А??у ,Шортан,??м Шаян

?аза? тілі "А??у,Шортан,??м Шаян

А. Байт?рсынов" 4 сынып

Ма?саты: ?аза? хал?ыны? ?лы т?л?асы Ахмет Байт?рсын?лы шы?армасыны? мазм?нымен таныстыра отырып, Мысал жанры туралы т?сінік беру; о?ушыны? ауызша с?йлеуін, м?нерлеп, т?сініп о?уын,?з ойын ж?йелі айта білуін, шы?арманы талдай алу, шы?армашылы?пен ж?мыс істей білу ?абілетін дамыту; Ахмет Байт?рсын?лыны? т?л?асын ?лгі ете отырып, мысалды? мазм?нын ай?ындай келе, ынтыма?тасты??а, бірлікке т?рбиелеу.
Саба?ты? т?рі : сайыс саба?. Саба?ты? типі: жа?а білім игеру.
К?рнекілігі: 1. А. Байт?рсын?лы мен И.А.Крылов портреті
2. Мысал бойынша салын?ан сурет.
?дісі: аквариум ?дісі(топты? ж?мыс), т?сіндіру ?дісі, іздендіру, ?здігінен білім алу ?дісі.
Саба?ты? барысы: І. ?йымдастыру кезе?і: О?ушы зейінін саба??а аудару.
Саба?ымыз басталды, балалар. Б?рін ??ып алы?дар, ?р с?зге зер салы?дар. ІІ. Саба? ма?сатымен таныстыру: - Балалар, б?гін біз саба?та ?аза?ты? ?лы а?ыны А.Байт?рсын?лыны? шы?армашылы?ымен танысамыз, ?дебиетті? мысал жанры ж?нінде с?з ?оз?ап, мысал ?ле?ні? ерекшелігін ай?ындаймыз.
ІІІ. Жа?а материалды т?сіндіру:
Б?гінгі саба?ымыз сайыс т?рінде ?теді. Балалар топ?а б?лінеді.
Топ?а б?лу шарты: Т?рт б?рыш ?а?аз?а салын?ан А??уды?, Шортанны?, Шаянны? суреттері таратылады. Сол сурет бойынша а??улар бір топ?а, шортандар бір топ?а, шаяндар бір топ?а бірігеді.
Алдын ала ?р топ?а ?р т?лі ?й тапсырмалары берілген, олар ?з с?ра?тары т??ірегінде жан-жа?ты ізденіс ж?ргізіп, оны тірек-?лгілер ар?ылы, я?ни сызбалар салып, со?ан жазып т?сіндіру ?ажет.
І топ: А. Байт?рсын?лыны? ?мірі.
ІІ топ: А. Байт?рсын?лыны? мысалдары.
ІІІ топ: А. Байт?рсын?лыны? ?ле?дері.
?ыс?аша деректер. Ахмет Байт?рсын?лы – ?аза?ты? ?лы а?артушы, ірі ?алым-лингвист, а?ын, аудармашы, о?улы? авторы. Ту?ан жері – ?азіргі ?останай облысыны?.Жангелдин ауданында?ы А?к?л ауылы. А. Байт?рсын?лы ал?аш?ы «?ліпби» о?улы?ын жаз?ан. Оны? «?ыры? мысал», «Маса» деген шы?армалар жина?ы шы??ан. Бар ?мірін адал ?ызмет етуге арна?ан о?ан «халы? жауы» деген жала жауып, жазы?сыз ??рбан болды.
А. Байт?рсын?лы Крыловты? мысалдарын аудар?ан. Сол аудар?ан мысалдарын «?ыры? мысал» деген кітап етіп шы?арады. Соны? бірі – б?гінгі «А??у, Шортан ??м Шаян» мысалы.
Абай ??нанбаев, Ахмет Байт?рсын?лы – мысал жанрын ?аза? ?дебиетіне енгізуші аудармашы-а?ындар. Ал сендерді? 3-класта?ы о?ы?ан «Бидай мен ?а?ба?» мысалыны? авторы Ас?ар То?ма?амбетов – жа?ашыл мысалшы. Осы а?ын-жазушыларды? ар?асында мысал жанры – ?аза? ?дебиетіне еніп, дамып келе жат?ан жанр.
( М??алімні? мысалды м?нерлеп о?уы, балаларды? т?сінігін тексеру, на?тылау)
- Балалар, олар ?айда ?мір с?реді?
- Олар не істемек болды?
- Оларды? ж?ктері неге ?оз?алмады?
- А?ын б?л кейіпкерлер ар?ылы ?андай адамдарды бейнелеп отыр?
Мысалда авторды? айтайын деген негізгі ойы болады дедік. Негізгі ой дегеніміз – а?ынны? айтар ?сиеті.
1 – тапсырма. Авторды? т?йінді, я?ни негізгі ойын табу.
- А. Байт?рсын?лыны? т?йінді ойы ?ай жеде жазыл?ан?
- Мысал бізді неге ша?ырады?
Мысалды? т?рбиелік м?ні – балаларды бірлікке, ынтыма??а ша?ыру.
?орытынды: Мысалда негізгі ой шы?арманы? басында немесе ая?ында беріледі. Мысалды? міндетті т?рде т?рбиелік м?ні болады. Ол т?йінді ой ар?ылы ашылып, ай?ындалады.
2 – тапсырма. Негізгі ой?а ?атысты ынтыма?, бірлік туралы білетін ма?ал жазу. Мысалы:
1. Бірлік болмай, тірлік болмас.
?рбір топ жаз?ан ма?алыны? ма?ынасын т?сіндіреді.
3 – тапсырма.Мысалды сахналы? ?ойылым етіп дайындау. Б?л тапсырма бойынша балалармысалды алдын ала диалогке айналдырып алады. Автор с?зі болады. Мысалы, автор «Бір к?ні А??у, Шаян, Шортан ?шеуі кездесіп ?алады. Олар ?стіне ж?к тиелген ?лкен арба тауып алып, ?атты ?уанады.
А??у айтады: – Достар, келі?дер, мына арбаны ?уеге тартып шы?арайы?, - дейді.
Шортан айтады:
– М?ны к?лге апарайы?, - дейді.
Шаян айтады:
– Жо?, одан да м?ны ??м?а апарайы?.
Автор:
– С?йтіп ?шеуі ?ш жа??а тартып, арбаны орнынан ?оз?алта алмайды.»
Осылайша балаларды? ?р?айсысы ?з с?зін айтып, мысалды ?р т?рлі етіп импровизация жасау?а болады.
Сергіту жатты?уы Ал, балалар, т?райы?,
?ане, ?анат жазайы?.
А??у болып ?шайы?,
К?лде ж?зген балы?тай,
Ж?зіп, ж?зіп алайы?.
?ане, айналып, ?арайы?.
?орытынды. Ма?ал-м?телдер:
1. Алтау ала болса, ауызда?ы кетер,
Т?ртеу т?гел болса, т?бедегі келер.
2. Бірлік болмай, тірлік болмас.
3. Ж?мыла к?терген ж?к же?іл.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«А??у ,Шортан,??м Шаян »

Қазақ тілі "Аққу ,Шортан,һәм Шаян

А. Байтұрсынов" 4 сынып

Мақсаты: Қазақ халқының ұлы тұлғасы Ахмет Байтұрсынұлы шығармасының мазмұнымен таныстыра отырып, Мысал жанры туралы түсінік беру; оқушының ауызша сөйлеуін, мәнерлеп, түсініп оқуын,өз ойын жүйелі айта білуін, шығарманы талдай алу, шығармашылықпен жұмыс істей білу қабілетін дамыту; Ахмет Байтұрсынұлының тұлғасын үлгі ете отырып, мысалдың мазмұнын айқындай келе, ынтымақтастыққа, бірлікке тәрбиелеу.
Сабақтың түрі : сайыс сабақ. Сабақтың типі: жаңа білім игеру.
Көрнекілігі: 1. А. Байтұрсынұлы мен И.А.Крылов портреті
2. Мысал бойынша салынған сурет.
Әдісі: аквариум әдісі(топтық жұмыс), түсіндіру әдісі, іздендіру, өздігінен білім алу әдісі.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Оқушы зейінін сабаққа аудару.
Сабағымыз басталды, балалар. Бәрін ұғып алыңдар, әр сөзге зер салыңдар. ІІ. Сабақ мақсатымен таныстыру: - Балалар, бүгін біз сабақта қазақтың ұлы ақыны А.Байтұрсынұлының шығармашылығымен танысамыз, әдебиеттің мысал жанры жөнінде сөз қозғап, мысал өлеңнің ерекшелігін айқындаймыз.
ІІІ. Жаңа материалды түсіндіру:
Бүгінгі сабағымыз сайыс түрінде өтеді. Балалар топқа бөлінеді.
Топқа бөлу шарты: Төрт бұрыш қағазға салынған Аққудың, Шортанның, Шаянның суреттері таратылады. Сол сурет бойынша аққулар бір топқа, шортандар бір топқа, шаяндар бір топқа бірігеді.
Алдын ала әр топқа әр түлі үй тапсырмалары берілген, олар өз сұрақтары төңірегінде жан-жақты ізденіс жүргізіп, оны тірек-үлгілер арқылы, яғни сызбалар салып, соған жазып түсіндіру қажет.
І топ: А. Байтұрсынұлының өмірі.
ІІ топ: А. Байтұрсынұлының мысалдары.
ІІІ топ: А. Байтұрсынұлының өлеңдері.
Қысқаша деректер. Ахмет Байтұрсынұлы – қазақтың ұлы ағартушы, ірі ғалым-лингвист, ақын, аудармашы, оқулық авторы. Туған жері – қазіргі Қостанай облысының.Жангелдин ауданындағы Ақкөл ауылы. А. Байтұрсынұлы алғашқы «Әліпби» оқулығын жазған. Оның «Қырық мысал», «Маса» деген шығармалар жинағы шыққан. Бар өмірін адал қызмет етуге арнаған оған «халық жауы» деген жала жауып, жазықсыз құрбан болды.
А. Байтұрсынұлы Крыловтың мысалдарын аударған. Сол аударған мысалдарын «Қырық мысал» деген кітап етіп шығарады. Соның бірі – бүгінгі «Аққу, Шортан һәм Шаян» мысалы.
Абай Құнанбаев, Ахмет Байтұрсынұлы – мысал жанрын қазақ әдебиетіне енгізуші аудармашы-ақындар. Ал сендердің 3-кластағы оқыған «Бидай мен Қаңбақ» мысалының авторы Асқар Тоқмағамбетов – жаңашыл мысалшы. Осы ақын-жазушылардың арқасында мысал жанры – қазақ әдебиетіне еніп, дамып келе жатқан жанр.
( Мұғалімнің мысалды мәнерлеп оқуы, балалардың түсінігін тексеру, нақтылау)
- Балалар, олар қайда өмір сүреді?
- Олар не істемек болды?
- Олардың жүктері неге қозғалмады?
- Ақын бұл кейіпкерлер арқылы қандай адамдарды бейнелеп отыр?
Мысалда автордың айтайын деген негізгі ойы болады дедік. Негізгі ой дегеніміз – ақынның айтар өсиеті.
1 – тапсырма. Автордың түйінді, яғни негізгі ойын табу.
- А. Байтұрсынұлының түйінді ойы қай жеде жазылған?
- Мысал бізді неге шақырады?
Мысалдың тәрбиелік мәні – балаларды бірлікке, ынтымаққа шақыру.
Қорытынды: Мысалда негізгі ой шығарманың басында немесе аяғында беріледі. Мысалдың міндетті түрде тәрбиелік мәні болады. Ол түйінді ой арқылы ашылып, айқындалады.
2 – тапсырма. Негізгі ойға қатысты ынтымақ, бірлік туралы білетін мақал жазу. Мысалы:
1. Бірлік болмай, тірлік болмас.
Әрбір топ жазған мақалының мағынасын түсіндіреді.
3 – тапсырма.Мысалды сахналық қойылым етіп дайындау. Бұл тапсырма бойынша балалармысалды алдын ала диалогке айналдырып алады. Автор сөзі болады. Мысалы, автор «Бір күні Аққу, Шаян, Шортан үшеуі кездесіп қалады. Олар үстіне жүк тиелген үлкен арба тауып алып, қатты қуанады.
Аққу айтады: – Достар, келіңдер, мына арбаны әуеге тартып шығарайық, - дейді.
Шортан айтады:
– Мұны көлге апарайық, - дейді.
Шаян айтады:
– Жоқ, одан да мұны құмға апарайық.
Автор:
– Сөйтіп үшеуі үш жаққа тартып, арбаны орнынан қозғалта алмайды.»
Осылайша балалардың әрқайсысы өз сөзін айтып, мысалды әр түрлі етіп импровизация жасауға болады.
Сергіту жаттығуы Ал, балалар, тұрайық,
Қане, қанат жазайық.
Аққу болып ұшайық,
Көлде жүзген балықтай,
Жүзіп, жүзіп алайық.
Қане, айналып, қарайық.
Қорытынды. Мақал-мәтелдер:
1. Алтау ала болса, ауыздағы кетер,
Төртеу түгел болса, төбедегі келер.
2. Бірлік болмай, тірлік болмас.
3. Жұмыла көтерген жүк жеңіл.