?ле?ні? ал?аш?ы екі жолында?ы с?здерден дауыссыз дыбыстарды тап.
«А??у мамы? ?лпа ?ар,
Жамылады ?ыр?алар»
Кел, бірге т?райы?.
?оянда ?йшікке кіреді. Осылай ?шеуі бірге ?мір с?ріпті. Алыстан б?л ?йшікті т?лкі к?реді. А?ырын басып жа?ын келіп , терезені ?а?ады.
Т?лкі: - С?п-с?йкімді , кіп- кішкентай б?л ?йшікте кім бар ?- деп с?райды.
Тыш?ан: - Мен ты?ырлауы? тыш?анмын!
Ба?а: - Мен ба?ылдауы? ба?амын!
?оян: - Мен ?ор?а? ?оянмын! Ал сен кімсі??
Т?лкі: - Мен ?у т?лкімін.
Т?лкге орын табу ?шін бойымызды сергітіп жатты?у жасап алайы?.
?йшіктен т?лкіге де орын табылады. Достар енді т?ртеу болады. ?йшікке тілі сала?тап , айналасына ала?- ж?ла? ?арап ?ас?ыр жетеді. Ол есікті ?а?ып , ?ырылда?ан даусымен:
Б?л ?йшікте кім бар?
Тыш?ан: -Мен ты?ырлауы? тыш?анмын!
Ба?а: - Мен ба?ылдауы? ба?амын!
?оян: - Мен ?ор?а? ?оянмын!
Т?лкі: - Мен ?у т? лкімін!Ал сен кімсі??
?ас?ыр: -Мен с?р ?ас?ырмын!
?ас?ырды? тапсырмасы:
Д?птермен ж?мыс
21-жатты?у. К?п н?ктені? орнына тиісті с?здерді ?ойып жаз.
??стар: / ?ар?а, сауыс?ан,тор?ай, ?арлы?аш /
А?дар: / ?ас?ыр, т?лкі, ?оян, аю /
- Кел , бірге т?райы?.
?ас?ыр ?ысыла- ?ымтырыла ішке кіреді. ?йтседе кіп – кішкентай ?йшікке бесеуіде сыйып кетеді. Барлы?ы ?осылып ?н айтады. Тату –т?тті ?мір с?реді. Бір к?ні жидек теріп ж?рген аю ?йшік т?р?ындарыны? сал?ан ?нін естиді. Ол ?йшікке жа?ын келіп , бар даусымен:
С?йкімді, кіп- кішкентай б?л ?йшікте кім бар? - деп а?ырады.
Тыш?ан: -Мен ты?ырлауы? тыш?анмын!
Ба?а : - Мен ба?ылдауы? ба?амын!
?оян : - Мен ?ор?а? ?оянмын!
Т?лкі : - Мен ?у т?лкімін!
?ас?ыр : - Мен с?р ?ас?ырмын!Ал сен кімсі??
Аю: - Мен ?орба?бай аюмын!
Аюды? тапсырмасы:
Тол?аныс
Перфокартамен ж?мыс.
Кел, бірге т?райы?.
Аю ары- бер тырба?дап ?йшікке кірмекші болады. Біра? оны? басы енгенімен денесі сыймайды. Амалы таусыл?ан аю:
-Ендеше, мен ?йшікті? шатырына шы?ып т?райын - дейді.
Б?рі: - Жо? ?ара ?андай д?усі?! Сені кішкентай ?йшігіміз к?тере алмайды. ?иратасы? ?ой - деп шырылдайды іштегілер.
Біздер бүгінгі сабағымызда өзіміз білетін «Үйшік» ертегісін есімізге түсіріп, үйшікке аңдарды кіргізіп, олардың тапсырмаларын орындайтын боламыз.
Ерте, ерте, ертеде орманда кіп- кішкентай ескі үйшік тұрған. Бірде оны қасынан өтіп бара жатқан тышқан көреді. Тышқан тоқтап: - Сүп- сүйкімді, кіп- кішкентай бұл үйшікте кім бар? - деп сұрайды.
Тышқанды үйшікке кіргізу үшін мына жұмбақты шешіп көрелік: «Кім тапқыр?»
Бірі айтылады да естіледі, екіншісі жазылады да көрінеді. /дыбыс, әріп/
Бір ағашта 40 алма, оны алып жейтін болсаң,он бесі еркін өтіп кетеді,қалғандары қақтығысып барып өтеді. / дауысты, дауыссыз дыбыстар /
Ешкім жауап бермейді. Тышқан бос үйшікке кіріп, осында тұрып жатады. Біраз уақыттан кейін үйшіктің маңына секіріп бақа келеді.
Бақа: - Сүп- сүйкімді, кіп- кішкентай бұл үйшікте кім бар?
Тышқан: - Мен тықырлауық тышқанмын! Ал сен кімсің?
Бақа: - Мен бақылдауық бақамын.
Бақаны үйшікке кіргізу үшін келесі тапсырманы орындайық. Мен дыбысты атағанда соған сәйкесті қызыл немесе көк жолақты көтерулерің керек.
-Кел, бірге тұрайық.
Бақа бақылдап үйшікке секіріп кіреді. Тышқан екеуі тіл табысып , бірге тұрады. Енді үйшік қасына ытқып- ытқып қоян келеді.
Қоян: - Сүп- сүйкімді, кіп- кішкентай бұл үйшікте кім бар? -деп сұрайды.
Тышқан: - Мен тықырлауық тышқанмын!
Бақа: - Мен бақылдауық бақамын. Ал сен кімсің?
Қоян: - Мен қорқақ қоянмын!
Қоянға үйшіктен орын тауып берелік.
Кіріспе әңгіме.
Өлеңді мәнерлеп оқып беру.
Оқушылардың өлеңді оқуы.
Өлең мазмұнына байланысты сұрақтар:
Өлеңде қай мезгіл суреттелген?
Қыста немен сырғанайды?
Өлеңде қыс мезгілі қалай суреттелген?
Өлеңнің алғашқы екі жолындағы сөздерден дауыссыз дыбыстарды тап.
«Аққу мамық ұлпа қар,
Жамылады қырқалар»
Кел, бірге тұрайық.
Қоянда үйшікке кіреді. Осылай үшеуі бірге өмір сүріпті. Алыстан бұл үйшікті түлкі көреді. Ақырын басып жақын келіп , терезені қағады.
Түлкі: - Сүп-сүйкімді , кіп- кішкентай бұл үйшікте кім бар ?- деп сұрайды.
Тышқан: - Мен тықырлауық тышқанмын!
Бақа: - Мен бақылдауық бақамын!
Қоян: - Мен қорқақ қоянмын! Ал сен кімсің?
Түлкі: - Мен қу түлкімін.
Түлкге орын табу үшін бойымызды сергітіп жаттығу жасап алайық.
Үйшіктен түлкіге де орын табылады. Достар енді төртеу болады. Үйшікке тілі салақтап , айналасына алақ- жұлақ қарап қасқыр жетеді. Ол есікті қағып , қырылдаған даусымен:
Бұл үйшікте кім бар?
Тышқан: -Мен тықырлауық тышқанмын!
Бақа: - Мен бақылдауық бақамын!
Қоян: - Мен қорқақ қоянмын!
Түлкі: - Мен қу тү лкімін!Ал сен кімсің?
Қасқыр: -Мен сұр қасқырмын!
Қасқырдың тапсырмасы:
Дәптермен жұмыс
21-жаттығу. Көп нүктенің орнына тиісті сөздерді қойып жаз.
Құстар: / қарға, сауысқан,торғай, қарлығаш /
Аңдар: / қасқыр, түлкі, қоян, аю /
- Кел , бірге тұрайық.
Қасқыр қысыла- қымтырыла ішке кіреді. Әйтседе кіп – кішкентай үйшікке бесеуіде сыйып кетеді. Барлығы қосылып ән айтады. Тату –тәтті өмір сүреді. Бір күні жидек теріп жүрген аю үйшік тұрғындарының салған әнін естиді. Ол үйшікке жақын келіп , бар даусымен:
Сүйкімді, кіп- кішкентай бұл үйшікте кім бар? - деп ақырады.
Тышқан: -Мен тықырлауық тышқанмын!
Бақа : - Мен бақылдауық бақамын!
Қоян : - Мен қорқақ қоянмын!
Түлкі : - Мен қу түлкімін!
Қасқыр : - Мен сұр қасқырмын!Ал сен кімсің?
Аю: - Мен қорбаңбай аюмын!
Аюдың тапсырмасы:
Толғаныс
Перфокартамен жұмыс.
Кел, бірге тұрайық.
Аю ары- бер тырбаңдап үйшікке кірмекші болады. Бірақ оның басы енгенімен денесі сыймайды. Амалы таусылған аю:
-Ендеше, мен үйшіктің шатырына шығып тұрайын - дейді.
Бәрі: - Жоқ қара қандай дәусің! Сені кішкентай үйшігіміз көтере алмайды. Қиратасың ғой - деп шырылдайды іштегілер.
Аю: - Қорықпаңдар түкте болмайды - деп аю олардың сөздеріне құлақ аспайды.
Үйшіктің тұрғындары амалсыздан келіседі. Аю қорбаңдап үйшіктің төбесіне шығады. Сол- ақ екен , ескі үйшік сықырлап шашылып қалады. Тықырлауық тышқан, бақылдауық бақа, қорқақ қоян, қу түлкі, сұр қасқыр барлығы аман – есен үйшіктен шығып үлгереді. Аюға олар ренжімейді. Қайта , барлығы бірігіп , бөренелерді тасып , тақтайларды сүргілеп , жаңа үйшік тұрғызуға кірісіп кетеді. Осылайша , достар өздеріне әп – әдемі , жаңа үйшік тұрғызып алады.
