Дара ж?не к?рделі с?йлем м?шелері

Қостанай облысы Арқалық қаласы

Б.Майлин атындағы №3 жалпы орта білім беретін мектебі

Елтебаева Гүлсін Төкенқызы

Бастауыш сынып мұғалімі

Қазақ тілі 4-сынып

Тақырыбы: Сөйлемнің дара және күрделі мүшелері”

Мақсаты: 1. Оқушыларды сөйлемнің дара және күрделі мүшелерімен таныстыру; құрамында күрделі мүшелері бар сөйлемдер құрастыра білуге үйрету;

2. Сөйлем туралы бұрыннан таныс білімдерін жүйеге келтіру; сөйлемнің айтылу мақсатына,құрамына қарай бөлінетін түрлерін еске түсіру; Сөйлемнің тыныс белгісін дұрыс қойып, қатесіз жазуға дағдыландыру;

3. Жалқаулықтан аулақ болуға , өнегелі өмірден үлгі алуға тәрбиелеу.

Сабақтың әдісі: интерактивті тақта, тест, топпен жұмыс, оқулықпен жұмыс, СКТ

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру бөлімі. Психологиялық дайындық:

Қуанамын мен де,

Қуанасың сен де,

Қуанайық күнге

Шуақ шашқан елге,

Бәріміз де бірге

1. Үй тапсырмасын тексеру:
49 – бет 4- жаттығу

2. Өткенді бекіту:

Топтастыру: “Сөйлем мүшелері”

Сынып оқушылары төрт топқа бөлінеді.

“Бәйтерек” ,“Қызғалдақ”,“Тау шыңы” “Тамшылар” Сөйлем мүшелері туралы білетіндерін топтап жазады.

«Миға шабуыл»

-Бастауыш дегеніміз не?

-Баяндауыш дегеніміз не?

-Дара мүше дегеніміз не?

-Күрделі мүше дегеніміз не?

Жаңа сабақ:

Оқулық бойынша жұмыс . 50 – бет 1- жаттығу Күрделі мүшені тап.

Сергіту

Слайд 8-бет“Артық сөзді тап” -Неліктен артық дейсің?

А) Қарағай, қайың, тербелді, қарағаш, үйеңкі

Ә) Ойнайды, секіреді, жүгіреді, ойнақтайды, қалың

Б) Қыр мұрынды, ашық маңдайлы, он бес, жылы жүзді

В) Екі, жүз, көп, алпыс, мың

Г) Балық, шөп,тоғыз, үлгі, шешіп алды, тез

Оқулық бойынша жұмыс

50 – бет 4- жаттығу.

Екі бағанадағы сөздерді қатыстырып, мақалдар құрастырып жаз.

Қоянды аяғы құтқарады. Білмегенің бір тоғыз, білгенің тоқсан тоғыз. Өнеге от басынан басталады. Еріншектің ертеңі бітпейді.Мақалының мағынасын түсіндір.

-Әдебиеттік оқу сабағында қандай әңгіме оқыдық? ( «Қазына көтерген бала») -Кім туралы? (Қаныш Сәтбаев туралы)

-Осы тақырыпқа мына мақалдардың қайсысы сәйкес келеді?(Білгенің бір тоғыз, білмегенің тоқсан тоғыз)

-Мына суретке қай мақал сәйкес келеді. (­Өнеге от басынан басталады.)

-Құрмалас сөйлемді тап. Сөйлем мүшесіне талда(Білгенің бір тоғыз, білмегенің тоқсан тоғыз)

Сергіту:

І топ

Қазақтың тұңғыш академигі кім? Сатылай кешенді талдау

1. Айтылу мақсатына қарай;

2. Құрлысына қарай:

3. Сөйлем мүшелері:

4. Сөз тіркесі:

5. Сөздердің байланысу тәсілдері

• Сөйлемдегі күрделі мүшені ата. Неліктен?

ІІ топ Көлдің суы күнге шағылысады. Сөйлем мүшесіне талда.

• Сөйлемдегі күрделі мүшені ата. Неліктен?

ІІІ топ тұңғыш сөзіне дыбыстық талдау жасау.

ІVтоп Сурет бойынша әңгіме құра

Слайд 9- бет Бос орынға сын есім қойып, сөйлемді аяқтаңдар

Қортынды:Тест Слайд 10-бет

1. Тұрлаулы мүшелер қатарын көрсет

А) Бастауыш, баяндауыш, толықтауыш

Ә) Анықтауыш, пысықтауыш, баяндауыш

Б) Бастауыш, баяндауыш

2. Бастауыштың сұрағын көрсет.

А) Кім? Не? Кімдер? Нелер?

Ә) Не істеді? Қайтті?

Б)Қанша? Қандай? Қалай?

3. Баяндауыштың сұрағын көрсет?

А) Кім? Не? Кімдер? Нелер?

Ә) Не істеді? Қайтті?

Б)Қанша? Қандай? Қалай?

4. Тұрлаусыз мүшелердің сұрағын көрсет.

А) Қандай? Қанша? Қалай?

Ә) Кім? Не? Кімдер? Нелер?

Б) Не істеді? Қайтті?

5. Қалың қардан ағаштар майысып тұр. Сөйлемі құрамына қарай қандай сөйлем?

А) Жай сөйлем

Ә) Жалаң сөйлем

Б) Құрмалас сөйлем

6. Мына сөйлемдегі күрделі мүшені көрсет Олар кешікпей-ақ жетіп келді.

А) олар

Ә) кешікпей-

Б) ;жетіп келді

Жауаптары көрсетіледі. Слайд 11-бет

Бағалау:

Үй тапсырмасы: 50-бет 3-жаттығу

Қазақ тілі 4- сынып  

Елтебаева Г.Т .

Қостанай облысы

Арқалық қаласы

Б.Майлин атындағы №3 орта мектебі

Қуанамын мен де,

Қуанасың сен де,

Қуанайық күнге

Шуақ шашқан елге,

Бәріміз де бірге!

Мақсаты: 1. Оқушыларды сөйлемнің дара және күрделі мүшелерімен таныстыру; құрамында күрделі мүшелері бар сөйлемдер құрастыра білуге үйрету;

2. Сөйлем туралы бұрыннан таныс білімдерін жүйеге келтіру; сөйлемнің айтылу мақсатына қарай бөлінетін түрлерін еске түсіру;

Сөйлемнің тыныс белгісін дұрыс қойып, қатесіз жазуға дағдыландыру;

3. Жалқаулықтан аулақ болуға , өнегелі өмірден үлгі алуға тәрбиелеу .

“ Сөйлем мүшелері”

- Бастауыш дегеніміз не?

- Баяндауыш дегеніміз не?

- Дара мүше дегеніміз не?

- Күрделі мүше дегеніміз не?

Оқулық бойынша жұмыс

50 – бет 1- жаттығу

“ Артық сөзді тап”

Қарағай, қайың, тербелді, қарағаш, үйеңкі

Ойнайды, секіреді, жүгіреді, ойнақтайды, қалың

Қыр мұрынды, ашық маңдайлы, он бес, жылы жүзді

Екі, жүз, көп, алпыс, мың

Балық, шөп, тоғыз, үлгі, шешіп алды, тез

Қыз баланы сипаттап сөйлем құра.

Айнаш

қыз екен.

ТЕСТ

• 1. Тұрлаулы мүшелер қатарын көрсет

А) Бастауыш, баяндауыш, толықтауыш

Ә) Анықтауыш, пысықтауыш, баяндауыш

Б) Бастауыш, баяндауыш

2. Бастауыштың сұрағын көрсет.

А) Кім? Не? Кімдер? Нелер?

Ә) Не істеді? Қайтті?

Б)Қанша? Қандай? Қалай?

3. Баяндауыштың сұрағын көрсет?

А) Кім? Не? Кімдер? Нелер?

Ә) Не істеді? Қайтті?

Б)Қанша? Қандай? Қалай?

4. Тұрлаусыз мүшелердің сұрағын көрсет.

А) Қандай? Қанша? Қалай?

Ә) Кім? Не? Кімдер? Нелер?

Б) Не істеді? Қайтті?

5 . Қалың қардан ағаштар майысып тұр. Сөйлемі құрамына қарай қандай сөйлем?

А) Жай сөйлем Ә) Жалаң сөйлем Б) Құрмалас сөйлем

6. Мына сөйлемдегі күрделі мүшені көрсет Олар кешікпей - ақ жетіп келді.

А) олар Ә) кешікпей - Б) жетіп келді

• 1, б
• 2а
• 3 ә
• 4 а
• 5а
• 6 б