Дүниетану пәні
І нұсқа
1.Құрлық бетінің тегіс немесе сәл белесті алқаптарын қалай атайды:
А)тау
В)жазық
С) жыра
Д) қырат
Е) төбе
2. Еділбай тұқымы , оңтүстік –қазақ меринос тұқымы:
А) жылқы
В) қой
С) ешкі
Д) сиыр
Е) түйе
3.Шаруашылыққа өте зиянды:
А)жыра
В)сай
С) көл
Д) жыра
Е) қырат
4.Физикалық картада жасыл түспен ...
А)қыратттар
В)таулар
С) сулар
Д) теңіздер
С) ойпаттар
5. 10.“Кітап-білім бұлағы, білім- өмір …..” мақалды жалғастыр.
А) құрағы
В) тұрағы
С) шырағы
Д) бұлағы
Е) жинағы
6.Металл алу үшін ең алдымен кенді бос тау жыныстарынан бөліп алады.Ол қалай аталады?
А) кенді байыту
В)металды балқыту
С) пайдалы қазбаны табу
Д) тау
Е) түсті металл
7.Металдар болады:
А) ақ және қара
В) қара және түсті
С) ақ,қызыл
Д) сұр және қара
Е) қара және қоңыр
8.Масштаб дегеніміз:
А) жер бетіндегі қашықтықтың өлшемі кішірейтіліп көрсететін сан.
В) қалалардың арасындағы сан
С) картадағы қашықтықтың өлшемін көрсету
Д) жердің үлгісі
Е) табиғат аймақтары
9.Жер бетінде ауа қалай жылынады ?
А) су арқылы
В) адам арқылы
Скүн арқылы
Д) ауа арқылы
Е) топырақ арқылы
10.Жүрек қандай еттен тұрады?
А) жұмсақ еттен
В) сіңірден
С) қалың бұлшық еттен
Д) көк еттен
Е) сіңірден,жұмсақ еттен
11.Судың қасиетін ата.
А) аққыш жабысқақ,мөлдір
В) түссіз,мөлдір,иіссіз, аққыш
С) лай,иіссіз,жабысқақ
Д) түссіз,мөлдір,иіссіз
Е) жанғыш,ақ,түссіз
12.Жылтыр тастың бетіне жабысып өсетін өсімдік:
А) қына
В) итмұрын
С) жалбыз
Д) қоғажай
Е) мойыл
13.Өлі табиғатқа нелер жатады?
А) адам ,аспан,ай
В) ауа ,топырақ,күн
С) жануар,өсімдік, жер,су.
Д) саз,құм,жануар
Е)ай,аспан,құм
14.Адамның ішкі мүшелерін ата.
А)ми,өкпе,жүрек,бауыр,қарын
В)бас,мойын,қол С) аяқ,кеуде
Д)қабырға,аяқ,бас
Е)омыртқа,жұлын,қол
15.Жауын-шашынның түрлері:
А) шық,найзағай
В) тұман,бұршақ
С) жаңбыр,қар,бұршақ
Д) тұман,қар,шық
Е)жаңбыр,тұман
16.Тас көмірдің басты кен орындары:
а)Орал ,Атырау
В) Жезқазған,Көкшетау
С) Қостанай,Алматы
Д) Қарағанды,Екібастұз
Е) Маңғыстау,Ақтөбе
17.Ю.А.Гагарин ғарышқа қашан ұшты?
А) 1961 жылы 12 сәуір
В) 1960 жылы 12 сәуір
С) 1990 жылы 12 сәуір
Д) 1959 жылы 12 сәуір
Е)1969 жылы 12 сәуір
18.Қайнағанда ауа қалай өзгереді?
А) Оның түсі өзгереді
В) Ол ауыр болады
С) Ол буға айналады
Д) Ол жеңілдей түседі
Е) Ол суға айналады
19.Жыл сайын Жер қайсысын бір рет толық айналып шығады:
А) Марсты
В) Күнді
С) Айды
Д) Уран
Е)Шолпан
20.Көрсетілген заттарды лақтырғаннан кейін қайсысы тез шіриді?
А) шыны бөтелке
В) пластикалық бөтелке
С) мата қалдығы
Д) темір қалдығы
Е) алма қалдығы
21. Ауаны тазартудың ең тиімді жолы.
А) машиналарды көбейту
В) завод, фабриакалар ашу
С) көгалдандыру
Д) көгалдандыруды азайту
Е) орманды алқаптарды азайту
22.Адам денесінің тірегі-
А) аяқ,қол
В) жұлын
С) қаңқа
Д) жамбас
Е) жауырын
23.Ауа температурасын өлшейтін құрал
А) сантиметр
В) термометр
С) желбағар
Д)
Е) тұсбағдар
24.Ең құнарлы топырақты белгіле
А) қарашірік
В) күлгін
С) қара
Д) құм
Е) саз
25.Жарық пен жылудың көзі не?
А) күн
В) газ
С) электр қуаты
Д) ауа
Е)жер
ІІ нұсқа
1.Жерге ең жақын жұлдыз қалай аталады ?
А) ай
В) темірқазық
С) күн
Д) шолпан
Е) жетіқарақшы
2.Биіктен құлап ағатын суды не деп атаймыз?
А) бұлақ
В) сарқырама
С) жаңбыр
Д) бұршақ
Е) ағыс
3.Жер шарында неше мұхит бар ?
А) 4
В) 6
С) 3
Д) 5
Е) 7
4.Құрғақшылыққа төзімді өсімдіктер:
А) жантақ,сүттіген
В) жалбыз, жоңышқа
С) сұлы ,арпа, бидай
Д) ақселеу,жүзгін
Е) кермек,селеубояу
5.Еліміздің бай табиғи аймақтарын сақтау үшін
А) табиғаты ғажап жерлері бар
В) жазық жерлер
С) салт-дәстүрлері бар
Д) заңы бар
Е) мемлекеттік қорықтары бар
6 Дала өсімдігін ата.
А) алама ағашы
В) жусан
С) қарағай
Д) қайың
Е)терек
7.Қуаң даланың сортаң жерлерінде өсетін өсімдіктерді белгіле.
А) боз,бетеге,жусан
В) қазжуа,жауқазын
С) жаңтақ,сүттегін
Д) қаражусан,көкпек,теріскен
Е) жалбыз, жоңышқа
8.Шөлді жерді мекендейтін жануарларды ата
А) қасқыр
В) арқар
С) кесіртке,құлақты кірпі
Д) қасқыр
Е) бұғы
9.Шағын қоғам деп нені атаймыз?
А) мемлекет
В) мектеп
С) халық
Д) отбасы
Е) ұйым
10.”Аққан жұлдыздар” деп жүргеніміз не?
А) метеориттер
В) Шолпан
С) жұлдыз
Д) каметалар
Е) ай
11.Ауа қоспасындағы ең көп газ
А) оттегі
В) көмірқышқыл газы
С) азот
Д) мұнай
Е) оттегі,азот
12.Мына жануарлардың қайсысы жұмыртқа салмайды ?
А) тауық
В) ит
С) тасбақа
Д) көгершін
Е) жылан
13.Сабын көбіктерінің ішінде не болады?
А) ауа
В) сабын
С) су
Д) иіс
Е) су мен сабын
14.Қазақстан қай материкте орналасқан?
А) Азия мен Солтүстік
В) Азия
С) Европа
Д) Солтүстік
Е) Евразия
15.Жердің кішірейтілген үлгісін не деп атайды?
А) шар
В) глобус
С) жер
Д) күн
Е)ай
16.Жер қанша сағатта өз білігінен толық бір рет айналып шығады?
А) 20 сағ.
В) 72 сағ.
С) 48 сағ
Д) 24 сағ
Е) 96 сағ
17.Қазақстан неше мемлекетпен шектеседі?
А) 4
В) 6
С) 5
Д)7
Е)9
18.Қай ел таяу шетелге жатады ?
А) Ресей
В) Қытай
С) Иран
Д) Өзбекстан
Е) Қырғызстан
19.Шалғын өсімдігін тап
А) қайың
В) бетеге
С) тышқанбұршақ
Д) терек
Е)қалақай
20.Шөлде өсетін өсімдіктерді тап
А) боз
В) бетеге
С) селеубояу
Д) тышқанбұршақ
Е) бетеге
21.Алғашқы адамдардың баспанасы
А) саяжай
В) үңгірлер
С) там үйлер
Д) киіз үй
Е) ағаш аралары
22.Ұлттық валюта қашан енді ?
А) 1990 жылы 1шілде
В) 1994 жылы 1 тамыз
С) 1993 жылы 15 қараша
Д) 1993 жылы 20 қараша
Е) 1995 жылы 10 тамыз
23.Республика Қарулы Күштерінің Жоғарғы Бас Қолбасшысы кім?
А) Президент
В) Депутат
С) Әскери адам
Д) Вице- министр
Е) Саясаткер
24.Көкжиек — бұл …
А) кеңістіктің көзге көрінерін шегі
В) сені қоршап тұрған орта
С) көкжиек тұстары
Д) табиғат көрінісі
Е) табиғи апаттар
25.Физикалық картада Қазақстанның қай жерлері тегіс жазық ?
А) Алатау,Тянь-Шань, Алтай
В) Орталық Қазақстан
С) Каспий мен Арал теңізінің маңы.
Д) Алатау,Шығыс Қазақстан
Е) Алтай,Орталық Қазақстан
ІІІ нұсқа
1.Көне теңіз жәндіктерінің бақалшақтарынан құралған не ?
А) мәрмәр
В) асбест
С) ұлутас
Д) әктас
Е)бор
2.Қорғасыннан не жасалады?
А) электр кабелінің сырты қапталады
В) леген,шелек
С) қасық,шанышқы
Д) ыдыс-аяқтар
Е) телефон байланысы
3.Жанғыш пайдалы қазбаларға не жатады?
А) мыс,қорғасын
В) темір кені
С) тас көмір,мұнай
Д) жез,мырыш
Е) алюминий
4.Біздің еліміздегі мұнай мен газдың ең бай жері:
А) Қарағанды
В) Каспиий маңы мен Маңғыстау
С) Қостанай
Д) Жезқазған
Е) Тараз
5.Қазақстанның жер қойнауын алғаш зерттеген ғалым кім?
А) Ыбырай Жақаев
В) Қаныш Сәтбаев
С) Әбіш Кекілбаев
Д) Апақ Байжанов
Е) Шоқан Уәлиханов
6.Жануарлардың қайсысы тек қана өсімдіктермен қоректенеді?
А) мысық
В) ит
С) қаз
Д) тауық
Е)қоян
7.Қай топ қатары тірі табиғатқа жатады?
А)қоян, от,жел
В) тұқым,құс,жел
С) бұрқасын,от,қоян
Д) қоян,тұқым,құс
Е) жел,құс,қоян
8.Табиғат перзенті
А) жануарлар
В) адам
С) өсімдіктер
Д) құстар
Е) жәндіктер
9.Тіршілігіміздің барлық саласындағы әр жаналықтың басты себепшісі
А)Адам
В) адам еңбегі
С) адамның ақыл –ойы
Д) адамның арманы
Е) адамның болжамы
10.Антарктидада дүние жүзіндегі мұздықтың қанша пайызы шоғырылған?
А) 65%
В) 90%
С) 80%
Д) 70%
Е) 45%
11.Судың жер бетін жырып, тілімдеуінен пайда болатын не?
А)сай
В)жазық
С)жыра
Д) бұлақ
Е)ағыс
12.Тау жыныстарының бұзылуына әсер ететіндер
А)жауын-шашын, күн, жел
В)жануарлар
С)саяхатшылар
Д) құстар
Е) ағын сулар
13.Таудың ең биік жері
А)төбе
В)шың
С)құз
Д) жазық
Е) қырат
14.Террикондар деген не?
А)үйінділер
В)шұңқырлар
С)пайдалы қазбалар
Д) жазықтар
Е)шыңдар
15.«Шоқы» дегеніміз не?
А) Төбелер мен қыраттардың ретсіз бытырауы
В) Қатты тау жыныстарынан тұратын төбесі сүйір болып келген төбе
С) Қатты тау жыныстарынан тұратын төбесі тік болып келген төбе
Д)Жер бетінің ерекше биік тұстары
Е)Құрлық бетінің тегіс алқаптары
16.Биік жоталар бір-біріне жалғасып,жүздеген километрге созылып жатқан таулар қалай аталады?
А) биік таулар
В) қыраттар
С) шың
Д) шоқы
Е) тау жотасы
17.Табиғат неше түрге бөлінеді?
А)3
В)5
С)2
Д)4
Е)6
18.Адамның ішкі мүшелерін ата.
А)ми, жұлын,жүйке тамырлары
В)ауыз,өңеш,тіс,ерін
С)ми,жүрек,бауыр, өкпе,бүйрек,қарын
Д)ми,жүрек,ауыз
Е)бүйрек,қарын,ерін,тіс
19.Бұлшық ет сүйекке не арқылы бекиді?
А)сіңірлер арқылы
В)май арқылы
С)ет арқылы
Д) тамырлар арқылы
Е) сүйек арқылы
20.Біз тұрған өнір қалай аталады?
А)Солтүстік Қазақстан
В)Батыс Қазақстан
С)Шығыс Қазақстан
Д) Оңтүстік қазақстан
С) Орталық Қазақстан
21.Бір заттың көлемін кішірейткенін көрсететін санды не деп аатайды?
А)масштаб
В)сұлба
С) карта
Д) глобус
Е)желбағар
22.Өкпеге енген ауада не болады?
А) су
В) көмірқышқылы
С) таза ауа
Д) оттегі
Е) азот
23.Суда еритін заттар.
А) құм, саз
В) шірінді,тас
С) қант, тұз
Д) тұз,тас
Е)құм,қант
24.Қара металл кендерінен не бөлініп алынады?
А) темір
В) алтын
С) алюминий
Д) мырыш
Е) қорғасын
25.Неліктен егістік алқапта қар тоқтатылады?
А) жолды тазарту үшін
В) жер дымқылдығын көктемде арттыру үшін
С) қарды көбірек жинау үшін
Д) егін мол болу үшін
Е)суы мол болу үшін
ІҮ нұсқа
1.Өсімдіктер тіршілік ету үшін қажетті жағдайды ата.
А) құм,саз, су
В)балшық,жарық,су
С) қорек,ауа,жарық,жылу,су
Д) су,жарық,құм
Е)ауа,қөрек,саз
2.Жарық сүйгіш өсімдіктерді ата.
А) жалбыз,күреңөт
В)жаңтақ,сүттіген
С) мақта,жүгері
Д) жүгері,жаңтақ
Е)күреңот,мақта
3.Бунақденелілерді ата
А) көбелек,ара,қоңыз
В) бақа, балық
С) жылан,кесіртке
Д) көбелек,балық
Е)жылан,ара
4.Кемірушілер жазық далада қайда тығылады?
А) бөгенге
В) інге
С) бұтаға
Д) шөпке
Е) ағашқа
5.Үш жүздің басын біріктерген кім?
А) Абылай хан
В) Әбілхайыр хан
С) Тәуке хан
Д) Есім хан
Е) Кенесары хан
6.Пайдалы қазбалар шоғырланған жер қалай аталады?
А) сай
В) құдық
С) шахта
Д) суда
Е) кен орындары
7.Ақ тарының атасы.
А)Шығанақ Берсиев
В)Ыбырай Жақаев
С)Қаныш Сәтбаев
Д) Апақ Байжанов
Е) Ыбырай Жақаев
8.Еліміздің басқару орындары Астанаға қай жылы көшірілді?
А)1986
В)1997
С)2000
Д)2002
Е)1996
9.Ожауға ұқсас жұлдызды белгіле.
А) үркер
В)Темірқазық
С)Шолпан
Д) Жетіқарақшы
Е) Мерген
10.Желтоқсан құрбандарын ата.
А)Бауыржан Момышұлы,Рақымжан Қошқарбаев
В)Мәншүк Мәмбетова,Әлия Молдағұлова
С)Ләззат Асанова,Қайрат Рысқұлбеков,Ербол Сыпатайұлы
Д) Бауыржан Момышұлы,Мәншүк Мәиетова
Е)Рақымжан Қошқарбаев,Ербол Сыпатайұлы
11.Өлі табиғатты ата.
А)сиыр,мысық,қарағай
В)су,құм,шөп
С)топырақ,тау, тас
Д) жануар,өсімдік
Е) адам
12.Адам денесінің тірегі.
А)тері
В)қол
С)ет
Д) қаңқа
Е) аяқ
13.Қаңқа неден тұрады?
А)бас,кеуде,қол,аяқ
В)сіңір,ми,аяқ
С)тері,кеуде ,қан
Д)кеуде,ми
Е) сіңір,аяқ,қол
14.Омыртқа жотасы неше омыртқадан тұрады?
А)20-25
В)20-30
С)25-34
Д) 30-40
Е) 33-34
15.Адамда неше жұп қабырға бар.
А)15
В)10
С)12
Д)16
Е)14
16.Адам қолы қандай сүйектен тұрады?
А)балтыр,білек,табан
В)қары,білек,алақан
С)саусақ, сан, білек
Д) сан,білек,саусақ
Е)балтыр,табан,қары
17.Аяқ сүйектерін ата
А)сан,қолы,қары
В)табан,алақан
С)сан,балтыр,табан
Д) балтыр,білек,табан
Е) саусақ, сан, білек
18.Аяқ қолдың сүйектері бір-бірімен не арқылы жалғасады?
А)буын
В)сіңір
С)тері
Д) тамыр
Е) бұлшықет
19.Бұлшық ет не үшін керек?
А)қан айналымы үшін
В)қимылдау үшін
С) демалу үшін
Д) буын үшін
Е) сіңір үшін
20.Қан айналым мүшелерін ата
А)жүрек,мұрын
В) мұрын,өкпе
С) тамыр,өкпе
Д) бүйрек,асқазан
Е)жүрек,тамыр
21.Тыныс алу мүшелері
А)жүрек,ауыз,мұрын
В)кеңірдек,қолқа,өкпе
С)бауыр,без,өкпе
Д) жүрек,тамыр
Е) тамыр,өкпе
22.Ас қорыту мүшелерін ата
А)ауыз,өңеш,ішек,асқазан,бауыр
В)мұрын,ауыз ішек,тамақ ,бауыр
С)тіс,өңеш,өкпе,жүрек
Д) асқазан, бауыр,жүрек
Е) өңеш,тіс,бауыр
23.Жүйке жүйесі неден тұрады?
А)бас,тамыр
В)тері,жұлын
С)тері,ми
Д)жұлын,ми
Е)ми,тамыр
24.Сезім мүшелерін ата
А)жүрек ,қол,аяқ
В)бас,сүйек,қол
С)мұрын,көз,тіл,тері,құлақ
Д) қол,жүрек
Е) тері,қол,бас
25.Су жер шарының неше бөлігін алады?
А)үштен екі
В)төрттен үш
С)алтыдан бір
Д) бестен бірін
Е) жетіден бірін
Ү нұсқа
1.Адамды адам еткен- …..
А)еңбек
В)адам
С)қоғам
Д)өмір
Е)табиғат
2. 22наурызда табиғатта қандай өзгерістер болады?
А)көктем келеді
В)күн мен түн теңеледі
С)жаңбыр жауады
Д) қар жауады
Е) күн салқындайды
3.Күнделікті өмірде әктастың неше түрі кездеседі?
А) 5
В) 4
С) 2
Д)6
Е)3
4.Кенге жатпайтын пайдалы қазбаны табыңыз.
А)алюминий
В) қорғасын
С) мырыш
Д) тұз
Е)мыс
5.Мырыш қандай металл ?
А) сұрғылт түсті, өте ауыр металл
В) қызғылт түсті ,жұмсақ металл
С) көкшіл, сұр түсті металл
Д) сұрғылт түсті,жұмсақ металл
Е) көкшіл,ауыр металл
6.Су бір мезгілде неше түрлі күйде кездеседі?
А) 2
В) 1
С) 4
Д)3
Е)5
7.Адамның қолдан жасаған нәрселері
А) тас,үй, күн
В) кітап,үй,киім
С)ағаш,шөп,құстар
Д) ыдыс,кітап,жануар
Е) жол,жұлдыз,үй
8.Бір адам тәулігіне неше литр таза су пайдаланады?
А) 500л
В) 300 л
С) 600 л
Д) 900 л
Е) 700 л
9.Метерологиялық станциялар нені бақылайды ?
А) суық пен жылуды
В) ауа-райының жай- күйін
С) желдің болуын
Д) жауын-шашынды
Е) күнді
10.Жер шарын жан-жағынан не қоршап тұр ?
А)ауа
В)су
С) оттегі
Д) көмірқышқылы
Е) аспан
11.Шөптекті өсімдік жайқалып өсетін ылғалы жеткілікті , аумағы жағынан үлкен үлескелерді белгіле.
А) шалғын
В) көгал
С) дала
Д) шөл дала
Е) шөлейт
12.Сарғалдақ, уқорғасын қандай өсімдік ?
А) емдік өсімдік
В) гүлдер
С) мәдени өсімдік
Д)улы өсімдік
Е) үй өсімдігі
13.Бөдене қайда мекен етеді ?
А)орманда
В) далада
С) тоғайда
Д) шөлді жерде
Е) шалғында
14.Шалғында ірі аңдар неге болмайды ?
А) өз жауларынан қорғануы қиын
В) тамағы тоқ
С) үйін сала алмайды
Д) өмір сүре алмайды
Е) тамағы жоқ,өмір сүре алмайды
15.Шалғынды неге табиғи байлық дейміз ?
А) аңдары көп
В) мал жаяды ,пішен дайындайды
С) әдемі ,сұлу
Д) кең дала
Е) жазық дал
16.Желтоқсан оқиғасы қашан болды ?
А) 1986 жылы 16 желтоқсан
В) 1991 жылы 16 желтоқсан
С) 1996 жылы 17 желтоқсан
Д) 1995 жылы 16 желтоқсан
Е) 1999 жылы 16 желтоқсан
17.Тас көмірдің басты кен орындары
А) Көкшетау
В)Алматы С) Екібастұз
Д) Атырау
Е)қостанай
18.Кенге жатпайтын пайдалы қазбалар-
А) мәрмәр,көмір,газ,алюминий.
В)фосфорит,тұз,әктас,құм,гранит
С)темір,мыс,алюминий.
Д) мыс, темір, мәрмәр
Е)тұз, мырыш,қорғасын
19.Көмірлі өлкені белгіле
А)Өскемен,Алматы.
В)Қарағанды, Екібастұз
С)Астана, Орал
Д) Атырау,Ақтөбе
Е)Шымкент,Талдықорған
20.Төбелер бір-бірімен тұтасып нені құрайды ?
А) дөңдерді құрайды
В)ойпатты құрайды
С) тауды құрайды
Д) жазықты құрайды
Е) қыратты құрайды
21.Түсті металл қатарын анықта
А)мыс,қорғасын, аллюминий
В)тас көмір, антрацит
С) мұнай,газ
Д) әктас,ұлутас
Е) бор,мәрмәр
22. Қазақстанның ең ірі өзендері
А) Балқаш,Ертіс
В)Ніл, Балқаш
С) Жайық,Ніл
Д)Жайық,Ертіс
Е) Ертіс,Ніл
23.Топырақтың бұзылу себептері
А)су В) адам қателіктерінен
С) шаңнан
Д) ауадан
Е) күннен
24.Үй тұрмысында қолданатын аллюминийден жасалған бұйымдар
А) қасық,шанышқы, ыдыс-аяқтар
В) төсеніштер
С) есік, терезе
Д) үй жиһаздары
Е) шелек,леген
25.Тас көмірдің ең сапалы түрі
А) қоңыр көмір
В) тас көмір
С) антрацит
Д) кәдімгі көмір
Е) мұнай
