Методическая разработка по башкирскому языку для учащихся 1-11 классов школ с русским языком обучения (тесты, викторина)

Муниципальное автономное общеобразовательное учреждение “Средняя общеобразовательная школа № 33”

городского округа город Стерлитамак

Республики Башкортостан

Методическая разработка по башкирскому языку

для учащихся 1-11 классов школ с русским языком обучения (тесты, викторина)

Выполнила:

Суярембитова Гульфия Факиловна

МАОУ “СОШ №33” г. Стерлитамак РБ

Адрес: г. Стерлитамак, ул. Артема 128

Учитель башкирского языка и литературы

Образование высшее, тел.: 89874771309

Стерлитамак - 2014

Опись

материалов, вошедших в пакет документов,

представленных на конкурс

учителем башкирского языка и литературы

МАОУ “СОШ №33” Суярембитовой Г.Ф.

1. Выписка из протокола заседания научно – методического совета МАОУ “СОШ №33”.

2. Рецензия Л.М. Хусаиновой, кандидата филологических наук, доцента, кафедры башкирского языка СФ БашГУ.

3. Методическая разработка по башкирскому языку для учащихся 1-11 классов школ с русским языком обучения (тесты, викторина).

Аңлатма

Телде, әҙәбиәтте уҡытыу уҡытыусынан өҙлөкһөҙ системалы дауам иткән эш талап итә.

Ғилми – методик эштең актуаллеге:

Кәрәкле әсбаптар, ҡулланмалар етерлек булғанда эш, әлбиттә, еңелерәк.

Башҡорт теле менән йәки, киреһенсә, башҡорт телен әҙәбиәт менән бәйләп уҡытыу балаларҙа туған телгә һөйөү тәрбиәләй, уның байлығын, һығылмалылығын, күркәмлеген тәрән аңларға, һүҙҙең нәфислеген, көсөн тойорға өйрәтә. Тәҡдим ителгән һорауҙар балаларҙың грамматик материалды үҙләштереү, уны дөрөҫ файҙаланып, бәйләнешле һөйләү, яҙыу күнекмәләрен артабан үҫтереүгә булышлыҡ итә.

Әгәр ҙә уҡыусылар әҙәбиәтте лә, телде лә яҡшы белһен, һөйләү һәм яҙма телмәр мәҙәниәте лә тормошо талаптарына яуап бирһен тиһәң, туған тел һәм әҙәбиәт дәрестәрен тығыҙ, органик бәйләнештә уҡытыу мөһим.

Ғилми – методик эштең маҡсаты. Һәр дәрестә башҡорт теленә ҡарата һөйөү тәрбиәләү, уның матурлығын күрә белергә, ғорурланырға өйрәтеү, белемдәрҙе нығайтыу һәм камиллаштырыу төп маҡсат булып тора.

Был әсбап шулай уҡ башҡа милләт уҡыусыларына башҡорт телен тәрәнәйтеп өйрәнеү өсөн киң мөмкинлектәр асыр, уҡытыусыларҙың да эшен еңелләштереүгә булышлыҡ итер тип ышанабыҙ.

Ғилми – методик эштең яңылығы. Уҡыу –уҡытыу процессында тестарҙы ҡулланыу яңы күренеш булмаһа ла, ул ваҡыт үтеү менән күркәмләнә, төрлөләнә, яңы эш төрҙәре барлыҡҡа килә.

Ғилми – методик эштең теоретик һәм методологик нигеҙе.

Ҡулланма Ғәбитова З.М., Усманова М.Г. “Уҡытыу рус телендә алып барылған мәктәптәрҙең 1 -11 се кластары өсөн башҡорт (дәүләт) теленән эш программаһы на һәм «Башҡорт теле»дәреслектәренә нигеҙләнеп төҙөлдө.

Ғилми – методик эштең теоретик һәм практик әһәмиәте. Эш материалын мәктәп практикаһында, конференцияларға әҙерләнгәндә ҡулланырға мөмкин. Шулай уҡ урта мәктәп һәм педучилище уҡыусылары, юғары уҡыу йорттарының филология факультеты талиптары, уҡытыусылар дәрестә ҡулланыу өсөн методик ҡулланма булараҡ әҙерләнде. Был инде уҡыусыларға халыҡ ижадын тәрәнәйтеп өйрәнеү өсөн киң мөмкинлектәр асыр, уҡытыусыларҙың да эшен еңелләштереүгә булышлыҡ итер тип уйлайым.

Ғилми – методик эштең апробацияһы. Методик ултырышта сығыш яһалды, башҡорт теле дәрестәрендә файҙаланам. Киләсәктә ошо материалды тулыландырып, байытып ғилми – конференцияла ҡатнашырға уйлайым.

1-се класс өсөн тест һорауҙары

1. Башҡорт теленә генә хас һуҙынҡы:

1. а

2. ә

3. у

2.Башҡорт теленә генә хас тартынҡы:

1. п

2. в

3. ҫ

3. Башҡорт алфавитында нисә хәреф?:

1. 33

2. 42

3. 43

4.Һүҙ башында килмәй:

1. ы,э

2. ҫ,ң

3. ө,ү

5.Артыҡ һүҙ:

1. әсәй

2. китап

3. атай

6. Шыршы ниндәй төҫтә?:

1. ҡара

2. йәшел

3. ҡыҙыл

7. Ултырғыс һүҙендә нисә ижек?:

1. 2

2. 3

3. 1

8. 1 һаны нисек яҙыла?:

1. бәр

2. бөр

3. бер

9. Артыҡ һүҙ:

1. күлдәк

2. салбар

3. баш

10. Артыҡ һүҙ:

1. әтәс

2. бәрәс

3. тауыҡ

11. Ҡалын һуҙынҡы:

1. а

2. ә

3. ө

12. Нәҙек һуҙынҡы:

1. ө

2. у

3. ы

13. Дөрөҫ вариант:

1. һаумыһығыҙ

2. һамыһыҙ

14. Хата вариант:

1. һау булығыҙ

2. һау булғыҙ

2-се класс өсөн тест һорауҙары

1. Балалар өсөн башҡорт телендә сыҡҡан журнал:

1. “Башҡортостан ҡыҙы”

2. “Аҡбуҙат”

3. “Пионер”

2. Башҡортостандың баш ҡалаһы:

1.Стәрлетамаҡ

2. Өфө

3. Мәскәү

3. Артыҡ һүҙ:

1. Уҡыусы

2. Уҡытыусы

3. Бесәй

4. Дөрөҫ вариант:

1. Әсәй заводта эшләй.

2. Эшләй әсәй заводта.

3. Заводта эшләй әсәй.

5. “Ғаилә” темаһына ҡараған һүҙ:

1. ҡусты

2. көндәлек

3. китап

6. Магазинда нимә һатыла?:

1. ит

2. күнегеү

3. театр

7. Мин нимә эшләйем?

1. уҡыйым

2. уҡыйбыҙ

3. уҡый

8. Сәйҙе нимә менән эсәләр?:

1. бал

2. дәфтәр

3. сәнске

9. Айрат кем булып эшләй?:

1. табип

2. завод

3. магазин

10. Тун һүҙенә күплек ялғауын ҡуш:

1. –тар

2. –лар

3. –дар

11. Нимә ауырта?

1. баш

2. итек

3. сәс

12. Баҡсала нимә үҫә?:

1. алма

2. бала

3. ҡош

13. Майҙың хаҡы күпме?:

1. 65 һум

2. 65 тин

3. 65 кг

14. Башҡортостан флагында ниндәй төҫтәр бар?:

1. йәшел, аҡ, күк

2. ҡыҙыл, күк, аҡ

3. һары, йәшел, күк

3-сө класс өсөн тест һорауҙары

1. Дөрөҫ ялғауҙы ҡуш:

1. Башҡортостан(-дан)

2. Башҡортостан(-тан)

3. Башҡортостан(-ҙан)

2. Дөрөҫ яуапты тап:

1. 25-егерме бер

2. 36-утыҙ алты

3. 45-ҡырҡ алты

3. Мостай Кәрим кем ул?:

1. йырсы

2. башҡорт халыҡ шағиры

3. батыр

4. Бер йылда нисә ай?:

1. 12

2. 9

3. 5

5. Ҡайһы рәттә һөнәрҙәр?:

1. китап, дәфтәр, ҡәләм

2. табип, уҡытыусы, һатыусы

3. завод, магазин, кафе

6. Ҡыш көнө кейә торған кейемдәр:

1. яулыҡ, сарафан, күлдәк

2. тун, быйма, бүрек

3. куртка, плащ, сандали

7. Йәй көнө кейә торған кейемдәр:

1. эшләпә, футболка, сарафан

2. бейәләй, итек, башлыҡ

3. куртка, шәл, ойоҡбаш

8. “Ғаилә” темаһына ҡараған һүҙҙәр:

1. итек, салбар, шәл

2. һеңле, ейән, ҡусты

3. зәңгәр, күк, ҡыҙыл

9. Сәғәт нисә? 11.25

1. ун бер сәғәт егерме минут

2. ун ике сәғәт егерме биш минут

3. ун икенсе ярты

10. Йорт хайуандары:

1. айыу

2. һыйыр

3. тауыҡ

11.Тауыҡ нимә бирә?:

1. һөт

2. йомортҡа

3. бәлеш

12. Дарыу үләндәре:

1. кесерткән

2. бал

3. ҡымыҙ

13. Әсәйҙәр байрамы ҡасан була?:

1. 23 февраль

2. 8 март

3. 1 ғинуар

14. Кем ул Заһир Исмәғилев?:

1. йырсы

2. яҙыусы

3. композитор

4-се класс класс өсөн тест һорауҙары

1.Башҡорт телендә нисә һуҙынҡы өн бар:

1. 9

2. 8

3. 3

2. Батыр һүҙенең синонимын тап:

1. оло

2. ҡаһарман

3. һау

3.Яңы Һүҙенең антонимын тап:

1. иҫке

2. ҡыҫҡа

3. матур

4. Яңғыҙлыҡ исемдәрҙе ниндәй хәреф менән яҙырға кәрәк?:

1.бәләкәй

2. ҙур

5. Башҡортостандағы иң ҙур йылға ниндәй?:

1. Ҡариҙел

2. Дим

3. Ағиҙел

6. Үткән заман ҡылымын тап:

1. килә

2. килде

3. килер

7. Хәҙерге заман ҡылымын тап:

1. бара

2. барҙы

3. барыр

8. Киләсәк заман ҡылымын тап:

1. ашаны

2. ашай

3. ашар

9. Кем ул Ғабдрахман Ҡадыров?:

1. мотоуҙышсы, спорт мастеры

2. йырсы

3. балет артисы

10. Төлкө һүҙенә ниндәй сифат тура килә:

1. ҡаты

2. хәйләкәр

3. эҫе

11. Балалар өсөн башҡорт телендә сыҡҡан журнал:

1. “Аҡбуҙат”

2. “Ватандаш”

3. “Башҡортостан ҡыҙы”

12. Кем ул Салауат Юлаев?:

1. милли батыр

2. яҙыусы

3. бейеүсе

13. Яңғырау тартынҡылар:

1. б,в,г,ғ,д,ҙ,з,ж,й,л,м,н,ң,р

2. б,в,г,ғ,д,ҙ,з,ж,л,м,н,ң,р,ч,һ

14. Һаңғырау тартынҡылар:

1. п,ф,к,ҡ,т,ҫ,с,х,ц,ч,ш,щ,һ

2. п,ф,к,ҡ,т,ҫ,с,х,ц,ч,ш

15. Зат алмаштары:

1. мин, был,ул,беҙ, һеҙ, улар

2. мин,һин,ул,беҙ,һеҙ,улар

5-се класс өсөн тест һорауҙары

1.Күплек ялғауҙарын тап:

1. –та(тә),-да(дә),-ҙа(ҙә),-ла(лә)

2. –тар(-тәр),-дар(дәр),-ҙар(ҙәр),-лар(ләр)

2. Башҡорт телендә нисә килеш бар:

1. һигеҙ

2. алты

3. биш

3. Гимназияға һүҙе ниндәй һорауға яуап була?:

1. ҡайҙа?

2. ҡайҙан?

3. нимәлә?

4. Мәктәптәрҙә һүҙе ниндәй килештә килгән?:

1. урын-ваҡыт

2. сығанаҡ

3.эйәлек

5. Минән алмашы нисек тәржемә ителә?:

1. у меня

2. от меня

3. мне

6. Балалар өсөн башҡорт телендә сыҡҡан гәзит:

1. “Башҡортостан”

2. “Йәншишмә”

3. “Аҙна”

7. Һорау алмаштары:

1. кем? нимә?ниндәй? нисек? ҡасан? нисә? ҡайҙа? ҡайҙан? нисәнсе?

2. һис кем, һис ҡасан, һис ҡайҙа

3. һәр ҡайҙа, һәр береһе, бөтәһе

4. әллә кем,әллә ниндәй, әллә ҡайҙан, әллә нисек

8. Республикабыҙҙың тыуған көнө:

1. 10 октябрь

2. 24 декабрь.

3. 11 октябрь

9. Башҡортостанда нисә район бар?:

1. 55

2. 54

3. 64

10. Башҡортостан Гербының авторы:

1. Ә.Лотфуллин

2. Ф.Ислахов

3. Ф.Иҙрисов

11. Башҡортостан Гимны авторы:

1. Ф.Иҙрисов

2. З.Исмәғилев

3. Ф.Ислахов

12. Антонимдар бирелгән рәт:

1. аҡ-ҡара, яй-шәп

2. кәртүк, ер алмаһы, бәрәңге

3. ваҡлау, онтау, турау

13. Синонимдар бирелгән рәт:

1. батыр, ҡурҡаҡ,

2. ҙур, батыр, бәләкәй

3. матур, һылыу, гүзәл

14. Салауат Юлаев һәйкәленең авторы:

1. Т.Нечаева

2. В.Вучетич

3. С.Тавасиев

6-сы класс өсөн тест һорауҙары

1. Башҡортостандың төп халҡы:

1. татар

2. рус

3. башҡорт

2. Балам һүҙендә ниндәй ялғау:

1. күплек ялғауы

2. килеш ялғауы

3. эйәлек заты ялғауы

4. хәбәрлек ялғауы

3.Балаларымды һүҙендә ниндәй ялғауҙар:

1. күплек ялғауы, килеш ялғауы

2. күплек ялғауы, эйәлек заты ялғауы, килеш ялғауы

3. килеш, эйәлек заты, хәбәрлек ялғауы

4. Предметтың билдәһен белдергән һүҙ:

1. сифат

2. һан

3. ҡылым

4. исем

5. Ап-аҡ, бик матур сифаттарының дәрәжәһе:

1. төп

2. сағыштырыу

3. артыҡлыҡ

4. аҙһытыу

6. Шартлы сифаттар бирелгән рәт:

1. киң урам, һәйбәт һүрәт, иркен өй

2. алтын сәғәт, ҡышҡы юл, тимер юл

3. шәп йүгерә, матур яҙа

7. Синонимдар бирелгән рәт:

1. матур, һылыу,гүзәл

2. матур,йәмһеҙ

3. өҫтәл, ултырғыс

8. Антонимдар бирелгән рәт:

1. кескәй, бәләкәй

2. таҙа, бысраҡ

9. Ҡайһы һүҙҙәр омоним була алмай?:

1. ҡала, алма, яҙ

2. китап, дәфтәр, сумка

3. бер, ике өс

10. Алдау” һүҙенә тап килгән фразеологизм:

1. балауыҙ һығыу

2.морон күтәреү

3. кәкре ҡайынға терәтеү

11. Башҡортостан гимны һүҙҙәренең авторҙары:

1. Р.Шәкүр, Р.Бикбаев

2. М.Кәрим

3. Б.Байым

12. “Тыуған илем”шиғырының авторы:

1. М.Кәрим

2. Б.Бикбай

3. С.Юлаев

13. Ҡапыл, юғары, кисә һүҙҙәре ниндәй һүҙ төркөмөнә ҡарай:

1. рәүеш

2. сифат

3. ылым

14. “Атай, йортоң тәҙрәләре

Үтә лә ҙур уйылған”.(Д.Талхина). Рәүеште табып, дәрәжәһен билдәлә:

1. сағыштырыу

2. артыҡлыҡ

3. бында рәүеш юҡ

15. Ниндәй ҙә булһа заттың, предметтың эшен, хәрәкәтен йә торошон белдергән һүҙ:

1. исем була

2. сифат була

3. ҡылым була

16. Уҡы ҡылымының һөйкәлеше:

1. бойороҡ

2. хәбәр

3.шарт

4. теләк

17. Шарт һөйкәлеше булған һөйләм:

1.Бөгөн мин унда бармаҡсымын

2. Йөрөүҙәрем бушҡа булманы

3. Ундай һөйләм бында юҡ

4. Ул беҙгә кисә килгән

5. Күп көлһәң-иларһың

18. Ашағым килә ҡылымының һөйкәлеше:

1. бойороҡ

2. хәбәр

3.шарт

4. теләк

19. Бармайым ҡылымының һөйкәлеше:

1. бойороҡ

2. хәбәр

3.шарт

4. теләк

20. Ябай һандар бирелгән рәт:

1. бер, мең, йөҙ, миллион

2. егерме дүрт, алтмыш ете

3. өстән ике, алтынан һигеҙ

21. Егет кешегә етмеш төрлө һөнәр ҙә аҙ. Һанды табып, төркөмсәһен билдәлә:

1. сама һаны

2. кәсер һаны

3. бүлем һаны

4. йыйыу һаны

5. төп һан

6. рәт

22. Составында рәт һаны булған һөйләм:

1. Берәүҙән икәү яҡшы.

2. Ете ҡат үлсә, бер ҡат киҫ.

3. Мин икенсе булып килдем.

4. Сәғәт өстә дәрес бөтә.

23. Һәр синыфта егерме бишәр уҡыусы бар. Һөйләмдәге һандың төркөмсәһе:

1. сама һаны

2. кәсер һаны

3. бүлем һаны

4. йыйыу һаны

5. төп һан

6. рәт

24. “Сәрбиямал…егерме биш-утыҙ йәштәр самаһындағы ҡатын ине”. (З.Биишева). Һанды табып, төркөмсәһен билдәлә:

1. сама һаны

2. кәсер һаны

3. бүлем һаны

4. йыйыу һаны

5. төп һан

6. рәт

7-се класс өсөн тест һорауҙары

1.“Иҫемдә алтын һуҡмаҡҡа

Тәү аяҡ баҫҡан көнөм-

Тәү башлап мәктәп ишеген

Үрелеп асҡан көнөм”.

Был шиғыр юлдарын кем яҙған?:

1.Р.Бикбаев

2.М.Кәрим

3.Р.Ғарипов

2.“Моң шишмәһе һандуғастай йырсы ла һин,

Һығылма бил тал сыбыҡтай нәфис тә һин…”

Был шиғыр юлдарын кем яҙған?:

1.З.Биишева

2. Р.Ғарипов

3. С.Ҡудаш.

4. Р.Бикбаев

3. Мәшһүр “Урал” йырының боронғо исеме:

1. Яйыҡ

2. Ағиҙел

3. Ете ырыу

4.Һөйләмдәге тиң киҫәктәрҙе йә ябай һөйләмдәрҙе бер ҡушма һөйләм итеп бәйләүсе һүҙ төркөмө нисек атала?:

1. бәйләүес

2. теркәүес

3. киҫәксә

5.Сөнки, шуға, шуға күрә, тимәк, шулай булғас, әгәр, гүйә

Был теркәүестәр:

1.эйәртеүле

2. теҙеү

3. бында теркәүес юҡ

6. Р.Заһретдинов:

1. йырсы

2. бейеүсе

3. ҡумыҙсы

7. Р.Туйсина:

1. яҙыусы

2.шағирә

3. бейеүсе

8. Һөйләмдәге эйәреүсе һүҙҙе-эйәртеүсе һүҙгә, эйәрсән һөйләмде баш һөйләмгә бәйләй торған һүҙ төркөмө:

1. теркәүес

2. бәйләүес

3. киҫәксә

9. Ҡайһы рәттә бәйләүестәр бирелгән?:

1. менән, өсөн, хаҡында, аша, тураһында

2. ә, һәм, йәнә, әле, ләкин, әммә, бәлки

3. ла баһа, та баһа, ғына-генә, уҡ-үк, бит

10. Үҙ аллы һүҙҙәргә төрлө мәғәнә биреүсе һүҙ төркөмө:

1. теркәүес

2. бәйләүес

3. киҫәксә

11.Һөйләүсенең үҙе әйткән фекергә, эш-хәлгә ҡарата мөнәсәбәтен белдереүсе һүҙҙәр:

1.исем була

2. мөнәсәбәт һүҙ була

3. ымлыҡтар була

12. Их, ур-ра, ҡышты-ҡыштыр. Бирелгән һүҙҙәр:

1. ымлыҡтар

2. мөнәсәбәт һүҙҙәр

3. исемдәр

8-се класс өсөн тест һорауҙары

1. Был ниндәй һөйләм? Мин унда булырға тейеш!

1. һорау

2.өндәү

3. хәбәр

4. бойороҡ

2. Был ниндәй һөйләм? Кисә килдеңме?

1. һорау

2.өндәү

3. хәбәр

4. бойороҡ

3. Ағиҙел менән Ҡариҙелдә суднолар йөрөй ала. Билдәләнгән ҡылым :

1. ябай

2. ҡушма

3. Алма ағасынан алыҫ төшмәй. Был һөйләм:

1. бер составлы

2. ике составлы

4. Себеште көҙ һанайҙар. Был һөйләм:

1. бер составлы

2. ике составлы

5. Ашыҡҡан-ашҡа бешкән. Һөйләмдең эйәһе:

1. ашыҡҡан

2.эйәһе юҡ

3. ашҡа

6. Ике икең-дүрт. Һөйләмдең хәбәре:

1. хәбәре юҡ

2. дүрт

3. икең

7. Эйә ниндәй һорауға яуап бирә?:

1. нимә эшләй?

2. кем? нимә?

8. Юҡлыҡ булмағанлыҡ төшөнсәһе башҡорт телендә нисек бирелә?

1. юҡ, түгел, -ма,-мә, -һыҙ,-һеҙ

2. эйе, ярай

9. Ҡалған эшкә ҡар яуыр. Билдәләнгән һүҙ:

1. тултырыусы

2. хәл

3. аныҡлаусы

10. Ағасты япраҡ биҙәй, кешене хеҙмәт биҙәй. Билдәләнгән һүҙҙәр:

1. тултырыусы

2. хәл

3. аныҡлаусы

11. Егет яуҙа һанала. Билдәләнгән һүҙ:

1. тултырыусы

2. хәл

3. аныҡлаусы

12. “Беҙҙең Ватан, ҡыҙым, матур,

Ҡояштай балҡып тора”;

Был шиғыр юлдарының авторы:

1. Р.Ниғмәти

2. М.Харис

3. М.Кәрим

13. “Беләм, әсәй, беләм, ауыр һиңә:

Борсолоулы уйҙар-иптәшең”.

Был шиғыр юлдарының авторы:

1. Р.Ниғмәти

2. М.Харис

3. М.Кәрим

9-сы класс өсөн тест һорауҙары

1. Көслө кеше көсөнә таяныр.

Билдәләнгән һүҙ ниндәй эйәрсән киҫәк?:

1. аныҡлаусы

2. тултырыусы

3. хәл

2. Октябрьскийҙа машиналар төҙөү заводы һалынды.

Билдәләнгән һүҙ ниндәй эйәрсән киҫәк?:

1. аныҡлаусы

2. тултырыусы

3. хәл

3. “Айға үрләп, нурҙа уйнап,

Күкрәгемде нурланым.

-Ит ғәфү, әй, Ай,-тинем мин,-

Нурҙарыңды урланым”. (Ш.Бабич. Кем өсөн?)

Билдәләнгән һүҙ ниндәй эйәрсән киҫәк?:

1. аныҡлаусы

2. тултырыусы

3. хәл

4. Яҡтыра.Был ниндәй һөйләм?:

1. билдәле эйәле һөйләм

2. билдәһеҙ эйәле һөйләм

3. эйәһеҙ һөйләм

4. атама һөйләм

5. Өфө. Бына мәктәп. .Был ниндәй һөйләм?:

1. билдәле эйәле һөйләм

2. билдәһеҙ эйәле һөйләм

3. эйәһеҙ һөйләм

4. атама һөйләм

6. 300 грамм икмәктә организм өсөн кәрәкле 40 процент аҡһым, 80 процент углевод, 70 процент минераль тоҙҙар, 70 процент В һәм 100 процент РР витаминдары, тимер, кальций, фосфор бар.

Билдәләнгән һүҙҙәр:

1. тиң киҫәктәр

2. өҫтәлмәлектәр

7. Ҡышын урман елһеҙ шаулаһа, буран булыр.

Был һөйләм:

1. теҙмә ҡушма һөйләм

2. эйәртеүле ҡушма һөйләм

8. Март башында тамсы тамһа, йәй яҡшы килә.

Һөйләмдә ҡылым ниндәй заманда килгән?

1.хәҙерге

2.үткән

3. киләсәк

9. Яҙ иртә килһә, ашлыҡ уңыр.

Һөйләмдә ҡылым ниндәй заманда килгән?

1.хәҙерге

2.үткән

3. киләсәк

10. “Хушлашыу”картинаһының авторы кем?:

1. Р.Нурмөхәмәтов

2. Ә.Лотфуллин

3. В.Э.Меос

11. Кем ул Нурия Ирсаева?:

1.йырсы

2. бейеүсе

3. халыҡ артисткаһы

10- сы класс өсөн тест һорауҙары

1. Кем ул Һ.Дәүләтшина?:

1. бейеүсе

2. йырсы

3. яҙыусы

2. Кәләште ап-аҡ туй күлдәгенә кейендереү йолаһы 1558 йылда барлыҡҡа килгән.

Был һөйләм:

1. бер составлы

2. ике составлы

3. Ҡунаҡҡа килгәс, тәүҙә хужабикә, аҙаҡ хужа менән күрешәләр, шунан ғына ҡунаҡтар менән һаулаша башлайҙар.

Бер составлы һөйләмдең төрөн билдәлә:

1. билдәһеҙ эйәле һөйләм

2. билдәле эйәле һөйләм

3. эйәһеҙ һөйләм

4.атама һөйләм

4. Үҙеңә лә, башҡаларға ла зыян ҡылма.

Бер составлы һөйләмдең төрөн билдәлә:

1. билдәһеҙ эйәле һөйләм

2. билдәле эйәле һөйләм

3. эйәһеҙ һөйләм

4.атама һөйләм

5. Элек өй һалыусыларға нигеҙ урынын ауыл ҡарттары йәки мулла күрһәтер булған.

Билдәләнгән һүҙ һөйләмдең ниндәй киҫәге:

1. тултырыусы

2. анҡлаусы

3. хәл

6. Борон ауыл ҡорор алдынан ул ергә барып, туҡтап, йоҡлап, бер аҙ йәшәп ҡарағандар.

Билдәләнгән һүҙ һөйләмдең ниндәй киҫәге:

1. тултырыусы

2. анҡлаусы

3. хәл

7. Башҡорт халҡында билдәле бер миҙгелдә генә үткәрелә торған йолалар ҙа булған.

Ҡылымдың заман формаһы:

1. үткән

2. хәҙерге

3. киләсәк

8. Бинаға инеүсе беренсе булып һаулыҡ һораша, сығып киткәндә лә беренсе булып хушлаша.

Ҡылымдың заман формаһы:

1. үткән

2. хәҙерге

3. киләсәк

9. Йәйге көн йыл туйҙырыр.

Ҡылымдың заман формаһы:

1. үткән

2. хәҙерге

3. киләсәк

10. Тап ошо айҙа, 18-нән 25-енә тиклем, ҡышҡы ҡояш торошо күҙәтелә, йәғни Ҡояш бер кимәлдә тиерлек тороп, көн оҙонлоғо яҡынса 7 сәғәткә һуҙыла.

Айырымланған өҫтәлмәлек:

1. тап ошо айҙа

2. 18-нән 25-енә тиклем

11. Айырымланған өҫтәлмәлек булған һөйләм:

1. Көньяҡ Уралдың иң матур бер урынында, Бөрйән районында, Башҡортостан дәүләт ҡурсаулығы урынлашҡан.

2. Ырымбур ҡалаһы 19-сы быуатта Урта Азия менән Европа илдәренең сауҙа үҙәгенә әйләнә.

3. 20-се быуаттың утыҙынсы, ҡырҡынсы йылдарында тәүҙә ҡалала, аҙағыраҡ ауылдарҙа баянда уйнау тарала.

12. Ҡушма ҡылым булған һөйләм:

1. В.Шөғәйепов, И.Туймаҡаев, Р.Заһретдинов, З.Мөхәйәров һәм башҡа оҫталар башҡорт музыка ҡоралдарын халыҡҡа кире ҡайтарыуға булышлыҡ итә.

2. “Ҡарға бутҡаһы”, “Кәкүк сәйе” кеүек халыҡ йолаһы уйындарында ла ҡумыҙҙы яратҡандар.

13. Парлы һүҙ булған һөйләм:

1. Бына шулай ҡурайсы ҡурайының моңо менән кешеләрҙе үлемдән алып ҡалған, ҡайғылының ҡайғыһын баҫҡан, ти.

2. Урман-тауҙы ҡыҙырып эҙләй торғас, йыртылып бөткән ҡанлы өҫ кейемдәрен генә тапҡандар.

14. “Мөхәббәт-ул, әйтерһең дә, утлы йәшен,

Һанап-һорап тормай һис бер кемдең йәшен,

Һүнмәҫ ялҡын менән ялмай ҡартын-йәшен;

Көйҙөрөр тип ҡурҡһаң әгәр, ҡас һин, йәшен,

Ҡоя күрмә тик аҙаҡтан күҙең йәшен!

Мөхәббәт-ул, әйтерһең дә, утлы йәшен”. (Р.Назаров)

Билдәләнгән һүҙҙәр:

1. синонимдар

2. антонимдар

3. омонимдар

15. Тура телмәрле һөйләм:

1. Ҡараңғынан: “Һаумы, Салауат!”-тигән тауыш ишетелде.

2. “Хоккей”һүҙе француз телендә “кәкре таяҡ” мәғәнәһендәге “хоке”һүҙенән килеп сыҡҡан.

3. Эше юҡтың ҡәҙере юҡ.

16. Нисек, ни рәүешле, ҡайһылай һорауҙарына …яуап бирә:

1. ваҡыт хәле

2. урын хәле

3. рәүеш хәле

17. Хәбәр һөйләм аҙағында ниндәй тыныш билдәһе ҡуйыла?

1. һыҙыҡ

2. нөктә

3. ике нөктә

11- се класс өсөн тест һорауҙары

1. Ике составлы һөйләм булған рәт:

1. Күсер ҡоштар сентябрҙә көньяҡҡа китеп бөтә.

2. Ноғман Мусин әҫәрҙәрен яратып уҡыйҙар.

3. Яҡшы уҡырға кәрәк.

2. Эйә менән хәбәрҙән генә торған һөйләм:

1. тарҡау һөйләм була

2. йыйнаҡ һөйләм була

3. Бер составлы һөйләм бирелгән рәт.

1. Йыр ул-Ҡояш!.

2. Сауд Ғәрәбстанында бер генә йылға ла юҡ.

3. Беләгеңә таянма, белемеңә таян.

4. Буранбай-Йәркәй, Ишмөхәмәт, Ерәнсә, Ҡобағош. Улар:

1. сәсәндәр

2. яҙыусылар

3. шағирҙар

5. Атама һөйләм булған рәт:

1. Әйтер һүҙем-иҫкән елдәрҙә,

Күрер күҙем-үҫкән гөлдәрҙә…(Р. Ғарипов)

2. Мәғрүр Урал. Данлы һәм шанлы Урал тауҙары…(Р.Шәкүр)

3. …Йыр яңғырай. (Р.Назаров)

6. Билдәләнгән һөйләмдәрҙең ҡайһыныһы кәм һөйләм? :

1. –Ҡурай!

-Әү.

-Ҡайҙа үҫтең?

-Урманда. (Н.Мусин)

2. –Һин өйгә эшеңде эшләнеңме?

-Эйе, мин өйгә эшемде эшләнем.

7. Беҙҙең халыҡты борон-борондан йырсы халыҡ, бейеүсе халыҡ тип йөрөтәләр

Бер составлы һөйләмдең төрөн билдәлә:

1. билдәһеҙ эйәле һөйләм

2. билдәле эйәле һөйләм

3. эйәһеҙ һөйләм

4.атама һөйләм

8. Ғүмер көҙөм. Иртә әле һиңә-

Миҙгел төҫө түгел аҡ сәстәрем. (Р.Мифтахов)

Бер составлы һөйләмдең төрөн билдәлә:

1. билдәһеҙ эйәле һөйләм

2. билдәле эйәле һөйләм

3. эйәһеҙ һөйләм

4.атама һөйләм

9. “Башҡорттарым, уҡыу кәрәк, уҡыу кәрәк!”(М.Аҡмулла)

Бер составлы һөйләмдең төрөн билдәлә:

1. билдәһеҙ эйәле һөйләм

2. билдәле эйәле һөйләм

3. эйәһеҙ һөйләм

4.атама һөйләм

10. “Батырмын тип кем әйтмәй,-

Яу килгәндә йүне юҡ;

Сәсәнмен тип кем әйтмәй,-

Дау килгәндә өнө юҡ”.

Был юлдарҙың авторы:

1.Һабрау сәсән

2. Ҡобағош сәсән

3. С.Юлаев

11.”Ер шарының картаһына

Ҡараһаң яҡшы ғына…”

1. М.Кәрим

2. Р.Бикбаев

3. Н.Нәжми

Яуаптар:

1-се класс

1.2

2.3

3.2

4.2

5.2

6.2

7.2

8.3

9.3

10.1

11.1

12.1

13.1

14.2

2-се класс

1. 2

2. 2

3. 3

4. 1

5. 1

6. 1

7. 1

8. 1

9. 1

10. 3

11. 1

12. 1

13. 1

14. 1

3-сө класс

1. 1.

2. 2

3. 2

4. 1

5. 2

6. 2

7. 1

8. 2

9. 2

10. 2

11. 2

12. 1

13. 2

14. 3

4-се класс

1. 1

2. 2

3. 1

4. 2

5. 3

6. 2

7. 1

8. 3

9. 1

10. 2

11. 1

12. 1

13. 1

14. 1

15. 2

5-се класс

1. 2

2. 2

3. 1

4. 1

5. 2

6. 2

7. 1

8. 3

9. 2

10. 2

11. 1

12. 1

13. 3

14. 3

6-сы класс

1. 3

2. 3

3. 2

4. 1

5. 3

6. 2

7. 1

8. 2

9. 2

10. 3

11. 1

12. 3

13. 1

14. 2

15. 3

16. 1

17. 5

18. 4

19.2

20. 1

21. 5

22. 3

23. 3

24. 1

7-се класс

1. 2

2. 1

3. 3

4. 2

5. 1

6. 3

7. 3

8. 2

9. 1

10. 3

11. 2

12. 1

8-се класс

1. 4

2. 2

3. 1

4. 1

5. 1

6. 2

7. 2

8. 1

9. 3

10. 1

11. 2

12. 1

13. 2

9-сы класс

1. 1

2. 3

3. 2

4. 3

5. 4

6. 1

7. 2

8. 1

9. 3

10. 2

11. 3

10-сы класс

1. 3

2. 2

3. 2

4. 2

5. 1

6. 3

7. 1

8. 2

9. 3

10. 2

11. 1

12. 1

13. 2

14. 3

15. 1

16. 3

17. 2

11-се класс

1. 1

2. 2

3. 3

4. 1

5. 2

6. 1

7. 1

8. 4

9. 3

10.3

11. 1

“Башҡортостанды беләһеңме?” викторинаһы

1.Башҡортостан ниндәй өлкәләр һәм республикалар менән сиктәш?

2. Башҡортостандың майҙаны.

3.Башҡортостанда иң бейек тау.

4. Башҡортостанда нисә район бар?:

5. Башҡортостанда күпме халыҡ йәшәй?

6. Башҡортостанда нисә ҡала бар?

7. Башҡортостанда нисә ҡасаба бар?

8. Ағиҙелдең оҙонлоғо.

9. Нисәнсе йылда Башҡортостан үҙ ирке менән Рус дәүләтенә ҡушыла?

10. Иң ҙур ихтилалдарҙың етәкселәре.

11 Салауат Юлаев етәкселегендәге ихтилал нисәнсе йылда була?

12. Башҡортостандың халыҡ шағирҙарын һана.

13. Башҡортостандың халыҡ яҙыусыларын һана.

14. Әҙәбиәт һәм сәнғәт өлкәһендә ҙур ҡаҙаныштарға өлгәшкән кешеләргә ниндәй премиялар бирелә?

15. Башҡортостандың ниндәй наградалары бар?

16. Республиканың суверенитет алған көнө.

17. Башҡортостан гербының авторы.

18. Башҡортостан гимнының авторы.

19. Башҡортостан флагының авторы.

20. Арҡайым ҡаласығы ҡайҙа табылған?

21. Өфө сәнғәт Академияһы кем исемен йөрөтә?

22. Башҡортостан Республикаһының милли йәштәр театры кем исемен йөрөтә?

23. Башҡорт дәүләт академия драма тетры кем исемен йөрөтә?

24. А.Матросов (Ш.Мөхәмәтйәнов) менән М.Ғөбәйҙуллинға һәйкәл ҡайҙа ҡуйылған?

25. Ағиҙел йылғаһы ҡайҙа башлана?

26. “Урал батыр”эпосы ҡасан ижад ителгән?

27. Күренекле артистарыбыҙ.

“Башҡортостанды беләһеңме?”

викторинаһы һорауҙарына яуаптар

1.Пермь, Свердловск, Силәбе, Ырымбур өлкәләре һәм Татарстан, Удмурт республикалары менән

2. 143 600 квадрат км

3. Ямантау

4. 54

5. 4 миллиондан ашыу

6. 21

7. 40

8. 1420 км

9. 1557 йылда

10. Һары Мәргән, Сәйет батыр,Алдар батыр, Ҡараһаҡал, Батырша, Салауат Юлаев

11. 1773-1775 йылдарҙа

12. М.Ғафури, Р.Ниғмәти, М.Кәрим, С.Ҡудаш, Р.Ғарипов, Н.Нәжми, Р.Бикбаев, Ә.Атнабаев, М.Кәримов, Т.Йосопов.

13. З.Биишева, Ә.Хәкимов, Н.Мусин, Н.Асанбаев, Ғ.Хөсәйенов

14. С.Юлаев, Ш.Бабич

15. 2 тапҡыр Ленин ордены, Октябрь Революцияһы ордены, халыҡтар Дуҫлығы ордены

16. 11 октябрь, 1990 йыл

17. Ф.Ислахов

18. Ф.Иҙрисов

19. У.Мәсәлимов, О.Асабина

20. Сибай эргәһендә

21. З.Исмәғилев

22. М.Кәрим

23. М.Ғафури

24. Еңеү паркында

25. Учалы районында башлана

26. 4 меңдән ашыу йыл элек

27. Арыҫлан Мөбәрәков, Рәғиҙә Янбулатова, Гөлли Мөбәрәкова, Зәйтүнә Бикбулатова, Фидан Ғафаров, Олег Ханов, Нурия Ирсаева, Әхтәм Абушахманов, Шамил Рәхмәтуллин, Рәфил Нәбиуллин, Роза Кәримова, Зинира Атнабаева, Хөрмәт Үтәшев, Илһөйәр Ғизетдинова