екен?

-Күніне неше рет тамақтанамыз?

-Әр уақыттың тамақтану мөлшері қандай болу керек?

ОҮБ. Табыс критерийлері бойынша алдын ала құрылған бағалау шкаласымен бағаланады.

Аты

жөні







Балл

Баға






























Үй тапсырмасы:


«Тамақтану ережесін» құру.

Пайдалы тағамдардың суреттерін салу.


Рефлексиялық кезең.

Сабақтан алған әсерлерін тақтаға қоңырау кезінде жазып кетеді. «Борт журналын» толтыру.






































Таңертеңгі ас

Түскі ас

Сәскелік ас

Кешкі ас

25%

40%

15%

20%

Рөл- асқазан

А-аудитория

Ф-арыз, шағым, тілек.

Тақырып: «Ас –адамның арқауы»

Тамақтану гигиенасы туралы әңгімеле.






















Дүниетану пәнінен қысқа мерзімді жоспар «Атамұра» баспасы

Сабақ -3 3 «А» сыныбы

Пәні:

Дүниетану

Сыныбы: 3 «а» сынып

Сабақтың тақырыбы:

Жүйке жүйесі. Жүйке жүйесінің гигиенасы. Сезім мүшелері.

Жалпы мақсат:

Жүйке жүйесінің қызметі және сезім мүшелерінің қызметі жайлы түсінік беру.

Сілтеме:

Дүниетану 31-34-бет.

Дүниетану дәптері 8-9-бет.

«Тренингтік ойындар мен жаттығулар» «әдістемелік құрал 41-бет

Электронды оқулық, интернеттен «Ас қорыту» видео.

Оқу нәтижелері:

Оқушылар идеясын табуды, мәтінді талдауды, тапсырмалар арқылы өздігінен ой қосуды үйренді.

Ақпарат көздері, қолданатын материалдар:

Оқулық, интер белсенді тақта, флипчарт, электронды оқулықтар, тақырыпқа байланысты суреттер, слайд. А форматтағы қағаздар, маркер,стикер, күлегештер.

Негізгі идеясы:

Жүйке жүйесінің ағзаларын орналастыру реттілігін білу.

Әдіс тәсілдер:

Топпен жұмыс: жұппен жұмыс топта талқылау. АКТ қолдану: электронды оқулық. СТО: «Блум таксономиясы»

ОҮБ: (Табыс критерийлері бойынша)

Дереккөздері:

Оқулықтан алынған тапсырмалар, материалдар, ғаламтордан алынған материалдар.

Тапсырмалар

Сабақ кезеңдері мен уақыты

Жұмыс түрлері

Мұғалімнің іс әрекеті

Оқушының әрекеті


1 минут

І. Ұйымдастыру кезеңі. Сыныпты 2 топқа бөлу. Сюжетті суреттер арқылы (үй жануарлары мен құстары) топқа бөлу. «Үй жануарлары мен құстары» ойынын өткізу. Әр топ өз жануарына байланысты бірігіп ән шырқайды. Топ өкілі, уақытты бақылаушы, бағалаушы, стикерлерді тағайындау. Сабақтың тақырыбы мен мақсатын таныстыру.



Білу



2 минут

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.

«Тамақтану гигиенасы»

Дүниетану дәптері 8-9-бет.

Тісіңді күте біл. 8-бет.

1.Суретті пайдаланып тіске қандай тағам зиян екенін белгіле. Әңгімелеп жаз.

2.Бір күнге ас мәзірін жаса.


Тіске кәмпит, балмұздақ тәтті тағамдар зиян екенін әңгімелеп жазу. Олардың себептерін анықтап жазғанын талдау. Ойларын толық дәлелдеп жеткізу.

Төрт мезгіл аухаттанатын тағам түрлерін жазғанын тыңдап, дұрыс, бұрыс екенін өздері көздерін жеткізу.


ІІІ. Жаңа тақырыпқа бағытталу.

Тақырыпты және мақсатын анықтау.

«Ой қозғау»

«Миды ойландыру»

-Адам қоршаған ортаны қалай сезінеді?

-Дүниені тану үшін адамның қандай ағзалары көмектеседі. Қалай ойлайсыздар?

Талқылау, қорытынды шығару. Анықтаушы сөздерді өздігінше іздеп табу. (Оқушылар өздері мақсатын қоятын болады)




2) Түсіну.


5 минут

Оқулықпен жұмыс.

Оқулықта берілген мәтінді түсініп оқу.



  • Оқушыларды іштей оқыту.

  • Балаларға тізбектеп оқыту.

  • Слайд арқылы қосымша мәліметтер беру.

  • Қосымша мәлімет беру.


Жүйке – жүйке талшықтарынан құралған тіндер шоғырлары. Жүйке, нерв (латынша nervus, ал грек-ше neuron – сіңір, желі) — ми мен жүйке түйінде-рін дененің басқа органдарымен және тіндерімен байланыстырады. Әр жүйкенің өзіне тән сезімтал-дық, қозғалтқыш, соматикалық, симпатикалық қасиеттері болады. Жүйке дәнекер тінді қабықпен қапталған. Әр жүйке талшығының қабығы – эндо-неврий, желі қабығы – периневрий, ал жүйкенің бүтіндей қабығы – эпи-неврий деп аталады. Адам мен омыртқалылар (бауырымен жорғалаушылар, құстар, сүтқоректілер) миынан 12 жұп жүйке тарайды. Жұлын жүйкелері 31 жұп. Әрбір жұбы дененің белгілі бір жеріндегі жүйке эффекторлары мен рецепторларына әсер етеді. Бұлар 8 мойын, 12 кеуде, 5 бел омыртқа, 5 сегізкөз, 1 құйымшақ жүй-кесі болып бөлінеді. Бір-біріне жақын орналасқан жүйкелердің талшықтары ұштасып, араласып, тор тәрізді түтік түзеді. Талшықтарының санына қара-ғанда ең көп талшықтысы – көру жүйкесі. Адамда оның саны – бір миллионнан асады. Орталық жүй-ке жүйесінен (жұлын мен мидан) тұрады. Жүйке жүйесінің құрылымын, қызметін, дамуын зерттей-тін ғылым неврология деп аталады. Адам организ-міндегі жүйкенің сезімталдығы мен қызметінің бұзылуы – жүйке жүйесінің ауруларын тудырады.

1.Оқушылар іштей оқиды.

2.Оқушылар тізбектеп оқып береді.

3.Слайд арқылы қосымша мәлімет тыңдап, көріп алады.

3.Қосымша мәліметті түсініп оқып, «Дана ағашы» ойыны арқылы күрделі сұрақ жазып жауап беру. Түсінгендерін айту. Сұрақтарға жауап алу.

Қосымша мәліметті оқып, күрделі сұрақтар қоя білу.


Сергіту жаттығуы.


3) Қолдану

«Білім биржасы» ойыны.

  1. «Білім биржасы» ойыны.

Ойынның мақсатын мен міндеттерін түсіну. Мұғалім-«банкир», «Акционер»-оқушы.

Тақтада 3 конверт болады. «5»-ол жоғары деңгей, «4»-жақсы деңгей, «3»-орташа деңгей тапсырмалары үш конвертте салынып тұрады.Егер жауабы толық болмаса, сары түсті акцияны алады. Дұрыс, бірақ кеңінен ашылмаған жауап-қызыл түсті «акция», дұрыс негізделген жауап-жасыл түсті «акция». Осылай оқушылардың білімі бағаланады.

«Білім биржасы» ойыны.

Оқушылар 3 түрлі деңгейдегі тапсырмаларға жауап беру керек.

Сұрақтар:

І деңгей:

1.Жүйке жүйесі нені сезінуге көмектеседі?

2.Адамның жүйке жүйесі нелерден тұрады?

3.Жүйке жүйесі қандай қызмет атқарады?

4.Сезім мүшелерін ата. Олар қандай қызмет атқарады?

ІІ деңгей:

1.Біртұтастықты жүзеге асыратын жүйке жүйесіне нелер жатады? Олардың әрқайсысы қандай қызмет атқарады?

2.Миға не арқылы жеткізіледі?

ІІІ деңгей:

1.Сен алдына кенеттен бір мәселе тірелдің. Соны шешу үшін не арқылы ойланасың? Ол қалай жеткізіледі?

2.Жайбарақат келе жатып, алдында кішкене шұңқыр кездеседі. Соны миға жеткізу үшін қандай мүшелер қатысады?

3.

4) Талдау.

Дәлелдеу

(Сурет)


«Блум түймедағы»

Дәлелдеу.

Суретте берілген мүшелерді анықтап жазыңдар.


Түсінгендерін «Блум түймедағы» сұрақтары арқылы жауап береді.

Жай сұрақтар- Ас қорыту мүшелеріне не жатады?

Практикалық –Тамақ аз немесе артық жеу қандай жағдайға әкеледі?

Практикалық-Неліктен нанды ұзақ шайнағанда тәтті дәм сезіледі?

Анықтамалық-Тамақсыз адам қанша уақытқа шыдай алар еді, есіңе түсір.

Тісі түскен адамдардың асты қорытуы нашарлайды. Оның себебі неде?

Интерпретация- Ағза тізбегінің біреуі жұмысын тоқтатса қандай жағдай болар еді?

Интерпретация-Тістің ауруға шалдығып, ерте түсуі неден басталады?

Шығармашылық-Тек қана лимонад және кәмпитті күнделікті тұтынатын болсақ, ағзаға пайдасы тие ме? Қалай ойлайсың? Дәлелде, не үшін?

Бағалаушы - Дұрыс тамақтана білмеген адам түрлі ауруларға шалдыққыш келеді дегенді қалай түсінесіңдер?


3.Топ арасында оқушының 1 күндік ас мәзірін дүрыс таңдап жазу.


Жай сұрақтар-

Практикалық

Анықтамалық-

Интерпретация-

Шығармашылық-

Бағалаушылық



Топ арасында оқушылар 1 күндік ас мәзірін топпен ақылдаса отырып жазады.

5) Жинақтау.

Кесте


1.«Ас қорыту жүйесі» кестесін толтыр.
















Алған білімдерін толықтырып отырады.

Өзара талдайды.

Ас қорыту жүйесі


Ауыз

жұтқыншақ

өңеш

асқазан

Аш ішек

Тоқ ішек

бауыр

қызметі

Асты ұсақтау

Ас қорыту жүйесіне өткізу


Жұту , жылжыту


жылжыту

Ас қорытылады


ас сіңіріледі


Аш ішектің жалғасы,ашытатын микро организмдер болады

Өт бөледі, улы заттарды зиянсыздандырады


2. «Даналық ағашы» ойынында бір-бірлеріне сұрақтар қою.



2. «Даналық ағашы» ойыны.

Оқушылар оқыған мәтін бойынша сұрақтар-ды қағазға жазып, сандықшаға салады. Одан соң сұрақтары бір-бірден алып жауап береді.

3.Екі адамның бейнесіне зерттеу жүргізу.

Сұрақтары мен жауаптары:

1.Адам бір тәулікте 4 мезгіл тамақтануы қажет. Неге? (Себебі, біздің ас қорыту жүйеміздің жақсы жұмыс істеуі үшін, организмде әр уақытта қоректік заттар болу керек.)

2.Қоректік заттар дегеніміз не?(Көмірсулар, майлар, минералдар, тұздар, су мен витаминдер)

3.Ас тағамдары әр түрлі болу керек? Себебін айт. (Үнемі бір түрлі тағамдар ішкенде оның сіңімділігі төмендейді және адамның тамаққа деген тәбеті тартпайды.)

4.Кешкілік тамақты ұйықтаудан 2 сағат бұрын ішу керек. Неге? (бұл уақыт ішінде қарындағы ас қорытылып үлгереді.)

5.Суды дұрыс пайдалана білу керек. Организм үшін су тапшылығы да және суды артық пайдалану зиян. Не себепті? (суды шектен тыс көп пайдалану бүйрек қызметіне күш түсіріп, зиян тигізеді. Ал су тапшылығы адам организмімін өлтіруге дейін барады.

6.Тамақ ішіп отырғанда кітап, газет оқып, радио тыңдап, теледидар көріп, сөйлеуге болмайды. Не себепті? (кейде адам тамақтан шашалып, тұншығып, өліп кетуі мүмкін)

7.Түскі тамақтың мөлшері қандай және қандай тағамдардан болу керек?

8.Таңғы асты тастама, кешкі асқа қарама деп неге айтады?

9. Ас туралы қандай мақал-мәтелдер білесің?

ІІІ. Оқушылар суретке қарап екі адамның бейнесіне зерттеу жұмыстарын жүргізеді.Өз ойларын ортаға салып, пікірлерімен бөліседі.

6) Бағалау.

(Кері байланыс орнату.)

-Сонымен, күндік ас мәзірі қандай болу керек?

-Қандай тағамдар мен сусындар біздің өмірімізге зиян екен?

-Күніне неше рет тамақтанамыз?

-Әр уақыттың тамақтану мөлшері қандай болу керек?

ОҮБ. Табыс критерийлері бойынша алдын ала құрылған бағалау шкаласымен бағаланады.

Аты

жөні







Балл

Баға






























Үй тапсырмасы:


«Тамақтану ережесін» құру.

Пайдалы тағамдардың суреттерін салу.


Рефлексиялық кезең.

Сабақтан алған әсерлерін тақтаға қоңырау кезінде жазып кетеді. «Борт журналын» толтыру.






































Таңертеңгі ас

Түскі ас

Сәскелік ас

Кешкі ас

25%

40%

15%

20%

Рөл- асқазан

А-аудитория

Ф-арыз, шағым, тілек.

Тақырып: «Ас –адамның арқауы»

Тамақтану гигиенасы туралы әңгімеле.




Получите в подарок сайт учителя

Предмет: Начальные классы

Категория: Уроки

Целевая аудитория: 3 класс

Скачать
Ашы? саба? "Асты? ?орытылу жолы ж?не асты? ?орытылып сі?уі"

Автор: Аушахманова Гульмира Ахметсапаровна

Дата: 29.11.2015

Номер свидетельства: 259774


Получите в подарок сайт учителя

Видеоуроки для учителей

Курсы для учителей

ПОЛУЧИТЕ СВИДЕТЕЛЬСТВО МГНОВЕННО

Добавить свою работу

* Свидетельство о публикации выдается БЕСПЛАТНО, СРАЗУ же после добавления Вами Вашей работы на сайт

Удобный поиск материалов для учителей

Ваш личный кабинет
Проверка свидетельства