Антонимдер ашы? саба?ы

Батыс Қазақстан облысы

Ақжайық ауданы

Алғабас ОЖББ мектебінің қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі

Кажкенова Ботагөз Оразқызы

Сабақтың тақырыбы: Антонимдер

Сабақтың мақсаты: а) білімділік - жаңа тақырыпты жүйелі түрде жете түсіндіре отырып, жаңа тақырыпқа сай мысалды оқушының өзіне талдату жолымен ережені өздеріне қорыттыру, тақырыпты саналы түрде меңгерту.
ә) дамытушылық - оқушылардың бұрыннан бар білімін жаңа біліммен байланыстыра алу қабілетін, ойлауы мен зейінін дамыту, білім - білік дағдыларын қалыптастыру, талдау машығын дамыту.
б) тәрбиелік - ұлттық салт - дәстүрін, рухани байлығын құрметтеу,
тапқырлыққа баулу, адамгершілік, эстетикалық тәрбие беру.
Пәнаралық байланыс: әдебиет, математика.
Сабақтың түрі: Аралас,ойын сабақ
Сабақтың әдіс – тәсілдері: түсіндіру, сыни тұрғысынан ойлау
Сабақтың көрнекілігі: ойындар,топшамалар,суреттер.

Сабақтың барысы

І Қызығушылығын ояту

Амандасу сәті:
- Ақ көңілді жүрекпен
Ақ ниетті тілекпен
Амандасып алайық
Қонақтарға ізетпен
Психологиялық дайындық:
Жарқырап күн де ашылды,
Айналаға нұр шашылды.
Мақсатымыз - білім алу,
Міндетіміз - еңбектену
Еңбектену арқылы
“5 “- ке қолды жеткізу!

Топқа бөлу (Жемістер арқылы топқа бөлу)

-Балалар,қазір мына жемістердің ішінен қалаған жемістеріңді таңдап алыңдар.Сол жемістер арқылы топқа бөлінеміз.

ІІ Ой қозғау стратегиясы (Өткен тақырыпты бекіту)

-Балалар,өткен сабақта қандай сөздермен таныстық?

-Мәндес сөздермен

-Өткен сабақты Дымбілмес дұрыс меңгермепті.Қане,балалар,Дымбілмеске көмектесеміз бе?

-Ол үшін мына берілген сөздердің көршісін табу керек.

1.Дымбілмеске көмек Ойын: Көршісі қайда?

Ана - әдемі-

Қарт- мейман-

Сәби- ағайын-

-Өте жақсы,балалар.Өткен сабақты жақсы меңгеріп,сендер Дымбілмеске көмектестіңдер.Мағыналары бір-біріне жуық сөздерді мәндес сөздер деп атаймыз екен.

ІІІ Мағынаны тану

Болжау стратегиясы

-Балалар,бүгінгі сабағымызға қонақтармен бірге Сиқыршыда келген екен.Ол сендерге сиқырлы суреттер алып келіпті.Сиқырлы суреттердің сырын ашу үшін математикалық есептер шығаруымыз керек.

2. Сиқыршы тапсырмасы

Сиқырлы суреттер сыры неде?

Көлден ұшты 100 қаз,
Қайтып қонды 20 қаз
Қонбады оның нешеуі,
Қане кім тез шешеді? (80 қаз)

100 асықтың 30-ын,
Досым сұрап алды
Айтшы сонда нешеуі
Өз қолымда қалады. (70 асық)

16 алманың 2-ін
Досың сұрап алады.
Айтшы сонда нешеуі
Өз қолыңда қалады. (14)

Аулада 60 үйрек,
Қорада 20 үйрек,
10 үйрек тығылды
Қалғаны неше үйрек? (70 үйрек)

-Міне,балалар,біз сиқырлы суреттердің екінші сыңарын таптық.Бұл суреттерден не байқадыңдар?

- Семіз бала-арық бала, ақ қоян-қара қоян,тәтті алма-ащы пияз.

-Семіз-арық, ақ-қара,тәтті-ащы,жас-кәрі

-Мағыналары қандай сөздер?

-қарама-қарсы

-Бүгін біз қарама-қарсы мағыналы сөздермен танысамыз.Мағыналары бір-біріне қарама-қарсы сөздерді қарама-қарсы мағыналы сөздер деп атаймыз.

Мысалы: Күн-түн, жақсы-жаман,әдепті-әдепсіз,отыр-тұр,биік-аласа,алыс-жақын.

IV Оқулықпен жұмыс

87 – жаттығу. Мәтінді көшіріп жазыңдар. Тірек сөздерді тауып, астын сызыңдар. Әсем, тез, шебер, зор сөздерінің антонимдерін тауып жазыңдар. Әсем-сүйкімсіз (ұсқынсыз), тез-баяу (жай), шебер-олақ, зор-әлсіз.

89 – жаттығу. Құпия, жас, шық, үйір, тіл, ер сөздердің омонимдес, синонимдес, антонимдес сыңарларын тауып жазыңдар. Мысалы: Құпия, жасырын, жабық, жұмбақ, белгісіз, т.б. – синоним. Құпия – жария – антоним. 

90-жаттығу бойынша сатылай кешенді талдау.

         Үлестірмелі карточка таратылып, антонимдерді (синонимдерді, омонимдерді) тауып орналастырады.

  №1                                                            №2

Саналы ерде сауыт бар,                       Жаман жолдас жауға қияр,

Санасыз елде қауіп бар.                          Жақсы жолдам жанып қияр.

                   №3 (жұмбақ шеш)                                    №4

Бүгін кигенақ тоным                                Антонимін тауып жаз Терең

Ертең болар қара тон (жер)                                       №6

                   №5                                         Адал болсаң судай

Мына сөздің омонимін тап қара            Су адамды көтереді

                   №7                                                   (Жанқұтты шешен)

Арзан –өтірік,

Қымбат –шындық.

Тапсырма: Топтық жұмыс (Сөйлем құрау)

І топ Үлкен-кіші

ІІ топ Биік-аласа

ІІІ топ Арзан-қымбат

V Сергіту сәті

Ал ,балалар, шаршаңқырап қалған болармыз. «Сергіту сәтін» жасап алайық.
Орнымыздан тұрайық,
Алақанды ұрайық,
Алға қарай бір адым
Артқа қарай бір адым
Жоғары - төмен қарайық
Бір отырып, бір тұрып
Орнымызды табайық.
- Балалар сергіту сәтінде де біз қандай қарама - қарсы сөздер пайдаландық?( жоғары – төмен, алға – артқа, отыр - тұр)
Тапсырма

Әр топқа жұмбақтар беріліп,сол жұмбақтың шешімін тауып және ішінен қарама-қарсы мағыналы сөздерді тапқызу.

І топқа

Жазғы киімі жасыл,

Қысқы киімі ақшыл. (Шырша)

ІІ топқа

Күндіз білінбейді,

Түнде күлімдейді. (Ай)

ІІІ топқа

Сырты қатты, іші тәтті. ( қарбыз)

Топтық жұмыс (Жоғалған сөздерді табыңдар)

І топ

Шие- .....................жеміс,ал пияздың дәмі..................

Қыста күн ............. болады,ал жазда ....................болады.

ІІ топ

Қаланың үйлері................,ал ауылдың үйлері.................болады.

Оның көйлегі.............,ал менікі.....................

ІІІ топ

Сызғыш....................болады,ал қалам..................болады.

Менің қолым.................,ал Мараттың қолы................

Топтық жұмыс

Сиқырлы сөздер сыры (адасқан әріптерден сөз құрап,оның қарама-қарсы мағынасын табу)

І топ ІІ топ ІІІ топ

ӘПЕДІТ(әдепті) ЖҚАЫС(жақсы) ҮКЛЕН(үлкен)

VІ Толғаныс

-Балалар,қандай мейрам жақын қалды бізге?

-Жаңа жыл

-Бүгін бізге Аяз ата мен Ақшақар қонаққа келген екен.Олар сендерге сыйлық ала келіпті.Аяз атаның сыйлығын алу үшін оның тапсырмасын орындауымыз керек.Берілген сөздердің қарама-қарсы мағынасын табу керек.

Аяз ат мен Ақшақар тапсырмасы

Ауыр жақсы
ыстық ақ
күн арық
оңай Өтірік
биік ұзын
жоғары алыс
Қорытынды: -Балалар,біз бүгін қандай сөздермен таныстық?

• Қарама-қарсы мағыналы сөздермен.

Бағалау (Топ басшылары бағалау парағына топ мүшелерін бағалайды)

Үйге тапсырма:91-жаттығу

Қорытынды тренинг

-Балалар,бүгінгі сабағымыз қалай?

-Тамаша

-Сабақтан алған әсеріміз қандай?

-Тамаша

-Көңіл күйіміз қандай?

-Тамаша

-Келген қонақтарымыз қандай?

-Тамаша

-Ендеше тамаша қонақтарымызға тамаша сыйлығымызды сыйға береміз

VІІ Кері байланыс

Сабақ аяқталды.