Хандагайты ортумак школазы
Бижик өөредилгезиниң кичээлдериниң
үезинде ажыглаар чыынды тестлер
Дөрт чылдыг эге школаның
1-ги клазының «Yжүглели» - биле
ажылдаар башкыларга
дузаламчы
Дээди категорияның
башкызы Монгуш Н.М.
тестилерни тургускан.
Хандагайты-2012
Дөрт чылдыг эге школаның 1-ги клазынга бижик өөредилгезиниң болгаш үжүглел соонда номчулга болгаш бижилге үезинде бо тестилер чыындызын ажыглап, уругларның билиин хынап болур. Мында бердинген тестилер уругларның ооренген материалдарынга даянып кылдынган. Бо чыындыда уруглар-биле чорудуп болур ажылдың чүгле чаңгыс хевирин киирген. Башкы бүрүзү бодунуу-биле тема бүрүзүнге таарыштыр айтырыгларны немей тургузуп ап болур.
Чыындының тургустунган кол сорулгазы- уругларны 1 –ги класстан эгелээш тестилер –биле шын ажылдаарынга чаңчыктырары болур.
2
Домак, сөс.
Аас чугаага бир домак өскезинден канчаар аңгыланырыл?
Үн доктаашкыны-биле.
Улуг сек-биле.
Айтырыг демдээ-биле.
Бижимел чугаага бир домак өскезинден канчаар аңгыланырыл?
Yн доктаашкыны-биле.
Бижик демдээ-биле.
Номчу: балык, тудар, чечек, ном. Бо чүл?
Сөс.
Домак.
4. Кайы бөлүктүң сөстери домак болурул?
1) ужуп чораан
2) дээрде ужуп чораан
3) Дуруяалар дээрде ужуп чорлар.
Домак тургузуп болур бөлүктү тывыңар.
Кудумчу, маңнап тур, агаар, иштинде.
Оочур, уруглар, садыг, артында.
Аяк, стол, тур, кырында.
Домакта сөстер аразында харылзаалыг болур бе?
Ийе. 2) Чок
7.Домактар чүлерден тургустунарыл?
1) Yжүктерден.
2) Сөстерден.
8.Ийи дугаар домак каш сөстен тургустунганыл?
Долбаа барба даарады. Барба долу ном бар.
1) 3 2) 5 5) 4
9.Домактың эгезин кандыг үжүк-биле бижиирил?
1) Бичии үжүк-биле.
2) Улуг үжүк-биле.
10. Сөзүгледи номчу. Каш домак барыл айыт.
Час дүшкен суур иштиниң хары эрээн куштар чылыг чурттардан ээп кээп турар уруглар хөөлбектерде хемежигештер салып ойнап турлар.
3 2) 4 3) 5
11. Домак сөөлүнге кандыг бижик демдектерин салып болурул?
1) . (улуг секти)
2) , (биче секти)
3) ? (айтырыг демдээн)
12. Домакты номчу. Бис дүүн аргаже экскурсиялап чораан бис.
Шын харыыны тып.
Бис медээлеп, дыңнадып турар бис, ынчангаш домактың сөөлүнге улуг секти салыр бис.
Бис айтырып турар бис, ынчангаш домактың сөөлүнге айтырыг демдээн cалыр бис.
Yннер болгаш үжүктер.
Ава деп сөстү номчу. Чүнү дыңнаар-дыр сен?
Үннер. 2) Yжүктер.
Ава деп сөстү бижи. Чүнү бижиптер сен?
Үннер. 2) Yжүктер
Yннерни үжүктер –биле бижиир бе?
Ийе. 2) Чок.
Yжүктерни үннер-биле бижиир бе?
1)Ийе. 2) Чок.
Номчу: бэ, и, эс, а, эм. Бо чүл?
Үннерниң ады.
Yжүктерниң ады.
Yннерни канчаарыл?
Адаар, дыңнаар.
Көөр, бижиир.
Yжүктерни канчаарыл?
Адаар, дыңнаар.
Көөр, бижиир.
8.Тыва дылда кандыг үннер барыл?
1) Улуг болгаш бичии.
2) Ажык болгаш ажык эвес.
9. Ажык үннерниң ажык эвес үннерден ылгалын айыт. Чүге ажык үннер дээрил?
1) ажык үннерни адап турда аксывыстан үнген хей(агаар) шаптараазынга таварышпас.
2) ажык үннерни адап турувуста аксывыстан үнген хей(агаар) шаптараазынга таваржыр.
10. Ажык эвес үннерни адап турувуста чүлер биске шаптыктап турарыл?
1) диш, дыл, эриннер.
2) карак, кулак, думчук.
11.Ажык үннерниң үжүктерин тып.
В, с, д, ч, с, ф, г.
А, о,у, ы, э, и, ү, ө.
12.Ажык эвес үннерниң үжүктерин тып.
1) с, д, г,к, н, т, п.
2) а, о, ү, ө, э, и.
13. Дүлей үннерниң үжүктерин тып.
1) в,р,й, ж, д, ң.
2) к,п,с,т,ш, ф,х.
14. Ыыткыр үннерниң үжүктерин тып.
1) д, р, ж, в, з,н. 2) т, п, ф, ч, к, щ, ц.
15. Кайы сөстер ажык үн-биле төнгенил?
1) адыг 2)пар 3) чагаа 4)чары
16. Кайы сөстер дүлей (күштүг) ажык эвес үн-биле эгелээнил?
1) пага 2) дагаа 3)тараа 4)бижек
17.Кайы сөстер ыыткыр (кокак) ажык эвес үн-биле эгелээнил?
1) самбыра 2) домак 3) балды 4)өрге
18. Yннериниң саны үжүүнүң санындан хөй сөстерни тывыңар.
1) чараа 2) оюн 3) оът 4) ёзу
19. Yжүүнүң саны үннериниң санындан эвээш сөстерни тывыңар.
1) лагерь 2) чаак 3) чаг 4)уя
20. Yнүнүң болгаш үжүүнүң саны дең сөстерни тывыңар.
1) Саая 2) чарын 3) суг 4) чаъс
21. Боо деп сөсте каш үн, каш үжүк барыл?
1) 3 үн, 3 үжүк
2) 2 үн, 3 үжүк
3) 2 үн, 2 үжүк
22. 7 үжүктүг, 6 үннүг сөстү тып.
1) Өөреникчи
2) Өөрүм
3) Өнермаа
23. Ё,е,ю,я деп үжүктер кажан ийи үн илередирил?
1) сөс эгезинге, ажык үннүң сөөлүнге чорааш.
2) сөс ортузунга ажык эвес үннүң сөөлүнге чорааш.
24. Чүге я, е, ё, ю кажар үжүктер дээрил?
1) адап турда ийи үн илередир
2) бижип турда ийи үжүк бижиир.
25. Кайы сөстү частырыглыг кылдыр бижээнил?
1) чада 2) чашбан 3) демир
26. Кайы сөстү частырыглыг кылдыр бижээнил?
1) адыг 2) солунта 3) шакты
27. Кайы сөстү частырыглыг кылдыр бижээнил?
1) итик 2) тараа 3) торга
28. 4 үннүг, 4 үжүктүг состү тып.
1) дазыл 2) чаъс 3) хава
29. 5 үннүг, 4 үжүктүг сөстү тып.
1) кулак 2) лагерь 3) ёлка
30. 5 үннүг, 6 үжүктүг сөстү тып.
1) кудурук 2) фонарь 3) бажың
Слог.
1. Сөстер чүлерден тургустунарыл?
Үннерден 2) Слогтардан
2. Сөсте каш слог барын канчап билип алырыл?
1) ажык үннерниң санындан.
2) ажык эвес үннерниң санындан.
3.Инек деп сөсте каш слог барыл?
1) 3 2) 2 3)1
4. Чаңгыс слогтуг сөстү тып.
1) өшкү 2) аът 3) уя
5. Yш слогтуг сөстү тып.
1) илиир 2) чычаан 3) картошка
6. Кандыг үн чааскаан чорааш слог тургузарыл?
1) ажык 2) ажык эвес
7. Кайы сөстү шын эвес слогтааныл?
1) ха-ван 2) чай-ын 3) а-дыг
Кайы сөстү шын слогтааныл?
1)У-руг-лар 2) од-аг 3) чээ-рген
9. Кайы сөсте көжүрдүнмес слог барыл?
1) хая 2) барба 3) кичээл
10. Кайы сөстерни көжүрүп болбазыл?
1) чылгы 2) оюн 3)кижи 4)сыын
Алфавит.
1. Тыва алфавитте каш үжүктер барыл?
1) 24 2) 33 3) 36
2. Й үннүг каш ажык үжүктер барыл?
1) 4 2) 8 3) 9
3..Кандыг үжүктер үн үндүрбезил?
1) й 2) ь 3) ю 4) ъ
4. Кыска ажык үннер кажыл?
1) 6 2)12 3) 8
5. Узун ажык үннер чежел?
1) 8 2) 6 3) 12
6.Тыва алфавите каш ажык эвес үннер барыл?
1) 24 2) 12 3) 22
7. Кайы одуругда сөстер алфавит ёзугаар бижиттингенил?
1) аът, буга, Вера, галстук.
2) Адыг, согуна, дүн, төжек.
3) ачай, доос-кара, хөмүр, кыш.
8. Сөстерни алфавит ёзугаар канчаар бижиирил?
1 2 3 4 5 6
Театр, үжүк, инек, бижик, аңчы, карак.
5, 3, 2, 6, 1, 4.
5, 4, 3, 6, 1, 2.
9. Кайы одуругда сөстерге кадыг демдек бижиирил?
1) а…т, о…т, э…т, ка…т, ча…с, дү…ш, чү…к.
2) ө…рт, ку…ш, ы…т, и…рт, бө…рт, кы…ш.
10.Кайы сөстерге е (кыска е) бижиирил?
С…л…м… 2) с…р…… 3) …рик
