1-нұсқа
1.Қазақстан жер қойнауын зерттеген алғашқы ғалым
А)Мұхтар Әуезов
В)Жамбыл Жабаев
С)Шоқан Уәлиханов
Д)Қаныш Сәтбаев
2. 19 ғасырдағы ағылшынның табиғат зерттеуші ғалымы:
А) Шоқан Уәлиханов
В) Чарльз Дарвин
С) Қаныш Сәтбаев
Д) Әл Фараби
3.Чарльз Дарвинның еңбегі:
А) «Адам тәрізді маймылдар».
В) «Адамның шығу тегі және табиғи сұрыпталу».
С) «Адам қайдан, қалай пайда болған?».
Д) «Қазақстанның ежелгі мәдениеті».
4.Көне дәуірде маймылдар қандай орманда тіршілік еткен?
А) ылғалы аз, ауа райы ыстық ;
В) ауа райы ыстық, далалы жерде;
С) ылғалы мол, ауа райы ыстық ;
Д) далалаы жерде.
5. Адам тәрізді маймылдар:
А) шимпанзе
В) шимпанзе, горилла, орангутан
С) горилла
Д)орангутан
1
86
85
6. Жердің даму тарихында қандай кезең болған?
А) «Қар дәуірі».
В) «Дәуір».
С) «Жер дәуірі».
Д) «Мұз дәуірі».
7. «Мұз дәуірінде» қандай жерлер пайда болды?
А) далалы жерлер
В) орманды жерлер
С) сулы жерлер.
Д)қыратты жерлер.
8. «Мұз дәуірінде» орманда тіршілік ететін маймылдар қандай жерлерде қалып қойды?
А) орманды жерлерде,
В) ашық жерлерде,
С) таулы жерлерде,
Д)шөлді жерлерде.
9. Алғашқы адамдардың еңбек құралдары?
А) пышақ, сүйек, таяқ,
В) таяқ, темір, сүйек,
С) таяқ,тас, сүйек,
Д)таяқ, пышақ,сүйек.
10. Алғашқы адамдардың баспанасын көрсет
А) орман,
В) үй,
С) үңгір,
Д) ағаш.
2
11. Қарағанды облысында Қотырқызылтау деген тауда қандай үңгір бар?
А) Ақтас.
В) Тесіктас.
С) Сарытас.
Д) Ұлытау.
12. Жануарлар тобынан өзгеше өз заңы бар қоғам
А) маймылдар қоғамы,
В) жануарлар қоғамы,
С) табиғат қоғамы,
Д) адамзат қоғамы.
13. Адам еңбегі қалай істелінеді?
А) қолмен, оймен, санамен,
В) оймен, манамен, ақылмен,
С) табиғатпен, санамен, ақылмен,
Д) еңбекпен, оймен, қолмен.
14. Адам менің перзенті ?
А) табиғат,
В) жануар,
С) өсімдік,
Д) өлі табиғат.
15. Құс пен инеліктің ұшуын бақылап не жасады ?
А) кеме, тікұшақ,
В) ұшақ, тікұшақ,
С) ұшақ, қайық,
Д)ғимарат ,кран.
3
19-нұсқа
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
А
В
Д
В
С
А
В
Д
А
В
А
Д
В
Д
В
С
Д
В
А
В
20-нұсқа
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
В
А
Д
А
С
В
Д
В
С
Д
В
В
Д
С
А
А
В
Д
А
С
84
12-нұсқа
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
В
А
В
В
А
С
Д
В
Д
С
В
С
А
Д
В
С
А
С
С
А
13-нұсқа
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
А
А
С
Д
С
А
В
В
С
Д
А
С
В
Д
А
В
С
А
В
В
14-нұсқа
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
С
В
С
С
А
С
В
Д
В
А
С
А
Д
С
В
А
В
С
В
А
15-нұсқа
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
А
Д
В
А
А
С
А
В
А
С
В
А
Д
А
С
В
А
Д
А
А
16-нұсқа
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
С
А
В
Д
А
В
А
С
А
С
В
С
А
Д
А
В
А
С
В
Д
17-нұсқа
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
В
С
А
В
Д
А
В
Д
С
А
В
Д
А
В
С
А
Д
С
А
В
18-нұсқа
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
В
А
С
Д
В
А
Д
В
С
А
В
Д
А
С
А
А
В
С
Д
А
83
16. Құмырсқа илеуіне негіздеп нелер тұрғызды ?
А) ғимараттар,
В) техникалар,
С) қалалар,
Д) үйлер.
17. Осыдан мыңдаған жыл бұрын Азия мен Европаның көп жерін алып жатқан Ұлы дала тұрғындары қандай өмі кешкен ?
А) көшпелі өмір,
В) сауда өмірін,
С) тұрақты өмір,
Д) білмеймін.
18. Ең үлкен пирамиданы көрсет:
А) Хеопс пирамидасы.
В) Александрия маягы ( шам-шырағы ).
С) Үлкен сфинкс.
Д) Галикарнас мавзолейі.
19. Ең үлкен Хеопс пирамиданасының биіктігі
А) 148 м,
В) 149м,
С) 146 м,
Д) 147 м.
20. Денесі арыстан, басы адам бейнесіндегі тас мүсін.
А) Александрия манары.
В) Үлкен сфинкс.
С) Родос алыбы.
Д) Олимпия Зевсі. 4
2-нұсқа.
1. Алғашқы адамның пайдаланған құралдары:
А) сүйек.
В) тас.
С) темір.
Д) сүйек, таяқ, тас, аңның мүйізі.
2. Адамды адам еткен....
А) еңбек,
В) адам,
С) қоғам,
Д) орта.
3. Алғашқы адамда қандай қасиеттер бірінші пайда болды?
А) сөйлей,
В) үй салу,
С) топтасып өмір сүру,
Д) еңбек ету.
4. «Адамның шығу тегі және табиғи сұрыптау» -кімнің еңбегі ?
А) Әл Фараби.
В) Әлкей Марғұлан.
С) Чарльз Дарвин.
Д)Шоқан Уәлиханов.
5. Судың табиғаттағы күйі
А) 3 күйде.
В) 1 күйде,
С) 2 күйде.
Д) көп күйде.
5
5-нұсқа
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
А
А
С
В
Д
В
А
В
Д
А
В
В
Д
С
А
В
А
С
А
В
6-нұсқа
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
А
Д
В
А
В
А
А
В
В
А
С
А
С
С
А
А
Д
А
В
Д
7-нұсқа
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
В
Д
А
Д
А
В
Д
А
В
С
Д
С
Д
В
А
С
А
С
А
В
8-нұсқа
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
С
А
Д
С
А
В
С
В
А
Д
А
В
А
В
Д
А
А
С
В
Д
9-нұсқа
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
А
В
Д
В
Д
С
А
В
А
Д
С
В
Д
А
В
С
А
В
А
В
10-нұсқа
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
В
А
В
В
В
А
Д
В
С
А
Д
С
С
В
А
В
С
Д
С
А
11-нұсқа
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
С
В
С
В
В
Д
А
В
В
А
В
Д
В
А
В
С
А
В
В
А
82
Назар аударыңыз!
Берілген жауап нұсқасының біреуі ғана дұрыс бола алады.
Таңдаған жауап соған сәйкес дөңгелекшені толық бояу арқылы белгілінеді.
Тест сынығына берілетін уақыт – 45 минут.
Ескерту: Жауаптардың дұрыс деп табылғаны ғана боялуға тиіс, екі немесе одан да көп белгіленген жауап қабылданбайды.
Тест жауаптары
1-нұсқа
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Д
В
В
С
В
Д
А
В
Д
С
В
Д
В
А
В
С
А
А
Д
В
2-нұсқа
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Д
А
С
С
А
В
А
В
С
Д
В
А
С
С
А
Д
Д
С
А
С
3-нұсқа
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
В
В
А
В
Д
В
А
Д
С
В
А
Д
В
А
С
В
Д
А
В
Д
4-нұсқа
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
В
А
В
В
С
А
Д
В
Д
В
А
Д
В
В
С
Д
А
Д
А
В
81
6. Аяққа қатысты сүйек
А) шынтақ,
В) ортан жілік,
С) жауырын.,
Д) тоқпан жілік.
7. Адам денесінің тірегі:
А) қаңқа,
В) бас,
С) жүрек,
Д) қол-аяқ.
8. Қазақстан Республикасының Конституциясы қабылдаған мерзім
А) 1986 жыл 16 желтоқсан.
В) 1995 жыл 30 тамыз
С) 1992 жыл 16 желтоқсан.
Д) 1991 жыл 1 желтоқсан.
9. Террикондар дегеніміз...
А) жазық,
В) таулар,
С) бос жыныстардың үйіндісі,
Д) төбелер.
10. Көректік заттарды басқа мүшелеріне жеткізетін өсімдік мүшесі
А) тұқым,
В) жапырақ,
С) жеміс,
Д)сабақ. 6
11. Біздің елімізде қай жылда тарихи құрылыс ескеткіштері мен өнер мұралары есепке алынған ?
А) 1955 жылы
В) 1953 жылы
С)1956 жылы
Д) 1954 жылы
12. Омыртқа жотасындағы омыртқа саны
А) 33-34,
В) 40-45,
С) 12-13,
Д) 30-35.
13. Қан айналым мүшесі
А) бауыр,
В) мұрын,
С)жүрек,
Д)өкпе.
14. Адам қанқасындағы аяқ сүйектері
А) жауырын, шыбық,
В) омыртқа, қабырға,
С) ортан жілік, асықты жілік,
Д)төс сүйек, кәрі жілік.
15. Отбасы қандай қоғам ?
А) шағын қоғам,
В) жеке қоғам,
С) дара қоғам,
Д) басқарушы қоғам.
7
16. Ғылым Академиясының алғашқы президенті
А) Қ.Сәтбаев
В) М. Ғабдуллин.
С) М. Әуезов.
Д) Ш. Айманов.
17. Ұлттық мемлекеттің қалыптасуы
қай ғасырда басталды ?
А) X X ғасыр
В) XІХ ғасыр
С) ХVІІІ ғасыр
Д) ХХІ ғасыр
18.Қазақстанда шипалық маңызы бар
өсімдік түрлері қанша ?
А) 2300
В)2000
С) 1900
Д) 2500
19. Ең алғаш Цесерна кіші планетасы қай жылы ашылды ?
А) 1801 ж.
В) 1802 ж.
С) 1803 ж.
Д) 1804 ж.
20. Тетелес бір күн мен бір түннің қосындысы
А) сағат
В) минут
С) тәулік
Д) күн
80
11. Қазақстан Республикасының Конституциясы қабылданған мерзім
А) 1986 ж. 16 желтоқсан.
В) 1995 ж. 30 тамыз.
С) 1992 ж. 1 желтоқсан.
Д) 1991 ж. 1 желтоқсан.
12. Қазақстанда жаңа жыл неше рет мерекеленеді ?
А) 1 рет.
В) 2 рет.
С) 3 рет.
Д) 4 рет.
13. Ғарыш денелері туралы ғылымның атауы
А) анатомия
В) астрология
С) биология
Д) астрономия
14. Қазақтарға алғашқы мектеп салып, алғашқы оқулық шығарушы, қазақ жазба әдебиетінің негізін қалаушылардың бірі ?
А) Біржан сал
В) М. Әлімбаев
С) Ы. Алтынсарин
Д) А. Байтұрсынов
15. Алғашқы кәсіби мүсінші
А) Ә. Қастеев.
В) М. Әуезов.
С) Ш. Уәлиханов
Д) Ш. Айманов
79
16. Егеменді мемлекеттің басты белгілерінің бірі –
А) Ту.
В)Елтаңба.
С)Әнұран.
Д) Тіл.
17. Президенттің сайланған уақыты
А) 1986 жыл 16 желтоқсан
В) 1995 жыл 30 тамыз
С)1997 жыл 11 шілде
Д) 1991 жыл 1 желтоқсан.
18. Заң шығарушы орган
А) Прокуратура.
В) Әкімшілік.
С) Парламент.
Д) Президент.
19. Физикалық картадағы таулардың түсі
А) қоңыр,
В) жасыл,
С) көк,
Д) сары.
20.Тас көмірдің ең сапалы түрі
А) шым тезек.
В) тас көмір
С) антрацит
Д) қоңыр.
8
3 – нұсқа.
1. Жердің пініні не тәрізді ?
А) сопақша,
В)шар,
С)дөнес,
Д) дөңгелек.
2. Жай көзбен қарағанда аспаннан қанша жұлдыз көрінеді ?
А) 4 мыңдай
В) 3 мыңдай
С) 2 мыңдай
Д) 1 мыңдай
3. Аспан денелерін үлкейтіп көрсететін құралды көрсет
А) телескоп
В) микроскоп
С) гороскоп
Д) барлық жауап дұрыс.
4. Көкжиек тұстарына байланысты бағытты анықтау қалай аталады ?
А) бақылау
В) бағдарлау
С) тәжіребилеу
Д) тәжірибелер.
5. Жазғы уақытқа көшкеннен кейін таңертеңгі сағат 8-де күн қай тұста тұрады ?
А) солтүстікте
В) оңтүстікте
С) батыста
Д) шығыста
9
6. Ғарыш кемесі қай жерден ұшады ?
А) аэродромнан
В) ғарыш айлағынан
С) ғарыштың ұшу алаңынан
Д) алаңнан
7. Қазақстандағы ғарыш айлағының атауы
А) « Восток»
В) «Плисоцкий»
С) «Капустин Яр»
Д) « Байқоңыр»
8. Күн мен түннің теңелеуін қазақтар қалай атайды ?
А) қысқа күн
В) Ұлыс күн
С) жазғы күн
Д) күзгі күн
9. Су қосылған ащы сүт
А) айран
В) қымыз
С) шалап
Д) шұбат
10. Қазақстан халықтарының бірлігі күні
А) 30 тамыз
В) 25 қазан
С) 9 мамыр
Д) 1 мамыр
78
20-нұсқа.
1. Жұлдыздары жапырлаған түпсіз тұңғиықты
қалай атайды ?
А) аспан
В) ғарыш
С) атмосфера
Д) ауа қысымы
2. Сол тылсым әлемге сапар шегетін ғарышжай қай жерде
А) Байқоңырда
В) Алтайда
С) Атырауда
Д) Батыста
3. Ғарышқа ұзақ мерзімге тұрақты жұмыс істейтін қандай станциялар ашылды ?
А) « Восток»
В) « Юг»
С) « Север»
Д) « Мир»
4. Тұңғыш қазақ ғарышкері кім ?
А) Тоқтар Әубәкіров
В) Талғат Мұсабаев
С) Талғат Бигелдинов
Д) Юрий Гагарин
5. ҚР-ның «Халық Қаһарманы» атағы берілді
А) Қаныш Сәтбаев
В) Шоқан Уәлиханов
С) Талғат Мұсабаев
Д) Әбілхан Қастеев
77
6. Түнде қай жұлдызға қарап бағдарлауға болады ?
А) Шолпан
В) Темірқазық
С) Жетіқарақшы
Д) Шолпан, Жетіқарақшы.
7. Темірқазық жұлдызы қай жерде жүрсең де тек қай бағытты көрсетеді ?
А) солтүстік
В) оңтүстік
С) батыс
Д) шығыс
8. Жеті қарақшы неше жұлдыздан тұрады ?
А) 8 жұлдыздан
В) 9 жұлдыздан
С) 6 жұлдыздан
Д) 7 жұлдыздан
9. Көкжиек тұстарын қандай құрал арқылы анықтайды ?
А) карта.
В) сағат
С) тұсбағдар
Д) телескоп.
10. Құмырсқа өз илеуін ағаштың, түбірдің, бұтаның қай жағына салады ?
А) солтүстік жағына
В) оңтүстік жағына
С) шығыс жағына
Д) батыс жағына 10
11. Орман өсімдіктері
А) қарақат, мойыл, таңқұрай, тошала.
В) күріш, жүгері, мақта.
С) қызғалдақ, қарақат.
Д) терек, шенгел, алабұта.
12. Қазақстан жер көлемі жөнінен дүние жүзі елдерінің ішінде нешінші орында ?
А) 8 орында
В) 7орында
С) 10 орында
Д) 9 орында
13. Жапыраққа жасыл түс беретін зат
А) хлор,
В) хлорофилл,
С) бояғыш,
Д) су.
14. Республикамыздың солтүстігі қандай топырақты дала ?
А) қаратопырақты,
В) құмды,
С) сазды,
Д) құнарлы.
15. Қазақстан мыс қоры жөнінен нешінші орында ?
А) 2 орында
В) 4 орында
С) 3 орында
Д) 5 орында
11
16. Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев Қазақстанның алғашқы Президенті болды:
А) 1991 ж. 16 желтоқсан.
В) 1991 ж. 10 желтоқсан.
С) 1991 ж. 1 желтоқсан.
Д) 1991 ж. 11 желтоқсан.
17. ҚР –ның мемлекеттік туында не жоқ ?
А) күн
В) бүркіт
С) ою
Д) жұлдыз
18. Қазақстанның табиғи аймағын көрсет
А) тундра
В) шөл дала
С) тайга
Д) шалғындық
19. Ірімшікті неден алады ?
А) сүттен
В) шұбаттан
С) қымыздан
Д) айраннан
20.Мал шаруашылығының қай саласы бағалы дәрілік шикі зат – панта береді ?
А) аң шаруашылығы
В) марал шаруашылығы
С) жылқы шаруашылығы
Д) балық шаруашылығы
76
11. Невада – қай әкімшілік бірлігінің аты ?
А) АҚШ
В) КСРО
С) ҚР
Д) Ресей
12. Президенттің сайланған уақыты
А) 1986 ж. 16 желтоқсан
В) 1995 ж. 30 тамыз
С) 1997 ж. 11 шілде
Д) 1991 ж. 1 желтоқсан
13. Қазақ тайпаларына қауіп төндірген хандықтың атауы бойынша атауға ие болған
А) Іле Алатауы
В) Жоңғар Алатауы
С) Қытай
Д) Ұлытау
14. Кеңес Одағының Батыры, жазушысы
А) Михаил Зверев
В) Тұманбай Молдағалиев
С) Ғабит Мүсірепов
Д) Бауыржан Момышұлы
15.Алғашқы кітаптар, кітапханасы қайда пайда болды ?
А) Шумерде, Ассирия, Вавилонда.
В) Ежелгі Грецияда, Ежелгі Римде, Мысырда.
С) Македонияда, Урартуда, Иранда.
Д) Вавилонда, Иранда, Шумерде.
75
16. Физикалық картада жасыл түс нені көрсетеді ?
А) қыратты жазықтар,
В) ойпатты жазықтар,
С) таулы жерлер,
Д) орманды жерлер.
17. Құрлық бетінің тегіс немесе сәл белесті алқаптарын қалай атайды ?
А) құрлық
В) жыра
С) ойпат
Д) жазық
18. Жазықтар нешеге бөлінеді ?
А) 2
В) 3
С) 4
Д) 5
19. Судың жер бетін жырып тілімдеуінен пайда болады
А) төбе
В) жыра
С) жазық
Д) ойпат
20. Шөлді жерде өсетін аса бағалы мал азығы
А) шырыш
В) селеубояу
С) ақсексеуіл
Д) шөл қияғы.
12
4- нұсқа.
1. Қыратты жазықтар физикалық картада қандай түспен көрсетіледі ?
А) жасыл түс
В) сарғыш түс
С) қоңыр түс
Д) көк түс
2. Жыра шаруашылыққа пайдала ма ?
А) өте зиянды
В) пайдалы емес
С) білмеймін
Д) пайдалы
3. Жазықтар жыныстардан тұрады?
А) құм мен топырақ
В) құм мен саз
С) саз бен топырақ
Д) топырақ
4. Жыра неден пайда болады ?
А)желден
В) судың жер бетін жырып тілімдеуінен
С) жер сілкінісінен
Д) желден, сілкінісінен.
5. Физикалық картада құрлықтың қандай бөлігін қоңыр түспен белгілейді ?
А) даланы
В) шөлді
С) тауларды
Д) орманды
13
6. Қай жылға дейін атом бомбалары жер бетінде ашық ауада сыналды ?
А) 1963 ж.
В) 1964 ж.
С) 1965 ж.
Д) 1966 ж.
7. Атом бомбасын жарылған кезде одан не таралды ?
А) жарық
В) радиациялық сәуле
С) атом
Д) сәуле
8. Семей атом сынақ полигоны қай жылы жабылды ?
А) 1990 ж.
В)1989 ж.
С) 1993 ж.
Д) 1991 ж.
9. «Невада» Семей қоғамдық бірлестігінің жетекшісі кім болды ?
А) Олжас Сүлейменов
В) Мұхтар Шаханов
С) Әбіш Кекілбаев
Д) Қадыр Мырзалиев
10. Семей полигоны - әлемдегі ең ірі неше полигондардың бірі ?
А) 6
В) 5
С) 4
Д) 3
74
19-нұсқа.
1. ҚР – ның Конституциясы қай жылы қабылданды ?
А) 1995 ж. 30 тамыз
В) 1994 ж. 30 тамыз
С) 1992 ж. 30 тамыз
Д) 1993 ж. 30 тамыз
2. Шыңғыс өңірі Семейден оңтүстік-батысқа қарай қанша жүз шақырымдай жерде орналасқан ?
А) 300 жүз шақырым
В) 200 жүз шақырым
С) 100 шақырым
Д) 150 шақырым
3. Атом бомбасын сынау полигонын орналастыру туралы шешім қай жылы қабылданды ?
А) 1951 ж.
В) 1948 ж.
С) 1950 ж.
Д) 1949 ж.
4. КСРО Қорғаныс министрлігі Абралы ауданы аумағын қай жылы полигонға босатып беруді талап етті ?
А) 1952 ж.
В) 1954 ж.
С) 1955 ж.
Д) 1956 ж.
5. Семей атом полигонында қанша жарылыс болды ?
А) 380
В) 424
С) 456
Д) 458
73
6. Жазық жерлер шаруашылық үшін қолайлы ма ?
А) қолайлы
В) қолайсыз
С) дұрыс жауабы жоқ
Д) білмеймін
7.Жер бетінің ерекше биік тұстарын қалай атайды ?
А) төбелер
В) қыраттар
С) жазықтар
Д) тау
8. Қатты тау жыныстарының бөлшектеніп ұсақталуын қалай атайды ?
А) бұзылу
В) үгілу
С) шашылу
Д) жарылу
9. Тау басына жиналған мұз қалай аталады ?
А) мұз
В) мұзша
С) ағын су
Д) мұздық
10. Адамдар өзендерді бөгеп не жасайды ?
А) пайдалы қазбалар
В) су қоймаларын
С) каналдар
Д) жырақалар
14
11.Адамдар жер қойнауын кеулеп не өндіреді ?
А) пайдалы қазбалар
В) су қоймаларын
С) каналдар
Д) террикондар
12.Ауыл шаруашылығына үздіксіз пайдаланған жерлер не істейді ?
А) жоғалады
В) өнделеді
С) жаңарады
Д) азып-тозады
13. Шоқы төбелерінің басы қандай болып келеді ?
А) доғал
В) сүйір
С) тік
Д) дөңгелек
14.Шахтадан көмір, темір, кен қабатына жеткенге шыққан бос жыныстардың үйінділері қалай аталады ?
А) пайдалы қазбалар
В) террикондар
С) қоймалар
Д) кен орны
15. 60-жылдары жер бетінің кейбір жерлері неше метрге дейін шөккен ?
А) 9 метрге дейін
В) 6 метрге дейін
С) 8 метрге дейін
Д) 7 метрге дейін
15
16. Бір өркешті түйе
А) нар
В) айыр
С) бұра
Д) дөнен
17. Сенің өміріндегі негізгі Заң
А) Құран
В) Конституция
С) білім
Д) оқу
18. Қазақтарда отбасына берілетін тілек
А) алғыс
В) құдайға сыйыну
С) бата
Д) аманат
19. Наурыз көженің құрамына неше компонент кіреді ?
А) 6
В) 9
С) 8
Д) 7
20. Дөңгеленіп күн көзіне кептірілген сүзбе
А) құрт
В) ірімшік
С) қаймақ
Д) сүзбе
72
11. «Медеу» мұз айдынының орналасқан жері
А) Астана қаласындағы, Есілдің сол жағалауында.
В) Алматы қаласындағы, Іле Алатауының солтүстік беткейінде.
С) Сарыарқадағы Қарқаралы тауында.
Д) Қызылорда облысы, Сырдария бойында.
12. Мемлекеттік рәміз
А) Жеке куәлік
В) Төлқұжат
С) Заң
Д) Елтаңба
13. Мақалдың дұрысын тап
А) Отан үшін отқа түс, күймейсің .
В) Отан үшін суға түс, жанбайсың.
С) Отан үшін жауға шық, өлмейсің.
Д) білмеймін.
14. Атақты күрішшіі
А) Шығанақ Берсиев.
В) Қаныш Сәтбаев.
С) Ыбырай Жақаев.
Д) Апақ Байжанов.
15. Атақты егінші Шығанақ Берсиев соғыс кезінде көп адамдарды аштықтан құтқаруға нені өсірді ?
А) бидай
В) тары
С) арпа
Д) сұлы
71
16. Ғалымдар жер бетің шөгуін тоқтату үшін қандай шешімге келді ?
А) топырақ толтыру
В) пайда болған қуысқа пайдалы қазбамен толтыру
С) пайда болған қуысқа топырақ толтыру
Д) пайда болған қуысқа су толтыру
17.Каспий мен Арал теңізінің маңы және еліміздің солтүстік аймақтары қандай ?
А) тегіс жазық
В) төбелі жазық
С) таулы
Д) тегіс
18. Қатты тау жыныстарынан тұратындықтан төбелердің басы сүйір болып келеді. Оларды қалай атайды ?
А) тау жотасы
В) террикон
С) тау
Д) шоқы
19. Шоқы маңайынан қанша метрден, қанша метрге дейін шығып тұрады ?
А) 15-20 метрден 50-80 метрге дейін
В) 14-20 метрден 60-80 метрге дейін
С) 15-40 метрден 50-60 метрге дейін
Д) 15-30 метрден 40-50 метрге дейін
20. Қазақстанның биік жазықтары мен шоқыларынан және аласа тауларынан тұратын орталық бөлігі қалай аталады ?
А) Арал
В) Сарыарқа
С) Алтай
Д) Балқаш 16
5- нұсқа
1. Еліміздің бүкіл оңтүстік жағын қандай жер алып жатыр ? А) шөл
В) қыраттар
С) төбелер
Д) жазықтар
2. Биік таулар республикамыздың қай жерлерінде орналасқан ?
А) шығыс, оңтүстік-шығыс, оңтүстік;
В) солтүстік, солтүстік-шығыс, шығыс;
С) батыс, оңтүстік-шығыс, оңтүстік;
Д) солтүстікте.
3. Жалғаса тізіліп жатқан таулар қалай аталады ?
А) шоқы
В) төбе
С) тау жотасы
Д) қырат
4. Тянь-Шаньның жазда да басынан қар кетпейтін жоталары ала болып жатқандықтан оны қалай атайды ?
А) Алтай
В) Алатау
С) Сарыарқа
Д) Ұлытау.
5. Металл мен олардың қоспалары араласқан тау жынысы қалай аталады ?
А) мыс
В) темір
С) алтын
Д) кен
17
6. Қай өзеннің жағасында 19 ғасырда Ақмола қамалының құрылысы басталды ?
А) Есіл
В) Орал
С) Нұра
Д) Жайық
7. Әр халықтың ең үлкен байлығы
А) ірі мал табындары
В) халқының тілі
С) сарқылмас жер асты байлығы
Д) білімділігі
8. « ҚР Тілдері туралы » Заң қашан қабылданды ?
А) 1999 ж. 11 шілде
В) 1998 ж. 11 шілде
С) 1997 ж. 11 шілде
Д) 1996 ж. 11 шілде
9. Қазақстанның Әнұраны қандай жағдайда орындалады ?
А) барлық мерекелерде
В) үйлену тойларында
С) салтанатты жиылыста
Д) би кештерінде
10. Әлем қазақтарының жалпы съезінің атауы
А) құрылтай
В) рада
С) вече
Д) съезд
70
18-нұсқа.
1. Қазақстанның байырғы тұрғындары
А) өзбектер
В) қазақтар
С) түріктер
Д) орыстар
2.Қазақтар республика тұрғындарының
қаншасын құрайды ?
А) жартысынан астамын
В) толық бөлігін
С) үштен бір бөлігін
Д) екіден бір бөлігін
3. Қазақстанда тұратын өзге ұлт өкілдерінің арасында қай ұлттың орны ерекше ?
А) түріктер
В) өзбектер
С) орыстар
Д) қазақтар
4. Орыстар қазақ жеріне қай ғасырдан бастап орналаса бастады ?
А) 16 ғасырдың алғашқы жартысында
В) 17 ғасырдың алғашқы жартысында
С) 19 ғасырдың алғашқы жартысында
Д) 18 ғасырдың алғашқы жартысында
5. Қазақстанда туып-өскен барлық адамдар
А) Ресей Республикасының азаматы
В) Қазақстан Республикасының азаматы
С) АҚШ азаматы
Д) отандастар
69
6. Металдар қалай бөлінеді ?
А) қара және ақ
В) қара және түсті
С) қара және түссіз
Д) сұйық және түссіз.
7. Қара металл кендерінен көбінесе не қорытылып
алынады ?
А) темір
В) алтын
С) мыс
Д) алюминий.
8. Мыстың ең тамаша қасиеті
А) электр тоғын өткізбейтіндігі;
В) электр тоғын жақсы өткізетіндігі;
С) ешқандай қасиеті жоқ;
Д) түсі күміс сияқты.
9.Мыстың мырышпен қосындысы қалай аталады ?
А) қола
В) қорғасын
С) боксит
Д) жез
10.Мыстың алюминий, никел және басқа металдармен қоспалары қалай аталады ?
А) қола
В) жез
С) қорғасын
Д) алюминий
18
11. Жездің түсі қандай ?
А) қызғылт
В) сарғыш
С) қоңыр
Д) ақ
12. Ақ түсті жеңіл металл?
А) темір
В) алюминий
С) мыс
Д) жез
13. Мырыштың түсі
А) ақшыл
В) ақ түсті
С) сұрғылт
Д) көкшіл сұр
14. Мыс қандай металл?
А)сарғыш түсті, қатты
В) ақ түсті, өте жеңіл
С) қызғылт түсті, жұмсақ металл
Д) сұрғылт түсті, ауыр металл.
15. Түсті металдарға қандай кендер жатады ?
А) мыс, қорғасын
В) полиметалл
С) мұнай, газ
Д) газ, көмір
19
16. Еліміздің рәміздеріне жататын қатарды белгіле
А) мемлекеттік Ту, Елтаңба, Әнұран.
В) Астана, Ту, Президент.
С) Елтаңба
Д) Әнұран
17. Тәуелсіз Мемлекеттер Достығына кіретін елді тап
А) Монғолия
В) Венгрия
С) Румыния
Д) Украина
18. Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына кірмейтін елді көрсет
А) Молдавия
В) Тәжікстан
С) Иран
Д) Румыния
19. Отбасы ........................ рөлін орындайды
А) щағын қоғамның
В) қоғам моделінің
С) тәрбиешінің
Д) елдің
20. Барлық мүшелері заң алдында бірдей, ал әр азамат заңды мүлтіксіз орындайтын қоғам атауы:
А) әділетті қоғам
В) құқықтық қоғам
С) дұрыс қоғам
Д) отбасы қоғамы.
68
11. Қазақстан Республикасының Ұлттық валютасы қай жылы енгізілді ?
А) 1992 ж. 15 қараша
В) 1993 ж. 15 қараша
С) 1994 ж. 15 қараша
Д) 1991 ж. 16 желтоқсан
12. Тәуелсіздік күні
А) 16 наурыз
В)17 желтоқсан
С) 18 желтоқсан
Д) 16 желтоқсан
13. Қазақстан Республикасының Туы, Елтаңбасы, Әнұраны қай жылы бекітілді ?
А) 1992 ж. 4 маусым
В) 1991 ж. 4 маусым
С) 1990 ж. 4 маусым
Д) 1994 ж. 4 маусым
14. Қазақстан Республикасы мемлекеттік тәуелсіздігін қашан жариялады ?
А) 1991 ж. 20 қазан
В) 1991 ж. 16 желтоқсан
С) 1990 ж. 25 қазан
Д) 1995 ж. 30 тамыз
15. Қазақстан Республикасының Конституциясы қабылданған күні
А) 1994 ж. 30 тамыз
В) 1993 ж. 25 қазан
С) 1995 ж. 30 тамыз
Д) 1996 ж. 29 тамыз
67
16. Көптеген металдардың қосындысынан тұрады...
А) мыс
В) полиметалл
С) алюминий
Д) қорғасын
17. Сұрғылт түсті өте ауыр металл
А) қорғасын
В) мырыш
С) алюминий
Д) мыс
18. Көкшіл сұр түсті металл
А) қорғасын
В) алюминий
С) мырыш
Д) мыс
19. Полиметалл кенін құрайтын металдар
А) қорғасын мен мырыш
В) қорғасын мен алюминий
С) мырыш пен алюминий
Д) алюминий мен никел
20.Қазақстандағы полиметалл кенінің басты ауданы
А) Сарыарқа
В) Алтай
С) Арқалық
Д) Семей
20
6-нұсқа
1.Қатты қара түсті зат:
А) тас көмір,
В) мұнай,
С)газ,
Д)мырыш.
2.Тас көмірдің басты кен орындары
А) Оңтүстік Қазақстан.
В)Шығыс Қазақстан.
С)Батыс Қазақстан.
Д)Қарағанды мен Екібастұз.
3. Екібастұз көмірі қандай әдіспен өндіріледі?
А) жабық әдіспен;
В)ашық әдіспен;
С) Ашық, жабық әдіспен;
Д) түрлі әдіспен.
4. Қарағанды кен орнын кім ашқан ?
А) Апақ Байжанов.
В)Әлкей Марғұлан.
С)Қаныш Сәтбаев.
Д)Шоқан Уәлиханов.
5. Қазақстан жеріндегі тас көмір мен қоңыр көмір кен орындарының жалпы саны қаншадан асады ?
А) 500-ден;
В) 400-ден;
С) 300-ден;
Д) 200-ден.
21
6. «Алыс шетелдер» қатарына жатады
А) КСРО-ның құрамында болмаған елдер
В) КСРО-ның құрамында болған елдер
С) Қазақ КСР-і
Д) ҚР
7. Біріккен Ұлттар Ұйымының қысқаша жазылуын көрсет
А) АҚШ
В) БҰҰ
С) КХР
Д) ФРГ
8. Қазақстанның тәуелсіздігін алғашқылардың бірі болып таныған мемлекеттер
А) Украина, Венгрия.
В) Молдавия, Украина.
С) Монғолия, Венгрия.
Д) Германия, Пакистан.
9. Қазақстанның астанасы қай қала ?
А) Атырау
В) Жезген
С) Астана
Д) Алматы
10. Астана Ақмола қаласына қай жылы көшірілді ?
А) 1997 ж.
В)1996 ж.
С)1998 ж.
Д) 1999 ж.
66
17-нұсқа.
1. Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы қай жылы құрылды ?
А) 1990 ж.
В) 1991 ж.
С) 1992 ж.
Д) 1993 ж.
2. Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына бұрынғы Кеңес Одағының құрамында болған неше ел кіреді ?
А) 12 ел
В) 13 ел
С) 11 ел
Д) 15 ел
3. Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы ұйымына кіруге неше ел бас тартты ?
А) 3 ел
В) 2 ел
С) 1 ел
Д) 4 ел
4. Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы құрылғаннан
кейінгі кезеңде саяси басылымдарда қандай ұғымдар
пайда болды ?
А) «таяу шетелдер», «жақын шетелдер».
В) «таяу шетелдер», «алыс шетелдер».
С) «алыс шетелдер», «жаңа шетелдер».
Д) «таяу шетелдер», «жаңа шетелдер».
5. «Таяу шетелдер» деп бұрынғы қандай құрамында болған елдер атала бастады ?
А) ССРО
В) БҰҰ
С) КХР
Д) КСРО 65
6. Майлы қоймалжың сұйық зат:
А) мұнай,
В) газ,
С) көмір,
Д) мыс.
7. Картада қара түсті мұнара нені көрсетеді ?
А) мұнай,
В ) газ,
С) көмір,
Д) тау.
8.Ең көп таралған пайдалы қазба:
А)асбест,
В)газ,
С)көмір,
Д)тұз.
9.Әрбір адамның тамағына күніне қанша грамм ас тұзы жұмсалады ?
А) 30 г;
В) 20 г;
С) 10 г;
Д) 40.
10. Тыңайтқыш алынатын қоңыр түсті тас:
А) фосфорит;
В) тұз;
С) көмір;
Д) асбобетон.
22
11.Әктастың неше түрі бар ?
А) 1
В) 2
С) 3
Д) 4
12. Әктастың ең қатты және тығыз түрі:
А) мәрмәр,
В) бор,
С) гранит,
Д) құмтас.
13. Жер қойнауында тас көмірдің неше түрі кездеседі ?
А) 5
В) 4
С) 3
Д) 4.
14. Жанғыш пайда қазбалар:
А) әктас,
В) гранит,
С) мұнай,
Д)мыс.
15. Кенге жатпайтын пайдалы қазбалар:
А)тұз,
В) мұнай,
С) көмір,
Д) газ.
23
16. КСРО –ның құрамында Қазақстаннан басқа қанша ел болды ?
А) 16 ел
В) 14 ел
С) 17 ел
Д) 13 ел
17. Қазақстан Кеңес Социалистік Республикасының мемлекеттік егемендігі туралы Декларация қай жылы қабылданды ?
А) 1990 ж. 25 қазан
В) 1991 ж. 25 желтоқсан
С) 1992 ж. 25 қазан
Д) 1992 ж. 26 қазан
18. «Демократия» - грек тілінен аударғанда қандай мағынаны білдіреді ?
А) халық теңдігі
В) ел тәуелсіздігі
С) халық билігі
Д) бірлік
19. Қазақ халқы шетел басқыншыларына және большевиктік режимге қарсы қанша рет бас көтерді ?
А) 370 рет
В) 380 рет
С) 360 рет
Д) 350 рет
20.Қазақстан дүние жүзіндегі ең ықпалды және беделді ұйым- Біріккен Ұлттар Ұйымына қай жылы мүше болды ?
А) 1994 ж.
В) 1991 ж.
С) 1993 ж.
Д) 1992 ж. 64
11. Секерханмен жекпе – жекке шыққан батыр
А) Қабанбай батыр
В) Райымбек батыр
С) Бөгенбай батыр
Д) Қарасай батыр
12. Қаракерей Қабанбай қай ханның оң қолы ?
А) Тәуке ханның
В) Есім ханның
С) Абылай ханның
Д) Төле би
13. Райымбек батырдың атасының атын көрсет
А) Хангелді
В) Амангелді
С) Төрегелді
Д) Жангелді
14. Қалмақ батыры Арқауылмен жекпе – жекке шыққан батыр
А) Бөгенбай
В) Қарасай
С) Райымбек
Д) Қабанбай
15. Қазақстан Республикасы мемлекеттік тәуелсіздік алғанға дейін қандай ірі империяның құрамында болды ?
А) КСРО
В) КПСС
С) БҰҰ
Д) ҚР
63
16. Мұнайдан алынатын өнім:
А) керосин,
В)бояу,
С) цемент,
Д) қорғасын.
17. Халық арасында «тас зығыр» деп қандай жынысты атайды ?
А) цементті,
В)асбобетон,
С) фосфоритті,
Д)асбесті.
18. Грек тілінде асбест қандай мағынаны білдіреді ?
А) отқа жанбайтын;
В) суға батпайтын;
С) қатты,
Д) сұйық.
19. Темірдің орнына асбест салынған құрылыс материалдары қалай аталады ?
А) асбест,
В) асбобетон,
С) құрылыс материалы,
Д) гранит.
20.Әктастың жеке түрленінің ішіндегі ең жұмсағы
А) мәрмәр,
В) гранит,
С) ұлытас,
Д)бор. 24
7-нұсқа.
1.Су неше күйінде кездеседі ?
А)2
В)3
С)5
Д)4
2. Салмағы 70 кг адамның денесінде қанша кг су болады ?
А) 20 кг
В) 30 кг
С) 40 кг
Д) 50 кг
3. Адам су ішпей қанша аптаға дейін шыдай алады ?
А) бір апта
В) екі апта
С) үш апта
Д) төрт апта
4. Жер бетінің қанша бөлігін су қабаты алып жатыр?
А) үш бөлігін;
В) үштен бір бөлігін;
С) үштен үш бөлігін;
Д) үштен екі бөлігін.
5. Қазақстанда минералды сулар шығатын жер
А) Сарыағаш,
В)Қызылорда,
С) Ақтау;
Д) Павлодар.
25
6. Шаруа қожалығына Қазақстан Республикасының азаматы неше жастан басшы бола алады ?
А) 19 жастан
В) 18 жастан
С) 20 жастан
Д) 16 жастан
7. Алматы облысындағы Байсерке сүт зауытында неше жүзден астам адам қызмет етеді ?
А) 700 -ден
В) 800 -ден
С) 600-ден
Д) 900 -ден
8. Тұт ағашының жапырағамен қоректенетін жібек құртынан не алынған ?
А) дәрі
В) шыт
С) жибек
Д) мақта
9. Тобыл бойында өткен үлкен ұрыстардың бірінде Есім хан қай жылы басшылық жасады ?
А) 1615 ж.
В) 1614 ж.
С) 1616 ж.
Д) 1617 ж.
10.Жоңғар шапқыншылығын тойтарып, қазақ елін азат етуге ұйтқы бола білген қазақ ханы
А) Қасым хан
В) Тәуке хан
С) Абылай хан
Д) Төле би
62
16-нұсқа.
1. Қай елде тұңғыш қағаз шықты ?
А) Мысырда
В) Германия
С) Қытай
Д) Румыния
2. 11 ғасырда кітап басуды ойлап тапқан шебер
А) Би Шэн
В) Ирган Гутенберг
С) Әль Фараби
Д) Аристотель
3. Неміс шебері Йоган Гутенберг қай ғасырда кітап басуды ойлап тапқан ?
А) 16 ғасыр
В) 15 ғасыр
С) 14 ғасыр
Д) 13 ғасыр
4. «Кітап –білім бұлағы, білім-өмір ...................................мақалды жалғастыр
А) құрағы
В) бұлағы
С) тұрағы
Д) шырағы
5. Қазіргі кезде ауылдық жерлердегі еңбек бірлестігі қалай аталады ?
А) «Шаруа қожалығы»
В) «Басшы қожалығы»
С) «Жұмысшы қожалығы»
Д) «Ел қожалығы»
61
6.Терек бір жазда қанша литрге жуық суды буға айналдырады ?
А) 1000 л
В) 2000 л
С) 3000 л
Д) 4000 л
7.Сарыағаштың шипалы суы қай жылы ашылды ?
А) 1949 ж.
В) 1948 ж.
С) 1947 ж.
Д) 1946 ж.
8. Жер астынан шығатын минералды судың температурасы
А) 49˚-52˚ С;
В) 49˚- 51˚ С;
С) 49˚-50˚ С;
Д) 49 ˚-53˚ С.
9. Өзендерді көрсет
А) Байқал, Зайсан, Алакөл.
В) Жайық, Ертіс, Есіл.
С) Балқаш, Каспий, Байқал.
Д) Арал, Каспий, Сырдария.
10.Қазақстан көлдерінің ең ірісі-
А) Байқал.
В) Зайсан.
С) Арал теңізі.
Д) Алакөл.
26
11.Көлдердің ең үлкені
А) Балқаш.
В) Байқал.
С) Зайсан.
Д) Каспий.
12. Қаланың бір адамы алуан түрлі қажеттігін өтеу үшін тәулігіне қанша литр суды тұтынады ?
А) 900 л;
В) 800 л;
С) 700 л;
Д) 600 л.
13. Газдардың қоспасы
А) газ.
В) жел.
С) су.
Д) ауа.
14. Ауа қоспасындағы ең көп газ
А) оттегі
В) азот
С) көмірқышқыл
Д) өсімдік
15. Ауаның қызғандағы көлемі
А) үлкейеді;
В) қызады;
С) суйиды;
Д) кішірейді.
27
16.Ежелгі мысырда жазуға қандай өсімдікті қолданды ?
А) сары тұңғиық
В) папирус
С) қамыс
Д) ши
17. Папирус қайда өсетін өсімдік ?
А) суда
В) шалғынды жерде
С) орманда
Д) шөлді жерде
18. Пергам патшалығының шеберлері неден жазу жазатын жаңа материал әзірледі ?
А) шиден
В) өсімдіктерден
С) балшықтан
Д) жануарлар терісінен
19. Қазіргідей түптелген парақты кітаптар қай ғасырда шыға бастады ?
А) 1 ғасырда
В) 2 ғасырда
С) 3 ғасырда
Д) 4 ғасырда
20. Қай ғасырда тұңғыш қағаз шықты ?
А) 2 ғасырда
В) 3 ғасырда
С) 1 ғасырда
Д) 4 ғасырда
60
11. «Атаға қарап ұл өсер, анаға қарап ......................................
А) бала өсер;
В) қыз өсер;
С) адам өсер;
Д) жұрт өсер.
12. Қасым Қайсенов кім ?
А) партизан-жазушы.
В) ақын.
С) суретші.
Д) мүсінші.
13. Арабтың «кітап» деген сөзі қазақша қандай мағынаны білдіреді ?
А) «оқу», «жазба».
В) «оқу», «оқушы».
С) «білім», «оқу».
Д) «жазу», «жазба».
14. Адам баласы ақыл-ойынан туған рухани байлықты сақтап, оны ұрпақтан ұрпаққа жеткізіп отырған құрал
А) кітап
В) дәптер
С) қалам
Д) өсиет
15. Ежелгі заманда Мысыр мен Шығыс елдерінде, Греция мен Римде кітап қандай тақталарға жазылды ?
А) балшық
В) темір
С) қыш
Д) ағаш
59
16. Ауа қабығы неше бөліктен тұрады ?
А) бір бөлік;
В) екі бөлік;
С) бірнеше қабаттан;
Д) үш бөлік.
17. Ауа қабатында жанған аспан денелердің сынықтары
А) Метеориттер.
В)Галактика.
С) Ғарыш.
Д) Планета.
18. Ауаның тазартудың ең тиімді жолы
А) тозандардыру;
В) тазаландыру;
С) көгалдандыру;
Д) қондырғылар орнату.
19. Жауын – шашын ең аз түсетін жерлер
А) Арал теңізі мен Балқаш көлі;
В) Сырдария, Амудария;
С) Зайсан, Жайық;
Д) Байқал, Балқаш.
20. Ауа райын ғылыми тұрғыда қандай станцияларда бақылайды ?
А) минералогиялық;
В) метеорологиялық;
С) геологиялық;
Д) ғарыштық.
28
8- нұсқа.
1. Құм қияғы жылына неше рет көктейді ?
А) төрт рет;
В) үш рет;
С)екі рет;
Д) бір рет.
2. Құмды шөлде өсетін өсімдік
А) селеубояу;
В) сарғалдақ;
С) бәйшешек;
Д) бүлдірген.
3. Сортаңды шөлді жерлер
А) құнарсыз жерлер;
В) өсімдігі мол;
С) құнарлы жер;
Д) тұзы мол.
4. Сазды шөлдің өсімдігі
А) жусан;
В) бәйшешек;
С)қызғалдақ;
Д) селеубояу.
5. Тастақты шөл дала
А) өсімдіксіз тақыр;
В) құнарлы;
С) ылғалды дала;
Д) орманды дала.
29
6.Әйелдің інілері мен сіңлері оның күйеуіне кім болады ?
А) іні;
В) сіңілі;
С) балдыз;
Д) қарындас.
7. Нағашыларыңа кім боласың ?
А) жиен;
В) немере;
С) бөле;
Д) іні;
8. Өз әкеңнің әкесі мен шешесіне кім боласың ?
А) жиен;
В) немере;
С) бөле:
Д) шөбере.
9. Апалы сіңлілі немесе туыстас қыздарға үйленген жігіттер бір-біріне кім болады ?
А) бажа;
В) бөле;
С) жезде;
Д) балдыз.
10. Мақалды жалғастыр «Ана сүтін ақтамағанды ешкім ..............................................
А) баптамайды;
В) жақтамайды;
С) мақтамайды;
Д) сақтамайды.
58
15-нұсқа.
1. Жігіт адамның неше жұрты болады ?
А) 3;
В) 2;
С) 1;
Д) 4.
2. Сені дүниеге әкелген кім ?
А) туысқандар;
В) ата мен әже;
С) аға мен әпке;
Д) әке мен ана.
3. Өз шешеңнің төркін жұрты
А) өз жұрты;
В) нағашы жұрт;
С) қайын жұрты;
Д) дұрыс жауабы жоқ.
4. Апалы-сіңлілі немесе туыстас қыздардан туған балалар бір-біріне кім болады ?
А) бөле;
В) апа;
С) сіңілі;
Д) қарындас.
5. Әйелдің төркіні жұбайына кім болады ?
А) қайын жұрт,
В) нағашы жұрт;
С) өз жұрт;
Д) туыс.
57
6. Шөл жануарын көрсет
А) елік;
В) ақбөкен;
С) жылқы;
Д) марал..
7. Шөлге өте төзімді жануар
А) жылқы;
В) қой;
С) түйе;
Д) арқар.
8. Шөлді жерде мекендейді
А) қоян;
В) тасбақа;
С) тиін;
Д) ұлу.
9. Қазақстанда неше мыңнан астам көл бар ?
А) 40 мыңнан астам;
В) 45 мыңнан астам;
С)43 мыңнан астам;
Д) 41 мыңнан астам.
10. Жөке ағашы неше жыл жасайды ?
А) 300 жыл;
В) 350 жыл;
С) 450 жыл;
Д) 400 жыл.
30
11. Даланың сортаң жерлерінде өсетін өсімдік
А) қаражусан;
В) боз;
С) бөтеге;
Д) қайың.
12. Құрғақшылыққа төзімді өсімдіктерді тап
А) бақбақ;
В) жантақ;
С) бидай;
Д) жүзім.
13. Суармалы жерлерде өсетін өсімдіктер
А) күріш, мақта, жүзім;
В) арпа, бидай, жоңышқа;
С) қарағай, терек, қайың;
Д) арпа, қарағай, мақта.
14. Күріш қай жерде өсіріледі ?
А) Көкшетау.
В) Қызылорда.
С) Маңғыстау.
Д) Семей.
15. Күріштің дәнінен не алынады ?
А) ұн;
В) қант;
С)жеміс;
Д) крахмал.
31
16. Бір жылда қанша күн бар ?
А) 365 күн
В) 367 күн
С) 368 күн
Д)369 күн
17. Бір тәулікте қанша сағат бар ?
А) 12
В) 24
С) 18
Д)17
18. Күннің ең ұзарған кезі
А) 21-22 желтоқсан
В) 20-21 наурыз
С) 21-22 мауысым
Д) 20-21 желтоқсан
19. Жер өз білігінен қалай айналады?
А) батыстан шығысқа қарай;
В) шығыстан батысқа қарай,
С) оңтүстіктен солтүстікке қарай;
Д) солтүстіктен оңтүстікке қарай.
20.Күннің мен түннің ауысып тұруының нәтижесінде бүкіл Жер шары қалай жылынады ?
А) бірқалыпты;
В) әр түрлі,
С) бір мезгілде;
Д) біртіндеп.
56
11. Бастапқы меридиан шеңбері жерді қандай жарты шарларға бөліп тұрады ?
А) шығыс және оңтүстік;
В) батыс және солтүстік;
С) батыс және шығыс;
Д) оңтүстік және шығыс.
12. Меридиан қандай бағытты көрсетеді ?
А) солтүстік-оңтүстік;
В) солтүстік-шығыс;
С) оңтүстік-шығыс;
Д) солтүстік-батыс.
13. Жер өз білігінен батыстан шығысқа қарай қанша сағатта толық айналып шығады ?
А) 21 сағ.
В) 22 сағ.
С) 23 сағ.
Д) 24 сағ.
14. Жердің өз білігінен айналып шығуына кеткен уақыт қалай аталады ?
А) сағат
В) минут
С) тәулік
Д)апта
15. Жердің Күнді толық бір рет айналып шығуына кеткен уақыт қалай аталады ?
А) тәулік
В) жыл
С) сағат
Д) апта
55
16. Мақта қалай гүлдейді ?
А) бір мезгілде;
В) біртіндеп;
С) гүлдемейді;
Д) жауабы жоқ.
17. Мақта тұқымынан не өндіріледі ?
А) май
В) т ұ з
С) ұн
Д) крахмал
18.Тұқымынан ажыратылмаған мақта
А) ақ мақта
В) үлпілдек мақта
С) шитті мақта
Д) жұмсақ мақта
19.Қай қалаларда тоқыма комбинаттары бар?
А) Қызылорда,Қарағанды.
В) Алматы,Шымкент.
С) Аматы,Қызылорда.
Д) Көкшетау,Астана.
20.Мақта сабағының түсі қандай?
қоңырқай.
А) қызғылт,
В) сарғылт,
С) ақ ,
Д)қоңырқай.
32
9 – нұсқа. .
1. Күн сәулесітік түсетін экваторының ауа қысымы қандай?
А) төмен.
В) орташа.
С) жоғары.
Д) жауабы жоқ.
2.Ауа қасиеті
А) көк,
В) түссіз,
С) ақ,
Д) мөлдір.
3.Ластанған ауаны тазартудың ең тиімді жолы
А) от жағу;
В) ластау;
С) тыңайту;
Д) көгалдандыру.
4. Жауын-шашын ең аз түсетін жерлер
А) Алтайдың батыс жағында;
В) Арал теңізі мен Балқаш көлінің маңы;
С) Қостанай маңында,
Д) Байқал маңы.
5. Тау түзейтін зат
А) құм;
В) саз;
С) құм мен саз;
Д) тығыз әрі қатты, тау жыныстары.
33
6. Жемін түнде аулайтын құс
А) сұңқар;
В) бүркіт;
С) үкі;
Д) лашын.
7. Қылқан жапырақты ағаштар
А) ұшқат, ырғай;
В) шырша, қарағай;
С) қайың, емен;
Д) терек, ырғай.
8. « Аққан жұлдыздар » деп жүргеніміз не ?
А) ғарыш;
В) планета;
С) жер серігі;
Д) метеорит.
9. Планета аралық кеңістіктен жерге келіп түсетін темір немесе тас дене
А) Плутон.
В) метеорит.
С) Шолпан.
Д) Марс.
10. Латынша экватор сөзі -
А) теңейткіш;
В) түскілік;
С) шар;
Д) дөңгелек.
54
14-нұсқа.
1.Галактиканың бір шетінен екінші шетіне жарық неше мың жылда жетеді ?
А) 110мың жылда;
В) 111 мың жылда;
С) 100 мың жылда;
Д) 112 мың жылда.
2. Күнді неше ірі аспан денесі айналып жүреді ?
А) сегіз;
В) тоғыз;
С) жеті;
Д) алты.
3. Топырақтың ең үстіңгі қабаты қалай аталады ?
А) құмды қабат;
В) сазды қабат;
С) қарашірік;
Д) қалың қабат.
4. Қандай сулар ішуге жарамды ?
А) теңіз суы;
В) мұхит суы;
С) бұлақ суы;
Д) өзен суы.
5. Мүйізінен бағалы дәрі алынатын жануар
А) марал;
В) бұғы;
С) бұлан;
Д) арқар.
53
6. Ауа қоспасындағы ең көп газ.
А) оттегі;
В) ауа;
С) азот;
Д) көмірқышқыл газы.
7. Орманда 400 жыл жасайтын жөке ағашы қала ауасында қанша жыл өмір сүреді ?
А) 50-80 жыл
В) 90-100 жыл
С) 100-150 жыл
Д) 70-90 жыл.
8. Ылғалы жеткілікті шағын үлескі
А) шалғын.
В) көгал.
С) дала.
Д) орманды.
9. Пішен дайындалатын шалғынды жер
А) шабындық
В) көгал
С) шалғын
Д) шөлді.
10. Мал жемейтін улы өсімдіктер
А) күреңот, жұпаргүл;
В) жусан, селеубояу;
С) күреңот, сарғалдақ;
Д) уқорғасын, сарғалдақ.
34
11. Шалғында көп кездесетін құс
А) көгершін.
В) бүркіт.
С) бөдене.
Д) үкі.
12. Бөдененің ұясы қай жерде болады ?
А) тау басында;
В) шөп арасында;
С) шатырда;
Д) қамыста.
13. Шалғында ірі жануарлар болады ма ?
А) болады.
В) көп болады.
С) білмеймін;
Д) болмайды.
14. Ормансыз жазық алқап
А) дала.
В) орман.
С) тоғай.
Д) таулы жер.
15. Даланың неше түрі бар ?
А) 2;
В) 3;
С) 4;
Д)1.
35
16. Жер шарында неше полюс бар ?
А) 1;
В) 2;
С) 3;
Д) 4.
17. Полюстер глобуста және жарты шарлар картасында қалай белгілінеді ?
А) сызық;
В) дөңгелек;
С) нүкте;
Д) жарты сынық.
18. Жер экваторының ұзындығы қанша км көрсет
А) 40 000 км.
В) 30 000 км.
С) 20 000 км.
Д) 25 000 км.
19. Латын тілінен аударғанда меридиан-
А) шар
В) түскілік
С) теңейткіш
Д) жер
20. Жер шарының жорамал білігі бетіне шығатын жерлеріндегі нүктелер қалай аталады ?
А) глобус
В) полюс
С) экватор
Д) меридиан
52
11. Мұхиттардың ішінде ең үлкені ?
А) Тынық мұхиты;
В) Атлант мұхиты;
С) Үнді мұхиты;
Д) Солтүстік-мұзды мұхиты.
12. Неше материк бар ?
А) бес;
В) жеті;
С) алты;
Д) төрт.
13. Біздің мемлекетіміз – Қазақстан Республикасы қай материкте орналысқан ?
А) Африка.
В) Евразия.
С) Австралия.
Д) Антарктида.
14. Қай материкте адамдар қоныстанбаған ?
А) Африка.
В) Евразия.
С) Австралия.
Д) Антарктида.
15. Ертедегі адамдар жердің пішіні қандай деп ойлаған ?
А) тегіс;
В) шар тәрізді;
С) дөнес;
Д) дөңгелек.
51
16. Қуаң даланың сәнге бөленетін көрікті кезі
А) қыс;
В) жаз;
С) көктем;
Д) күз.
17. Далада көп өсетін өсімдік
А) жусан;
В) күреңот;
С) қызғалдақ;
Д) сарғалдақ.
18. Суыр інінің биіктігі
А) 2 м;
В) 1 м;
С) 3 м;
Д) 4 м.
19. Суға тапшы аймақ
А) шөл;
В) дала;
С) орман;
Д) тоғай.
20. Шөлді жердің неше түрі бар ?
А) 3 түрі бар;
В) 4 түрі бар;
С) 2 түрі бар;
Д) 1 түрі.
36
10-нұсқа.
1. Жүгері майының қасиеті
А) түссіз;
В) шипалы;
С) ащы;
Д) көпжылдық.
2. Жүгерінің шыққан жері
А) Оңтүстік, Орталық Америка.
В) Солтүстік Орталық Америка.
С) Шығыс Орталық Америка.
Д) Батыс Орталық Америка.
3. Жүзім қандай топқа жатады
А) ағаш;
В) бұта;
С) шөп;
Д) көкөніс.
4. Жылылықты жақсы көретін өсімдік
А) бидай;
В) жүзім;
С) сұлы;
Д) арпа.
5. Жүзім жидегінде не көп ?
А) су;
В) қант;
С) май;
Д) тұз.
37
6. Күннің көлденеңі қанша км ?
А) 1400 000 км;
В) 1300 000 км,
С) 1200 000 км;
Д) 1205 000 км.
7. Күннің көлденеңі жердің көлденеңінен қанша есеге артық ?
А) 108 есеге;
В) 109 есеге;
С) 105 есеге;
Д) 110 есеге.
8. Жердің барынша кішілейтіліп жасалған дәл үлгісі қалай аталады ?
А) карта;
В) глобус;
С) ғарыш;
Д) саяси карта.
9. Глобус – латын тілінде қалай аталады ?
А) дөңгелек;
В) дөңес;
С) шар;
Д) жер.
10. Жер шарында неше мұхит бар?
А) үш;
В) бес;
С) екі;
Д) төрт.
50
13-нұсқа.
1.Ғарышқа жол қай жылы ашылды ?
А) 1957 ж 4 қазан;
В) 1957 ж 3 қазан,
С) 1958 ж 4 қазан;
Д) 1959 ж 4 қазан.
2. Ю.А. Гагарин қай жылы ғарышқа ұшқан ?
А) 1961 ж.
В) 1960 ж.
С) 1962 ж.
Д) 1963 ж.
3. Жерді қоршаған бүкіл дүние қалай аталады ?
А) галактика;
В) жер шары;
С) ғарыш;
Д) планета
4. Ғалымдардың болжауынша, күннің беткі қабатындағы жылу қызуы қанша ?
А) 5 000;
В) 7 000;
С) 8 000;
Д) 6 000.
5. Күн мен жердің ара қашықтығын көрсет
А) 120 млн. км;
В) 160 млн. км;
С) 150 млн. км;
Д) 125 млн. км.
49
6. Еділбай қойы қай жақта көп тараған ?
А) Батыс Қазақстан облысында;
В) Ақмола облысында;
С) Қызылорда облысында;
Д) Солтүстік Қазақстан облысында.
7. Қызылорда, Оңтүстік Қазақстан облысында өсіріледі
А) Еділбай қойы;
В) ақбас сиыры;
С) жылқы;
Д) арқар мериносы.
8. Ақбас сиыры қанша ет береді ?
А) 400-300 кг
В) 400-500 кг
С) 500-600 кг
Д) 500-700 кг.
9. Жылқы сүтінен емдік қасиеті бар не өндіріледі ?
А) сүт;
В) айран;
С) қымыз;
Д) шұбат.
10. Түйе сүті қалай аталады ?
А) шұбат;
В) қымыз;
С) айран;
Д) шалап.
38
11. Шөлге төзімді жануар
А) жылқы;
В) қой;
С) сиыр;
Д) түйе.
12. Қазақстанның құйрықты қойларының етті, етті-жүнді өсімтал тұқымының бірі
А) Арқар мериносы;
В) қаракөл;
С) Еділбай қойы;
Д) қой.
13. Көпжылдық бұта
А) жүгері;
В) мақта;
С) жүзім;
Д) қайың.
14. Жүзімнен не өндіріледі ?
А) май;
В) шырын;
С) тұз;
Д) крахмал.
15. Жарықты жақсы көретін тез өсетін ағаш
А) қайың;
В) шырша;
С) емен;
Д) қарағай.
39
16. Түп-түзу болып өсетін ағаш
А) қайың;
В) шеңгел;
С) көктерек;
Д) емен.
17. Жидектер:
А) қарақат, мойыл;
В) алма, жүзім;
С) пияз, сәбіз;
Д) қарбыз, сәбіз.
18. Қайсысы бұталар жататын өсімдік ?
А) қайың;
В) шырша;
С) итмұрын;
Д) терек.
19. Жыртқышқа тобына жататын құс
А) тоқылдақ;
В) қырғауыл;
С) жапалақ;
Д) қарға.
20. « Тікөсетін пішен » деп қандай өсімдікті айтады ?
А) құм қияғы;
В) ақ сексеуіл;
С) селеубояу;
Д) жусан.
48
11. Жарық секундына қанша км жылдамдықпен таралады ?
А) 400 000 км;
В) 300 000 км;
С) 200 000 км;
Д) 500 000км.
12. Бізге ең жақын жұлдызға дейінгі аралықта жарық неше жылда жүріп өтеді ?
А) 1 жылда;
В) 3 жылда;
С) 4 жылда;
Д) 5 жылда.
13. Кеміргіштерді көрсет
А) тышқан, қосаяқ;
В) қарсақ, түлкі;
С) тасбақа, бақа;
Д) тиін, тышқан.
14. Орман құстары
А) бозторғай, бөдене;
В) үйрек, тырна;
С) аққу, тырна;
Д) тоқылдақ, жапалақ.
15. Қазақстанның «Қызыл кітабына» еңгізілген жануарларды көрсет
А) ор қоян, көкқарға;
В) сусар, барыс,
С) суыр, сұр келес;
Д) аққу, қарға.
47
16. Қандай ағаш өскен жерде орман іші ала көлеңке болып тұрады ?
А) қайың;
В) шырша;
С) емен;
Д) терек.
17. Ертіс өзеніне жақын қандай орман алқабы бар ?
А) көктерек;
В) қайың,
С) қарағай;
Д) емен.
18. Орман құстары
А) бөдене және торғай;
В) қарлығаш және тоқылдақ;
С) бүркіт және лашын,
Д) тоқылдақ және жапалақ.
19. Алматы облысындағы Шелек өзені бойында мекендейтін жануар
А) елік;
В) арқар;
С) барторғай бұғысы;
Д) марал.
20. Баға жетпес табиғат қазынасы, халық байлығы
А) орман, тоғай;
В) сәнді киім;
С) ескерткіш;
Д) алтын. 40
11-нұсқа.
1. Тың өлкесінде қанша миллион гектардай орман-тоғай ағаштары оталған ?
А) 70 млн. га;
В) 80 млн. га;
С) 60 млн. га;
Д) 90 млн. га.
2. Суда өсетін өсімдік
А) бәйшешек;
В) қоға;
С) жусан;
Д) қызғалдақ.
3. Иілгіш, сабағы мықты жапырағы жіңішке өсімдік
А) қоға;
В) жусан;
С) құрақ;
Д) бәйшешек.
4. Ұзын, жалпақ жапырағы бар өсімдік
А) қамыс;
В) қоға;
С) құрақ;
Д) жусан.
5. Қамыс пен қоғаның тұқымдары қалай тарайды ?
А) құспен;
В) желмен;
С) жануарлармен;
Д) ауамен.
41
6.Биік тасты құздарда тіршілік ететін құс
А) жапалақ
В) құр
С) ұлар
Д) үкі
7.Алтай тауларырының орманды жерлерінде қандай шаруашылық дамыған?
А) қой
В) түе
С) жылқы
Д) бұғы
8. Түнде мұзды алқапқа дейін өрлеп барып, түнеп шығатын жануар
А) елік;
В) арқар;
С) сілеусін;
Д) марал.
9. Неше планета бар ?
А) 8
В) 7
С) 10
Д) 9
10. Өзінен жарық шығармайтын денелер
А) күн;
В) ай;
С) планета;
Д) жер.
46
12 – нұсқа.
1. Тау биіктеген сайын атмосферадағы ауа қандай болады ?
А) жылы;
В) салқын;
С) құрғақ;
Д) ылғалды.
2. Күреңот өсімдігінің биіктігі
А) 1-2 м;
В) 1-3 м;
С) 2-3 м;
Д) 2-4 м.
3. Балды көп беретін өсімдік
А) қайың;
В) күреңот;
С) терек;
Д) көктерек.
4. Іле Алатауында өсетін өсімдік
А) күреңот;
В) таңқурай;
С) шетен;
Д) бөтеге.
5. Биік тау алқаптарын мекендейтін жыртқыш аңдар
А) барвс,слеусін.
В) қасқыр, түлкі.
С) сілеусін,қоян.
Д) арыстан, жолбарыс.
45
6. Су өсімдіктерінің құрлық өсімдіктерінен ерекшелігі
А) тамыры ұзын;
В) жақсы жетілген;
С) сабағы жінішке;
Д) жақсы жетілмеген.
7. Торкөзді үлкен қанаттары бар өте әдемі жәндік
А) инелік;
В) құмырсқа;
С) ара;
Д) маса.
8. Инеліктің дернәсілі қайда тіршілік етеді ?
А) құрлықта,
В) суда;
С) топырақта,
Д) гүлде.
9. Аяқтарының басы қалың түкті және майлы, суға батпайтын жәндік
А) құмырсқа;
В) суаршын;
С) ара;
Д) инелік.
10.Дене пішіні балыққа ұқсас жәндік
А) итбалық;
В) инелік;
С) сүңгуір қоңыз;
Д) шыбын.
42
11. Су қоймасында тіршілік ететін аңдар
А) кірпі, тиін;
В) кәмшат, құндыз;
С) кәмшат, кірпі;
Д) бақа, тиін.
12. Су қоймасындағы жыртқыш жәндік
А) құмырсқа;
В) инелік;
С) құндыз;
Д) сүңгуір қоңыз.
13. Су деңгеі төмендей бастағанда құндыздар не жасайды ?
А) көпір,
В) бөгет;
С) ін;
Д) төбе.
14. Жайық өңірінде алғаш рет қай жылы құндыздар пайда болды ?
А) 1963 ж.
В) 1974 ж.
С) 1975 ж.
Д) 1976 ж.
16. Құндыздарға арналған қорықтың көлемін көрсет
А) 60 мың га.
В) 62 мың га.
С) 61 мың га.
Д) 63 мың га.
43
17. Ақтөбе облысының кейбір өзендерінде ғана кездесетін жануар
А) қара күзен.
В) сазқұндыз.
С) кәмшат.
Д) тиін.
18. Әлемдік деңгейде сирек кездесетін жануар
А) құндыз;
В) Жетісу бақатісі;
С) сілеусін;
Д) тасбақа.
19. Қорғауға алынған жануарлар мен өсімдіктер қандай кітапқа енгізілген ?
А) энциклопедияға;
В) Қызыл кітапқа;
С) сөздікке;
Д) қалың кітапқа.
20. Бұлақтар бір-бірімен қосылып неге айналады ?
А) өзенге;
В) көлге;
С) теңізге;
Д) мұхитқа.
44
