Обобщение опыта, доклад на тему "О?у жетістігін ба?алау бастауыш сынып о?ушыларыны? ??зыреттілігін арттыру ресурсы ретінде"
Обобщение опыта, доклад на тему "О?у жетістігін ба?алау бастауыш сынып о?ушыларыны? ??зыреттілігін арттыру ресурсы ретінде"
О?у жетістігін ба?алау бастауыш сынып о?ушыларыны? ??зыреттілігін арттыру ресурсы ретінде
Еркін елді? ерте?і кемел білім мен кенен ?ылымда деп Елбасымыз Н?рс?лтан ?біш?лы Назарбаева айт?андай, кемел білім мен кенен ?ылымды игеру ?шін білімді ?рпа? ?ажет.Келер ?рпа?ты білімді ету ?шін ?рине, білім сапасын арттыру ?ажет.Ал білім сапасы о?ушыларды? о?у жетістіктерін ба?алау ар?ылы белгіленеді, я?ни ба?алау- білім сапасын бас?аруды? негізгі критерийі. О?ушы жетістігін на?ты ба?алау м?селесі - білім беру ж?йесіндегі ?зекті м?селелерді? бірі. К?птеген жылдар бойы о?ушы жетістігі бас?а о?ушы жетістігімен салыстырмалы т?рде ба?аланып келді. Б?л жа?дайда білім алу?а деген ?ызы?ушылы?ты жо?арылату?а м?мкіндік жасайтын ба?алауды? на?ты критерийлері, м??алім мен о?ушы арасында?ы кері байланыс болмады.
К?птеген мектептерде т?рт баллды? ж?йеге негізделген ба?алауды? д?ст?рлі ж?йесі са?талып келеді: 2 («?ана?аттанарлы?сыз»), 3 («?ана?аттанарлы?»), 4 («жа?сы») 5 («?те жа?сы»). Теория ж?зінде 1 (бірлік) баллы бар бол?анымен,
т?жірибе ж?зінде тіпті ?олданылмайды. Ба?а ?р уа?ытта субъективті. Осы?ан
орай, м??алім талассыз бедел мен а?и?ат иесі болып табылма?. Алайда б?л іс ж?зінде шынды??а сай келе бермейді. Бес баллды? ба?алау шкаласы бас?а да таза нормативтік ба?алау ??ралы сия?ты д?лдігі жетіспейтін ??рал ретінде
?сынылатынды?ы к?м?н ту?ызбайды. Халы?аралы? бакалавриат
мектептеріндегі ба?алауды? басты функциясы білім алу а?ымыны?
ерекшеліктерін ай?ындау?а ж?не с?йкес келетін т?зетулер енгізуге м?мкіндік беретін талдау ?рдісі болып табылады.
Ба?алау-одан ар?ы о?у туралы шешімді ?абылдау ма?сатымен о?ытуды?
н?тижелерін ж?йелі т?рде жиынты?тау?а ба?ыттал?ан ?ызметті белгілеу ?шін ?олданылатын термин. «Ба?алау» термині «жа?ын отыру» латын тіліндегі ма?ынада-ба?алауды? негізгі сипаты бір адам бас?а адамны? не айтып,не істегенін немесе ?зін-?зі ба?ылау жа?дайында ?зіні? дербес ойлауын, т?сінігін немесе т?ртібін м??ият ба?ылауы болып табылады ?ле?ді жат?а айтуды ба?алау критерийлері:
«3»- м??алімні? к?мегімен м?тін мазм?ны бойынша с?ра? ?ойып мазм?нын айтса; ?з бетімен мазм?нын айтып бере алмаса, біра? мазм?нын т?сінсе;
«2» – жалпы о?ы?ан м?тінді т?сініп мазм?нын айта алмаса.
ІІ тарау. О?ыту мен т?рбиелеу егіз ??ым екенін ескере отырып, ?лы жазушы?адыр Мырзалиев былай деген«Баланы? тентектігін ?ойдырам деп, ?айсарлы?ын ?лтіріп ала к?рме»
я?ни бала теорияны ме?герумен ?атар т?жірибе ж?зінде де ?алай жасау ?ажеттігін ??ынуы керек. Т?жірибелік ж?мыс жасау барысында к?птеген с?ра?тар туындайды. О?ушылар ?зара пікірлері мен болжамдар айта отырып, бірлесе ж?мыс жасайды. Ж?мыс жасау барысында о?ушылар?а к?птеген с?ра?тарды ?ою?а болады. Мысалы айта кететін болса? кез келген саба?ты? басталуы с?ра? – жауаптан т?рады. С?ра?тарды? берілуіне байланысты о?ушыны? п?нге деген ?ызы?ушылы?ын арттыру?а болады Бір-біріні? жауабына ?ана?аттанбаса, ?осымша да с?ра?тар беруі м?мкін.Олар т?рткі с?ра?тар, сына?тан ?ткізу, ?айта ба?ыттау с?ра?тары. Диалогтік о?ыту о?ушылар арасында?ы пікірталас кезінде к?п туындайды. Саба? кезінде о?ушылар берілген тапсырманы орындау барысында бір-бірімен с?хбат ж?ргізеді. Я?ни тал?ы?а салады. Ойдан ой туындайды, идеяларын б?ліседі, онысын д?лелдеуге тырысады, бір-бірімен келіспейтін кездері де болып жатады, я?ни ?здеріні? бойына сенімділік ?ялап, саба??а деген ынтасы артып, ?здеріне деген жауапкершілікті сезінеді. О?ушылар?а ойын ке?ейтетін, я?ни ойын дамытатын тапсырмалар беріп отырса?, онда оларды? ойлау де?гейлерін к?теріп, с?йлеу да?дыларын арттырамыз деген ойдамын. Саба? со?ында?ы кері байланысты? ?зін де диалог?а жат?ызу?а боладыСаба? кезінде к?бінесе м??алімні? с?ра? ?ой?анынан г?рі о?ушыны? о?ушы?а с?ра? ?ой?аны д?рыс деп есептеймін. ?йткені о?ушылар сыныптасыны? ?ой?ан с?ра?ына ?ызы?ушылы?пен жауап береді. М?ндай с?тте жауап д?рыс болмай ?ал?ан жа?дайда бас?а жауап беретін о?ушы бар ма деп м??алімні? ?айта ба?ыттауына болады. Егер о?ушыларды? жауабы д?рыс болмай ?ал?ан жа?дайда с?ра? ?ойып отыр?ан о?ушы ?з ойын ашы? білдіріп, мысалдар келтіре отырып, т?сіндіріп береді. Я?ни о?ушылар арсында пікірлесу, ??імелесу, ой б?лісу ар?ылы саба??а деген ?ызы?ушылы? артады, білім беруді ?иындататын ?иынды?тар мен т?сінбестіктерді аны?тайды, жояды.
Осы теориялы? ??ндылы?тарды басшылы??а ала отырып, саба? жоспарыма критериалды ба?алауды о?ушыны? жас ерекшеліктерін ескере отырып м?мкіндігінше ?олоданамын. Осы аралы? уа?ытта о?ушыларым ынтыма?тасты? аясында топпен ж?мыс жасау?а, ?зін-?зі ба?алау?а, топ басшылары ба?алау пара?шасымен ж?мыс жасау?а, топтар бірін –бірі ба?алау?а ?алыптасып ?алды.
Осы айтыл?ан ж?мыстарды ой елегінен ?ткізе отырып ?ортындылайтын болса?,бастауыш кластарда критериалды ба?алау ба?алау ж?йесі негізінде педагогикалы? іс-?рекеттегі сапалы? ?згерістерге жету жолдарында б?л ?дісті? арты?шылы?тары мынада деп ойлаймын:
О?ушыны? жеке басы емес, тек ?ана ж?мысы ба?аланады;
О?ушыны? ж?мысын ба?алау алдын –ала ?сыныл?ан критерийлерге негізделеді..
Ба?алау алгоритмі о?ушылар?а алдын-ала белгілі;
О?ушы на?ты не ма?сатта ж?мыс істеп отыр?анын біледі;
Білім алушыны? тіл ??зыреттілігін жетілдіруге критериалды ба?алау ж?йесіні? ы?палы ?те зор. ?азіргі заманда дамытуды? на?ты, ба?ытты, ж?йеленген ?дістемелері жасалып, психологиялы? ?олайлы жа?дайлар тудырып отырса, кез келген ерекше ?абілетті о?ушы дарынды о?ушы?а айнала алады. Ал дарынды ?рпа? – елді? ерте?і екенін, о?ушы жастан белсенді азаматты? позициясымен ерекшеленетін бала ?о?амымызды? ерте?гі интеллектуалды? потенциалы, зияткерлік тобы екенін ?немі есімізден шы?армайы?.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Обобщение опыта, доклад на тему "О?у жетістігін ба?алау бастауыш сынып о?ушыларыны? ??зыреттілігін арттыру ресурсы ретінде"»
Оқу жетістігін бағалау бастауыш сынып оқушыларының құзыреттілігін арттыру ресурсы ретінде
Еркін елдің ертеңі кемел білім мен кенен ғылымда деп Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаева айтқандай, кемел білім мен кенен ғылымды игеру үшін білімді ұрпақ қажет.Келер ұрпақты білімді ету үшін әрине , білім сапасын арттыру қажет.Ал білім сапасы оқушылардың оқу жетістіктерін бағалау арқылы белгіленеді , яғни бағалау- білім сапасын басқарудың негізгі критерийі. Оқушы жетістігін нақты бағалау мәселесі - білім беру жүйесіндегі өзекті мәселелердің бірі. Көптеген жылдар бойы оқушы жетістігі басқа оқушы жетістігімен салыстырмалы түрде бағаланып келді. Бұл жағдайда білім алуға деген қызығушылықты жоғарылатуға мүмкіндік жасайтын бағалаудың нақты критерийлері, мұғалім мен оқушы арасындағы кері байланыс болмады. Көптеген мектептерде төрт баллдық жүйеге негізделген бағалаудың дәстүрлі жүйесі сақталып келеді: 2 («қанағаттанарлықсыз»), 3 («қанағаттанарлық»), 4 («жақсы») 5 («өте жақсы»). Теория жүзінде 1 (бірлік) баллы бар болғанымен, тәжірибе жүзінде тіпті қолданылмайды. Баға әр уақытта субъективті. Осыған орай, мұғалім талассыз бедел мен ақиқат иесі болып табылмақ. Алайда бұл іс жүзінде шындыққа сай келе бермейді. Бес баллдық бағалау шкаласы басқа да таза нормативтік бағалау құралы сияқты дәлдігі жетіспейтін құрал ретінде ұсынылатындығы күмән туғызбайды. Халықаралық бакалавриат мектептеріндегі бағалаудың басты функциясы білім алу ағымының ерекшеліктерін айқындауға және сәйкес келетін түзетулер енгізуге мүмкіндік беретін талдау үрдісі болып табылады. Бағалау-одан арғы оқу туралы шешімді қабылдау мақсатымен оқытудың нәтижелерін жүйелі түрде жиынтықтауға бағытталған қызметті белгілеу үшін қолданылатын термин. «Бағалау» термині «жақын отыру» латын тіліндегі мағынада-бағалаудың негізгі сипаты бір адам басқа адамның не айтып,не істегенін немесе өзін-өзі бақылау жағдайында өзінің дербес ойлауын, түсінігін немесе тәртібін мұқият бақылауы болып табылады Өлеңді жатқа айтуды бағалау критерийлері:
«5» – мәнерлеп жатқа айтып берсе;
«4» – жатқа айтуда өз қателерін өзі түзетіп жатқа айтса;
«2»- жалпы өлеңді жатқа білмесе немесе толық жатқа айталмаса.
Өлеңді мәнерлеп оқуды бағалау критерийлері:
Өлеңді мәнерлеп оқуда мына талаптарға ұстаным жасау керек:
Логикалық екпінді дұрыс қою;
Пауза қоя білу;
Дұрыс жылдам оқуды сақтау;
Интонацияға көңіл бөлу;
Қатесіз оқу.
«5» – аталған барлық талаптар сақталса;
«4» – аталған талаптардың 1-2- і орындалмаса;
«3» – аталған үш талап бойынша қате жіберілсе;
«2» – аталған талаптардан -3-4, немесе одан да көп жіберілсе.
Мәтінді рөлге бөліп оқуды бағалау критерийлері:
Мәтінді рөлге бөліп оқығанда мынадай талаптар қойылады:
– уақытында өз сөздерін оқи білу;
– дұрыс интонация қоя білу;
– қатесіз оқу;
– мәнерлеп оқу.
«5» – барлық аталған талаптар орындалса;
«4» – аталған талаптардан бір қате жіберілсе;
«3» – аталған талаптардан екі қате жіберілсе;
«2» – аталған талаптардан үш және одан да көп қате жіберілсе.
Мазмұндауды бағалау критерийлері:
«5» – оқыған мәтіннің мазмұнын толық айтып берсе, сұрақтарға жауабын мәтіннен таба алса, мәтіндегі ең негізгі ойды айтып берсе;
«4» – мазмұндауда 1-2 қате жіберсе, бірақ өз қатесін түсініп өзі түзетсе;
«3»- мұғалімнің көмегімен мәтін мазмұны бойынша сұрақ қойып мазмұнын айтса; өз бетімен мазмұнын айтып бере алмаса, бірақ мазмұнын түсінсе;
«2» – жалпы оқыған мәтінді түсініп мазмұнын айта алмаса.
ІІ тарау. Оқыту мен тәрбиелеу егіз ұғым екенін ескере отырып, ұлы жазушыҚадыр Мырзалиев былай деген«Баланың тентектігін қойдырам деп, қайсарлығын өлтіріп ала көрме»
яғни бала теорияны меңгерумен қатар тәжірибе жүзінде де қалай жасау қажеттігін ұғынуы керек. Тәжірибелік жұмыс жасау барысында көптеген сұрақтар туындайды. Оқушылар өзара пікірлері мен болжамдар айта отырып, бірлесе жұмыс жасайды. Жұмыс жасау барысында оқушыларға көптеген сұрақтарды қоюға болады. Мысалы айта кететін болсақ кез келген сабақтың басталуы сұрақ – жауаптан тұрады. Сұрақтардың берілуіне байланысты оқушының пәнге деген қызығушылығын арттыруға болады Бір-бірінің жауабына қанағаттанбаса, қосымша да сұрақтар беруі мүмкін.Олар түрткі сұрақтар, сынақтан өткізу, қайта бағыттау сұрақтары. Диалогтік оқыту оқушылар арасындағы пікірталас кезінде көп туындайды. Сабақ кезінде оқушылар берілген тапсырманы орындау барысында бір-бірімен сұхбат жүргізеді. Яғни талқыға салады. Ойдан ой туындайды, идеяларын бөліседі, онысын дәлелдеуге тырысады, бір-бірімен келіспейтін кездері де болып жатады, яғни өздерінің бойына сенімділік ұялап, сабаққа деген ынтасы артып, өздеріне деген жауапкершілікті сезінеді. Оқушыларға ойын кеңейтетін, яғни ойын дамытатын тапсырмалар беріп отырсақ, онда олардың ойлау деңгейлерін көтеріп, сөйлеу дағдыларын арттырамыз деген ойдамын. Сабақ соңындағы кері байланыстың өзін де диалогқа жатқызуға боладыСабақ кезінде көбінесе мұғалімнің сұрақ қойғанынан гөрі оқушының оқушыға сұрақ қойғаны дұрыс деп есептеймін. Өйткені оқушылар сыныптасының қойған сұрағына қызығушылықпен жауап береді. Мұндай сәтте жауап дұрыс болмай қалған жағдайда басқа жауап беретін оқушы бар ма деп мұғалімнің қайта бағыттауына болады. Егер оқушылардың жауабы дұрыс болмай қалған жағдайда сұрақ қойып отырған оқушы өз ойын ашық білдіріп, мысалдар келтіре отырып, түсіндіріп береді. Яғни оқушылар арсында пікірлесу, әңімелесу, ой бөлісу арқылы сабаққа деген қызығушылық артады, білім беруді қиындататын қиындықтар мен түсінбестіктерді анықтайды, жояды.
Осы теориялық құндылықтарды басшылыққа ала отырып , сабақ жоспарыма критериалды бағалауды оқушының жас ерекшеліктерін ескере отырып мүмкіндігінше қолоданамын. Осы аралық уақытта оқушыларым ынтымақтастық аясында топпен жұмыс жасауға, өзін-өзі бағалауға, топ басшылары бағалау парақшасымен жұмыс жасауға, топтар бірін –бірі бағалауға қалыптасып қалды.
Осы айтылған жұмыстарды ой елегінен өткізе отырып қортындылайтын болсақ,бастауыш кластарда критериалды бағалау бағалау жүйесі негізінде педагогикалық іс-әрекеттегі сапалық өзгерістерге жету жолдарында бұл әдістің артықшылықтары мынада деп ойлаймын:
Оқушының жеке басы емес, тек қана жұмысы бағаланады;
Оқушының жұмысын бағалау алдын –ала ұсынылған критерийлерге негізделеді. .
Бағалау алгоритмі оқушыларға алдын-ала белгілі;
Оқушы нақты не мақсатта жұмыс істеп отырғанын біледі;
Оқушыға өзінің білімділік деңгейі анық көрініп тұрады;
Критерий арқылы бағалау мұғалімнің оқушы деңгейін анық біліп отыруына мүмкіндік береді;
Білім берудің сапасы артады.
Білім алушының тіл құзыреттілігін жетілдіруге критериалды бағалау жүйесінің ықпалы өте зор. Қазіргі заманда дамытудың нақты, бағытты, жүйеленген әдістемелері жасалып, психологиялық қолайлы жағдайлар тудырып отырса, кез келген ерекше қабілетті оқушы дарынды оқушыға айнала алады. Ал дарынды ұрпақ – елдің ертеңі екенін, оқушы жастан белсенді азаматтық позициясымен ерекшеленетін бала қоғамымыздың ертеңгі интеллектуалдық потенциалы, зияткерлік тобы екенін үнемі есімізден шығармайық..
«Абай атындағы № 4 мектеп-лицейі»КММ
Оқу жетістігін бағалау бастауыш сынып оқушыларының құзыреттілігін арттыру ресурсы ретінде
