?АЗІРГІ ЗАМАН САБА?ТАРЫ Ж?НЕ ОНЫ? ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

Дарыбаева Раушан Қырықпаевна

ІІ деңгейлі сертификатталған бастауыш сынып мұғалімі . Шығыс Қазақстан облысы , Өскемен қаласы , № 1 орта мектебі КММ
ҚАЗІРГІ ЗАМАН САБАҚТАРЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

Білім беру ісі әрқашанда бастауыш сатысынан басталатыныны белгілі.Оның үстіне осы кезең –баланы оқуға үйрету мен тәрбиелеуге,оның тұлға ретінде өзін-өзі ашуға ,жалпы дамуының қалыптасуына жағдай жасайтын негізгі саты. Білім беру жүйесінің осы сатысындағы оқушылардыңбілуге ,оқуға деген ынтасы жоғары болады.Бастауыш сынып мұғалімі балаға тек білім беріп қана қоймайды,оның жалпы дамуына ,қоршаған орта туралыдұрыс көзқарасын қалыптастыруға жауапты.Оны талдау жасауға,ойын дұрыс айтуға ,салыстыра білуге ,дәлелдеуге ,сөйлеу мәдениетіне үйретеді. Білім берудің жаңа мазмұнына байланысты бастауыш сыныпта да оқытудың инновациялық тәсілі кең түрде дамуда. Инновациялық тәсіл-білімді өз күшімен игеруге ұмтылдыру, оқушының интеллектуалдық қабілетіне қарай іздену жолына түсіру, жаңа ситуацияда жол табуда өз бетінше тұжырым жасауға, іскерлік қабілеттерін арттыруда бағытталған жол.. Мұғалімнің сөзімен шектелетін оқыту әдістері енді жетімсіз болып қалды. Бүгінде оқушы сабақ барысындағы өзінің таным процесінің дамуына өзі белсене ат салысуы қажеттілікке айналып отыр. Осы орайда ізденімпаз, шығармашыл тұлға тәрбиелеудің бірден-бір жолы – оқытудың Кембридждік тәсілдерін практикаға енгізу. Кембридждік тәсілдерді, атап айтқанда топтық жұмысты , оқыту үшін бағалауды, диалогтік оқытуды , талантты және дарынды балаларды оқытуды, СТО ; АКТ-ны өз тәжірбиелерде жиі қолданылуда.Оқушылардың дәстүрлі сабақтардан жалықтырмас үшін, сабақта топтық жұмыс түрлерін енгізу тиімді. Топтық жұмыстың жұптық жұмыс, шағын топтағы жұмыс түрлері балаларға ұнайды. Үлкен топтармен жұмысты да ұтымды пайдалануға болады. Топтағы бірлескен жұмыста оқушылар өз ойын еркін айтуға талпынады, құрбы-құрдастармен қарым-қатынас жасауға , идеялар ұсынуға және қорғауға әртүрлі ұстанымдармен алмасуға мүмкіндік алады. Дәстүрлі оқытудан ерекшелігі сол топтық жұмыста оқушылар нашар оқитын, жақсы оқитын бала болып бөлінбейді. Барлық оқушылар арасында өзара келісімді жетуге жағдай туады. Үлгерімі төмен деген оқушылардың өзі топтық талдау кезінде талқылауға белсене қатысқаны байқалады. Жасыратыны жоқ, кейде мұғалімдердің жақсы оқитын оқушыларға күрделірек сұрақтар қойып, олардан тікелей, жылдам жауап беруді талап ететін, ал үлгерімі нашарлау оқушыларға жеңілдеу сұрақ қойып ойлануға мүмкіндік беретін кездері болған. Оқушылар да бағалаудың мәні тек «сандық бағалар» алу деп ойлайтын. Қазіргі сабақтарда криитериалды бағалау, оның ішінде оқыту үшін бағалаудың нәтижесінде оқушылар өзін-өзі және сыныптастарын бағалауды үйренеді. Бастауыш сыныпта алғашыда өзара бағалау, өзін-өзі бағалау кезінде бірін-бірі қайталаушылық, бір оқушы айтқан ұсыныс – тілекті келесі оқушыға айта салу сияқты жағдайлар орын алады. Дегенмен уақыт өте келе оқушылар шынайы бағалауды түсіне бастайды.Бастауыш сыныпта «Дарынды және талантты балаларды оқыту» модулін оқу процесінде саралап-деңгейлеп оқытудың тиімді стратегияларын пайдалану арқылы жүзеге асыруға болады. «Дарынды және таланттыоқушылар біртекті топ емес, олардың әрқайсысы ерекше қасиетке ие екенін есте ұстау керек». Қазіргі кезде ғалымдар оқушыларды интеллект типіне қарай әртүрлі топтарға жіктейді. Бастауыш сынып оқушыларды жіктейтін болсақ, онда бойында қандай да бір қабілеті жоқ, оқушы болмайды. Әр оқушының бойында белгілі бір интеллект, қабілеті байқалады. Яғни оқыту барысында әр баланы қабілет, қаситіне қарай топтастырып, түрлі деңгейлі тапсырмалар беруге болады.Диалогтік оқыту механикалық әңгіме, жауап алу, түсіндіру және талқылау сияқты әңгімелесуге үйретудің барынша дәстүрлі түріментығыз байланысты. Оны нақты стратегия деп атау қиын, дұрысын айтқанда, ол – сабақ барыысын танымдық/бәсекелестік өзара қарым-қатынас қалыптастыратын стратегиялар жиынтығы. Диалог барысында оқушылар келсілген нәтижеге жету үшін күш-жігерін бірлесіп жұмсайды және Мерсер сипаттағандай , білімді бірлесеіп алуда немесе «пікір алмасу» барысында олар тең құқылы серіктестер болып табылады. СТО оқушылардың білім деңгейін көтеруде , балаларды шығармашылыққа баулуға, ойларын еркін айтуға, тез арада дұрыс шешім қабылдауғакөмектесетін бірден-бір тиімді технология. Бұл технологияны сабаққа қолданудағы басты мақсат оның стратегияларын үйрету емес, сабақтың қойылған мақсатын шешуге қажеттілігінде екенін түсіну. Оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлау технологиясының технологиялары көп, әрі қолдануға ыңғайлы, тиімді.Сабақта ақпараттық технологияларды пайдалану бастауыш сыныпта оқытудың тиімділігін арттыры, білім беру үрдісінің табысыты болуына оң ықпалын тигізеді.ақпараттық технология сабақты түрлендірудің, ерекшелендірідің, дараландырудың тәсілі емес, сонымен қатар сабақты жаңаша ұйымдастырудың зор мүмкіндігі. Сондықтан бастауыш сынып мұғалімі кез келген сабағын әр түрлі флипчарттар, әзірлемелер (презентациялар) дайындап, оны ұтымды қолднаа білсе сабақтың әрі мазұнды, әрі қызықты болатыны белгілі. Қорыта айтқанда, бастауыш сынып жағдайындағы сабақ жүргізудегі жаңашылдықтың негізгі мұғалімнің біліміне, оқыту әдістерін үйлесімді таңдап ала білуге байланысты болмақ. Ал сабақтағы жаңашылдықтың оқшулардың оқу материалын терең түсінуге, оқуға деген қызығушылығын арттыруға, алған білімін еске сақтауына ықпалы зор.

Талантты және дарынды оқушылармен жұмыс

Кері байланыс сәті