Саба? ?рдісінде т?рлі ?діс-т?сілдерді ?олдануды? тиімділігі
?айрбаева Айман Жа?сыбай?ызы
?ара?анды облысы, Шет ауданы, А?адыр кентіндегі
А.Ермеков атында?ы жалпы орта білім беру мектебіні?
бастауыш сынып м??алімі
Егемен елімізде болып жат?ан ?згерістер мектеп ж?мысына елеулі жа?алы?тар ?келіп отыр?аны даусыз. Е? бастысы, ?стаздар шы?армашылы?ына жол ашылды. Демек, о?ушылар?а ж?йелі білім, саналы т?рбие беру ісіне жа?а талап т?р?ысынан ?арап, о?ыту т?сілдерін ?немі жетілдіріп отыру?а міндеттіміз. ?йткені «Елімізді? ерте?і б?гінгі жас ?рпа?ты? ?олында, ал жас ?рпа?ты? та?дыры ?стазды? ?олында» деп, Президентіміз Н.А.Назарбаев бізге ел сенімін жеткізіп отыр.
Шы?армашылы?пен айналыс?ан м??алімні? саба?ы ?те сапалы ?теді, ?рі о?ушыларды? о?у?а деген ?ызы?уын арттырады. Б?гінгі та?да о?ушылар?а сапалы білім беру – ?стаздарды? алдына ?ойылып отыр?ан е? басты талаптарды? бірі. Осы себепті ?стаздар ?здіксіз ізденуге міндетті.
Білім беруді? даму ба?ыты мен технологияларын ?амтитын к?птеген педагогикалы? технология ?олданылып ж?ргендігі м?лім. Мысалы, Д.Б. Эльконин, В.В. Давыдовтарды? «Дамыта о?ыту», Ж.?араевты? «Де?гейлеп саралау» технологиясы, М.М.Жанпейісованы? «Модульдік о?ыту» технологиясы, Джордж Соросты? ашы? ?о?ам институты «Сорос-?аза?стан » ?оры ар?ылы келген «Сын т?р?ысынан ойлауды, о?у ж?не жазу ар?ылы дамыту» технологиясы, «Ынтыма?тасты??а о?ыту» технологиясы т.б.
Педагогикалы? технология о?ушыларды? жеке басын дамыту мен білім беру ма?сатына жету жолында?ы педагогикалы? ?ызметті?, іс-?рекетті? ж?йелі дамып отыратын жобасы ретінде о?ушы белсенділігін арттыруды к?здейді. Ал, о?ушы белсенділігіні? артуы оны шы?армашылы??а жетелейді.
Шы?армашылы? – б?л адамны? ?мір шынды?ында ?зін-?зі тану?а ?мтылуы, ізденуі. Шы?армашылы? ?абілет ?р баланы? таби?атында болуы м?мкін. Бізді? міндетіміз – о?ушы?а оны? бойында жасырынып жат?ан м?мкіндіктерін ашып к?рсету. О?ушы б?рын тек ты?даушы болса, енді ізденуші, ойланушы, ?з ойын д?лелдеуші болады, ал м??алім осы ?рекетке ба?ыттауда, о?уды ?йымдастыруда жетекші р?л ат?арады.
Осындай технологияны? біріне то?талса?. Б.Блумны? «Блум таксономиясы» атты кітабында ?з теориясын дамыт?ан адами мінездемені? ?згеруі мен бір ?алыптылы?ы ж?не білім беру ма?саттарын ж?йелеу.
О?у ма?саттарыны? негізгі категориялары:
Ба?алау
Синтездеу
Талдау
Т?сіну
Білу
?р категорияны? ?з етістіктері болады.
«Білу» де?гейіндегі етістіктер: аны?тау, ме?геру, айыра алу, тани білу, еске т?сіру, атау, ??гмелеу.
«Т?сіну» де?гейіндегі етістіктер: айналдыру, к?шіру, ?з с?зімен білдіру, иллюстрациялау, дайындау, о?у, ?сыну, ?згерту, бас?а т?рде жазу, ?айта ??ру, к?рсету, с?йкестендіру.
«?олдану» де?гейіндегі етістіктер: ?олдану, жалпылау, байланыс орнату, та?дау, дамыту, ?йымдастыру, пайдалану, жетекшілікке алу, ?айта ?згерту, топтастыру.
«Талдау» де?гейіндегі етістіктер: д?лелдеу, топтастыру, айыра білу, шы?ару, категориялау.
«Синтездеу» де?гейіндегі етістіктер: жазу, айту, жасау, беру, мадификациялау, ??жаттау, шы?ару.
«Ба?алау» де?гейіндегі етістіктер: пайымдау, ба?алау, д?лелдеу, шешу.
Ба?алау
Талдау
Синтездеу
?олдану
Т?сіну
Білу «3» «4» «5»
О?ушы ?зін-?зі ба?алайды.
О?ушыны? аты-ж?ні:_______________________________________
І де?гей: А.Байт?рсыновты? «А??у, шортан ??м шаян» мысалында?ы негізгі ойды есі?е т?сіріп жаз:______________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________________________________
ІІ де?гей: 67 – беттегі О.?уб?кіровты? «Ара мен шыбын» мысалын о?ып отырып, оларды? ??састы?ы мен айырмашылы?ын жазып к?рсет:
ІІІ де?гей: Шыбынны? жататын ?йін к?з алдына елестетіп, суретін сал:
ІV де?гей: Екеуіні? іс-?рекетін д?лелдеп, «Шырша сызбасына т?сір»:
V де?гей: Шыбын мен араны? ?рекетіне беретін ?сынысы?:______________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
VІ де?гей: Осы саба?ты? мазм?нына с?йене отырып ?она?жайлылы? туралы ?з ойы?ды жаз:_____________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________________________________
Міне, осы сия?ты ж?мыстар о?ушыларды ойлану?а, д?лелдер айта білуге, білімін ?мірде пайдалана білуге жетелейді. П?нді сапалы т?рде ме?геруге ынталанады ж?не ?ызы?ушылы? танытады.
Пайдаланыл?ан ?дебиеттер
- «Білімдегі жа?алы?тар» А?паратты –?дістемелік журнал №3;2014 (47)
- ?араев Ж.А.,?уанбаева Б. «Педагогикалы? ж?йені жобалауды? дидактикалы? шарттары» Ізденіс Алматы,2004-№1
- Ералиева М. О?ытуды? жа?а технологиялары. 2006.-№5
- . Б.Блум «Блум таксономиясы»
- Беспалько В. П. «Слагаемые педагогической технологий », Педагогика. – М. – 1989 г.
- Тихомирова Л.Ф. Басов А.В. «Развитие логического мышления детей»
1997 г.
Ма?ала авторы о?у барысында жа?арту технологиясын ?олдануды с?з етіп, кейбір ?діс-т?сілдерді ?сынады.
Автор статьи предлагает несколько методов и приемов при использовании новейшей технологий.
The article of author propose some methods and procedures which used the new technology.