?лиева Н.Е., М.Ма?атаев атында?ы №13 орта мектеп, Іле ауданы, Алматы облысы
Білім беру саласыны? дербестігін жа?сарту, білім беру ісін бас?аруды демократияландыру елімізді? мектептерінде о?ытуды? белсе?ді ж?не инновациялы? ?дістері мен технологияларды тиымды пайдалануды ?ажет етеді. О?ытуда жа?ашыл ?дісті ?олдану о?ушы ?шін де, м??алімге де шы?армашылы?пен ж?мыс ы?пал етеді. Білім беру ж?йесіндегі ?згерістер : «педагогикалы? технологиялар », «т?сіл», «?діс» сия?ты ??ымдарды тере? менгеруге о?ып – ?йренуге жетелейді.
М??алімні? инновациялы? даярлы?ын ?алыптастыруды? бірінші ?діснамалы? б?ліктері кіретіндер: ізгілікті философия, философия ?ылымы, ?ылым ?діснамасы педагогика ?діснамасы, ?діснамада?ы жа?а білімдер жиынты?ы. Екінші п?ндік –теориялы? б?ліктеріне жататындар ; м??алімні? беретін п?ні бойынша теориялы? білім, педагогика,психология,дидактика, педагогикалы? инноватика бойынша жа?а білімдері. ?шінші ?дістемелік б?ліктеріне м??алімні? ?зі беретін о?у п?ніні? тарихы мен ?дістемесін білуі ж?не т?рбие ж?мыстарын, сыныптан, мектептен тыс ж?мыстарды ?кізу ?дістемесін білуі жатады. Т?ртінші технологиялы? б?лігі м??алімні? ?з п?ні бойынша на?ты педагогикалы? технологияларды білуі, ме?геруі ж?не оны ?з т?жірибесінде ?олдану жатады. Сондай-а? м??алімні? т?рбиелік технологияларды білуі, ме?геруі, пайдалануы да кіреді.
М??алімні? инновациялы? даярлы?ын ?алыптастыруды? теориялы? мазм?ны бірт?тас педагогикалы? ?рдісті ?йымдастыру, ?ылыми зерттеу ж?мыстарды ж?ргізу, педагогикалы? рефлексия мен ?зіндік рефлексияны ж?зеге асыра алу сиа?ты ж?мыстарды? негізін ашуды, ?йренуді ма?сат етеді. А.М.Саранов «Инновациялы? білім беру ж?йесін дамытуды? теориялы? негіздері» атты е?бегінде «инновациялы? процесс-жа?аны ??ру, тарату ж?не ?олдану?а ба?ыттал?ан процесс, оны? ??рылымы жа?аны пайдалану идеяларынан туындайды»- деп атап к?рсетті. Инновация жа?аны ендіруді? со??ы н?тижесі немесе практикалы? іс-?рекетте пайдаланылатын технологиялы? процесті жетілдіру ретінде ?арастырылды.
Жа?ашыл ж?йеге, ?рдіске, ??былыс?а ілгері бір жа?алы? енгізуші адам, к?птеген іс-шараларды ?йымдастыруда адамдарды? ?зіндік жа?ашылды? іс-?рекетін к?рсете алушылы?ы. Б?гінгі та?да, бастауыш сыныпта?ы п?ндер д?ниетану, ана тілі, ?дебиет саба?тарына ; топ?а бліп о?ыту, р?лдік ойын элементтерін, пікір сайыс ж?не бас?а д?ст?рлі емес т?рлері, о?ытуды? жа?а технологиясы т?жірибеге ке?інен ене бастады. Онда?ы д?ст?рлі емес саба? т?рлері;
Пікір сайыс саба?ы, проблемалы? іздену саба?тары, интелектуалды ойлау саба?ы т.б
Д?ст?рлі емес саба?тарда о?ытуды? жа?ашыл ?дістерін пайдалану жолдарын на?ты на?ы саба? жоспары ар?ылы ?арастырайы?. М?селен, 4 сыныпта Д?ниетануды о?ытуда «Азаматты? ?о?ам. ???ы?ты? ?о?ам »туралы саба??а ?дептілік, т?рбиелік сия?ты т?сініктерді ашып к?рсету ар?ылы ???ы?ты сыйлаушы азамат т?рбиелеуге септігін тигізуге басты назар аударылады. Осы та?ырыпты ке? к?лемде т?сіндіруде ?аза? хандары, оны? ішінде Т?уке хан, «Жеті жары?ы» туралы о?ушылар?а ?серлі де, к?ркем ?ылым жеткіз?у баяндай отырып, саба?ты «д??гелек ?стел»пікір сайыс т?рінде ?ткізу.
О?ушылар о?улы?пен топ ??ра ж?мыс жасайды. Та?ырыпта?ы м?тінді со?ына дейін о?ып танысады. Осы м?тін т?нірегінде м?лімет дарлау тапсырылады. Осы та?ырып туралы білетін м?ліметті бір топты? балалары бастайды, содан кейін м??алім ?з ?алауымен ?ай ?ай топты к?рсетсе, сол топты? о?ушылары осы м?селе жайлы м?ліметті, не ??гімені жал?астырады. О?ушыларды? зеректілігін дамыту ?шін м??алім о?и?а туралы айтып т?р?ан о?ушыны? с?зін кез келген жерінен ?зіп, бас?а топ?а одан ?рі жал?астыруды тапсыру керек. Б?л сайыста?ы о?ушыларды? жааптары мынадай сапа бойынша ба?аланады. О?ушыларды? назарында болу ?шін та?тада мына м?селелер жазылады.
О?ушылар жауабыны? сапасы ба?аланады:
Мазм?ндылы?ы
Ж?йелілігі
?ылыми на?ты фактілері пайдалануы
?осымша материал ?олдануы
Ойды? жал?асын табуы
?мірмен байланысты
?орытынды да, ?р о?ушы берілген тапсырманы дауыстап о?иды, тапсырма бойынша жауап дайындайды, онда?ы негізгі ойды тауып, талдау жасалады.
О?утуды? е? к?п тарал?ан формасы –ша?ын топтармен ж?мыс істеу. О?ытуды? ?йымдастыруды? т?сілдері м??алімні? ма?сатын-о?ушыларды бірлескен танымды? белсенді танымды? ?ызметке ?атыстыруды? ?ажеттігін аны?тайды. Топтарда?ы ж?мыс ?ш технологиялы? ?айталаумен сипатталады.
Бірінші о?ыту проблемасын жол?а ?ою ж?не о?ан кірісу, я?ни ж?мыс процесін ?йымдастыру. Сол ар?ылы о?ушыларды? о?у?а белсенділігін артады. о?ушыларды? ішкі ма?саттарыны? ал?аш?ы міндеттері ж?зеге асырылады. Екінші туында?ан ма?сатты орны?тыру ?шін дербес іс-?рекетіні? на?ты ?рісі ?сынылады. О?ушылар шы?армашылы? ы?шам топтар?а б?лінеді де, ша?ын топтарды?ы ?арым ?атынас ар?ылы ?зіні? ішкі ма?сатын іске асырып м??алім к?терген о?у проблемасын сезінеді, іздегені? аны?тайды , оны шешу ?шін бірлескен ?ызмет т?сілдерін ?зірлейді, ма?сатын ж?зеге асырады. ?шінші жалпы тал?ылау. Ол бірлескен педагогикалы? ?ызметті клесі кезе?і ретінде ?ажет, оны? процесінде педагог ?зіні? о?у проблемасын шешуді? а?и?атын д?лелдеуге топтарды ж?мылдырады.
М??алім о?ушыны ба?алайтын ?лшемдерді ?зірлеуі керек. Егер о?ушы ?зіні? ж?мыстарыны? ма?саты ?андай екенін ж?не ол ж?мыстарды? ?алай ба?аланатынын білсе, онда б??ан ма?саттылы? пен дайындалып, тапсырманы орындау?а м?мкіндік ту?ызар еді. М??алімдер жатты?уларды жиі-жиі ж?не т?ра?ты пайдалану?а болады. Біра? б?л ретте ба?а ?оймай, оны балаларды? білімін тексеруге м?мкіндігін мол саба?тарды ?лесіне ?алдыра алады. Олар ?шін жатты?улар дегеніміз балаларды дамыту т?сілі, ?жымда, топтарда ж?мыс істеуді ?йрету м?мкіндігін, с?йлеуді, аналитикалы? ?абілеттеріді жетілдіру м?мкіндігіне жол ашылады. Сонымен, жа?аша о?ытуда?ы басты н?рсе –б?л білім алу ж?не ?здігінен білім алу негізіндегі адам ?абілеттерін, икемділіктерін дамыту.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Жа?ашыл ?дістерді пайдалану жолдары»
Жаңашыл әдістерді пайдалану жолдары
Әлиева Н.Е., М.Мақатаев атындағы №13 орта мектеп, Іле ауданы , Алматы облысы
Білім беру саласының дербестігін жақсарту , білім беру ісін басқаруды демократияландыру еліміздің мектептерінде оқытудың белсеңді және инновациялық әдістері мен технологияларды тиымды пайдалануды қажет етеді. Оқытуда жаңашыл әдісті қолдану оқушы үшін де , мұғалімге де шығармашылықпен жұмыс ықпал етеді . Білім беру жүйесіндегі өзгерістер : «педагогикалық технологиялар », «тәсіл», «әдіс» сияқты ұғымдарды терең менгеруге оқып – үйренуге жетелейді.
Мұғалімнің инновациялық даярлығын қалыптастырудың бірінші әдіснамалық бөліктері кіретіндер: ізгілікті философия , философия ғылымы , ғылым әдіснамасы педагогика әдіснамасы , әдіснамадағы жаңа білімдер жиынтығы. Екінші пәндік –теориялық бөліктеріне жататындар ; мұғалімнің беретін пәні бойынша теориялық білім, педагогика,психология ,дидактика , педагогикалық инноватика бойынша жаңа білімдері . Үшінші әдістемелік бөліктеріне мұғалімнің өзі беретін оқу пәнінің тарихы мен әдістемесін білуі және тәрбие жұмыстарын , сыныптан , мектептен тыс жұмыстарды өкізу әдістемесін білуі жатады. Төртінші технологиялық бөлігі мұғалімнің өз пәні бойынша нақты педагогикалық технологияларды білуі, меңгеруі және оны өз тәжірибесінде қолдану жатады. Сондай-ақ мұғалімнің тәрбиелік технологияларды білуі, меңгеруі , пайдалануы да кіреді.
Мұғалімнің инновациялық даярлығын қалыптастырудың теориялық мазмұны біртұтас педагогикалық үрдісті ұйымдастыру , ғылыми зерттеу жұмыстарды жүргізу , педагогикалық рефлексия мен өзіндік рефлексияны жүзеге асыра алу сиақты жұмыстардың негізін ашуды, ұйренуді мақсат етеді. А.М.Саранов «Инновациялық білім беру жүйесін дамытудың теориялық негіздері» атты еңбегінде «инновациялық процесс-жаңаны құру , тарату және қолдануға бағытталған процесс , оның құрылымы жаңаны пайдалану идеяларынан туындайды»- деп атап көрсетті. Инновация жаңаны ендірудің соңғы нәтижесі немесе практикалық іс-әрекетте пайдаланылатын технологиялық процесті жетілдіру ретінде қарастырылды.
Жаңашыл жүйеге , үрдіске , құбылысқа ілгері бір жаңалық енгізуші адам, көптеген іс-шараларды ұйымдастыруда адамдардың өзіндік жаңашылдық іс-әрекетін көрсете алушылығы. Бүгінгі таңда , бастауыш сыныптағы пәндер дүниетану , ана тілі , әдебиет сабақтарына ; топқа бліп оқыту , рөлдік ойын элементтерін , пікір сайыс және басқа дәстүрлі емес түрлері , оқытудың жаңа технологиясы тәжірибеге кеңінен ене бастады . Ондағы дәстүрлі емес сабақ түрлері;
Пікір сайыс сабағы , проблемалық іздену сабақтары, интелектуалды ойлау сабағы т.б
Дәстүрлі емес сабақтарда оқытудың жаңашыл әдістерін пайдалану жолдарын нақты нақы сабақ жоспары арқылы қарастырайық. Мәселен , 4 сыныпта Дүниетануды оқытуда «Азаматтық қоғам . Құқықтық қоғам »туралы сабаққа әдептілік , тәрбиелік сияқты түсініктерді ашып көрсету арқылы құқықты сыйлаушы азамат тәрбиелеуге септігін тигізуге басты назар аударылады. Осы тақырыпты кең көлемде түсіндіруде Қазақ хандары , оның ішінде Тәуке хан , «Жеті жарығы» туралы оқушыларға әсерлі де , көркем ғылым жеткізқу баяндай отырып , сабақты «дөңгелек үстел»пікір сайыс түрінде өткізу.
Оқушылар оқулықпен топ құра жұмыс жасайды. Тақырыптағы мәтінді соңына дейін оқып танысады. Осы мәтін төнірегінде мәлімет дарлау тапсырылады. Осы тақырып туралы білетін мәліметті бір топтың балалары бастайды, содан кейін мұғалім өз қалауымен қай қай топты көрсетсе , сол топтың оқушылары осы мәселе жайлы мәліметті , не әңгімені жалғастырады. Оқушылардың зеректілігін дамыту үшін мұғалім оқиға туралы айтып тұрған оқушының сөзін кез келген жерінен үзіп , басқа топқа одан әрі жалғастыруды тапсыру керек. Бұл сайыстағы оқушылардың жааптары мынадай сапа бойынша бағаланады. Оқушылардың назарында болу үшін тақтада мына мәселелер жазылады.
Оқушылар жауабының сапасы бағаланады:
Мазмұндылығы
Жүйелілігі
Ғылыми нақты фактілері пайдалануы
Қосымша материал қолдануы
Ойдың жалғасын табуы
Өмірмен байланысты
Қорытынды да , әр оқушы берілген тапсырманы дауыстап оқиды, тапсырма бойынша жауап дайындайды , ондағы негізгі ойды тауып, талдау жасалады.
Оқутудың ең көп таралған формасы –шағын топтармен жұмыс істеу . Оқытудың ұйымдастырудың тәсілдері мұғалімнің мақсатын-оқушыларды бірлескен танымдық белсенді танымдық қызметке қатыстырудың қажеттігін анықтайды. Топтардағы жұмыс үш технологиялық қайталаумен сипатталады .
Бірінші оқыту проблемасын жолға қою және оған кірісу , яғни жұмыс процесін ұйымдастыру . Сол арқылы оқушылардың оқуға белсенділігін артады . оқушылардың ішкі мақсаттарының алғашқы міндеттері жүзеге асырылады . Екінші туындаған мақсатты орнықтыру үшін дербес іс-әрекетінің нақты өрісі ұсынылады. Оқушылар шығармашылық ықшам топтарға бөлінеді де , шағын топтардығы қарым қатынас арқылы өзінің ішкі мақсатын іске асырып мұғалім көтерген оқу проблемасын сезінеді , іздегенің анықтайды , оны шешу үшін бірлескен қызмет тәсілдерін әзірлейді, мақсатын жүзеге асырады . Үшінші жалпы талқылау. Ол бірлескен педагогикалық қызметті клесі кезеңі ретінде қажет , оның процесінде педагог өзінің оқу проблемасын шешудің ақиқатын дәлелдеуге топтарды жұмылдырады.
Мұғалім оқушыны бағалайтын өлшемдерді әзірлеуі керек . Егер оқушы өзінің жұмыстарының мақсаты қандай екенін және ол жұмыстардың қалай бағаланатынын білсе , онда бұған мақсаттылық пен дайындалып , тапсырманы орындауға мүмкіндік туғызар еді. Мұғалімдер жаттығуларды жиі-жиі және тұрақты пайдалануға болады. Бірақ бұл ретте баға қоймай , оны балалардың білімін тексеруге мүмкіндігін мол сабақтарды үлесіне қалдыра алады. Олар үшін жаттығулар дегеніміз балаларды дамыту тәсілі , ұжымда , топтарда жұмыс істеуді үйрету мүмкіндігін, сөйлеуді, аналитикалық қабілеттеріді жетілдіру мүмкіндігіне жол ашылады. Сонымен , жаңаша оқытудағы басты нәрсе –бұл білім алу және өздігінен білім алу негізіндегі адам қабілеттерін , икемділіктерін дамыту.
