Тәрбие сағатының тақырыбы: «Ана өмір шуағы» Сабақтың мақсаты: 1. Балаларға 8 - наурыз туралы түсінік беру. Жанұядағы ана мен бала арасындағы қарым – қатынасты нығайту. Анаға деген бала махаббатын ояту. 2. Балаларды ұятқа тән жақсы қасиеттерді білуге, үйренуге және олардың логикалық ой – өрісін, тіл байлығын, сөздік қорын, ойлау қабілеттерін бала бойындағы өнері мен дарындылығын дамыту. 3. Балаларды мейірімділікке, аналардың өлшеусіз еңбегін бағалай білуге, анасын сүю арқылы еліне деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу. Сабақтың көрнекілігі: Суретті плакаттар, қабырға газеттері, нақыл сөздер, гүлдер. Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушыларды сахна төріне тұрғызу. А. Аяжан
Ананың сүті – бал, Баланың тілі – бал.
Мансур Күннің шуағы – жылы, Ананың құшағы – жылы.
Айлы Ана – үйдің берекесі, Бала үйдің – мерекесі.
Сүйеніш Ана сүтін ақтамағанды, Ешкім мақтамайды. Мұғалімнің кіріспе сөзі: Құрметті ұстаздар, аяулы аналар, көктем күніндей құлпырған қыздар! Сіздерді 8 - Наурыз халықаралық әйелдер мерекесімен құттықтаймын. Дендеріңізге саулық, отбасыларыңызға амандық, еңбектеріңізге табыс тілеймін. Адам бойындағы барлық жақсы қасиет, күннің нұрынан, ананың сүтінен жаралған. Сондықтан құрметті аналар, қадірлі апайлар, қызғалдақ қыздар бүгінгі көктемгі күндей жарқырап, гүлдей құлпырған мерекелеріңіз құтты болсын! 1 – бөлім. Көрініс "Ата мен бала" Автор:(Мадина) Ерте, ерте, ертеде, ешкі жүні бөртеде, көденің көгерген жасыл кезінде, жерден қар кетіп, жердің түрі түрленіп тұрған уақытта, күннің сәулесі көктен қыздырып, жер – ананың денесі бусанған шақта, көңілді «Көктем» атты патшалық болыпты. Бұл патшалыққа да жадырап «Наурыз» айы келді. Дүние жаңарды. Көк жетіліп, әлем құлпырды. Осы құлпырған, көңілді патшалықты еліне сыйлы, ақылды хан басқарыпты. Ол ханның қайсар да қайратты 7 ұлы, ай десе аузы, күн десе көзі бар 7 қызы болыпты. «Көктем» патшалығы қандай үлкен болса, сол зәулім ғимараттың іші мейірім мен шапағатқа толы үлкен махаббаттан тұрады екен. Сол патшалықты басқарған хан өз ұлдарының ішінен мұрагерін іздейді. Сөйтіп оларды сынамаққа бел буды. Хан: (Қадыр)Ұлдарым мен қыздарым! Мен қартайдым, сендерге қояр талабым бар. Соны орындағандарың менің мұрагерім боласыңдар. Кімнің өнері мен ақылы көркіне сай болса, сол менің мұрагерім болып, осы патшалықты басқарады. Автор: Хан ұлдарын қасына жинады. Хан: Балам, үйдегі алтын қазық кім? Баласы: Үйдегі алтын қазық – бала. Ол – мен. Хан: Жоқ балам, үйдегі алтын қазық сен емес, ол – ана. Ана ақылды болса, бала дана болады. Ана тәрбиесі – қызға үлгі. Ана сыйламағанның ақылы кем. Ананың мейірімі – көзінде, ақылы – сөзінде. Патшаға абыз қария келеді. Қария: (Елжан) Дат, тақсыр! Хан: Датың болса, айт! Қария: Менің айтпағым балаларыңда. Балам, жоқты бар, ашты тоқ ететін кім? Бала: (Асылжан)Ата ашты тоқ, жоқты бар ететін мейірімді әке. Қария: Жоқ, балам! Әке қанша мейірімді болса да, ананың жөні бөлек. Жоқты бар, ашты тоқ ететін – ол ана. Анасыз бала ұйықтамайды. Қатықсыз айран ұйымайды. Хан: Жоқ, сендердің жауаптарыңа менің көңілім толмады. Ханзаданы шақырыңдар! Бала: Алдияр әке, не бұйырасыз? Хан: Өнеріңді көрсет. Бала: Ана! Ана! Не деген қастерлі, қасиетті сөз едің. Осынау үш әріптен тұратын ұлы сөздің түбірінде қаншама ұлы сезім, ұлы құдірет жатыр десеңізші. Ананың ыстық алақаны жүрекке жылы тиіп, әр сөзі адамзат баласына өшпес нәр береді. Дүниеде ана қадірлі. Автор: Осы патшалықтағы аяулы ана алыста тұратын бауырының үйінде болатын. Үйге бір аптадан кейін оралды. Үйге кірісімен қыздары бірінен соң бірі аналарын қалай сағынғандарын айта бастады. 1 - қыз: (Қарлығаш) Анашым, мен сені күн сәулесін күткен көкнәр гүліндей сағындым. 2 - қыз: (Меруерт) Анашым, мен сені бір тамшы суды аңсаған шөл даладай күттім. 3 - қыз: (Айлы) Мен енесін сағынып шырылдаған кішкентай балапандай болып жыладым. 4 - қыз: (М.Аяжан) Мен сенсіз гүл таппаған ара сияқтымын. 5 - қыз: (А.Аяжан) Сен менің түсімде раушан гүлінің түсіне енген шық тамшыларындай болып көріндің. 6 - қыз: (Балжан) Шие бағын іздеген бұлбұлдай мен сенің жолыңды қараумен болдым. Автор: Жетінші қызы(Айару) үндеген жоқ. Ол анасының қолын жуу үшін су әкеліп берді. Анасының асын даярлап, алдына ас қойып, шәй құйып берді. Ана: (Гүлдана) Қыз – қызғалдақтарым менің! Бәрінен де мені ең кіші қызым қатты сағыныпты. Айару: Бізге осы жарық дүниені сыйлаған кім? Бәрі:- Ана. Айару: Түн ұйқысын төрт бөліп, бөбегін бөлеген кім? Бәрі: – Ол – мейірімді ана. Мадина: Құрметті де ардақты, аналар! адамға өмір нәрін себуші құдірет иесі сіздер! Біз мәңгілік сіздердің алдарыңызда борыштармыз. Бүгінгідей мерекеде балапандарыңыздың қызметін, құрметін қабыл алыңыздар! Бүгінгі ән, би, бәрі де сіздер үшін. Ән "Құттықтаймын мама туған күніңмен" 1- оқушы. Сүйініш: «Ана» дейміз бәріміз де аңқылдап, «Ана» дейді жас сәби де жарқылдап. «Ана» деген – бәйтерегі өмірдің, «Ана» деген алтын қазық, алтын бақ! 2- оқушы. Қарлығаш: Адамзат ең алдымен ана алдында парыздар. Ана парызы алтынға бөлеуді, ақ орда салуды қаламайды, ана баласының ер жетіп, адам болуын қалайды. Анаға осыдан артық тарту – таралғының керегі жоқ. 3- оқушы. Диас: Ана баласының ғана қамқоршысы емес, ол адамзат атаулының амандығын тілеп, сол үшін қажырлы күреске шығады. Сондықтан да дүние жүзінің озық ойшыл жандары 8 - наурызды халықаралық әйелдер күні етіп белгіледі. Ол күн жыл сайын үлкен мереке ретінде аталып өтіледі.: 4- оқушы. Елдар:
Жан ана, құтықтаймын мерекеңмен, Көктемнің құлпыра бер нар гүлімен. Төрлесін елдің берген бақыт бағы, Жазбасын шат көңілің, ақ күніңмен! 5- оқушы. Ботагөз: Ана десем алғыс алам халқымнан, Ана десем теңіз болам шалқыған. Ана десем ашылады қабағым, Ана десем әділдікті ұғамын. 6- оқушы. Ералы: Анам менің панам ғой, Содан қорған табам ғой Асықпа, ана, ертең – ақ Отың болып жанам ғой. 7- оқушы. Нұрасыл: Әлпештеген баласын, Ана бақыт – ана күн. Әркім сүйіп өзінің Мақтан етер анасын! 8- оқушы. Тілеужан: Құрметтейік, о адамдар аналарды, Бізді өмірге әкелген даналарды. Себебі, ана деген асыл жан ғой, Ойлауменен істейтін әр қадамды. 9- оқушы. Алан: Аналар – ау менің шалқар көлдерім, Көлдерім мен асқар – асқар белдерім. Мына өмірде қуанышты жүргенім, Сенің арқаң бұл өмірге келгенім. 10- оқушы. Санжар: Бастадым сөзімді «Ана» деп мен, Себебі анам ғой мені адам еткен. Өмірдің бар асылын бойына жиған, Дүниенің ардақтысы анам екен.
11- оқушы. Айару: Сенен өскен балалар, Сенен өскен даналар. Құттықтаймыз мейраммен, Құрметті асыл аналар.
12- оқушы. Дамир: Достықты біз ойлаймыз, Бірге күліп ойнаймыз. Қыздарды да құттықтап, Мерекесін тойлаймыз. 13- оқушы. М. Аяжан: Адам бар ма ана сүтін татпаған, Алуан – алуан ауыр сынды аттаған. Адалдықты ар намысты сақтаған, Мен анамның сонысымен мақтанам. 14- оқушы. Меруерт: Әже деген көп шығар, Әжелердей жоқ шығар. Мейірімді бұл кісі, Қандай ғажап күлкісі. 15- оқушы. Әлихан: Аналарды сүйеміз, Сөзін ойға түйеміз. Әжені де ардақтап, Әдеппен бас иеміз. 16- оқушы. Ермахан: Ерлік, еңбек атқарған, Еңбегімен мақтанған. Ел сенімін ақтаған, Айналайын ақ мамам. 17- оқушы. Томирис: Қанаттанса балапан, Қалайынша ұшпайды. Әрбір қыз, әр бала, Анасын ұқсайды. 18- оқушы. Әбілмансұр: Ана – бақыт, ана күн, Ана – өмір тірегі. Ана – өмір себуші, Ана – сарқылмайтын бұлақ.
Көрініс: «Ананың жұмбағы». Автор Бірде көп балалы ана ұлдарына былай депті: Ана: Балапандарым, мен сендерге бір жұмбақ айтамын, сендер соны шешіңдер. Сендердің бәріңді 9 ай абақтыға жапса, одан шыққан соң ауызыңа өкпе тықса, арқанды ағашқа таңса, сол адамға не істер едіңіздер? Тұңғыш ұл: (Ералы) Мен оның басын балтамен шабар едім. Екінші ұл: (Тілеужан) Мен оны мылтықпен атып тастар едім. Үшінші ұл: (Сүйеніш) Оның мұрнын бұзар едім. Кенже ұл: (Нұрасыл) Жоқ, ана, мына үшеуінің жасайтындары ақымақтың ісі. Ал мен болсам, ол адамды аялап, өлгенше алақаныма салып бағар едім. Ол мені жарық дүние әкелуші адам. ол – асыл ана. Сіз бізді 9 ай көтердіңіз, бізге жарық дүние сыйладыңыз. Қырқынан шығардыңыз, ағаш бесікке бөледіңіз. Міне жұмбағыңыздың шешуі осы. Ана: Жарайсың, кенжетайым! Хан: Әй, кенже ұлым! Көркіңе ақылың сай болып өсіпсің. Анаң екеуіміздің көңіліміз толды. «Көктем» атты патшалықты өзіңе сеніп тапсырамын. Хан батасы: Ізетті, инабатты, иманды ұл - қыздарым! Бауырларыңды тыңдаңдар, бірлік пен татулықты серік етіңдер! Ана сыйлағанды Алла жарылқайды, аналарыңды сыйлаңдар! Автор (Мадина) Сонымен, хан жарлығы екі болмайды. Кенже ұл ата тағына отырып, көңілді «Көктем» патшалығын басқарыпты. Көңілді патшалық адамдарға нұрын шашып «Ана – өмір шуағы» деп жадыраған, жайдары бір күнін асыл аналарымызға арнаған екен. Міне, көңілді патшалықтың мен көрген бір күні осылай шаттықпен өз ұясына қонды.
Ән: ІІ бөлім.
19- оқушы. Айлы:
Жасыра алмай өзіңнен ғашықтығын, Көкжиектен таң сайын асықты Күн. Келді тағы көктемнің мерекесі Дидарыңа шуағын шашып бүгін
20- оқушы. Альтемир:
Ана біздің күніміз
Ана біздің гүліміз
Бізді ана қуантып
Ұзақ өмір сүріңіз
21- оқушы. Ақбота:
Сенен өскен балалар,
Батырлар мен даналар
Құттықтаймыз мейраммен
Құрметті біздің аналар.
22- оқушы. Рауан:
Ақ анашым, аппағым,
Өзің жайлы тақпағым
Өзің жайлы әнім де,
Арнадым саған бәрін де.
23- оқушы. Балжан:
Шашымды өріп тараған,
Қабағыма қараған
Үлкен кіші демейді
Сыйлайды оны бар адам.
24- оқушы. Мансур:
Айналайын анашым,
Әлпештеген баласын,
Еміп өскен бөбекпіз,
Анамыздың мамасын.
25- оқушы. Ұлан:
Әр сөзімді жаттаған,
Жүрегімде сақтаған,
Анашым деп мақтанам,
Айналайын ақ анам!
26- оқушы. С.Диас:
Анам, анам, ақ анам
Мен өзіңдей ақ балаң,
Айтқан тілінді аламын
Жұмсағанда барамын.
Мерекелік ән – шашу. Ән: «Аяулы анашым» Би: Би: Қорытындылау: Ата – аналарға сөз беру. Ана мейірімімен бар баланың көңіліне көктем орнап, жаздай жайнай түссін деген тілекпен мерекелік кешімізді аяқтаймыз!
