?аза?стан д?ние ж?зінде ?ай кен байлы?пенбірінші орында т?р?
Жез?аз?анда не ?ндіріледі?
Бензин неден алынады?
Таби?и газ неден алынады?
Т?з ?ай ??ірден ?ндіріледі?
Атырау неге бай?
Ой тол?ау:
< >
Ту?ан елім-ту?ан жерім
Бізді? ту?ан еліміз ?за?стан. ?аза?стан ?алаларыАтырау, Жез?аз?ан, ?ара?анды, А?т?бе деп айтып жатырмыз. Бізді? ту?ан жеріміз А?т?бе обылыс.Осы А?т?бе облысымен к?ршілес немесе жа?ын ?андай облыс білесі?дер?
< >
?ызылорда облысы немен бай, немен ма?тана аламыз?
?йгілі а? к?рішімен, Бай?о?ыр ?аласымен.
?ызы?ушылы?ты ояту.
Ертеректе адамдар еш?ашан ?арыш?а ?ш?ан емес ж?не онда немен ?шуы м?мкін екенін білмеді. Бізді? тарихымызда ал?аш?ы жасанды жер серігі ?аза?станда орналас?ан Бай?о?ыр ?арыш айла?ынан ?шырылды. Бай?о?ыр ?арыш айла?ы 1955 жылы салын?ан
Олай болса ?арыш туралы ке?інен ме?геру ?шін мына мультфильмді ?арайы?.
Мультфильмде не туралы айтыл?ан?
Жа?а саба?:
-Ендеше б?гінгі та?ырыбымыз осы т??ірегінде болады.
-Б?гінгі к?н к?ндегі к?ннен ерекше екенін бай?ап отыр?ан шы?арсы?дар. Отыруымыз де ерекше. Топ?а б?лініп отырмыз.
Топпен ж?мыс:
3 топ?а б?ліну. ?р топ ?зеріне ат ?ою, топ атын т?сіндіру.
1-ші топ «?арышкер»-себебі ?арышкер дегеніміз олар ?арыш?а,аспан ?леміне ?шатын адамдар. ?арышкерді? денсаулы?ы мы?ты, к?шті, т?зімді болуы керек.
-Аспан, аспан, арайлым,
Са?ан жиі ?араймын.
Сені к?збен шоламын
Мен ?арышкер боламын.
Таудай биік талабым,
Мен барма?тай баламын,
К?кті? ж?зін барлайтын,
?лкен ?алым боламын! -
2-ші топ «Зымыран» - себебі Ертеде адамдар ж?лдызды аспан?а ?арап, ж?лдыздар ?андай, неге олар жары? болатынын білгісі келді. Ол ?шін олар аспанды зерттеп ба?ылау ?шін телескоп ойлап шы?арды. Ж?лдызды аспанды ба?ылау барысында олар жерден бас?а да бірі ?лкен, бірі кіші планеталар бар екенін білді. Адамдар бас?а планеталарда тіршілікті? бар – жо?ын білгісі келді. Бар болса, олар кімдер? Біра? оны білу ?шін сол планеталар?а ?шып бару керек болды. ?ша?тар ол ?шін жарамады, себебі планеталар ?те алыс. Сонды?тан о?ымысты адамдар зымыранды ойлап тапты.
3-ші топ «Бай?о?ыр» Бай?о?ыр ?арыш айла?ы. ?арышкерлерді? б?рі осы жерден ?арыш?а ?шады .Бай?о?ыр ?арыш айла?ы ол бізді? ?аза?станда, оны? ішінде ?ызылорда облысында орналас?ан. Бай?о?ыр ?арыш ала?ы 1991 ж. ?аза?стан Республикасыны? иелігіне ?тіп, 1993 ж. Ресей Федерациясына жал?а берілді.
?р топ?а тапсырма беру:
1-ші топ «?арышкер» тапсырмасы. ?ле?ді дауыстап, м?нерлеп о?иды.
2-ші топ «Зымыран» тапсырмасы. Бай?о?ыр, космодром, ?алам, кеме.
3-ші топ «Бай?о?ыр» тапсырмасы. ?ле?дегі негізгі ойды аны?тау.
Сен білесі? бе?
?арышкерлер арнайы киім киеді. Оны – скафандр деп аталады. Б?л киім арнайы жабды?тал?ан, б?дан ысты? та, суы? та ?тпейді ж?не арнайы с?йлесу ?шін радиомен жабды?тал?ан.
?арышты зерттеу не ?шін ?ажет?
1 Телехабар, радио, телефон байланыс ж?ргізіледі
2 Егін шы?ымын болжау?а
3 Ауа райын к?н ілгері болжау?а, апатты ??былыстардан са?тау?а
4 Географиялы? карта жасау, пайдалы ?азбалар іздеу
Келесі тапасырма: Зымыран ??растыру.
Т?ртб?рыш?а,шаршы?а,?шб?рыш?а.
?зімізге осындай зымыран ??растырса? ?айтеді?
Ендеше,мына жерде ?рт?рлі геометриялы? пішіндер бар.
Балаларды? ?жымды? ж?мысы.
Міне,бізді? де зымыранымыз дайын болды.
Қазақстан дүние жүзінде қай кен байлықпен бірінші орында тұр?
Жезқазғанда не өндіріледі?
Бензин неден алынады?
Табиғи газ неден алынады?
Тұз қай өңірден өндіріледі?
Атырау неге бай?
Ой толғау:
Әдебиеттік оқудан қай тарауды оқып жатырмыз?
Туған елім-туған жерім
Біздің туған еліміз Қзақстан. Қазақстан қалалары Атырау, Жезқазған, Қарағанды, Ақтөбе деп айтып жатырмыз. Біздің туған жеріміз Ақтөбе обылыс. Осы Ақтөбе облысымен көршілес немесе жақын қандай облыс білесіңдер?
Қызылорда
Қызылорда облысы немен бай, немен мақтана аламыз?
Әйгілі ақ күрішімен, Байқоңыр қаласымен.
Қызығушылықты ояту.
Ертеректе адамдар ешқашан ғарышқа ұшқан емес және онда немен ұшуы мүмкін екенін білмеді. Біздің тарихымызда алғашқы жасанды жер серігі Қазақстанда орналасқан Байқоңыр ғарыш айлағынан ұшырылды. Байқоңыр ғарыш айлағы 1955 жылы салынған
Олай болса ғарыш туралы кеңінен меңгеру үшін мына мультфильмді қарайық.
Мультфильмде не туралы айтылған?
Жаңа сабақ:
-Ендеше бүгінгі тақырыбымыз осы төңірегінде болады.
Дәптерді ашып, күннің жадын жазу.
Бүгінгі жаңа сабағымыз Б.Ысқақов «Достық космодромы»
Кітаппен жұмыс:
Автор туралы мәлімет.
Өлеңді мәнерлеп оқып беру.
-Бүгінгі күн күндегі күннен ерекше екенін байқап отырған шығарсыңдар. Отыруымыз де ерекше. Топқа бөлініп отырмыз.
Топпен жұмыс:
3 топқа бөліну. Әр топ өзеріне ат қою, топ атын түсіндіру.
1-ші топ «Ғарышкер»-себебі Ғарышкер дегеніміз олар ғарышқа,аспан әлеміне ұшатын адамдар. Ғарышкердің денсаулығы мықты, күшті, төзімді болуы керек.
-Аспан, аспан, арайлым,
Саған жиі қараймын.
Сені көзбен шоламын
Мен ғарышкер боламын.
Таудай биік талабым,
Мен бармақтай баламын,
Көктің жүзін барлайтын,
Үлкен ғалым боламын! -
2-ші топ «Зымыран» - себебі Ертеде адамдар жұлдызды аспанға қарап, жұлдыздар қандай, неге олар жарық болатынын білгісі келді. Ол үшін олар аспанды зерттеп бақылау үшін телескоп ойлап шығарды. Жұлдызды аспанды бақылау барысында олар жерден басқа да бірі үлкен, бірі кіші планеталар бар екенін білді. Адамдар басқа планеталарда тіршіліктің бар – жоғын білгісі келді. Бар болса, олар кімдер? Бірақ оны білу үшін сол планеталарға ұшып бару керек болды. Ұшақтар ол үшін жарамады, себебі планеталар өте алыс. Сондықтан оқымысты адамдар зымыранды ойлап тапты.
3-ші топ «Байқоңыр» Байқоңыр ғарыш айлағы. Ғарышкерлердің бәрі осы жерден ғарышқа ұшады .Байқоңыр ғарыш айлағы ол біздің Қазақстанда, оның ішінде Қызылорда облысында орналасқан. Байқоңыр ғарыш алаңы 1991 ж. Қазақстан Республикасының иелігіне өтіп, 1993 ж. Ресей Федерациясына жалға берілді.
Әр топқа тапсырма беру:
1-ші топ «Ғарышкер» тапсырмасы. Өлеңді дауыстап, мәнерлеп оқиды.
2-ші топ «Зымыран» тапсырмасы. Байқоңыр, космодром, ғалам, кеме.
3-ші топ «Байқоңыр» тапсырмасы. Өлеңдегі негізгі ойды анықтау.
Сен білесің бе?
Ғарышкерлер арнайы киім киеді. Оны – скафандр деп аталады. Бұл киім арнайы жабдықталған, бұдан ыстық та, суық та өтпейді және арнайы сөйлесу үшін радиомен жабдықталған.
Ғарышты зерттеу не үшін қажет?
1 Телехабар, радио, телефон байланыс жүргізіледі
2 Егін шығымын болжауға
3 Ауа райын күн ілгері болжауға, апатты құбылыстардан сақтауға
4 Географиялық карта жасау, пайдалы қазбалар іздеу
Келесі тапасырма: Зымыран құрастыру.
Төртбұрышқа,шаршыға,үшбұрышқа. Өзімізге осындай зымыран құрастырсақ қайтеді? Ендеше,мына жерде әртүрлі геометриялық пішіндер бар.
Балалардың ұжымдық жұмысы. Міне,біздің де зымыранымыз дайын болды.
Қорытындылау.
Тест тапсырмасы:
«Достық космодромы» өлеңінің авторы
Қазақстанда ең алғашқы ұшқан ғарышкер?
Ғарышқа ұшатын зымырандар біздің Қазақстанда қай ғарыш айлағында ұшырылады?
Ғарышқа ұшу кезінде ғарышкер киетін киім қалай аталады?
Ғарыш қай аймақты зерттейді?
Үйге тапсырма:
1. «Достық космодромы» өлеңін жаттау
2. Ғарышқа ұшу және ғарышкерлер жайында фотосуреттер жинақтау.
