Ашы? cаба? та?ырыбы:Жыл?ы

О?т?стік ?аза?стан облысы

Шардара ауданы

?. Т?рысбеков ауылды? округі

А. ?лімбетов атында?ы жалпы орта мектебі

Бастауыш сынып м??алімі Утеева Жанат ??рманбаевна

Саба?ты? та?ырыбы : «Жыл?ы»

Саба?ты? ма?саты: О?ушылар?а т?рт т?лікті? бірі – жыл?ы туралы айту.

Білімділігі: М?тінді, ??гімені о?ып, жыл?ыны? адам?а пайдасы

?андай, «Жыл?ы» - малды? патшасы.

Т?йе – малды? ?ас?асы» деген ма?алды? ма?ынасын

т?сіндіру.

Дамытушылы?ы: О?ушыларды? ой-?рісін, шы?армашылы?ын дамыту.

Т?рбиелігі : О?ушыларды т?рт т?лікке деген ?ам?орлы?ы, к?тіп

баптау, ?сіру, таби?атты ?ор?ау?а баулу.

К?рнекілігі: Т?рт т?лікті? пірі, с?зж?мба?, т?рлі-т?сті суреттер,

ж?мба?тар, карта (мал ауылды?)

?олдану ?дісі: С?ра? – жауап.

Саба?ты? т?рі: Саяхат саба?

Саба?ты? барысы: 1. ?йымдастыру. ?й тапсырмасын тексеру.

2. Жа?а саба?.

Саяхат?а шы?у.

3. С?ра? – жауап.

4. ?йге тапсырма беру.

Саба?ты? ж?рісі:

І. КІРІСПЕ: ?йымдастыру. – ?андай саба?

- Ана тілі, ана тілім – дара тіл

Аталарым с?йлеген.

Е? арда?ты баба тіл

Ана тілі, Ана тілім – дара тіл,

Дау?а, жау?а алдырмай

Алып ж?рген дала тіл!

?й тапсырмасын с?раудан басталады.

?азір балалар, ?ай мезгіл?
?ыс.
Одан кейін ?андай мезгіл?
К?ктем.
Енді мал ауыл?а мал басыны? аманды?ын білу ?шін саяхат?а шы?амыз.

«М?рын?ора» - Г?лмираны? к?кесіні? ауылы.
«?ызылсы?ыра» - Жазг?лді?, Айдананы? ауылы.
Бізде сиыр ауылы жо? болса да, сиыр туралы айта кетейік.
«Т?біжік» - 3б сыныбында?ы Жанарды? ауылы.????

?ыз есімі.
Жыл мезгілі.
Аюды? асы.
. ?ссе елді? к?ркі.
Балалар журналы.

Мал басыны? аманды?ын білген со?, ауылымыз?ы келіп, мектебіміздегі саба??а кірдік.

ЖА?А САБА?: С. М??АНОВ. ЖЫЛ?Ы.

С.М??анов (1900-1973) ?азіргі Солт?стік ?аза?сиан облысыны? Жамбыл ауданында ту?ан. ?аза?ты? аса к?рнекті жазушысы, ?о?ам ?айреткері. «?мір мектебі», «Ботаг?з», «А? аю», «Балуан Шола?» т.б. к?птеген шы?армаларды? авторы. «Жыл?ы» ??гімесін о?ып беремін.

С?РА? – ЖАУАП :

??гіме кімні? атынан баяндал?ан?
?ос деген не?
Жыл?ы етіні? ?андай ?асиеті бар?
Жыл?ы терісі ж?нінде не делінген?
Жыл?ыны? адам?а пайдасы ?андай?

?ЛЕ? ШЫ?АРУ : АЙДАНА, Г?ЛФАРИЗА, АЙТК?Л

О?улы?та?ы тапсырмаларды орындау барысында «Ер ?анаты – ат» деген ма?ал ?ткен заманда жаудан елін ?ор?а?ан батырларды? ?асында аты да бол?ан.

Тайбурыл – ?обыланды

Байш?бар – Алпамыс

?ара?ас?а – ?амбар

??лагер – А?ан

?лкен аналарды? еркелеткенде «ботам, ?озым, ??лыным» деп еркелетеді.

?ОС – ш?п шабу, егін салу, егін жинау,жыл?ыны ?ыс?ы отарда ба?у кезінде к?шіп-?ону?а ы??айлы, тігуі, жы?уы о?ай баспана.

ЖЫЛ?Ы ЕТІ – ж?рек, ?ан тамырлары ауларына, б?йрек ж?мысын жа?сарту?а, буындарды? ?алтылдауына ?арсы ?олданылады.

Жыл?ы еті жуыл?ан су?а шашты жуып т?рса, теміреткіні? салдарынан болатын шашты? а?аруы то?тайды.
Жыл?ыны? ж?регін ?уырып жесе, ?мытша?ты? б?се?дейді.
?июластырылма?ан с?йектерді, орнына д?рыс т?спеген буындарды т?зетуге жыл?ы майын ?олданады.
Атты? терін жыланны? аузына тамызса, тіл тартпай ?леді екен.
Жыл?ы етін боршалап кептірген со?, от?а к?йдіреді. Оны ?а?тап жесе, ішті? ?туі то?тайды.
Жыл?ы с?йегін к?йдіріп, тал?андап, сірке суына араластырып, таз немесе денедегі жаралар?а жа?са ем болады.

?ЫМЫЗ – денеге ?уат бітіреді, ас ?орыту?а к?мектеседі, ж?йкені тыныштандырады, ?й?ыны т?зейді. ?сіресе ?кпе туберкулезіне бірден бір ем.

Ж?МБА?ТАР

Кезікті бір жануар,

?стінде екі тауы бар. (Т?йе)

Аспан – аспан,

Ескі шапан.

Иір ?обыз,

Жары? ж?лдыз. (Т?йе)

Екі айнасы бар

Екі найзасы бар.

Т?рт жылтырма?ы бар,

Бір шыбырт?ысы бар. (Сиыр)

Кішкентай ?ана бойы бар,

Айналдырып киген тоны бар. (?ой)

Жа?асында – ??ра?,

Жайылып ж?р . – ла? (?озы)

МА?АЛ

1.Т?йк бойына сеніп, жылдан ??р ?ал?ан.

2.Ат – адамны? ар?ауы.

3.Атты? к?ркі – ??йры?, жылы, ??ла?ы

Тауды? к?ркі – тасы мен б?ла?ы.

4.Сиырды? с?ті – тілінде.

5.Малды ба?са?, сиыр ба?,

С?т кетпейді шарадан.

6.Малды ?сірсе? ?ойды ?сір

?німі оны? к?л-к?сір.

Т?рт т?лікті? т?лдерін с?юі.

1.?ой с?йеді баласын «?о?ырым» деп,

«Еште?ені білмейтін момыным» деп.

2.Сиыр с?йеді баласын «торпа?ым» деп,

«?ара??ы?а баспа?ан ?ор?а?ым» деп.

3.Т?йе с?йеді баласын « боташым» деп,

«Жаудыра?ан к?зі?нен, тоташым» деп.

4.Ешкі с?йеді баласын «ла?ым» деп,

«Тастан тас?а секірген, ш?на?ым» деп.

5.Жыл?ы с?йеді баласын «??лыным» деп,

«Т?лпар болып ж?гірер ж?рыным» деп.

Тыйым с?здер.

1.Малды теппе, а?ты т?кпе.

2.Малды басынан ?рма.

3.Мал?а теріс мінбе.

Т?лікті ??рметтеу.

Кендірмен байлама

Жы??ылмен ойнама

Кендірмен байласа?,

Жы??ылмен ойнаса?,

Мал бітер деп ойлама.

?орытынды б?лім.

Жыл?ы – ер ?анаты. Ол суы??а т?зімді, аса сезімтал, тал?ампаз жануар. Жыл?ы – та? т?я?ты. Жыл?ыда ?т жо?, сонды?тан ол к?йіс ?айырмайды. Жыл?ыны? ж?йрігі, жор?асы, ая?шылы, желгіші, ж?к тарт?ышы болады.

Кендебайды? Кер??ласы, ?обыландыны? Тайбурылы, Алпамысты? Байш?бары, ?амбарды? ?ара?ас?асы, А?анны? ??лагері на?ыз т?лпарлар бол?ан.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Ашы? cаба? та?ырыбы:Жыл?ы »

Оңтүстік Қазақстан облысы

Шардара ауданы

Қ. Тұрысбеков ауылдық округі

А. Әлімбетов атындағы жалпы орта мектебі

Бастауыш сынып мұғалімі Утеева Жанат Құрманбаевна

Сабақтың тақырыбы : «Жылқы»

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға төрт түліктің бірі – жылқы туралы айту.

Білімділігі: Мәтінді, әңгімені оқып, жылқының адамға пайдасы

қандай, «Жылқы» - малдың патшасы.

Түйе – малдың қасқасы» деген мақалдың мағынасын

түсіндіру.

Дамытушылығы: Оқушылардың ой-өрісін, шығармашылығын дамыту.

Тәрбиелігі : Оқушыларды төрт түлікке деген қамқорлығы, күтіп

баптау, өсіру, табиғатты қорғауға баулу.

Көрнекілігі: Төрт түліктің пірі, сөзжұмбақ, түрлі-түсті суреттер,

жұмбақтар, карта (мал ауылдың)

Қолдану әдісі: Сұрақ – жауап.

Сабақтың түрі: Саяхат сабақ

Сабақтың барысы: 1. Ұйымдастыру. Үй тапсырмасын тексеру.

2. Жаңа сабақ.

Саяхатқа шығу.

3. Сұрақ – жауап.

4. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың жүрісі:

І. КІРІСПЕ: Ұйымдастыру. – Қандай сабақ

- Ана тілі, ана тілім – дара тіл

Аталарым сөйлеген.

Ең ардақты баба тіл

Ана тілі, Ана тілім – дара тіл,

Дауға, жауға алдырмай

Алып жүрген дала тіл!

Үй тапсырмасын сұраудан басталады.

Қазір балалар, қай мезгіл?
Қыс.
Одан кейін қандай мезгіл?
Көктем.
Енді мал ауылға мал басының амандығын білу үшін саяхатқа шығамыз.

«Мұрынқора» - Гүлмираның көкесінің ауылы.
«Қызылсығыра» - Жазгүлдің, Айдананың ауылы.
Бізде сиыр ауылы жоқ болса да, сиыр туралы айта кетейік.
«Түбіжік» - 3б сыныбындағы Жанардың ауылы.

А	Й	Ж	А	Н
	Қ	Ы	С
Б	А	Л
		Қ	Ы	З

Қыз есімі.
Жыл мезгілі.
Аюдың асы.
... өссе елдің көркі.
Балалар журналы.

Мал басының амандығын білген соң, ауылымызғы келіп, мектебіміздегі сабаққа кірдік.

ЖАҢА САБАҚ: С. МҰҚАНОВ. ЖЫЛҚЫ.

С.Мұқанов (1900-1973) қазіргі Солтүстік Қазақсиан облысының Жамбыл ауданында туған. Қазақтың аса көрнекті жазушысы, қоғам қайреткері. «Өмір мектебі», «Ботагөз», «Ақ аю», «Балуан Шолақ» т.б. көптеген шығармалардың авторы. «Жылқы» әңгімесін оқып беремін.

СҰРАҚ – ЖАУАП :

Әңгіме кімнің атынан баяндалған?
Қос деген не?
Жылқы етінің қандай қасиеті бар?
Жылқы терісі жөнінде не делінген?
Жылқының адамға пайдасы қандай?

ӨЛЕҢ ШЫҒАРУ : АЙДАНА, ГҮЛФАРИЗА, АЙТКҮЛ

Оқулықтағы тапсырмаларды орындау барысында «Ер қанаты – ат» деген мақал өткен заманда жаудан елін қорғаған батырлардың қасында аты да болған.

Тайбурыл – Қобыланды

Байшұбар – Алпамыс

Қарақасқа – Қамбар

Құлагер – Ақан

Үлкен аналардың еркелеткенде «ботам, қозым, құлыным» деп еркелетеді.

ҚОС – шөп шабу, егін салу, егін жинау,жылқыны қысқы отарда бағу кезінде көшіп-қонуға ыңғайлы, тігуі, жығуы оңай баспана.

ЖЫЛҚЫ ЕТІ – жүрек, қан тамырлары ауларына, бүйрек жұмысын жақсартуға, буындардың қалтылдауына қарсы қолданылады.

Жылқы еті жуылған суға шашты жуып тұрса, теміреткінің салдарынан болатын шаштың ағаруы тоқтайды.
Жылқының жүрегін қуырып жесе, ұмытшақтық бәсеңдейді.
Қиюластырылмаған сүйектерді, орнына дұрыс түспеген буындарды түзетуге жылқы майын қолданады.
Аттың терін жыланның аузына тамызса, тіл тартпай өледі екен.
Жылқы етін боршалап кептірген соң, отқа күйдіреді. Оны қақтап жесе, іштің өтуі тоқтайды.
Жылқы сүйегін күйдіріп, талқандап, сірке суына араластырып, таз немесе денедегі жараларға жақса ем болады.

ҚЫМЫЗ – денеге қуат бітіреді, ас қорытуға көмектеседі, жүйкені тыныштандырады, ұйқыны түзейді. Әсіресе өкпе туберкулезіне бірден бір ем.

ЖҰМБАҚТАР

Кезікті бір жануар,

Үстінде екі тауы бар. (Түйе)

Аспан – аспан,

Ескі шапан.

Иір қобыз,

Жарық жұлдыз. (Түйе)

Екі айнасы бар

Екі найзасы бар.

Төрт жылтырмағы бар,

Бір шыбыртқысы бар. (Сиыр)

Кішкентай ғана бойы бар,

Айналдырып киген тоны бар. (Қой)

Жағасында – құрақ,

Жайылып жүр ... – лақ (Қозы)

МАҚАЛ

1.Түйк бойына сеніп, жылдан құр қалған.

2.Ат – адамның арқауы.

3.Аттың көркі – құйрық, жылы, құлағы

Таудың көркі – тасы мен бұлағы.

4.Сиырдың сүті – тілінде.

5.Малды бақсаң, сиыр бақ,

Сүт кетпейді шарадан.

6.Малды өсірсең қойды өсір

Өнімі оның көл-көсір.

Төрт түліктің төлдерін сүюі.

1.Қой сүйеді баласын «қоңырым» деп,

«Ештеңені білмейтін момыным» деп.

2.Сиыр сүйеді баласын «торпағым» деп,

«Қараңғыға баспаған қорқағым» деп.

3.Түйе сүйеді баласын « боташым» деп,

«Жаудыраған көзіңнен, тоташым» деп.

4.Ешкі сүйеді баласын «лағым» деп,

«Тастан тасқа секірген , шұнағым» деп.

5.Жылқы сүйеді баласын «құлыным» деп,

«Тұлпар болып жүгірер жұрыным» деп.

Тыйым сөздер.

1.Малды теппе, ақты төкпе.

2.Малды басынан ұрма.

3.Малға теріс мінбе.

Түлікті құрметтеу.

Кендірмен байлама

Жыңғылмен ойнама

Кендірмен байласаң,

Жыңғылмен ойнасаң,

Мал бітер деп ойлама.

Қорытынды бөлім.

Жылқы – ер қанаты. Ол суыққа төзімді, аса сезімтал, талғампаз жануар. Жылқы – тақ тұяқты. Жылқыда өт жоқ, сондықтан ол күйіс қайырмайды. Жылқының жүйрігі, жорғасы, аяқшылы, желгіші, жүк тартқышы болады.

Кендебайдың Керқұласы, Қобыландының Тайбурылы, Алпамыстың Байшұбары, Қамбардың Қарақасқасы, Ақанның Құлагері нағыз тұлпарлар болған.