Отбасы мен мектепті? ?арым-?атынасы

 Отбасы мен мектепті? ?арым-?атынасы

?о?амымызды? ерте?гі болаша?ы б?гінгі жас?рпа?. ?р халы? ?зіні? тарихын жал?астыратын жас ?рпа?ын адалды??а, е?бекс?йгіштікке, шыншылды??а ?йретіп отыр?ан. Жан?ан отын с?ндірмей, т?тінін т?тетіп артына ?рпа? ?алдыруды к?здеген.

Толеранттылы? м?селесін елбасымыз Н.?.Назарбаев халы??а жолдауында ерекше атап ?тті: «Біз ?ркімні? ар-?жданы, абыройы мен беделі ?адірленетін, м?ртебелі мораль, этикалы? негіздер мен рухани ??ндылы?тар ірге тепкен ?о?ам ??рамыз»,-деді.

Толеранттылы? латын тілінен аудар?анда tolerantia - шыдамдылы?, ?зге к?з?арастар?а, мінез-??лы?тар?а, ?деттерге т?зімділік таныту, ?олайсыз ?серлерді? ы?палын бастан ?ткізе алушылы? деген ма?ынаны білдіреді.

Толеранттылы??а ?арама-?арсы ?айшылы?тарды? (интолеранттылы?) адамзат тарихыны? барлы? кезе?інде де бол?аны рас. Интолеранттылы? шыдамсыз, ?рейлі адам, кін?ні ?зінен емес бас?а адамнан іздейді. Сондай адамдарды? ?мірде жиі кездесуі ?о?амда т?рлі проблемаларды тудыру?а ы?пал етеді. Сонды?тан толеранттылы??а т?рбиелеу ?рбір отбасында ?з бастауын алуы б?гінде басты м?селеге айналуы тиіс.

 Бала ?шін отбасы бір жа?ынан - тіршілік ?оршауы болса, екінші жа?ынан - т?рбиелік орта.Отбасында?ы ?арым-?атынасты? д?рыс болып ?алыптаспауы м??алімдерді де, ата-аналарды да ойландыратын орта? м?селе.?алымдарды? пікіріне с?йенетін болса? олар отбасында ата-аналар мен балалар арасында?ы ?атынас т?рлерін 4 т?рге б?леді: диктат, опека, «араласпау» ж?не ынтыма?тасты?.

-Диктат деген ?атынас ата-аналарды? талабын, б?йры?ын зорлы? к?рсетуін бірінші орын?а ?ояды. Талап ?оюды ??рмет к?рсетумен ?штастырма?ан жа?дайда бала т?рбиесіне зиян келтіретінін ескерткен А.С. Макаренко.

-Опека диктат?а ?арама ?арсы-?атынас т?рі, бала?а шектен тыс ?ам?орлы? к?рсетіп еркіндік бермеу, ?иынды?тарды ?з бетімен же?уге ?йретпеу, ол да бала т?рбиесіне зиянды.

-«Араласпау» - б?л ?атынас т?рі балалармен ата-аналар арасында эмоционалды жылылы? тудырмайды, себебі талап, т?ртіп нормалары іске аспайды.

-Ынтыма?тасты? – идеалды ?атынас т?рі, бала?а деген с?йіспеншілік, баланы т?сіну, ??рмет к?рсету талап бірлігімен ?штасады. М?нда?ы диктат, опека, «араласпау» интолеранттылы?ты? к?рінісін бай?ататын ата-аналар мен балалар арасында?ы ?атынас т?рлері болса, ынтыма?тасты? керісінше толеранттылы??а т?рбиелеуді? е? ?олайлы ?атынас т?рі болып саналады.

Отбасы бала?а адамдармен ?зара ?рекеттесуге ?атысты ма?ызды т?жірибе береді, м?нда ол ?арым-?атынас жасау?а, бас?аларды ты?дау?а ж?не оларды? к?з?арастарын сыйлау?а, ту?ан туыс?андарына шыдамдылы?пен ?арау?а ?йренеді. Ата-ана – толеранттылы?ты? ?лгісі бола білу керек. Толерантты мінез-??лы?ты? т?жірибесін ме?геру кезінде ата-анамен туыстарды? берген ?лгілері ?лкен м?нге ие. Е? негізгісі б?л бала бойында толеранттылы?ты? ?алыптасуына отбасында?ы ?арым-?атынас, ата-аналар мен туыс?андар арасында?ы ?рекет жасау стилі жатады.

Педагог ата-ананы ?айта т?рбиелей алмайды, біра? ата-анамен бала арасында?ы ?зара ?атынас?а ?сер ете алады ж?не де арнайы ж?мыс негізінде баланы? ?згелерге деген ?атынасын т?зетуге болады.

Мектепте ата-аналар арасында толеранттылы? де?гейін аны?тау ма?сатында :«Сіз ?андай ата-анасыз?» атты сауалнама ж?ргізілді.Б?л сауалнама ма?саты ар?ылы ата-аналарды? ?з баласыны? т?лім-т?рбиесіне ?аншалы?ты лайы?ты ?лес ?осып жат?анын білдік.Б?л сауалнама н?тижесінде  ата-аналарды?толеранттылы? де?гейі жа?сы де?гейде екені бай?алды. Жалпы б?л сауалнама?а 38 ата-ана ?атысты. Б?л тесті? н?тижесінде ата-аналарды? 80%-ы бала ???ы?ын мойындаушы, жеке т?жірибеге, тіпті ?ателерін т?сініп, оны? ?зі істеген ?рекеттері ?шін жауап беруге ?йретуші ата-ана екендері аны?талды.

Біра? та,шын м?нінде бала т?рбиесін с?з еткенде ?лкендер тарапынан к?птеген жауапсызды? салдарынан т?рбиеге м?н бермейтіндері де,к??іл аудармайтындары да б?л ?мірде жо? емес.

Сондай-а?,  ата-аналар?а арнал?ан «Ой жина?тау» тренингі ?ткізілді.

Б?л тренингті? ма?саты: ?азіргі кездегі баланы? дамуына, жеке т?л?а болып ?алыптасуына, толеранттылы??а т?рбиелеуде ата-ана т?рбиесіні? ?діс-т?сілдерін жетілдіре отырып, ?арым-?атынас орнату.

Сонымен ?атар, ата-аналармен д??гелек ?стелде жа?даяттарды тал?ылап, пікір алысты?.

Со?ы?да ата-аналар?а бізді? тарапымыздан т?мендегідей ке?естер ?сынылды:

Егер баланы т?ра?ты сынап т?рса, ол жекк?руге ?йренеді.

Егер бала д?шпанды?та ?мір с?рсе, ол бас?ыншылы??а ?йренеді.

Егер баланы келекелесе, ол т?йы? болып ?седі.

Егер баланы жиі кін?ласа, ол ?мір бойы кін? сезімімен ?мір с?реді.

Егер бала шыдамдылы?та ?ссе, ол бас?аларды т?сінуге ?йренеді.

Егербала?адем берсе, ол?зінесенуге?йренеді.

Егербаланыма?таса, олмейірбанболу?атырысады.

Егер бала адалды?та?ссе, ол?рдайым?ділболу?атырысады.

Егер де бала оны т?сініп, оны ??рметтейтін ортада ?мір с?рсе, ол ?мірде жа?сылы?ты к?ріп, таба біледі.

Осындай іс-шаралар ?з кезегінде жал?асын тауып отырса, онда ?лемде, мемлекетте, ?лттар, адамдар арасында т?сінушілік, мейірімділік, досты?, т?зімділік ?асиеттері жетіліп, ал шиеленістер бол?ан жа?дайда д?рыс шешімі табылып, сыйласты? ?арым-?атынас орнары с?зсіз.

Адам к?лмесе жайнап ?спейді дейді. Сонды?танда мына жайттарды есімізге ?стайы? «Отбасында берілген т?рбие жігері?ді ??м ?ылып, жерге ?аратпасын десе? бала?а кішкентайынан т?зу т?рбие бер» -деп ата-бабамыз айт?андай бала т?рбиесіне уа?ытында к??іл б?ліп, елімізді? инабатты адамгершілігі мол, білімді, саналы ?рпа?ын т?рбиелейік. Егер ата-ана мен мектеп ?зара ты?ыз байланыста болса, балалар?а бірдей талап ?ойып отырса т?уелсіз елімізді? ?л-?ыздары жан-жа?ты дамы?ан азамат болып шы?ары с?зсіз.