Т?рбие басы – бесіктен деген д?рыс с?з. Сонды?тан ?сірген ?рпа?тары?ыз?а ?ткен ата-бабамызды? ?дет-??рып,салт-санасын, иман жолын бойларына дарытып ?ла?атты ?рпа? ?сіру ?рбір ата-ананы? міндеті. ?рпа? азбас ?шін баланы? ?рбір ?адамы ата-ананы? алдында белгілі болуы керек. Бастауыш буында жо?ары сыныптарында о?ытылатын б?кіл п?ндерді? іргетасы ?аланып ?ана ?оймайды,сонымен ?атар, білім алу?а талпынушылы?, я?ни балаларды? о?у ?рекеті, танымдылы? белсенділік,жеке басты?
адами ?асиеттеріні? негізі осы кезе?де ?аланады. Мектеп пен отбасыны? міндеті - ?р бала?а ба?ыт беру. Ба?ыт сан ?ырлы. Б?л адамны? ?зіні? ?абілеттерін ашып, е?бекті с?йіп,оны? жасампаз болуында,б?л ?зін ?орша?ан д?ниені? ?семдігімен л?ззат алып,
бас?алар ?шін ?семдік жасауында, б?л та?ы да бас?а адамды с?йіп,с?йікті болуда, балаларды на?ыз адам етіп ?сіруде.Тек ата-аналармен бірлікте,орта? к?ш-жігер ж?мсау ар?ылы ?ана м??алімдер балалар?а адамды? ?лкен ба?ыт бере алады.
Ата-ана—бала т?рбиесінде негізгі т?л?а.Сонды?тан олар балаларды? жан д?ниесіне ??іліп,мінез-к?л?ында?ы ерекшелікті жете білгені ж?н. Балалармен ??гімелескенде баланы? пікірімен ?лкен адамдай санас?ан орынды.Сонда ?ана бала мінезіндегі ?р к?ріністерге ерекше назар аударылады,т?рбиені? ?алай,неден басталуы ай?ындалады.Баланы? ?зіне сенім артып,оны? с?зіне к??іл ?ойып,ты?дап,т?сіне білген ?рі ?діл,шыншыл болса ?ана баланы? на?ыз сырлыс досы,?лгі алар ?негесіне айналады.Бала алдында м?ндай сенім мен беделге ие бол?ан ата-ананы? а?ылы да ?олдан?ан жазасы да игі ы?пал етеді,баланы? ?ам?оршы?а деген сезімі бірдіндеп ?ке-шешеге деген с?йіспеншілігіне, я?ни адамгершілік сезіміне ауысады. Міне,сонды?тан да отбасында?ы т?рбие-баланы т?рбиелеуде т?рбиені? негізгі формасы болып саналады. ?рбір ата-ана ?з перзентіні? а?ылы толыс?ан адам болуын тілейді. ?здері жетпеген арман-тілектерге балалары жетсін дейді, оларды? ?рбір жетістігіне ?уанады,кемшілігіне ?ай?ырады. Ата-ананы? осындай ?міт,арманы да д?ст?р бойынша ?рпа?тан-?рпа??а ?ласып келеді. Бала ата-ана алдында?ы ?арызын еш?ашан толы? ?тей алмайды. Керсінше,б?л ?арызды ?з балаларына беріп ??тылады.
Бала?а т?рбиені ?зіні? шамасына, жаратылысына ?арай беру керек. Жас бала-жас шыбы?..Теріс иіліп ?ал?ан шыбы?ты артынан т?зеу ?те ?иын. Баланы бастан деген с?зді? м?нісі осы. Сонды?тан бала ж?регіне адамгершілік ?асиетті ?алыптастыру ата-ана мен мектепті? міндеті. Адамгершілік-жа?сылы??а жетелейтін жол,о?ушыларды ауызбірлікке,ынтыма?тасты??а алып келетін ?асиет. Ата-ананы? ?зара сыйласты?ы,мейрбанды? пен ысты? ы?ыласы,с?йлеген с?здері -- б?рі-б?рі бала?а ерекше ?сер етеді. Я?ни отбасында баланы? жеке басыны? дамуы мен ?алыптасуына жа?дай жасалады, ?негелі орта пайда болады.Отбасы тату-т?тті ?мір с?рген сайын болаша? ?о?амны? адамзатты? т?рбиелеуінде ?негелік ?рдісті? ?ркендеуі ойда?ыдай ?теді.
?азір жан-жа?тары?ыз?а ?араса?ыздар білімі?із болмаса ж?мыс жасап нан табуды? ?зі болаша?та ?иынды? келтіретінін т?сінесіздер.
Сонды?тан сіздерге балалары?ызды? мектептен барлы? м?мкіндіктерді пайдаланып білім алу мен т?рбие ж?мыстарына катыстырып ?зін-?зі бас?аратын азамат болуына ат салысу ?ажет. Бізде к?птеген ата-аналар баланы? кемшілігін мектептегі м??алімдерден к?реді.
Отбасында м??алімдер туралы жа?сы пікір айтылып,алдымен ата-ананы?, мектеп.?стаз туралы жа?сы к?з?арасы бала?а жа?сы ?сер етеді. Ондай балаларды? о?у?а,білімге, мектепке ??штарлы?ы артады.?стазды, адамды сыйлауы ?згеше болады.
Мектеп, ?стаз туралы бас?аша пікірде к??ілі толма?ан ойларды? жетегінде баласыны? алдында ?айбаттау с?здер с?йленетін болса ол баланы? мектеп,м??алімге к?з?арасы ?згереді. О?у ?лгеріміне ?сер етеді. Нем??райлы ?арап,о?у ?лгерімі нашарлайды. Ата-ана ?з баласыны? ынтасын ?зі жойып отыр?аны? білмейді.
Жас ?рпа? бізді? ?мірімізді? тікелей жал?астырушы ?ана емес,елімізді? тірегі,мыз?ымас болаша?ы. Б?гінгі ма?сат-т?бегейлі біліммен м?дениетті? негіздерін білу ж?не оларды? жан- жа?ты дамуына ата-ана,мектеп жа?дай жасау керек. О?ытуды? жа?а т?рлері енгізілуде,білім мен а?параттандырылып халы?аралы? ?аламды? желілерге шы?у міндеттері іске асырылуда.
Отбасы—бала т?рбиелеудегі ал?аш?ы ?я Ма?жан Ж?мабаевты? педагогикасында «Жер ж?зіндегі бас?а жан иелерімен салыстыр?анда адам баласы ?те ?лсіз,за?ып,осал болып туады.Малды? т?лі туа сала ая?танады.Тауы?ты? балапаны ж?мырт?адан жарылысымен ж?гіріп кетеді.Ал адам ту?анда і?г?ла?ан ай?айы мол бір кексек ет.А?ылы,есі жо?.Денесі тым ?лсіз,?сіуі,?л?аюы тым сара?,тым шабан,Мінеки,адам баласы,осылай ?те ?лсіз болып туып, аса сара? ?сетіндігінен,оны? денесіне,жанына азы? беріп,?сіуіне к?мек к?рсетпей,я?ни оны т?рбие ?ылмай болмайды »,-депт?рбиені дене т?рбиесі, а?ыл т?рбиесі,с?лулы? ??м ??лы? т?рбиесі деп т?ртке б?леді.
Сонды?тан,??рметті ата-аналар,т?лім-т?рбие ісінде ата-анамен мектеп бір ба?ытта болып,хал?ымызды? ?лтты? санасын бала бойына сі?іре білуі керек деп ойлаймын. Себебі,жалпа? ?лемді аузы?а карату ?шін рухани ерлік керек, жалпа? ?лемге ?ысылмай ?арау ?шін,рухани байлы? керек. Елімізді ?лемге паш ететін ?рпа?ты? т?рбиешісі сіздер мен біздер, я?ни ата-ана мен ?стаздар. Ендеше сапалы да с?улелі, салауатты да ?тымды, хал?ымызды? ар?ы-бергі д?ст?ріне де,?лем м?дениетіне де ?аны? , ел тізгінін уысына ?стай білетін ?л-?ыз т?рбиелеу бізді? ?олымызда.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Т?рбие - отбасынан басталады. »
Бектемирова Құралай Хабрашитқызы
Көкшетау № 2 орта мектебі
бастауыш сынып мұғалімі
Ақмола облысы
Бала тәрбиесі отбасынан басталады
Тәрбие басы – бесіктен деген дұрыс сөз. Сондықтан өсірген ұрпақтарыңызға өткен ата-бабамыздың әдет-ғұрып,салт-санасын, иман жолын бойларына дарытып ұлағатты ұрпақ өсіру әрбір ата-ананың міндеті. Ұрпақ азбас үшін баланың әрбір қадамы ата-ананың алдында белгілі болуы керек. Бастауыш буында жоғары сыныптарында оқытылатын бүкіл пәндердің іргетасы қаланып қана қоймайды,сонымен қатар, білім алуға талпынушылық, яғни балалардың оқу әрекеті, танымдылық белсенділік,жеке бастың
адами қасиеттерінің негізі осы кезеңде қаланады. Мектеп пен отбасының міндеті - әр балаға бақыт беру. Бақыт сан қырлы. Бұл адамның өзінің қабілеттерін ашып, еңбекті сүйіп,оның жасампаз болуында,бұл өзін қоршаған дүниенің әсемдігімен ләззат алып,
басқалар үшін әсемдік жасауында, бұл тағы да басқа адамды сүйіп,сүйікті болуда, балаларды нағыз адам етіп өсіруде.Тек ата-аналармен бірлікте,ортақ күш-жігер жұмсау арқылы ғана мұғалімдер балаларға адамдық үлкен бақыт бере алады.
Ата-ана—бала тәрбиесінде негізгі тұлға.Сондықтан олар балалардың жан дүниесіне үңіліп,мінез-күлқындағы ерекшелікті жете білгені жөн. Балалармен әңгімелескенде баланың пікірімен үлкен адамдай санасқан орынды.Сонда ғана бала мінезіндегі әр көріністерге ерекше назар аударылады,тәрбиенің қалай,неден басталуы айқындалады.Баланың өзіне сенім артып,оның сөзіне көңіл қойып,тыңдап,түсіне білген әрі әділ,шыншыл болса ғана баланың нағыз сырлыс досы,үлгі алар өнегесіне айналады.Бала алдында мұндай сенім мен беделге ие болған ата-ананың ақылы да қолданған жазасы да игі ықпал етеді,баланың қамқоршыға деген сезімі бірдіндеп әке-шешеге деген сүйіспеншілігіне, яғни адамгершілік сезіміне ауысады. Міне,сондықтан да отбасындағы тәрбие-баланы тәрбиелеуде тәрбиенің негізгі формасы болып саналады. Әрбір ата-ана өз перзентінің ақылы толысқан адам болуын тілейді. Өздері жетпеген арман-тілектерге балалары жетсін дейді, олардың әрбір жетістігіне қуанады,кемшілігіне қайғырады. Ата-ананың осындай үміт,арманы да дәстүр бойынша ұрпақтан-ұрпаққа ұласып келеді. Бала ата-ана алдындағы қарызын ешқашан толық өтей алмайды. Керсінше,бұл қарызды өз балаларына беріп құтылады.
Балаға тәрбиені өзінің шамасына, жаратылысына қарай беру керек. Жас бала-жас шыбық..Теріс иіліп қалған шыбықты артынан түзеу өте қиын. Баланы бастан деген сөздің мәнісі осы. Сондықтан бала жүрегіне адамгершілік қасиетті қалыптастыру ата-ана мен мектептің міндеті. Адамгершілік-жақсылыққа жетелейтін жол,оқушыларды ауызбірлікке,ынтымақтастыққа алып келетін қасиет. Ата-ананың өзара сыйластығы,мейрбандық пен ыстық ықыласы,сөйлеген сөздері -- бәрі-бәрі балаға ерекше әсер етеді. Яғни отбасында баланың жеке басының дамуы мен қалыптасуына жағдай жасалады, өнегелі орта пайда болады.Отбасы тату-тәтті өмір сүрген сайын болашақ қоғамның адамзаттың тәрбиелеуінде өнегелік үрдістің өркендеуі ойдағыдай өтеді.
Қазір жан-жақтарыңызға қарасаңыздар біліміңіз болмаса жұмыс жасап нан табудың өзі болашақта қиындық келтіретінін түсінесіздер.
Сондықтан сіздерге балаларыңыздың мектептен барлық мүмкіндіктерді пайдаланып білім алу мен тәрбие жұмыстарына катыстырып өзін-өзі басқаратын азамат болуына ат салысу қажет. Бізде көптеген ата-аналар баланың кемшілігін мектептегі мұғалімдерден көреді.
Отбасында мұғалімдер туралы жақсы пікір айтылып,алдымен ата-ананың, мектеп.ұстаз туралы жақсы көзқарасы балаға жақсы әсер етеді. Ондай балалардың оқуға,білімге, мектепке құштарлығы артады.Ұстазды, адамды сыйлауы өзгеше болады.
Мектеп, ұстаз туралы басқаша пікірде көңілі толмаған ойлардың жетегінде баласының алдында ғайбаттау сөздер сөйленетін болса ол баланың мектеп,мұғалімге көзқарасы өзгереді. Оқу үлгеріміне әсер етеді. Немқұрайлы қарап,оқу үлгерімі нашарлайды. Ата-ана өз баласының ынтасын өзі жойып отырғаның білмейді.
Жас ұрпақ біздің өміріміздің тікелей жалғастырушы ғана емес,еліміздің тірегі,мызғымас болашағы. Бүгінгі мақсат-түбегейлі біліммен мәдениеттің негіздерін білу және олардың жан- жақты дамуына ата-ана,мектеп жағдай жасау керек. Оқытудың жаңа түрлері енгізілуде,білім мен ақпараттандырылып халықаралық ғаламдық желілерге шығу міндеттері іске асырылуда.
Отбасы—бала тәрбиелеудегі алғашқы ұя Мағжан Жұмабаевтың педагогикасында «Жер жүзіндегі басқа жан иелерімен салыстырғанда адам баласы өте әлсіз,зағып,осал болып туады.Малдың төлі туа сала аяқтанады.Тауықтың балапаны жұмыртқадан жарылысымен жүгіріп кетеді.Ал адам туғанда іңгәлаған айғайы мол бір кексек ет.Ақылы,есі жоқ.Денесі тым әлсіз,өсіуі,ұлғаюы тым сараң,тым шабан,Мінеки,адам баласы,осылай өте әлсіз болып туып, аса сараң өсетіндігінен,оның денесіне,жанына азық беріп,өсіуіне көмек көрсетпей,яғни оны тәрбие қылмай болмайды »,-дептәрбиені дене тәрбиесі, ақыл тәрбиесі,сұлулық һәм құлық тәрбиесі деп төртке бөледі.
Сондықтан,құрметті ата-аналар,тәлім-тәрбие ісінде ата-анамен мектеп бір бағытта болып,халқымыздың ұлттық санасын бала бойына сіңіре білуі керек деп ойлаймын. Себебі,жалпақ әлемді аузыңа карату үшін рухани ерлік керек, жалпақ әлемге қысылмай қарау үшін,рухани байлық керек. Елімізді әлемге паш ететін ұрпақтың тәрбиешісі сіздер мен біздер, яғни ата-ана мен ұстаздар. Ендеше сапалы да сәулелі, салауатты да ұтымды, халқымыздың арғы-бергі дәстүріне де,әлем мәдениетіне де қанық , ел тізгінін уысына ұстай білетін ұл-қыз тәрбиелеу біздің қолымызда.
