?азіргі заманда?ы ?о?амны? ?лемдік даму тенденциясына ж?не онда?ы ?аза?станны? алатын орныны? ?згеруіне байланысты сол сия?ты т?уелсіз мемлекетімізді? саяси-экономикалы? ?леуметтік даму жа?дайыны? ерекшеліктеріне ?арай б?л к?нде ?о?амны? к?птеген салаларымен бірге халы??а білім беру саласы ж?не оны? ?р буына ?лкен ?згерістерге ?шырауда. Осы?ан байланысты туындап отыр?ан м?селелеріні? бірі-ол бастауыш сыныпта математиканы о?ыту барысы. ?аза?стан республикасы бастауыш біліміні? мемлекеттік стандарттарына с?йкес, математикалы? білімні? жа?а мазм?ны бертекті емес ж?не ?р т?рлі /де?гейді ?амтиды. Олар: міндетті ж?не м?мкін де?гейлер.
Математикалы? білімні? де?гейлері
Міндетті де?гей М?мкін де?гей
Бастауыш мектеп Мазм?ны т?р?ысынан ал?анда негізгі
к?леміндегі берік м?селемен ?йлесетін,алайда о?ушыларды?
игерілуі тиісті ой-?рісін ке?ейтуге ба?ыттал?ан, шы?армашылы?
материал іс-?рекетпен ?штасатын материал
бір та?балы сандарды? ж?не/ саныны? квадраттары мен кубтарын ауызша есептеп табуды;
Осы міндетті де?гейге жеткізу барысы о?ушыларды? ме?геруінде немесе м??алімні? к?сіби шеберлігіні? т?мендігінен а?сап жатады.
Осы материалды ме?гертуде мысалы: бастауыш сынып м??алім м?тінді есептерді шы?ару?а онша к??іл б?ле бермейді немесе ?стірт ?арастырады. Бастауыш сыныпта м??алім к?бінесе арифметикалы? т?сіл ?олданатын сан м?ліметі бойынша берілген математикалы? есептерге к??іл аударады. Соны? салдарынан /-сыныпта бастауыш сыныпта?ы ?здік о?ушыны? білім д?режесі т?сіп ?алады. Я?ни, бастауыш сынып м??алімі мен п?н м??аліміні? саба?тасты? м?селесін орындамауы салдарынан. М?тінді есепті талдауда абстрактілі ойлаудан объект т?рінде к?руге ба?ыттауды? к?п пацдасы бар. ?йткені, ойлауы т?мен немесе елестету, ?иялдау ?абілеті т?мен о?ушы ?шін оны? к?п пайдасы бар ж?не м??алім ?немі сызба ?олдануы ?сынса тиімді.
Есте са?тайтын бір жайт, баланы? зейінін /-сыныпытан бастап т?ра?тандыру ж?не ?немі саба?та к??іл б?лу ?лкен роль ат?арады. Бастауыш сынып о?ушысыны? зейіні т?ра?сыз. Зейіндері т?ра?сыз бол?анды?тан к?збен ?арап, ?олмен ?ста?анды ?натады. Сонды?тан зейін т?ра?тандыру ж?мысы ?немі тапсырмалармен байланысып, к?нделікті ?алыптасып отыруы шарт. Мысалы: ?з саба?ымда зейінге бацланысты ?р т?рлі ж?мыс т?рін же?іл де ?рі ?ызы?ты етіп ?йымдастырып отырамын. ?оз?алыс?а бірелген есепті? шешуін табуда балалар ?иналады. Есепті о?ып, талдай отырып, сызбасын пайдалану ар?ылы шы?ару тиімді. ?йткені, т?сінбейді деген о?ушыны? ?зі ?оз?алысты? ба?ытын іс ж?зінде к?реді.
Математика саба?тарында о?ушыларды? ойлау ?абілетін дамытатын, ?р п?нге деген ?ызы?ушылы?ын арттыратын ж?мыс т?рі – логикалы? ойын есептері. О?ушыны? логикалы? ойлауын дамыту ?шін:
есепті, жатты?уларды талдай білу ескерліктерін ?алыптастыру;
есепті на?ты заттарды оны? моделімен ауыстыру;
п?нге деген ?ызы?ушылы?ын, с?йіспеншілігін арттыру;
1. Наурыз дастар?анына 263 дана алма даярланды. Егер наурыз тойына 86 ?л ж?не одан 2 есе арты? ?ыз бала келсе, барлы? бала?а алма жете ме?
2. Оспан к?шеден к?п а?ша тауып алды да, к?ніне 20 те?геден жаратты. Бір айдан со?, одан 60 те?ге ?алды. Д?л бір ай алдында шешесі 860 те?ге жо?алт?ан еді. Оспанны? тауып ал?ан а?шасы анасынікі ме, жо? па?
3. Самат 12 маусымда са?ат 11-де ша??ы сатып алды да, ?ар жау?анша к?тті. ?ар келесі жылды? ?а?тарыны? 25 ж?лдызында са?ат 9-да жауды. Самат ?арды? жаууын ша??ы сатып ал?аннан бастап, неше са?ат к?тті?
4. ?оян ?ор?ынышты т?с к?рді. Оны? т?сіне т?лкі са?атына 154 км, ал ?ас?ыр одан 2 есе арты? ж?гіре алады екен. Егер ?оян 5 минутта 30 км ж?гіре алатын болса, т?лкі мен ?ас?ыр о?ан жете ала ма, жо? па?
Бастауыш сатыда математика п?ні е? ?иын да, ?ызы?ты п?нні? бірі. П?нді жан-жа?ты ме?герту ?шін м??алімні? білім тере?, жан-жа?ты дамы?ан, ойлау ??зыреттілігі жо?ары де?гейде, педагогикалы? шеберлігі болуы – басты м?селе. Егер м??алімні? педагогикалы? шеберлігі болмаса, жа?а ізденіске талпынбаса о?ушы да сол ба?ытта ?алады ж?не п?нге деген ?ызы?ушылы?ы болмайды.
Математикадан ?лгермеуді? немесе ?лгерімі т?мен болуды? басты себебі – б?л о?ушыларды? п?нге деген ?ызы?ушылы?ыны? жо?ты?ы. М??алімні? 1 сыныптан бастап п?нге ?ызы?тыра алмауы немесе ?ызы?ушылы?ын оята алмауы, я?ни педагогикалы? шеберлігіні? т?мендігі о?ушы біліміні? к?рсеткіші.
О?ушы осы п?нге ?ызы?ып о?ымаса, оны ме?геруі, ме?герту ?иын.
Сол сия?ты 1 сыныптан бастап о?ушыны? ал?ан білімін ?лшеу, аны?тау немесе білім біліктілігін тест ж?мысын ?йымдастыру ар?ылы ?немі к?тілген н?тижені аны?тап отыру ?ажет.
Тест ж?мысын ж?ргізген со? міндетті т?рде талдау жасап рейтинг ж?ргізген тиімді. ?орытындысы бойынша о?ушыларды топтап ?осымша саба? ?йымдастырса, о?ушыларды? білімдері ке?ейе т?седі.
Математикадан бастауыш сыныпта ?тілетін, біра? ?иын шы?арылатын есептер мен тап?ырлы?ты талап ететін логикалы? есептер астарласып келуі керек. Берілетін есептер, тест ж?мыстары о?ушыларды? жас шамасына ша?талып, о?ушыны жасытпай, ?айта жігерлендіретіндей, математикалы? инциативасын арттыратындай, же?іл, т?жырымдалуы ?ыс?а бол?аны ж?н. Тест ж?мысы зерделілікке, ?иялдау?а, ойлау?а, бай?ампазды??а т?рбиелейді.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Математика п?нін о?ытуды? ?дісі »
Математика пәнін оқытудың әдіс – тәсілдері.
Қазіргі замандағы қоғамның әлемдік даму тенденциясына және ондағы Қазақстанның алатын орнының өзгеруіне байланысты сол сияқты тәуелсіз мемлекетіміздің саяси-экономикалық әлеуметтік даму жағдайының ерекшеліктеріне қарай бұл күнде қоғамның көптеген салаларымен бірге халыққа білім беру саласы және оның әр буына үлкен өзгерістерге ұшырауда. Осыған байланысты туындап отырған мәселелерінің бірі-ол бастауыш сыныпта математиканы оқыту барысы. Қазақстан республикасы бастауыш білімінің мемлекеттік стандарттарына сәйкес, математикалық білімнің жаңа мазмұны бертекті емес және әр түрлі /деңгейді қамтиды. Олар: міндетті және мүмкін деңгейлер.
Математикалық білімнің деңгейлері
Міндетті деңгей Мүмкін деңгей
Бастауыш мектеп Мазмұны тұрғысынан алғанда негізгі
көлеміндегі берік мәселемен үйлесетін,алайда оқушылардың
игерілуі тиісті ой-өрісін кеңейтуге бағытталған, шығармашылық
материал іс-әрекетпен ұштасатын материал
бір таңбалы сандардың және/ санының квадраттары мен кубтарын ауызша есептеп табуды;
// амалдан тұратын жақшалы және жақшасыз санды өрнектерді құруды, оқуды және жазуды;
//амалдан тұратын, жақшалы және жақшасыз санды өрнектердің мәндерін табуды;
шамаладың қандай да бір өлшем бірлігінен басқаларына көшуді жүзеге асыруды;
Миллиард көлеміндегі көп таңбалы сандармен микрокалькулятор көмегімен есептеулер жүргізуді;
санның және шаманың үлесін есептеп табуды.
Осы міндетті деңгейге жеткізу барысы оқушылардың меңгеруінде немесе мұғалімнің кәсіби шеберлігінің төмендігінен ақсап жатады.
Осы материалды меңгертуде мысалы: бастауыш сынып мұғалім мәтінді есептерді шығаруға онша көңіл бөле бермейді немесе үстірт қарастырады. Бастауыш сыныпта мұғалім көбінесе арифметикалық тәсіл қолданатын сан мәліметі бойынша берілген математикалық есептерге көңіл аударады. Соның салдарынан /-сыныпта бастауыш сыныптағы үздік оқушының білім дәрежесі түсіп қалады. Яғни, бастауыш сынып мұғалімі мен пән мұғалімінің сабақтастық мәселесін орындамауы салдарынан. Мәтінді есепті талдауда абстрактілі ойлаудан объект түрінде көруге бағыттаудың көп пацдасы бар. Өйткені , ойлауы төмен немесе елестету, қиялдау қабілеті төмен оқушы үшін оның көп пайдасы бар және мұғалім үнемі сызба қолдануы ұсынса тиімді.
Есте сақтайтын бір жайт, баланың зейінін /-сыныпытан бастап тұрақтандыру және үнемі сабақта көңіл бөлу үлкен роль атқарады. Бастауыш сынып оқушысының зейіні тұрақсыз. Зейіндері тұрақсыз болғандықтан көзбен қарап, қолмен ұстағанды ұнатады. Сондықтан зейін тұрақтандыру жұмысы үнемі тапсырмалармен байланысып, күнделікті қалыптасып отыруы шарт. Мысалы: өз сабағымда зейінге бацланысты әр түрлі жұмыс түрін жеңіл де әрі қызықты етіп ұйымдастырып отырамын. Қозғалысқа бірелген есептің шешуін табуда балалар қиналады. Есепті оқып, талдай отырып, сызбасын пайдалану арқылы шығару тиімді. Өйткені, түсінбейді деген оқушының өзі қозғалыстың бағытын іс жүзінде көреді.
Математика сабақтарында оқушылардың ойлау қабілетін дамытатын, әр пәнге деген қызығушылығын арттыратын жұмыс түрі – логикалық ойын есептері. Оқушының логикалық ойлауын дамыту үшін:
есепті, жаттығуларды талдай білу ескерліктерін қалыптастыру;
есепті нақты заттарды оның моделімен ауыстыру;
пәнге деген қызығушылығын, сүйіспеншілігін арттыру;
сыныпқа дұрыс психологиялық жағдай орнатуға мүмкіндік туғызу;
тапсырманың баланың танымдық мүмкіндігі аймағында бөлу қажеттілігі;
осы мазмұндағы тапсырмалардың үздіксіздігі;
тапсырмалардың әр түрлі бағытта, әр түрлі мазмұнда болу қажеттілігі;
яғни, қызықты есепті жас шамасына қарай және әр сабақта тақырыпқа байланысты пысықтау, бекіту тұрақты беріп отырса...
1. Наурыз дастарқанына 263 дана алма даярланды. Егер наурыз тойына 86 ұл және одан 2 есе артық қыз бала келсе, барлық балаға алма жете ме?
2. Оспан көшеден көп ақша тауып алды да, күніне 20 теңгеден жаратты. Бір айдан соң, одан 60 теңге қалды. Дәл бір ай алдында шешесі 860 теңге жоғалтқан еді. Оспанның тауып алған ақшасы анасынікі ме, жоқ па?
3. Самат 12 маусымда сағат 11-де шаңғы сатып алды да, қар жауғанша күтті. Қар келесі жылдың қаңтарының 25 жұлдызында сағат 9-да жауды. Самат қардың жаууын шаңғы сатып алғаннан бастап, неше сағат күтті?
4. Қоян қорқынышты түс көрді. Оның түсіне түлкі сағатына 154 км, ал қасқыр одан 2 есе артық жүгіре алады екен. Егер қоян 5 минутта 30 км жүгіре алатын болса, түлкі мен қасқыр оған жете ала ма, жоқ па?
Бастауыш сатыда математика пәні ең қиын да, қызықты пәннің бірі. Пәнді жан-жақты меңгерту үшін мұғалімнің білім терең, жан-жақты дамыған, ойлау құзыреттілігі жоғары деңгейде, педагогикалық шеберлігі болуы – басты мәселе. Егер мұғалімнің педагогикалық шеберлігі болмаса, жаңа ізденіске талпынбаса оқушы да сол бағытта қалады және пәнге деген қызығушылығы болмайды.
Математикадан үлгермеудің немесе үлгерімі төмен болудың басты себебі – бұл оқушылардың пәнге деген қызығушылығының жоқтығы. Мұғалімнің 1 сыныптан бастап пәнге қызықтыра алмауы немесе қызығушылығын оята алмауы, яғни педагогикалық шеберлігінің төмендігі оқушы білімінің көрсеткіші.
Оқушы осы пәнге қызығып оқымаса, оны меңгеруі, меңгерту қиын.
Сол сияқты 1 сыныптан бастап оқушының алған білімін өлшеу, анықтау немесе білім біліктілігін тест жұмысын ұйымдастыру арқылы үнемі күтілген нәтижені анықтап отыру қажет.
Тест жұмысын жүргізген соң міндетті түрде талдау жасап рейтинг жүргізген тиімді. Қорытындысы бойынша оқушыларды топтап қосымша сабақ ұйымдастырса, оқушылардың білімдері кеңейе түседі.
Математикадан бастауыш сыныпта өтілетін, бірақ қиын шығарылатын есептер мен тапқырлықты талап ететін логикалық есептер астарласып келуі керек. Берілетін есептер, тест жұмыстары оқушылардың жас шамасына шақталып, оқушыны жасытпай, қайта жігерлендіретіндей, математикалық инциативасын арттыратындай, жеңіл, тұжырымдалуы қысқа болғаны жөн. Тест жұмысы зерделілікке, қиялдауға, ойлауға, байқампаздыққа тәрбиелейді.
