Просмотр содержимого документа
«Батыр а?а-Бауыржан »
Сабақатың тақырыбы:Батыр аға-Бауыржан
Сабақтың эпиграфы:
Мен де қазақпын жаралған сүйек еттен,
Менде ар бар,менде ой бар жан тебіренткен.
Халқымның қарапайым бір ұлымын,
Жанымды арым үшін құрбан еткен.
Б.Момышұлы
Сабақтың мақсаты:а)Бауыржан Момышұлының өмір жолы,нақыл сөздері негізінде оқушыларды ерлікке,Отан сүйгіштікке,адамгершілік,ізгі қасиеттерге тәрбиелеу.
Ә)Оқушылардың танымдық қабілеттерін арттыру.
Сабақтың түрі:Еске алу сабағы
Сабақтың әдіс-тәсілі:Талдау әдісі,сұрақ-жауап,өлеңдер оқу,әңгімелеу әдісі
Сабақтың барысы:Ұйымдастыру:
Қазақстан Республикасының әнұраны орындалады
Мұғалім:Балалар,бүгінгі еске алу сабағы қазақ халқының абзал азаматы,өр мінезді ,қайсар жауынгері,халық қаһарманы Бауыржан Момышұлының өмір жолына,Отаншылдық әрекетіне арналады.
Сабағымызды қан майданда қарумен қатар ақындық шабытпен қаламын ала жүрген Қасым Аманжоловтың Батыр ағамызға арнаған өлеңімен бастаймыз:
Бауыржан
Бір дауыл сапырды кеп өрт-теңізін,
Теңселтіп темір –топан дүние жүзін.
Бетіне туған жердің өшпестей ғып,
Ер жазды өз қанымен жүрген ізін.
Қан Майдан қаталдатып,шөлдегенде,
Кез болдым жалтылдаған екі көзге.
Көл емес көздері ғой Бауыржанның,
Елестеп мың көрінер бір көргенге.
Кейде ол көк семсерлі генералдай,
Кейде ол күй көңілді ақын жандай.
Өмірдің ол шетімен бұл шетінде,
Өрісі өрен ойдың тартылғандай.
«Бауырым-Бауыржаным»дейді халқым,
Алып ұш,ақын жүрек ердің даңқын.
Келешек келе жатыр көремін деп,
Тіс басып туған жерде жүрген қалпын.
Мұғалім:Халқымыз аялап,қастерлей білген ағаның «Отан үшін отқа түс,күймейсің»-деп еліміздің ертеңі үшін жауына қаймықпай қарсы баруы, ежелден келген бабалар бойындағы ұлылығы сияқты.Бойындағы қайсарлығы,өжеттігі жауға қарсы жігерлендіріп,намыстың отын үрледі.
Хор «Панфилов пен Бауыржан»
Көрмеген-ді ол бұрын,
Көрмеген-ді бұл бұрын.
Көріспеген қос батыр,
Тани кетті бір-бірін.
Панфиловтың әскері,
Баукең соның басты ері.
Қай қиынға салса да,
Қайтар емес жас бөрі.
Жеңіп жауды қанқұйлы,
Жүздеген ер жан қиды.
Жан қиғанның біреуі-
Жолбарыстай Панфилов.
Мұғалім:Бүгінгі сабағымыздың тақырыбына байланысты Бауыржан Момышұлы ағамыз туралы өлең-жырлармен ары қарай сабағымызды жалғастырамыз:
Оқушы: Батырға тән бітімің зор болатын,
Бүркіт қана сенше иық қомданатын.
Көргелі іздеп келгендер беттей алмай,
Бейбіт күнде-ақ сұсыңа таңданатын.
Оқушы:
Білімділік еселеп ерлігіңді,
Қол басқарып соңғыға бердің үлгі.
Қайталанбас қас батыр екенініңді,
Досың түгіл жау да,шет елде ұғынды.
Оқушы:
Құптап Қамбар,Алпамыс,Қобыланды,
Тек өзіңді тең санап тобына алды.
Ер қаруы-бес қару алтыншы боп,
Ерліктің сан артында томы қалды.
Мұғалім:Сонау бір сұрапыл соғыс жылдары өз жерін,елін ерлермен бірге біздің қазақ әпкелеріміз де бірге аттанды.Сол әпкелерімізге арнап ән айтамыз:Хор «Әлия мен Мәншүк»
Мұғалім:Халқымыз өзінің әр өнерінде де «Қариясы бардың-қазынасы бар»-деп жырлаған .
Оқушы:
Ақиқатты айқындап,жариялап,
Бара жатыр азайып қариялар.
Дауыл тұрса бүлк етіп толқымайтын,
Бара жатыр сарқылып қариялар.
Мұғалім: Балалар,бүгінгі мерекелік күнде Бауыржан атаның ерлігі мен жаратылысы жайлы әңгімелеп,батыр ағаға арнап өлеңдер оқып жатырмыз.Енді осы ерлік,батырлық туралы мақал-мәтелдер айтамыз.
1)Қорқақ мың өледі,батыр бір өледі
2)Ер ел үшін туып,ел үшін өледі
3)Қоянды қамыс өлтіреді,батырды намыс өлтіреді
Мұғалім:Бүгінгі сабағымызда батыр туралы жыр айтылды.Ал сол батырларды дүниеге әкелгене аналары туралы да бір-екі өлең айтып өтпесек болмас. Аналар туралы ән айтылады.
Мұғалім:Қазақ халқымыздың поэзия биігінен көрінген ұлы Мұқағали Мақатаевтің «Бауыржан Момышұлы»өлеңін айтайық:
Саған білмеймін не айтарымды,
Қай қырыңнан білмеймін байқарымды.
Көңілдегі ой-көмейге келмепті де,
Түрмесіне кеудемнің қайтарылды,
Қайтерімді білмеймін,не айтарымды.
Қайрап едім зауалдың шарығына,
Қақтап едім қан майдан жалынына.
Қынабына оны да жасырдым мен,
Керек болып жүрер деп халқыма.
Мұғалім:Ал балалар,бүгінгі сабағымыздан сендер ағамызды барлық жағынан таныдыңдар.Енді осы батыр ағамыздың ерлігі туралы әрдайым естеріңе түсіріп,сол сияқты ерлік жасауға дайын жүріңдер дегім келеді.Келесі кездескенше қош-сау болыңыздар!
Сабақтың тақырыбы:Ұлы Отан соғысына -70жыл
Сабақтың мақсаты:Соғыс уақытының өмір жолы,нақыл сөздері негізінде оқушыларды ерлікке,Отансүйгіштікке,адамгершілікке,ізгі қасиеттерге тәрбиелеу
Кіріспе сөз: Бүгінгі ашық тәрбие сағатымызды еске алу сабағы,яғни қазақ халқының абзал азаматтары,ер мінезді қайсар жауынгерлері жайлы ашық деп жариялаймыз.
Соғыстағы жылдар:Адамзат тарихында ірілі-ұсақты он бес мыңға жуық соғыстар өткен екен.Бірақ солардың ішінде ауқымы,құрбандықтары мен алапаттығы жөнінен ең жан түршігерлігі екінші дүниежүзілік соғыс және олардың ажырамас бөлігі Ұлы Отан соғысы болды.
Шынында да соғыс табиғаты соншалықты күрделі,жеңіл-желпі бағалауға көнбейтінін,жан-жақты құрылысты екенін ұмытпаған жөн.Соғысқа дейін Қазақстанда 6,2 млн адам тұрды.Соғыс жылдары осы жерден 1,2млн Қазақстандықтар қолына қару алып,майданға аттанды.Қазақстандық құрамалардың жауынгерлік жолы қаһарлы 1941жылы Мәскеу түбіндегі қанды шайқастардан басталып,1945 жылдың көктемінде Берлинде аяқталды.Олар Ленинградты қорғауға,Сталинград түбіндегі ұрыстарға Украинаны,Белорусияны,Балтық бойы елдерін Европа мемлекеттерін фашизм бұғауынан босатуға белсене қатысты.Рейхстагқа жеңіс туын тіккендердің ішінде біздің жерлесіміз Рақымжан Қошқарбаев және Илья Силинов болған.Соғыс кезінде Қазақстандық бес әскери құрамаға «Гвардиялық»құрметті атағы беріліп,олардың жауынгерлік туларына бірнеше орден тағылды.Олардың ішінде 8-гвардиялық Панфилов девизиясының даңқы алысқа тарады.Бұл құрамның қатарына сан ерлік көрсеткен,алдында батальон,кейін девизия командирі Бауыржан Момышұлы мен Кеңес Одағының Батыры Мәлік Габдульин есімдері соғыс шежіресінде мәңгілікке жазылды.
Майданға Республикадан тыс жерлерден шақырылған немесе әскери құрамаларға қосылған Қазақстандықтар да қаһармандықтың сан үлесін көрсетті.Жаудың шебінде қоршауда қалған жерлестеріміздің көпшілігі партизандық қозғалысқа белсене қатысты.Соғыс кезінде олардың саны 3,5 мыңға жетті.Олардың арасында соғыс кезіндегі партизандық қозғалыстың көрнекті ұйымдастырушылары Қасым Қайсенов,Эди Шәріпов,Тоқтағали Жанкельдин,Ғалым Омаров,Нұрым Сыдықов т.б олармен бірге Нұрғаным Байсейітов,Тұрғаш Жұмабаева,Жамал Акәділова сияқты әйел партизандары да соғысты.
Қазақстанның 500 ұл-қызы Кеңес Одағының Батыры,100-ден астамы «Даңқ»орденінің толық иегері атанды.Талғат Бегельдинов,Сергей Луганский,Леонид Беда,Иван Павлов Кеңес Одағының Батырын атағын екі рет алды.
Кеңес Одағының Батыры атағына 97 қазақ ие болды,оның ішінде Шығыстың қаһарман қыздары Әлия Молдағұлова мен Мәншүк Мәметова бар.Әр млн қазаққа отыз үш батыр келеді екен.
«Отан үшін отқа түс,күймейсің»-деген 1991 жыл Кеңес Одағының Батыры атағына қазақ халқының бір туар қаһарман ұлы Бауыржан Момышұлына қайтыс болғаннан кейін берілді.Бауыржанды біз тек ел үшін еңіреп туған батыл тұлға ретінде ғана емес,әскери педогог,білгір соғыс психологы,адам жанын терең білетін тұлға ретінде білуіміз қажет.
Оқушылар өлеңдер оқиды.
Мұғалім:Осы соғыста ер жүрек батыр атанып,соғысқа үлес қосқан бір-екі аталарымыз да біздің ауылымызда бар екен.
Соғыс уақытына арналған өлең-жырлар шашылды.
Ал енді балалар,біз ер жүрек батырларға бір сәт тоқталайықшы.Біз қазақ халқы рухани бай,жаны мен тәні таза,намысшыл,әділ де ұлы халықпыз.Міне осындай қазақ халқының арасынан елге танымал батырларымыз бар.Оларды атап өтетін болсақ Бауыржан Момышұлы.Бұл алдында батальон командирі,кейін девизия командирінің қызметін атқарды.Оның «Соғыс психологиясы»кітабында біздің болашақ ұландарды тәрбиелеуде қосатын үлесі өте көп.
Партизан қозғалысының батыры Қасым Қайсенов Халық Қаһарман атағына ие болды.
8-гвардия девизиясының командирі Панфилов пенМәлік Габдульин,Шығыс арулары Әлия мен Мәншүк Кеңес Одағының Батыры атанды.
Рейхстагта қызыл туды желбіретіп тіккен батырымыз Рақымжан Қошқарбаев.Бұның еңбегін атап өтпеу мүмкін емес.Осы аталғандардың барлығы соғыс шежіресінде мәңгі сақталып қалды.
Оқушылар екі топ болып мақал-мәтелден сайыс өткізеді.
Мұғалім:Сол соғыс жылдарында Ауыл аймақтарда қаншама жетім балалар мен жесір әйелдер қалды емес пе? Сабағымды қорытындылай келе Мұхтар Шахановтың «Ғайша жеңге»атты өлеңімен аяқтаймыз.
