Ана жутум-Ярк?нт

Мавзу: Исим бойичә өткән мавзуларни тәкрарлаш

Мәхсити: 1. Алған билимини пишшиғдаш, риважландуруш

2. әстә сақлаш, ойлаш, пикир қилиш ихтидарини ашуруш

3. эстетикилиқ тәрбийә бериш; Вәтәнгә болған муһәббитини

ашуруш

Пән ара бағлиниш: тарих, география, қазақ тили, рус тили, уйғур әдәбияти

Көрнәкликләр: слайд-сүрәтләр, жәдвал, карточкилар

Дәрис түри: қайтилаш

Дәрисниң бериши:

І. Уюштуруш қисми.

ІІ. Өй тапшурмисини тәкшүрәш. «Ана жутум-Яркәнт » мавзусиға йезилған

3-4 оқуғучиниң мәтинлирини оқуш.

ІІІ. Өй ишини йәкүнләш.

• Балилар, силәр һазир йезип кәлгән Яркәнт жутумиздин бүгүн биз Астана шәһиригә сәяһәткә атлинимиз. Яркәнт – Алмута- Қарағанда –

Астана маршрути билән йол меңип Астана шәһиридә өтидиған

ЭХРО-2017 көргәзмисигә йолланма елишимиз керәк. Униң үчүн һәр бир шәһәр бекитидә тапшурмиларни орунлап, көргәзмигә елип баридиған «Байтерек» хәритисини ясаймиз.

IV. Өткән мавзуни пишшиғдаш.

Қени, ундақ болса бүгүн дәрисимиздә исим бойичә өткән мавзуларни тәкрарлаймиз. Дәрисниң мәхсити чүшинишликму?

( тахтиға число, мавзуни йезиш)

Қени, сәяһәтчиләр нахшисини ейтимиздә, ишимизни башлаймиз.

Тәйярландуқ йәнә биз,

Сәяһәткә маңмаққа.

Достлар билән ойнишип,

Хошаллиққа толмаққа.

1. бекәт- Яркәнт шәһири

а) сүрәтләргә қарап, сөз ойлаш. Исимларни тепиш.

ә) исим дегинимиз немә? Исимниң соаллири. «шәйи» сөзиниң мәнаси. исимниң мәнавий топлири.

Соалларға жавап бәргәндин кейин «Бәйтерекниң» қийиндилирини чаплаш.

1. бекәт- Алмута шәһири

Бу шәһәрдин йолни давамлаштуруш үчүн алди билән шәһәр тоғрилиқ биливалайли. Алмута шәһири тоғрисида немә билисиләр?

Алмута- Қазақстанниң әң чоң шәһири. У йәрдә 1,5 млн. адәм яшайду. 1929-1997 жиллири Алмута Қазақстанниң пайтәхти болди. Шәһәр йешил, чирайлиқ. У Қазақстанниң жәнубиға жайлашқан. Алмута алма, нәшпүт, алича мевилири билән даңлиқ. Шәһәрниң нами «алма» сөзи билән бағлинишлиқ.

Яхши, шәһәр тоғрилиқ мәоумат алдуқ. Әнди, тапшурмиға қараймиз.

«орнини тап» жәдвали

1. сөз қураштуруш

2. сөзләрни конкрет вә абстракт исимларға ажритиш

3. сөзләрни рус вә қазақ тиллириға тәржимә қилиш

4. рус, қазақ тиллирида «исим» қандақ атилиду?

Ярайсиләр, балилар! Алмута бекитидә берилгән тапшурмиларниң һөддисидин чиқтиңлар. «Бәйтерекниң» 2-бөлимини чаплаймиз.

Сәяһәтчиләр нахшисини ейтимиздә, йолимизни давамлаштуримиз.

3-бекәт-Қарағанда шәһири

Бу шәһәр тоғрилиқ немә билисиләр?

Қарағанда- асаси 1934 жили селинған шәһәр. 1936-жилдин бери вилайәт мәркизи. Қарағанда аталғуси «қараған» , «қелин өскән йәр» дегән мәнани билдүриду. Қарағанда көмүр каниға бай зимин.

Шәһәр тоғрилиқ мәлумат алдуқ. Тапшурмиға нәзәр ағдурайли.

а) Китаптин 385-көнүкмини орунлаймиз.

Хаңчиниң, металлургниң, дехан, учқучму, чегаричиму

ә) «дехан» сөзини фонетикилиқ тәһлил қилиш

б) сөзләрдики қошумчиларни айрип ейтиш

в) тепишмақ ейтиш, жававини морфологиялиқ тәһлил қилиш

Ярайсиләр. Бу шәһәрдин әнди қозғалсақму болиду. «Бәйтерекниң» 3-бөлигини чаплаймиз.

4-бекәт-Астана шәһири Слайд-сүрәт

Астана- елимизниң пайтәхти. У бурун Ақмола дәп атилатти. 1998-жили

6-майда шәһәрниң нами йеңичә Астана дәп аталди. Шәһәр Есил дәриясиниң бойиға жайлашқан. Астана- теч, меһмандост шәһәр. Һәр жили шәһәргә көплигән меһманлар келиду. Хәлиқ ара конференцияләр, фестивальлар вә көргәзмиләр уюштурилиду. 6- июль- Астананиң туғулған күни. Шәһәр тоғрилиқ яхши билисиләркән. Ундақ болса тапшурмини орунлайли.

( Экрандин А.Қунанбаев, Х.Һәмраев, А.Пушкинниң портретлири көрситилиду)

Балилар, дәрижилик тапшурма орунлаймиз.

1. Сүрәттики кимләр?

2. Әдип һәққидә немә билисиләр?

3. Ижадидин үзүндә кәлтүрүш.

( Оқуғучилар дәптиригә өз алдиға ишләйду. Язған жүмлилирини оқутуш. Хас вә умумий исимларни тепиш)

Ярайсиләр, балилар. Сәяһитимиз аяқлишип, дегән йеримизгиму йетип кәлдуқ. Қени, «Бәйтерекниң» ахирқи бөлигини чаплаймиз.

Балилар, биз ЕХРО-2017 көргәзмисигә қатнишиш үчүн Бәйтерекниң сүритини ясап чиқтуқ һәм өткән мавзуларни тәкрарлап әмгәк қилдуқ.

V. Йәкүнләш.

Һаяттики әң асасий нәрсә- әмгәк. Әмгәк қилсаң, дегән, ойлиған мәхситимизгә йетимиз. Вәтинимиз гүллинип, турмушимиз паравән болиду.

VI. Өйгә тапшурма: 5 сөзни морфологиялиқ тәһлил қилиш.

VII. Баһалаш.

Гүлбәһрәм Баратова

Яркәнт шәһири Жамбыл намидики оттура

Мәктивиниң уйғур тили вә әдәбияти пәниниң

муәллими