Та?ырыбы: «1001 ма?ал – 101 ж?мба?».
Ж?ргізуші: «Тіл – халы?ты? е? ?лы байлы?ы» деген еді заманымызды? к?рнекті жазушысы. Хал?ымыз «С?зді? к?ркі – ма?ал» дейді. Тарихи - ?леуметтік ?мір т?жірибелерін алып тере? де зерделі т?жырым жасап, алтындай ?орытып, алмастай шы?дап, айтатын ма?ал – м?телдерді халы? ?лшеусіз к?п шы?ар?ан. ?рбір тілде са?талып келген с?зді? інжу – маржаны да атам заманнан бері жасалып келе жат?ан к?не м?дениетті? к?зі.
Білімді білімізді? мы?ын же?ер,
Білім ізін, те?ін те?ер.
К?р бай?ап, о?ы, сына, білім пайда,
Білмесе? бас?а не бар, сені? не? ер?
«Бір – бірлеп мы? болады, тама – тама к?л болады» демекші, ойлау мен с?зді саптау на?ыштарымыз ?зара ??сас болатын. «Мы? бір ма?ал» ойынымызды бастаймыз.
Сіздерге ойын?а ?атысушы ойыншыларымызды таныстырып ?тейік.
(Ретімен ?атысушылар таныстырылады).
??рметті о?ушылар, б?л сайыста «Ж?зден ж?йрік, мы?нан т?лпар» болып озып келулері?ізге тілектеспін.
Ендігі кезекте сарапшылармен таныстырайын.
(кезекте сарапшылар таныстырылады).
Ойынны? ?тілу барысы:
?асиетті билер мен шешендерді? д?ст?рін жал?астырушылар, сіздерге арнап «Анашым» ?ні орындалады.
А) Осы ?ндегі «Ана» деген с?зге ма?ал айтамыз.
?ыз а?ылды ескермес,
Ана ?лгісін к?рмесе.
Ана?а ?ыз ?сер.
Ая?ына ?арап асын іш,
Анасына ?арап ?ызын ал.
?) ?ыз анадан ?йренбей ?неге алмас дегендей орта?а ?негелі, ?нерлі сі?лілерімді ша?ырамын.
(?здеріні? ?ол?нерлерін к?рсетеді). Осы ?нер туралы ма?ал айтамыз.
Он сауса?тан ?нер там?ан.
К?рсетпеген ?нер зая кетеді.
?нерліні? ?а?пасы к?п.
?нерсізді? ?кініші жо?.
Ай істе ?нер ?олдан
?нерлі адам же?ір бол?ан.
Б) Не келсе де тілден келер бір бас?а,
Содан жа?сы, жаман ата? бір бас?а.
Ты?дашы адам ерте т?рып к?н сайын,
Осы тілге табылмайды ??р бос?а.
«Тіл» туралы ма?ал айту керек.
Тіл ?зара сырласады, ?сек – ая? сыбырласады. А?ыл мен білімні? тілмашы – тіл. Тіл жарасы бітпейді, о? жарасы бітеді. Тіл тас жарады, тас жармаса бас жарады. В) С?з есепсіз, тілі?ді тый, тарта ?ста
Тыйма?ан тіл басы?а зор ?р ?ста.
Есепті с?з ер с?зіні? асылы,
Мылжы? с?зді жау деп ??ын тартыста.
С?з
С?з с?йлеймін бай?ап с?йле.
С?зі? айтып тауыспа?ан еркек емес.
?амшы жарасы тез бітер, с?з жарасы бітіспес.
Міне, бірінші айналым ая?талды.
Сарапшыларды? ба?алауы бойынша балы т?мен екі о?ушы ойыннан шы?ады.
Екінші айналым.
Ты?дай ж?ріп толар а?ыл дорбасы,
К?п с?йлесе ?шар ерді? ?ор басы.
Ты?дай білсе ?анар ??ла? ??рышы,
К?п с?йлесе ?ашар адам ырысы.
С?з ойыншыларымызда.
?лы? болам десе??. (кішік бол) Дос табу о?ай,. (са?тау ?иын) На?ыз ер болса?,. – (сол ата??а ие бол) Е?бек етсе? ерінбей,. (тояды ?арны? тіленбей) А?ыл. (Алланы? сыйлы?ы) Тіл тас жарар,.(тас жармаса, бас жарар) Та?ы да сарапшыларды? ба?алауы бойынша т?мен балл ал?ан екі ойыншымыз ойыннан шы?ады.
Ендігі кезекте мен жаныма ?ш ойыншыны ша?ырамын.
Сіздер мына нысананы к?ріп отырсыздар. Осы?ан а? атасыздар да, о?тарыныз тиген жердегі суретке байланысты ма?ал айтасыздар. ?ріптер жазыл?ан ?а?аз?а атасыздар, сол тиген ?ріпке ма?ал айтасыздар (ойлану?а 5 сек. уа?ыт беріледі).
Келесі айналым.
Бейнелі с?з:
Тоз?ан тесік жырты?ынан ж?лдыз санарлы?тай. Жы?ылып жатып, с?рінгенге к?дме. Б?рын шы??ан ??ла?тан, кейін шы??ан м?йіз озыпты. Білімді адам жанып т?р?ан шыра?. К?йді ты?да?ыздар.
Сарапшылар ?орытындысы шы?арылады.
Біліммен ?алым ?сіп к?кке жетер,
Адамды наданшылы? т?мен етер.
Ерінбе, білім ізде, Расул па?,
«?адірле білгендерді» деп к?рсетер.
??рметті ?ауым! Міне, «1001 ма?ал, 101 ж?мба?» ойынын ойнап же?імпаздарымызды аны?тады?. Ойын?а ат салыс?андары?ыз?а сіздерге рахметімді айтамын.
Осы ойын сіздерді? білімдері?ізді молайтып, тілдері?ізді ?старта т?суіне тілектеспін.
Просмотр содержимого документа
«Т?рбие са?аты: "1001 ма?ал,101 ж?мба?"»
Тақырыбы: «1001 мақал – 101 жұмбақ».
Жүргізуші: «Тіл – халықтың ең ұлы байлығы» деген еді заманымыздың көрнекті жазушысы. Халқымыз «Сөздің көркі – мақал» дейді. Тарихи - әлеуметтік өмір тәжірибелерін алып терең де зерделі тұжырым жасап, алтындай қорытып, алмастай шыңдап, айтатын мақал – мәтелдерді халық өлшеусіз көп шығарған. Әрбір тілде сақталып келген сөздің інжу – маржаны да атам заманнан бері жасалып келе жатқан көне мәдениеттің көзі.
Білімді біліміздің мыңын жеңер,
Білім ізін, теңін теңер.
Көр байқап, оқы, сына, білім пайда,
Білмесең басқа не бар, сенің нең ер?
«Бір – бірлеп мың болады, тама – тама көл болады» демекші, ойлау мен сөзді саптау нақыштарымыз өзара ұқсас болатын. «Мың бір мақал» ойынымызды бастаймыз.
Сіздерге ойынға қатысушы ойыншыларымызды таныстырып өтейік.
(Ретімен қатысушылар таныстырылады).
Құрметті оқушылар, бұл сайыста «Жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар» болып озып келулеріңізге тілектеспін.
Ендігі кезекте сарапшылармен таныстырайын.
(кезекте сарапшылар таныстырылады).
Ойынның өтілу барысы:
Қасиетті билер мен шешендердің дәстүрін жалғастырушылар, сіздерге арнап «Анашым» әні орындалады.
А) Осы әндегі «Ана» деген сөзге мақал айтамыз.
Қыз ақылды ескермес,
Ана үлгісін көрмесе.
Анаға қыз өсер.
Аяғына қарап асын іш,
Анасына қарап қызын ал.
Ә) Қыз анадан үйренбей өнеге алмас дегендей ортаға өнегелі, өнерлі сіңлілерімді шақырамын.
(өздерінің қолөнерлерін көрсетеді). Осы өнер туралы мақал айтамыз.
Он саусақтан өнер тамған.
Көрсетпеген өнер зая кетеді.
Өнерлінің қақпасы көп.
Өнерсіздің өкініші жоқ.
Ай істе өнер қолдан
Өнерлі адам жеңір болған.
Б) Не келсе де тілден келер бір басқа,
Содан жақсы, жаман атақ бір басқа.
Тыңдашы адам ерте тұрып күн сайын,
Осы тілге табылмайды құр босқа.
«Тіл» туралы мақал айту керек.
Тіл өзара сырласады, өсек – аяң сыбырласады.
Ақыл мен білімнің тілмашы – тіл.
Тіл жарасы бітпейді, оқ жарасы бітеді.
Тіл тас жарады, тас жармаса бас жарады.
В) Сөз есепсіз, тіліңді тый, тарта ұста
Тыймаған тіл басыңа зор әр ұста.
Есепті сөз ер сөзінің асылы,
Мылжың сөзді жау деп ұғын тартыста.
Сөз
Сөз сөйлеймін байқап сөйле.
Сөзің айтып тауыспаған еркек емес.
Қамшы жарасы тез бітер, сөз жарасы бітіспес.
Міне, бірінші айналым аяқталды.
Сарапшылардың бағалауы бойынша балы төмен екі оқушы ойыннан шығады.
Екінші айналым.
Тыңдай жүріп толар ақыл дорбасы,
Көп сөйлесе ұшар ердің қор басы.
Тыңдай білсе қанар құлақ құрышы,
Көп сөйлесе қашар адам ырысы.
Сөз ойыншыларымызда.
Ұлық болам десең? ... (кішік бол)
Дос табу оңай, ... (сақтау қиын)
Нағыз ер болсаң, ... – (сол атаққа ие бол)
Еңбек етсең ерінбей, ... (тояды қарның тіленбей)
Ақыл ... (Алланың сыйлығы)
Тіл тас жарар, ...(тас жармаса, бас жарар)
Тағы да сарапшылардың бағалауы бойынша төмен балл алған екі ойыншымыз ойыннан шығады.
Ендігі кезекте мен жаныма үш ойыншыны шақырамын.
Сіздер мына нысананы көріп отырсыздар. Осыған ақ атасыздар да, оқтарыныз тиген жердегі суретке байланысты мақал айтасыздар.
Әріптер жазылған қағазға атасыздар, сол тиген әріпке мақал айтасыздар (ойлануға 5 сек. уақыт беріледі).
Келесі айналым .
Бейнелі сөз:
Тозған тесік жыртығынан жұлдыз санарлықтай.
Жығылып жатып, сүрінгенге күдме.
Бұрын шыққан құлақтан, кейін шыққан мүйіз озыпты.
Білімді адам жанып тұрған шырақ.
Күйді тыңдаңыздар.
Сарапшылар қорытындысы шығарылады.
Біліммен ғалым өсіп көкке жетер,
Адамды наданшылық төмен етер.
Ерінбе, білім ізде, Расул пақ,
«Қадірле білгендерді» деп көрсетер.
Құрметті қауым! Міне, «1001 мақал, 101 жұмбақ» ойынын ойнап жеңімпаздарымызды анықтадық. Ойынға ат салысқандарыңызға сіздерге рахметімді айтамын.
Осы ойын сіздердің білімдеріңізді молайтып, тілдеріңізді ұстарта түсуіне тілектеспін.
