Мен Садуакасова Диана "??лынша? балалар ба?шасыны? т?рбиешісімін"
Шы?армашылы??а ?йренуге бола ма ?
Психологтар мен педагогтар ?рбір баланы? бойында шы?армашылы? потенциалы бар деп санайды, шы?армашылы? — адамзат ?міріні? шамасы. Шы?армашылы? ?асиет – адамзат негізіні? «та?басы».
К?нделікті ?мірде, педагогикалы? т?жірибеде, «аспаннан жерге, уа?ыт талабына» т?су, танымал шектеулікті ?туді ?ажет етеді.
Біріншіден, шы?армашылы? ?абілеттілікті білім не икемділік ретінде жеткізу, «айтып беру» болмайды. ?азіргі кездегі ол м??алім мен о?ушыны? арасында?ы бірлескен т?жірибелік-шы?армашылы? іс-?рекеті.
Екіншіден, бір салада?ы шынайы шы?армашылы? психологиялы? доминантаны ??рып, адамды т?тастай баурап ?кетеді. Сонды?тан, жалпы білім ж?йесіндегі бала?а к?мек ретіндегі шы?армашылы?пен айналысу болып табылады: ?з-?зінде, «музыкант» болу, жан т?жірибесін сезінуі т.б.
Кезінде Б.М.Теплов ?абілеттілікті, адамны? психологиялы? ?асиеті, оны? ?андай да болсын іс-?рекетіні? н?тижелігіні? ?атынасы ж?не осы іс-?рекет процесіні? ме?геруі – деген.
Шы?армашылы? ?абілеттілік – ол сапалы музыканы? тууы, ?згеруі, музыканы? дамуы т.б. Б.М.Теплов Н.А.Римский-Корсаковты? балалы? ша?ын жаз?ан кезінде: «Болаша? композитор музыкалы? саба?тар?а аса зейіні болма?ан, біра? та ?абілеттілігіні? ар?асында «ж?мысы» н?тижелі болды» — деген пікірді айт?ан.
Ал, келесі бір д?ст?рлі психологиялы? ?асиетті? бірі — адамны? ?абілеттілігі психологиялы? сапа ?атарыны? ?йлесуі, не компоненттері, ?рбіреуі ?рекет талабына с?йкес келеді де жеке ?абілеттілік бола алады.
«Негізгі», «басты» ?абілеттілік б?лімдеріні? алды, оларды? бірлігі, оны? ішіндегі б?лімдеріні? психика сапалы?ын к?рсете алатыны, толтыратыны ж?не де оны? статусы мен к?ркемдік, музыкалы?, бейнелеушілік не бас?адай ?абілеттілігіні? сипаттамасы. Теплов Римский-Корсаков?а музыкалы? мінездеме бергенде «толы?» т?сінік бере алды. Римский-Корсаковта к?зге елестету дамуы, таби?атты сезіну мы?ты бол?ан, «оны? к?з елестетуі музыкалы?, таби?атты сезінуі музыкалы?» болды. Мынандай ?орытынды?а келді: оны? жалпы т?л?алы? ба?ыттылы?ына байланысты адамда еш?андай ?аблеттілік болмайды. Римский-Корсаков?а ?орша?ан ?лем музыкалы? ??былыс, к?рініс болып сезілген.
Осы кезде екі кезе?ді ?арастырайы?: бірінші ма?ызды кезе? – не бір белгілі ?рекетіні? емес, ?мір т?тастылы?ына ерекше ?атынасы. Екінші ма?ызды кезе? – т?л?аны? жалпы ба?ыттылы?ы, не ?лемге адамны? ?стем бол?аны, адамны? т?рлі психикасы сапалы ?абілеттілікке айналуы.
Ал, шы?армашылы? ?абілеттілікке келер болса?, адам психикасында?ы ?рекеттілік талабы адамны? МЕН деген берілген ?рекетіндегі ?з-?зіндік шы?армашылы? ?абылдауы. Ол деген, адам ?орша?ан ?лемге ерекше, эстетикалы?, к?ркемдік ?атынасы т?рлі к?ркемдік шы?армашылы?ыны? ?абілеттілігіні? негізі болып табылады. Ал, жеке ?абілеттілікті ауыстыру, ?йлестіру не бас?адай т?сілмен онда эстетикалы? т?жірибе ?атынасы ?лемде еште?емен ауыстыру?а болмайды. Онсыз ??нды к?ркем шы?армалар тумайды.
Сонды?тан, ?лемдік ?атынас дамуы мен оянуы ж?не ?зінше бір б?лшек ретінде ?нер педагогикасыны? бірінші ма?саты, ?р-т?рлі ?нердегі ма?сатты іс-?рекетінде ж?зеге асыру болып табылады.
Ізденушілерді? д?лелдеуінше, ?лем эстетикалы? ?атынасында ?рбір адамда, ?рбір балада ж?зеге асыру барысында ?зіндік потенциалы бар. Сонды?тан бала кезе?інде осы м?селені ?абылдай алады да, жалпы білім беру кезінде ж?зеге асыра алады.
