«О?ушыларды? ?зіндік іс-?рекетін ?алыптастыру ар?ылы білім сапасын к?теру» ,баяндама
«О?ушыларды? ?зіндік іс-?рекетін ?алыптастыру ар?ылы білім сапасын к?теру» ,баяндама
О?УШЫЛАРДЫ? ?ЗІНДІК ІС-?РЕКЕТТЕРІН
?АЛЫПТАСТЫРУ АР?ЫЛЫ БІЛІМ САПАСЫН К?ТЕРУ
?рбір жеке т?л?аны? болаша?ы мектебінде шындалады. Ерте? осы елге ие болып т?уелсіз елімізді? тізгінін ?стар азаматтар – б?гінгі мектеп о?ушылары.
?аза?стан Республикасыны? «Білім туралы» за?ында білім беру ж?йесіні? жеке адамды ?алыптастыру?а, дамыту?а ж?не к?сіби шы?дау?а ба?ыттал?ан ролі атап к?рсетілген: «педагог ?ызметкерлер о?ушыларды? мемлекеттік білім беру стандартында к?зделген де?гейден т?мен емес білім, білік, да?ды алуын ?амтамасыз етуге, жеке шы?армашылы? ?абілеттеріні? к?рініп, дамуы ?шін жа?дай жасау?а міндеттті»- делінген.
Мемлекетімізді дамы?ан ?ркениетті елдер де?гейіне к?теру ?шін болаша? ?рпа?ты мектеп ?абыр?асынан бастап жан-жа?ты білімді, к?сіпкерлік орта?а бейімді етіп т?рбиелеу басты ба?ытымыз. Бізді? міндетіміз д?ниеж?зіндегі жа?алы?тармен, жауапкершілік, ерік к?ш сезімдерін сі?іру, я?ни оларды? дамуына ?лкен м?н беру. Ал дамуды? негізі-білімде.
Білім беру саласында?ы ?лемдік білім ке?істігіне ?мтылу?а байланысты жасалынып жат?ан талпыныстар мектеп о?ушыларыны? дербестігін, іздемпазды?ын, белсенділігін мен шы?армашылы? м?мкіндіктерін дамытуды талап етеді. Сонды?тан о?ушыларды? мектепте о?ып ж?рген кезінде оларды? ойлау белсенділігін дамытып, білімі мен біліктіліктерін ?мірді? жа?а жа?дайында пайдалана білуге ?ажеттілігі туындайды. Б?л міндеттерді? ж?зеге асуы о?ушыларды? шы?армашылы? іс-?рекеттерін о?тайлы ?йымдастыру?а тікелей байланысты. Мектеп о?ушысы жа?аша ?мір с?ріп ?оймай, ?о?амны? ?леуметтік, ???ы?ты?, экономикалы? нормаларын ме?гере отырып, ?о?ам мен ты?ыз байланыста болуын дамыту.
Осы атал?ан ма?сат?а жетуді? міндеттеріне то?тала кетейік :
1) о?ушыларды? теориялы? білімдерін шы?дау
2) о?ушыларды? жеке дара ерекшеліктерін ескеру
3) шы?армашыл т?л?а ?алыптастыру.
Математиканы о?ыту процесін жетілдіру о?ушыларды? танымды? белсенділігі мен іздемпазды?ын арттыру?а негізделген. О?у танымды? ?ызметі барысында о?ушылар ?ажетті к?лемдегі білімді игеріп ?ана ?оймастан, танымды? ?абілеті мен шы?армашылды? ойлауы да дамытылады. О?ушыларды? танымды? ?ыз?ушылы?тарын дамыту?а арнал?ан зерттеулерді? н?тижелері о?ушыларды? танымды? ?ызы?ушылы?ыны? к?рсеткіштері ретінде т?менде берілген:
Мектептегі ізденіс ж?мысыны? ж?не о?ушыны? ойлау ?абілеттіні? даму жолдарыны? ал?ы шарттарыны? бірі – баланы? п?нге деген ?ызы?ушылы?ын аны?тау, т?рбиелеу, жетілдіру, бойында?ы ерекше ?асиеттерін к?рсетуге, дамыту?а м?мкіндік к?рсету. Осы ?а?иданы? негізінде ерекше ?абілеті бар балалар ізденіс ж?мыстарына белсенді ?атысып тартылады.
Іздену ж?мыстары ар?ылы о?ушыны? ойлау ?абілетін аны?тап ж?не оларды? жетілуіне тиімді жа?дай жасау. Балаларды? ізденіс ж?мыс?а бейімделуі – тере? білімні? негізі болып ?ана емес, о?ушыны? ойлау ?абілетіні? даму кепілі болып табылады.
О?ушыны? ізденушілік ?асиетін ?алыптастыру о?ытуды? т?рлі формалары мен ?дістері ар?ылы ж?зеге асырылады. Соларды? ішіндегі е? тиімдісі (ізденушілік) – о?ушыны? ?ылыми ?о?амын ?йымдастыру. Биік танымды? ?абілет, т?рмыс-тіршілікті? сырын ??у?а талпыныс баланы? ерте жасынан туындайды екен. Сонды?тан ізденушілікке баулу бастауыш сыныптан басталуы керек. Ендеше мектепте о?ушыны ізденіс ж?мысына ?атыстыра отырып ?ылыми мен техниканы? жетістігіне с?йкес армандарына жетуге, ?з жолдарын д?л табу?а ?ылым?а жетелеу ар?ылы ?здеріні? ?абілеттін ашуларын к?мектесуіміз ?ажет. О?ан ?ол жеткізетін тиімді ізденіс ж?мыс т?ріні? бірі – о?ушыларды? ?ылыми ?о?амын ?йымдастыру.
Зерттеушілік процесс барысында о?ушылар белгілі фактілер мен ??былыстар?а берілетін т?сініктемелер мен д?лелдеулерді ?з бетінше іздестіріп, т?сінуіне тура келеді.Ол - есеп шы?арудан рухани ?ана?аттануы мен эстетикалы? л?ззат алуы ж?не зерттеу ма?сатына жету м?мкіншілігіне сенімді болуы.О?ушыларды математикалы? зерттеу ?дісіне ?йрету, олар?а зерттеушілік да?дыларын ?алыптастыру ар?ылы математикалы? танымды? ?абілетін дамыту?а м?мкіндік тудырады.
Математиканы о?ыту ?рдісінде о?ушыларды? о?у- танымды? іс-?рекеттін к?теру о?у уа?ытын к?п ж?мсауды ?ажет етеді. Осы?ан байланысты математика саба?ында ??рал жабды?тарды?, математикалы? есептерді шы?аруда дайын сызбалар мен жазуларды?, ?олдан жасал?ан дидактикалы? материалдарды? тиімділігі зор.
О?ыту процесі шы?армашылы?пен ?йымдастырылса, онда о?ушыларды? білім д?режесі о?ытушы айт?ан с?здерден емес, ?здеріні? ізденуі ж?не есеп шы?ару ?дістерін іздеу ар?ылы ?алыптасады.
?ай елде болсын бала?а білім беру ісі елеулі орын алып, ?рпа?ыны? білімділігі мен біліктілігін шындау?а бет б?рды. Шынында да о?ушыларды? жалпы білімін к?теру ?лкен м?селе екені с?зсіз. Елімізді? м?ртебесіні? биік болуы ?о?ам м?шелеріні? келешек ел ?ожасы – жас ?рпа?ты? белсенділігі мен іскерлігіне тікелей байланысты болма?. ?азіргі та?да елімізді? келешегін, ?з елін с?йетін, ?дет-??рпын, салт-санасын ?астерлейтін ?рпа?ты т?рбиелеу – бізді? басты борышымыз.
Просмотр содержимого документа
««О?ушыларды? ?зіндік іс-?рекетін ?алыптастыру ар?ылы білім сапасын к?теру» ,баяндама»
ОҚУШЫЛАРДЫҢ ӨЗІНДІК ІС-ӘРЕКЕТТЕРІН
ҚАЛЫПТАСТЫРУ АРҚЫЛЫ БІЛІМ САПАСЫН КӨТЕРУ
Әрбір жеке тұлғаның болашағы мектебінде шындалады. Ертең осы елге ие болып тәуелсіз еліміздің тізгінін ұстар азаматтар – бүгінгі мектеп оқушылары.
Қазақстан Республикасының «Білім туралы» заңында білім беру жүйесінің жеке адамды қалыптастыруға, дамытуға және кәсіби шыңдауға бағытталған ролі атап көрсетілген: «педагог қызметкерлер оқушылардың мемлекеттік білім беру стандартында көзделген деңгейден төмен емес білім, білік, дағды алуын қамтамасыз етуге, жеке шығармашылық қабілеттерінің көрініп, дамуы үшін жағдай жасауға міндеттті»- делінген.
Мемлекетімізді дамыған өркениетті елдер деңгейіне көтеру үшін болашақ ұрпақты мектеп қабырғасынан бастап жан-жақты білімді, кәсіпкерлік ортаға бейімді етіп тәрбиелеу басты бағытымыз. Біздің міндетіміз дүниежүзіндегі жаңалықтармен, жауапкершілік, ерік күш сезімдерін сіңіру, яғни олардың дамуына үлкен мән беру. Ал дамудың негізі-білімде.
Білім беру саласындағы әлемдік білім кеңістігіне ұмтылуға байланысты жасалынып жатқан талпыныстар мектеп оқушыларының дербестігін, іздемпаздығын, белсенділігін мен шығармашылық мүмкіндіктерін дамытуды талап етеді. Сондықтан оқушылардың мектепте оқып жүрген кезінде олардың ойлау белсенділігін дамытып, білімі мен біліктіліктерін өмірдің жаңа жағдайында пайдалана білуге қажеттілігі туындайды. Бұл міндеттердің жүзеге асуы оқушылардың шығармашылық іс-әрекеттерін оңтайлы ұйымдастыруға тікелей байланысты. Мектеп оқушысы жаңаша өмір сүріп қоймай, қоғамның әлеуметтік, құқықтық, экономикалық нормаларын меңгере отырып, қоғам мен тығыз байланыста болуын дамыту.
Осы аталған мақсатқа жетудің міндеттеріне тоқтала кетейік :
1) оқушылардың теориялық білімдерін шыңдау
2) оқушылардың жеке дара ерекшеліктерін ескеру
3) шығармашыл тұлға қалыптастыру.
Математиканы оқыту процесін жетілдіру оқушылардың танымдық белсенділігі мен іздемпаздығын арттыруға негізделген. Оқу танымдық қызметі барысында оқушылар қажетті көлемдегі білімді игеріп қана қоймастан, танымдық қабілеті мен шығармашылдық ойлауы да дамытылады. Оқушылардың танымдық қызғушылықтарын дамытуға арналған зерттеулердің нәтижелері оқушылардың танымдық қызығушылығының көрсеткіштері ретінде төменде берілген:
оқу-танымдық қызметтегі негізгі түйінді анықтау білігі;
игерілген білімді тасымалдай білуі;
өз іс- әрекетін бақылауы, бағалауы;
Оқушылардың танымдық қызығушылығының ең жоғары деңгейі танымдық міндеттерді өздігінен шешуге ұтымды жолдарды қолдана білуімен, жаңаны білуге деген қызығушылығының жоғары болуымен және өз іс- әрекетін бақылап, бағалай білумен сипатталады.Орта деңгейде оқушы танымдық іс-әрекет деңгейін өздігінен орындауды оқытушының көмегін қажет етуімен сипатталады, төменгі деңгейде оқушы тапсырманы қайталаумен шектеліп, оқытушының көмегімен орындалады.
Мектептегі ізденіс жұмысының және оқушының ойлау қабілеттінің даму жолдарының алғы шарттарының бірі – баланың пәнге деген қызығушылығын анықтау, тәрбиелеу, жетілдіру, бойындағы ерекше қасиеттерін көрсетуге, дамытуға мүмкіндік көрсету. Осы қағиданың негізінде ерекше қабілеті бар балалар ізденіс жұмыстарына белсенді қатысып тартылады.
Іздену жұмыстары арқылы оқушының ойлау қабілетін анықтап және олардың жетілуіне тиімді жағдай жасау. Балалардың ізденіс жұмысқа бейімделуі – терең білімнің негізі болып ғана емес, оқушының ойлау қабілетінің даму кепілі болып табылады.
Оқушының ізденушілік қасиетін қалыптастыру оқытудың түрлі формалары мен әдістері арқылы жүзеге асырылады. Солардың ішіндегі ең тиімдісі (ізденушілік) – оқушының ғылыми қоғамын ұйымдастыру. Биік танымдық қабілет, тұрмыс-тіршіліктің сырын ұғуға талпыныс баланың ерте жасынан туындайды екен. Сондықтан ізденушілікке баулу бастауыш сыныптан басталуы керек. Ендеше мектепте оқушыны ізденіс жұмысына қатыстыра отырып ғылыми мен техниканың жетістігіне сәйкес армандарына жетуге, өз жолдарын дәл табуға ғылымға жетелеу арқылы өздерінің қабілеттін ашуларын көмектесуіміз қажет. Оған қол жеткізетін тиімді ізденіс жұмыс түрінің бірі – оқушылардың ғылыми қоғамын ұйымдастыру.
Зерттеушілік процесс барысында оқушылар белгілі фактілер мен құбылыстарға берілетін түсініктемелер мен дәлелдеулерді өз бетінше іздестіріп, түсінуіне тура келеді.Ол - есеп шығарудан рухани қанағаттануы мен эстетикалық ләззат алуы және зерттеу мақсатына жету мүмкіншілігіне сенімді болуы.Оқушыларды математикалық зерттеу әдісіне үйрету, оларға зерттеушілік дағдыларын қалыптастыру арқылы математикалық танымдық қабілетін дамытуға мүмкіндік тудырады.
Математиканы оқыту үрдісінде оқушылардың оқу- танымдық іс-әрекеттін көтеру оқу уақытын көп жұмсауды қажет етеді. Осыған байланысты математика сабағында құрал жабдықтардың , математикалық есептерді шығаруда дайын сызбалар мен жазулардың, қолдан жасалған дидактикалық материалдардың тиімділігі зор.
Оқыту процесі шығармашылықпен ұйымдастырылса, онда оқушылардың білім дәрежесі оқытушы айтқан сөздерден емес, өздерінің ізденуі және есеп шығару әдістерін іздеу арқылы қалыптасады.
Қай елде болсын балаға білім беру ісі елеулі орын алып, ұрпағының білімділігі мен біліктілігін шындауға бет бұрды. Шынында да оқушылардың жалпы білімін көтеру үлкен мәселе екені сөзсіз. Еліміздің мәртебесінің биік болуы қоғам мүшелерінің келешек ел қожасы – жас ұрпақтың белсенділігі мен іскерлігіне тікелей байланысты болмақ. Қазіргі таңда еліміздің келешегін, өз елін сүйетін, әдет-ғұрпын, салт-санасын қастерлейтін ұрпақты тәрбиелеу – біздің басты борышымыз.
Зертеушілік әдісте қолдану дағдысы тұлға дамуының негізі: керекті ақпарат, фактіні жинау, түрлі көзқараста сараптау дағдысы, қорытынды жасап, пайымдау .
Ғылыми жобалау әдісіндегі іс-әрекететуші тұлға, зертеушілік шығармашылдық, ролде ойнаушы, іздемпаз тұлға.
Жобалаудың жалпы құрылымы :
1) алдымен жобаның тақырыбын типін таңдау ;
2) зерттеудің маңыздылығы;
3) міндеттерді топтарға бөлу, зеттеу әдістерін талқылау, ақпарат іздеу, шығармашылық шешімдер қабылдау
4) зерттеулердің, шығармашылдық міндеттері бойынша өздік жұмысы, бақылау
5) алған ақпараттары бойынша талқыға салу
6) қорғау
Жобалау әдісіне қойылатын талаптар
-зерттеудегі шығармашылық жоспардың проблемалары мен міндеттерін кіріктірілген білімді, оны шешу үшін ізденушілігін талап ету.
-практикалық , теориялық , танымдық нәтижелердің көрсеткіштері
-оқушылардың өздігінен іс-әрекет етуі.
-жобалаудың мазмұнының құрылымы.
Қорытынды:
Оқу тапсырмаларының үлгі кезеңдеріне бағытталуы (дидактикалық аспект);
Әр түрлі деңгейлілікті және әрбір оқушының жеке ерекшелігін ескеру (педагогикалық аспект)
Оқушылардың өзіндік жұмысын ұйымдастырудағы жүйелікті сақтауды төмендегі негізгі жағдайлар қажет етеді;
Оқушылардың парасаттылығын қалыптастыруда, ойлау әрекетінде шығармашылық, ақпараттық мәдениет және сауаттылық қызмет байқалады;
Оқушылардың өзіндік жұмысын ұйымдастырудың түйінді мәселелерін шешу мұғалімінің кәсіптілігімен байланысты шеберлігінде дамитыны сөзсіз.
