Кіші ?ылым Академиясы,Жоба та?ырыбы "?ытай ойыншы?тарыны? зияны",Жоба жетекшісі: Аппасова Е. Ж.

Алматы облысы

Талдықорғанқаласы

№14 орта мектеп-гимназиясы

ҚҒА

МАН ASY

Тақырыбы: Қытай ойыншықтарының зияны

Ғылыми зерттеу жұмысты орындаған: Молдахметова Жансая

3 «Г» сынып оқушысы

Жоба жетекшісі: Аппасова Еркежан Жиенбайқызы

бастауыш сынып мұғалімі

2016 жыл

Мазмұны:

І Кіріспебөлім

1. Ойыншық және оның түрлері

2. Ойыншықтардың балаларға әсері

ІІ Негізгібөлім

1. Қытайлық өнімнің құрамындағы қоспалар

2. Қытайлық ойыншықтардың бала өміріне қаупі

3. Ойыншықтардың бала өміріндегі тәрбиелік мәні

ІІІ Қорытынды бөлім

Қауіпсіз, бақытты, дені сау ұрпақ - ел болашағы

Аннотация

Ойыншықтар - ұлттықтәрбиеберетiнкөңiлкөтеруқұралдарыныңбiрi. Бүгiндешетелдiкмультфильмдер мен фильмдердiңкейiпкерлерiнбейнелейтiнқуыршақтар саны көп. Мәселен, «ХанзадаЖумонгқа» елiктейтiнжасөспiрiмдер аз емес. Қытайдың пластмасса қанжарынбелiнеасынғанойынбалалары топ-топқабөлiнiп «төбелесiп» жүр. Кейбiреубиiкғимараттарғаөрмелеп, көпқабаттыүйлердiңүстiндеұшыпжүретiн «Бэтмен» болғысыкеледi. Алда-жалдасолкейiпкерлердiңкейпiнеенемiндепжазатайымжазабаспасынакiмкепiл? Олардыңбарлығыендiғанақалыптасыпкележатқанбаланыңсанасынулайды. Мұндайойыншықтардыңорнынақазақтыңаңыз-әңгiмелерi мен ертегiлерiнiңкейiпкерлерi, ержүрекбатырлар мен ақылдыарулардыбейнелейтiнотандықойыншықтарды неге ұсынбасқа? Қазiргiтаңдақайдүкенге, қайбазарғабарсаңыз да балаларғаарналғанкөздiңжауыналаройыншықтардыұшыратасыз. БарлығыдерлiкҚытайөнiмдерi. Баласынақуанышсыйлағысыкелгената-анабағасыарзан, сапасытөменойыншықтарынсәбилерiнiңқолынаұстатасалады. Олардың бала денсаулығынақандайзиянкелтiретiнiнемәнберiп, назараудармайды. Қытайойыншықтарыныңқұрамындажоғарыдеңгейлi формальдегид бар екенiнмамандаранықтады. Бала болашағынанемқұрайдықарау - өзтамырыңабалташапқанментең.

Мақсаты:

Қытайданәкелініпжатқанойыншықтардыңжасұрпақтыңағзасынатигізетінзиянынтүсіндіру.

Міндеттері:

1. Ойыншықтың бала өміріндегіалатынорнытуралымағлұмат беру

2. Қытайойыншықтарыныңқұрамындағыулызаттардыңбалаағзасыназияндыжақтарынкөрсету.

3. Қазақстандаойыншықиндустриясындамытудыңқажеттілігінайқындау.

Өзектілігі:

Ойыншық – баланы жан-жақтытәрбиелеумақсатынапайдаланылады. Баланың дүниетанымын кеңейтугекөмектеседі,белгілібірмақсаттағы, ойластырылғанәрекеткеүйретеді, қиялындамытып, еңбеккесүйіспеншілігін, техникағақызығушылығын, білугеқұмарлығын, аңғарғыштығынқалыптастырады, талғампаздыққатәрбиелейді, өнергеынталандырады.

Қазіргітаңдаәрбірата-анаөзбаласынақуанышсыйлауүшінештеңеденаянбайды. Ал баланыңсерігі де, ермегі де ойыншықболғандықтан, баласынаоныңтүр-түрінәперудената-анажалықпайды. Өкінішкеқарай, көздіңжауыналатынойыншықтыңбарлығы да көршілесжатқанҚытайданәкелінеді. Алайдакейбірата-ана осы ойыншықтардыңқаншалықты бала ағзасынақауіптіекеніненхабарсызболғандықтан, осы жансыззаттыңбалағақаншалықтықатерліекендігінбілебермейдінемесебілсе де немқұрайлықтанытады. Соныңсалдарынан бала азапшегеді.

Сондықтан мен өзқұрбыларымды, ата-аналардыойыншықтаңдаудаабайболуғашақыраотырып, қазақелініңболашағыбалалардыңденсаулықтарынқорғауда аз да болсаөзүлесімдіқосқымкеледі.

І Кіріспебөлім

1. Ойыншық және оның түрлері

Ойыншықпен ойнауға белгілі жағдайда педагогикалық, эстетикалық, гигиеналық, техникалық талап қойылады,сондай-ақ ол баланың жас ерекшілігіне қарай өзгеріп отырады.Баланың ойлау қабілетін, дұрыс сөйлеу мәнерін дамытуға, оның білімі, шеберлігін және дағдысын қалыптастыруға көмектеcеді. Ойнай жүріп бала затты танып біледі, оның түрін, көлемін, түсін ажыратады, есептік арақатынасымен, санымен, кеңістік жайлы түсінікпен т.б.танысады.

Дидактикалық ойыншықтар

Дидактикалық ойыншықтарға жататындар: біртүсті және түрлі түсті сақиналардан жасалған конусты күмбездер, бірінің ішіне бірі салынатын әртүрлі тостағандар, бөшкелер, шарлар,матрёшкалар, әртүрлі серіппелі, бұрандалы ойыншықтар т.б.

Бейнелік ойыншықтар

Бейнелік,ишара ойыншықтардың тәрбиелік маңызы зор. Оған қуыршақтар (киім-кешек, үй жиһазы, ыдыс-аяқ) ; адамдар мен жануарларды, табиғат элементтерін бейнелейтін фигуралар жатады. Бұл қуыршақтармен ойнаған балалардың қоршаған орта жайлы түсінігі айқындалып, ұғымы кеңейе түседі, ой-өрісі мен қияли дамып, сөздік қоры артады.

Техникалық ойыншықтар

Техникалық ойыншықтарға жатытындар көліктік, құрылыстық т.б бұйымдар. Балалардың ойын барасында көп күш жұмсамай-ақ еңбек процесін бейнелеуіне мүмкіндік береді.

Конструкторлық ойыншықтар

Конструкторлық ойыншықтар (құрастырмалы, құрастырмалы алмалы-салмалы) тақырыптық, сұлбалық, немесе әмбебап конструкторлар болып бөлінеді. Құрастырмалы алмалы-салмалы ойыншықтар мектеп жасына дейінгі балаларға арналады. Олар арнаулы бекіткіштер арқылы құрастылатын аздаған бөлшектерден тұрады.

1. Ойыншықтардың балаларға әсері

Ойын бала үшін — нағыз өмір.Ойын арқылы бала өмірге әзірленеді.Қазақ халқының ұлы ойшылы Абай Құнанбаев: Ойын ойнап, ән салмай, өсер бала бола ма? деп айтқандай баланың өмірінде ойын ерекше орын алады. Ал ойыншықтар баланы жан-жақты тәрбиелеу құралы. Бала ойыншықпен ойнай отырып, дүниетанымы қалыптасады. Қимылы дамиды. Қолдарымен, саусақтарымен жұмыс істеу барысында баланың миы да дамиды. Ойыншық баланың ойлау қабілетін дамытып, оның шеберлігін, дағдысын қалыптастыруға көмектеседі.

Ертеректе, заманның қысылтаяң кезеңінде аталарымыз ағаштан жасалған әр түрлі жануарлармен, ал әжелеріміз сабаннан жасалған ойыншықтармен ойнаған. Қазірде тәуелсіздігін алған Қазақстан ұрпақтары үшін ойыншық қол жетімді дүние. Қазіргі таңда, базарлар мен дүкендерде бала көңілін аулайтын саналуан ойыншықтар бар. Әдемі қуыршақтары түрлі-түсті жұмсақ материалдан тігілген, қабырғасын бассаңыз, әндететін қуыршақтар мен үлкен машиналар, тіпті, атыс-шабыс қаруларынан тұратын ойыншықтар жиынтығын да кездестіруге болады. Дегенмен бүгінде сауда айналымында ойыншықтардың саны көп болғанымен, сапасы сын көтермейді. Қыруар қаржыға сатып алынған ойыншық бала ойынына шыдас бермей, әп-сәтте «істен» шығады. Сондай-ақ Қытайдан жеткізілген қауіпті ойыншықтардың қауіп-қатерге толы, құрамында адам ағзасына зиянды улы химиялық заттардың бар екенін айтып, бүкіл әлем дабыл қағуда. Дабыл қағып қана қойған жоқ, оған қарсы шаралар қолданылып жатыр. Мәселен, бүгінде аспан асты елінде шығарылған ойыншықтардың Солтүстік Америка мен Австралияның дүкендерінде сатылуына тыйым салынған. Сол сияқты, Ресей Қытай ойыншықтарын зерттеу нәтижесінде оның құрамында улы химиялық заттардың көптігін анықтаған соң, дайын өнімдерді кері қайтарып, тіпті осыған байланысты арнайы заң қабылдаған. Өкінішке қарай, басқаларға керексіз болып қалған осы ойыншықтар біздің елімізге еш кедергісіз, тексерусіз ағылып жатыр. Қолда бар деректерге сүйенсек, сауда нүктелеріне шығатын ойыншықтардың 80-90 пайызы қытайдікі көрінеді.

ІІ Негізгі бөлім

1. Қытайлық өнімнің құрамындағы қоспалар

Қазір еліміздегі базар, дүкен сөрелерін қытай тауарларының жаулап алғанына біраз уақыт болды. Ол тек ойыншыққа ғана қатысты емес. Бұл елдің азық-түлігі, жеміс-жидегі, киім-кешегі де мемлекетімізге еш кедергісіз, тексерусіз ағылып жатыр. Отандық мамандар қытайдың тек ойыншығы ғана емес, тамағы, тіпті балалардың киім-кешегіне дейін қауіп-қатерге толы, құрамында адам ағзасына кері әсерін тигізетін улы химиялық заттардың бар екенін айтып келеді. Әлемдік брендтердің өнімдерін «көшірумен» белсенді түрде айналысып отырған қытай кәсіпорындары ақшаға құныққандықтан, сапаға емес, санға мән береді. Сырт көзге сүп-сүйкімді көрінетін өнімдерге алданып, онда қандай қатер бұғып жатқанына мән бере бермейміз.

Қытай тауарлары тек Қазақстан нарығын ғана емес, бүкіл әлем елдерін жаулап алғаны аян. Бірақ та кейінгі жылдары Америка, Ресей елдері қытай ойыншықтарын зерттеу нәтижесінде оның құрамында улы химиялық заттардың көптігін анықтаған соң ойыншықтарды кері қайтарып, тіпті, осыған байланысты арнайы заң қабылдаған болатын. Мәселен, жақында Ресейде «Балалар ойыншықтарын шығару және тарату өндірісінде бақылау мен қадағалау тиімділігін арттыру туралы» жаңа заң қабылданып, күшіне енді. Яғни, бұл құжат бойынша ойыншықтар нарығындағы қауіпсіздік ережелерін нығайтуға күш салынады.

Қытайдан келетін тауардың, соның ішінде ойыншықтардың бәрі қауіпті деп айта алмаймын. Қытай ойыншықтарының екі түрі бар. Біріншісі — зауытта жасалып, елімізге ресми түрде әкелініп, тексеруден өтіп, сапасы жөнінде сертификаты бар тауар. Олар негізінен жүк түрінде әкелініп, сертификация органына зерттеуге жіберіледі.

Бұл ойыншықтардың құжаты болғандықтан кез-келген дүкенге қиындықсыз алады. Ал заңсыз әкелінген ойыншықтардың сапасы жайлы сертификаты болмағандықтан, оларды ешқандай дүкен алмайды. Сондықтан ондай тауарлар базарда сатылады. Ал әрбір өнімнің сапасы, қауіпсіздігі жайлы сертификаты не болмаса санитарлық қорытындысы болуы қажет. Бірақ та қара базардағы өнімдерде ондай сертификат болмайды. Арзан болғасын сапасы да нашар. Әрбір ойыншықта маркасы, шығарған зауыт аты, ел коды, мекенжайы туралы ақпарат болу керек. Ал базардағы ойыншықтарда ондай құжат жоқ.

Қытай ойыншықтарының құрамындағы зиянды химиялық заттар

Ересектер балаларға жылтыраған қытай ойыншықтарын әперуге құштар. Бірақ та оның негізі химиялық өндірістің қалдықтарынан жасалынатындықтан баланың миын зақымдап, көру қабілетін төмендетіп, кемтарлыққа ұшырататынынан көп жағдайда хабарсыз.

Енді белгілі деректерге сүйенсек, осыдан екі жыл бұрын америкалық «Mattel» компаниясы өздерінің Қытайда жасатқан 18 миллионға жуық ойыншығын дүкен сөрелерінен сыпырып алып тастады. Себебіне келсек, америкалық кәсіпорынның тапсырысын орындаған қытайлық «Dong Lian» және «Yip Sing» компаниялары ойыншықтар өндірісінде құрамына белгіленген мөлшерден бірнеше есе көп мырыш бар бояуларды қосып, пайдаланғаны анықталды. Міне сондықтан да «Mattel» компаниясы әлемдік деңгейдегі шуға қалып, Таяу Шығыс пен Африкаға жөнелтілген тауарларын кері қайтарып, тұтынушыларға өтемақы төлеп, құтылған. Ал мырыш әсіресе нәрестелер үшін аса қауіпті. Яғни, ағзаға түскен мырыш миды зақымдап, сәбиді мүгедек қылады. Ал кішкентай бүлдіршіндердің кез келген затты ауызға салып, иіскеуге құштар екендігі ешкімге де жасырын емес. Осылай зиянды, улы заттар бала ағзасына түсіп, түрлі ауруға ұшыратады. Қытайдан келген ойыншықтар құрамындағы формальдегид әдеттегіден 10-15 есе көп екен. Сонымен қатар қытайлық ойыншықтар құрамында ася зиянды улы зат — фенолдың көрсеткіші де бірнеше есе көп екендігі және шығатын дыбыстардың талаптан асып түсетіні де белгілі болды. Тіпті нәрестелерге арналған сыңғырлақтардың келешекте баланы керең, саңырау қылатыны да анықталып отыр. Жұмсақ резеңке ойыншықтарын бояйтын заттар құрамындағы кадмий мен қорғасын мөлшері де қалыпты деңгейден әлдеқайда асып түскен. Мұндай улы ойыншықтар баланы тек қана аллергиялық ауруға ұшыратып қоймайды, онымен қоса асқазан, ішек дерттеріне де ұшыратады екен.

Қытайлық ойыншықтардың бала өміріне қаупі

Вьетнамдағы дүкендерде сатылымға шығарылған Қытай ойыншықтарының құрамында уландырғыш заттардың көп мөлшерде бар екені анықталған. Олар қатерлі ісік, белсіздікке душар етіп, орталық жүйке жүйесінің зақымдануына әкеледі.

Мамандардың айтуынша, осынау ойыншықтарындағы улы заттар рұқсат етілген мөлшерден 400 есеге көп болып шыққан. Тексерілген заттар арасында пластиктен жасалған доп, шар, қуыршақ пен ойыншық машиналар бар. Олардың құрамында химиялық улы зат - фталаттар табылып отыр. Ал, фталаттардың адам ағзасына тигізетін зиянын білген әлем өндірушілері мұнан әлдеқашан бас тартқан екен.

Осы кезде көздің жауын алар түрлі-түсті ойыншықтардың зияны жайлы Хошимин институтының мамандары дабыл қағуда. Олар қытайлық қуыршақ, доп, ойыншық көліктері жарамайтын бояулармен боялғанын дәлелдеген. Бірақ, арзан тауарға сұраныс әзірге азаймай отыр.  

   Қазақстан нарығында жүрген балалар ойыншықтарының көбi денсаулыққа қауiптi. Қытайдың арзан, сапасыз тауарының жасөскiн ағзасына керi әсер ететiнiн ҚР Индустрия және жаңа технологиялар Министрлiгiне қарасты техникалық реттеу және метрология комитетiнiң мамандары айтты. Олар дүкен сөрелерiндегi ойыншықтардың 70 пайызы бүлдiршiндерге қауiп туғызатынын дәлелдеген. Қытай ойыншық индустриясының 50 пайыздан астамы Орта Азия және Африка елдерiне экспортталады екен. Арнайы зертханалық тексерiс барысында белгiлi болғандай, «Ханзада» үйрек, «Ванька-встанька», қызыл машина, үрлейтiн резеңке шардың иiстерi 3 баллдан болса, ал секiретiн доп, үлкен ақ машинаның жағымсыз иiсi 4,0 балл болған.  «Ванька-встанька» ойыншығының бөлшектерi қатты бекiтiлмеген әрi ұштары үшкiр. Кiшкене ойын баласына мұның қауiп-қатерi өте көп. Ойыншық бояуы жағымсыз иiс шығарады. Ит және кiрпi бейнесiндегi жұмсақ ойыншықтардың тiгiсi мықты емес. Иiсi -- 4,0 балл. Ал әлемде рұқсат етiлген концентрация бойынша 2,0 баллдан аспау керек.
   Шымкентте зертханалық тексерiстен өтпей, бiрден базарға шығарылған ойыншықтардың  саудасы қызып тұр. Сапасыз, қауiптi тауарды анықтаудың түк  қиындығы жоқ. Ең алдымен олардың қай елде, қандай зауыт-фабрикадан шыққаны, тауарды жасауға қандай материалдар қолданылғаны, құрамы анық көрсетiлген құжаты болуы шарт. Бiр қызығы, Қытайда жасалған өнiм екенi көрiнiп тұрғанымен бiрақ штрих коды басқа елдiкi. Бұл – осы кәсiп түрiмен жасырын айналысатын заңсыз тауар өндiрушiлерге тән дүние.
   «Айна» базары маңындағы көше бойынан үрлемелi резина үйлердi, түрлi доңғалақты автокөлiктердi, билейтiн қуыршақтарды көптеп кездестiремiз.  Мұндай  ойыншықтардың барлығы кiшкентай балалардың көңiлiн аулайды. Сәбидiң серiгiне айналып, олардың сана-сезiмiнiң баюына әсер етедi. Қытайдың атақты “Xi yang yang” маркалы ойыншығының бағасы тiптi тауардың зауытта өндiрiлген құнынан да төмен. Кедендiк салықты қоса есептесек, осы ойыншықтың бағасы қымбат болуы тиiс. Алайда, мұның барлығы заңсыз жалған өнiм өндiрушiлердiң әрекетi екенi белгiлi. Талап бар жерде тәртiп бар. Құзырлы орындардың күштеуiмен Алматы облысының кейбiр базарлары сапасыз өнiмдердiң жолына тосқауыл қойып,  сату орындарын жапты.«Ханзада Жумонг» пен «Бэтменге» елiктейдi...
  Ойыншықтар - ұлттық тәрбие беретiн көңiл көтеру құралдарының бiрi. Бүгiнде шетелдiк мультфильмдер мен фильмдердiң кейiпкерлерiн бейнелейтiн қуыршақтар саны  көп. Мәселен, «Ханзада Жумонгқа» елiктейтiн жасөспiрiмдер аз емес. Қытайдың пластмасса қанжарын белiне асынған ойын балалары топ-топқа бөлiнiп «төбелесiп» жүр. Кейбiреу биiк ғимараттарға өрмелеп, көпқабатты үйлердiң үстiнде ұшып жүретiн «Бэтмен» болғысы келедi. Алда-жалда сол кейiпкерлердiң кейпiне енемiн деп  жазатайым жаза баспасына кiм кепiл? Олардың барлығы ендi ғана қалыптасып келе жатқан баланың санасын улайды. Мұндай ойыншықтардың орнына қазақтың аңыз-әңгiмелерi мен ертегiлерiнiң кейiпкерлерi, ержүрек батырлар мен ақылды аруларды бейнелейтiн отандық ойыншықтарды неге ұсынбасқа? Қазiргi таңда қай дүкенге, қай базарға барсаңыз да балаларға арналған көздiң жауын алар  ойыншықтарды ұшыратасыз. Барлығы дерлiк Қытай өнiмдерi. Баласына қуаныш сыйлағысы келген ата-ана  бағасы арзан, сапасы төмен ойыншықтарын сәбилерiнiң қолына ұстата салады. Олардың бала денсаулығына қандай зиян келтiретiнiне мән берiп, назар аудармайды. Қытай ойыншықтарының құрамында жоғары деңгейлi формальдегид бар екенiн мамандар анықтады. Бала болашағына немқұрайды қарау өз тамырыңа балта шапқанмен тең.

3 .Ойыншықтардың бала өміріндегі тәрбиелік мәні

Өсіп келе жатқан балаларымыздың көпшілігі қатiгездiкке үндейтiн фильмдердi көрiп, жамандыққа шақыратын ойыншық­тармен ойнап өсіп келе жатқаны буынсыз жерге пышақ ұрғандай. Ертеңгi күнi ол балалардан қандай азамат шығады? Осы, балаларымыздың ойнап жүрген ойыншықтары қандай, олардың тәрбиелік мәні бар ма? Әрине, жоқ. Өйткені, осы ойыншықтардың дені – шетелдің мультфильмдері мен қиял-ғажайып киноларының кейіпкерлері. Тіпті, үлкендердің өзі біле бермейтін, бірақ тілі шығып үлгермеген баланың өзі «Шрэк», «Өрмекші адам», «Спандж Бопты» айна қатесіз, жаңылмастан айтып береді. Ең сорақысы, әлгі кейіпкер-ойыншықтардың теледидардан көрген іс-қималдарын қайталап, қатігездікке тәрбиеленіп жатыр. Мәселен, Барселона елінде үш жасөспірім теледидардан көріп, өздерін таңдандырған «трюкті» жасаған. Кешке қарай» олар көшеге пластинкалық лента байлап қойып, ол лентадан өтіп бара жатқан мотоциклшінің мойнын кесіп түсіргеніне қарап, қызықтап тұрған. Ал мотоциклші сол жерде қаза тапқан. Шетел түгілі мұндай жайттар өз елімізде де белең алып келеді. Тағы бір мысал, өзіміздің отандық психологтар «Барби» сияқты қуыршақтармен ойнап өскен қыз баланың бойында өзiн-өзi қорсыну яғни төмен санау сезiмi қалыптасатынын анықтаған. Өйткенi, кiшкентай бойжеткеннiң «Барби» қуаршақтың сұлулығына, көркемділігіне ұқсағысы келіп ынталанады. Сұлулығында еш мiн жоқ «Барибиге», өзін ұқсата алмай қорланатын баланың психикасы әлсіреп, бұзылып, өз бойындағы табиғи әдемiлiгiне деген сенiмнен айырылып қалуы да әбден мүмкін екен.

Еліміздегі базарлар мен дүкен сөрелерін арзан әрі сапасыз ойыншықтардың жаулап алуының нәтижесінде омыртқасы қисық, керең, иіс сезу мүшесі әлсіз ауру буын өсіп келеді. Әрине, жас балғын сәби мына әлемді ойыншық арқылы таниды. Осы жансыз бейнемен сырласады. Қазіргі уақытта еліміздің нарығындағы киетін киім-кешек те, күнделікті тұтынатын тағам, сусындарымыздың, тіпті балалар ойнайтын ойыншықтардың өзі шетелден әкелінеді. Мамандардың айтуынша, Қазақстанда ойыншық өндіретін отандық зауыт ашқанның өзінде көп ұзамай ол өзін ақтай алмай жабылып қалады. Қытайдан ағылған арзан ойыншықтар отандық өнімді дамытуға мүмкіндік бермейді. Ал балалардың күнделікті құшақтап, тіпті бірге ұйықтайтын серігі — ойыншықтың берер тәрбиесі де зор. Балалардың ертегілерді ұйып тыңдайтыны белгілі. Ондай болса, қазақ ертегілерінің желісімен Алдар көсе, Тазша бала, батырлар тәрізді ұлттық кейіпкерлер бейнесінде ойыншықтар жасалса, бұл бала үшін баға жетпес сый болар еді. Әрине, бұл — отандық кәсіпкерлерге қатысты мәселе. Тек қалтасын толтырумен ғана айналыспай, жас ұрпақтың дені сау да, ақылды, өз елінің патриот азаматы болып өсуі үшін қамқорлық көрсетіп, ойыншықтар өндірісін қолға алуға болады емес пе?Соңғы уақытта, бір қуантарлығы отандық тауарлар сапасы жағынан да шетелдік маркалардан асып түсе бастады. Өйткені, белгілі әнші және продюсер Қыдырәлі Болманов ұлттық нақыштағы ойыншықтарын ойластырып, шығарды. Енді, сәбилеріміз қытайлық акценттегі емес, таза мемлекеттік тілде сөйлейтін қуыршақтармен ойнайтын болады. Тіпті, амандасып, қысқа сөз қайырып, мемлекеттік тілде ән салады екен. Алдағы уақытта, осындай ойыншықтар көптеп шығарылып, өзге елдің тауарларына балаларымыз телмірмесе екен. Өйткені, қарапайым халық жиі баратын базарда не көп, жылтыраған, дыбыс шығаратыны, қимыл жасайтыны, билейтіні, күлетіні дейсіз бе, әйтеуір, неше түрлі қытайдың ойыншықтары көп. Соған қарамастан, олардың бағалары да қолжетімді, арзан. Мұндай ойыншықтарды ата-аналар балаларын қуантайын деп, ақшаларын аямай, баласының еріксіз бір қуанғанын көру үшін алып беріп жатады. Бірақ, бұл ойыншықтардың көбі –улы, сапасыз дүниелер екендігін олар көбіне мән бермейді.

ІІІ Қорытынды

Осы күні қазақ баласы ойнап жүрген қытай ойыншықтарының қауіп-қатерге толы екені ақиқат. Көбінде ата-ана баласына бір сәттік қуаныш сыйлау үшін оның сапасының сын көтермейтінін біле тұра, мән бермейді. Әрине, дүкендердегі бағасы шарықтаған ойыншықтарды сәбиіне алып беруге бәрінің қалтасы көтере бермейді. Дегенмен де баланың қауіпсіздігі үшін қара базардағы қаптаған арзан ойыншықтардан гөрі, дүкендерден сертификаты бар ойыншықтарды алған жөн. Осы мәселелерді қолға алып, сырттан келетін ойыншықтың сапасына тиісті орындар ай– қатаң қадағаланатын мәселе. Өйткені ойыншық – ұлттық қауіпсіздіктің басты мәселесі. Ойыншық мәселесіне жеңіл-желпі қарауға болмайды. Ойыншық арқылы баланың ойлау қабілеті артады, сол арқылы өмірге бейімделеді. Сондықтан ұлт боламын деген, ұрпағын ойлаған ел балалар ойыншығына, әсіресе, сырттан әкелінетін ойыншықтың сапасына, зиянсыздығына ерекше көңіл бөлуге, қатердің

алдын алуға

міндетті.
Қазақтың баласы тамырынан қол үзіп қалмасын десек, ұлттық нақыштағы, бүлдіршіндерді қызықтыра білетін, бір көргенде елітіп әкететін ойыншықтарды, мультфильмдерді түсіру керек. Өскелең ұрпақтың қоғамның толыққанды, парасатты тұлға болып қалыптасуына оның қолындағы ойыншықтары мен көгілдір экранның тигізетін әсері мол.

Ұсыныс:

1. Келешекте Қыдырәлі Болмановтың «Бал-бала» жобасы сияқты отандық ойыншық өндіретін зауаттар ашылып, ойыншықтың бағасы барлық балалар сатып алатындай қол жетімді болса екен.

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Ол кім, бұл не?

2. Қытайдың зиянды ойыншықтарына қашан тосқауыл қойылады?

- Ж. Сүлейменов АСТАНА.

3. «Арзанойыншық – қымбатдерт» Автор: СандуғашӘлімжанова

4. «Сапасызойыншықтар бала болашағынбұлыңғырлатады» мақала 14.09 2013

5. Балалардыарбаған «Сиқыройыншықтар» оныңденсаулыққазиянықандай? Мақала 04.2012

6. «Қуыршақтардыкүлімдетіп, сәбилердісергелдеңгетүсіргенқайранҚытай» мақала 29 шілде, 2011

7. «4 миллион баламызҚытайтауарынателміріпотыр»Автор: ЖанарКелменбетова, Қарағанды