Бастауыш сыныптарда о?ушыларды? каллиграфиялы? да?дыларын жетілдіру.
Бастауыш сыныптарда о?ушыларды? каллиграфиялы? да?дыларын жетілдіру.
Бастауыш сыныптарда о?ушыларды?
каллиграфиялы? да?дыларын жетілдіру.
?аза? алфавитіндегі ?ріптер ?р т?рлі бейнелі жазу элементтерінен т?зіледі.Б?л жа?дай кіші жаста?ы о?ушыларды? жеке ?ріптерді т?тас жазып кетуіне м?мкіндік бере бермейді.Сонды?тан бастауыш мектептегі ал?аш?ы жазу талдап жазудан басталады.Талдап жазу о?ушыларды алуан т?рлі ?ріп элементтерін д?рыс сызу?а жатты?тырып, одан ?рі т?тас жазу?а даярлайды.
?ріптерді? элементтерін жазу – 1 сыныпта?ы жазу ж?мысыны? негізгі де жауапты кезе?і.Міне, осы кезде жазу?а к??ілді б?лу негізгі жол болып табылады.Д?рыс жазу, алдымен д?птерді к?лбеу ?стау, д?рыс отыру ж?не ?аламды д?рыс ?стау (?ш сауса?пен) ?демі жазуды? ал?аш?ы кезе?і болып табылады.
?ріп элементтері негізгі ж?не ?осымша элементтерден т?рады. Негізгі элементтерге к?п ?айталанып, бір емес, бірнеше ?ріптерді? конфигурациясын жасау?а ?атысатын элементтер жатады.
?осымша элементке ілгекше, сызы?ша (-), екі н?кте (.), ойы? сызы?ша (v) ж?не ?сті?гі не асты??ы жал?ас сызы?тар ар?ылы жасалады.
?аза? алфавитіндегі бас ?ріптер мен кіші ?ріптерді? элементтерін негізгі ж?не к?рделі элементтерге б?ліп топтастыру?а болады.
І. Негізгі ?ріп элементтері
ІІ. К?рделі ?ріп элементтері (?лгі к?рсету)
Ал?аш?ы талдап жазу процесінде о?ушы бейнесін к?з алдына толы? елестетеді, біра? оны бірден т?тас жаза алмайды.?ріпті? толы? та?басы оны? элементтерін ретімен жазу ар?ылы орындалады.Демек, ?рбір ?ріпті жазып шы?у дегеніміз – к?п ?ырлы талдау процесін ат?ару деген с?з. М?ны? ?зі жас бала ?шін аса к?рделі іс-?рекет екенін бай?ау ?иын емес.Сонды?тан, жазу ж?мысыны? атал?ан кезе?інде о?ушы ?ріп пішінін толы? елестетумен ?атар, онда?ы жеке ?ріп элементтеріні? на?ты та?басын да ай?ын сезініп, жете білуі керек.Осы?ан орай жо?арыда берілген негізгі ж?не к?рделі ?ріп элементтерін ме?геруге арнал?ан бірнеше жатты?улар ж?ргізуге болады.
?ріптерді элементке б?ліп жазу барысында о?ушылар ?ай ?ріпті ?ай жерден бастап жазуды ме?геруге тиіс. ?ріпті ?ай жа?ынан ж?не ?ай элементтен бастап жазуды? ?лкен м?ні бар. Мысалы, ?рпі т?меннен жо?ары ?арай сызылатын элементтен басталып жазылады.Бізді? ?ріп элементтеріміз солдан о??а ?арай иіліп жазылады, я?ни, о??а к?лбеу жазу ж?йесімен ?йлесіп жатады.Демек, ?ріптерді? белгілі жерден, белгілі элементтен басталып жазылуы да осы за?дылы??а негізделген.
?ріптер ??рамында?ы элементтерді? ?р?айсысына т?н басталу позицияларын мынадай топтар?а б?ліп ?арастыру?а болады:
солдан о??а ?арай ба?ыттал?ан (сызы?тар)
о?нан сол?а ?арай ба?ыттал?ан элементтер
жо?арыдан т?мен сол?а к?лбеу ба?ыттал?ан элементтер
т?меннен жо?ары о??а к?лбеу ба?ыттал?ан элементтер
?аза? алфавитіндегі ?ріптерді? басым к?пшілігі жо?арыдан т?мен
?арай ба?ытталып жазылады.
Екінші сыныпта ж?ргізілетін графикалы? жатты?улар о?ушыларды? каллиграфиялы? да?дыларын одан ?рі жетілдіруге ба?ытталады. Б?л кездегі к?ркем жазуды? ал?а ?оятын ма?саты балаларды таза, к?ркем ж?не т?сінікті жазу?а ?йрету.
Ол ?шін мынадай талаптар ж?зеге асырылу?а тиіс:
?ріптер мен ?ріп элементтерін б?збай, д?рыс жазу.
?ріптер мен ?ріп элементтеріні? биіктігі, к?лемі, ара ?ашы?ты?ы ж?не к?лбеулігі бірдей, біркелкі болуы керек.
Екінші сыныпта ?ріптерді т?тас ?демі жазу?а к?шіріледі. Кіші ?ріптер биіктігі
(3-4 мм), ?лкен ?ріптерді? биіктігі 7 мм ж?не жолдан ауыт?ымай, т?зу жазу?а ?йретуге баулу.Сондай-а?, б?л кезе?де ?зіліссіз жазу мен біркелкі ыр?а?пен жеделдете жазу да?дыларын ?алыптастыру?а ерекше к??іл б?лінеді.
Жазу жылдамды?ын (тез жазу) жазу ж?мысыны? сапалы к?рсеткіші болып табылады. Ол шынында жазу?а ?йретуді? негізгі бір т?пкі ма?саты екенін ?мыту?а болмайды. Т?жірибеде тез о?уды? ма?ызы ?андай болса, тез жазуды? да м?ні сондай.
Т?менгі топтар?а б?луге болады:
І. ?зіліссіз жазылатын бір элементті кіші ?ріптер – 8
ІІ. ?зіліссіз жазылатын к?п элементті кіші ?ріптер – 21
ІІІ. Бір ?зіліспен жазылатын к?п ?ріптер – 10
ІV.Екі ?зіліспен жазылатын кіші ?ріптер –
Бас ?ріптер:
І. ?зіліссіз жазылатын бас ?ріптер – 22
ІІ. Бір ?зіліспен жазылатын бас ?ріптер – 9
ІІІ.Екі ?зіліспен жазылатын бас ?ріптер – 5
ІV.?ш ?зіліспен жазылатын бас ?ріптер – 1
?орытындылай келе, бастауыш сыныптарда о?ушыларды? жазу каллиграфиялы? да?дыларын жетілдіру ?р м??алімні? міндеті дер едім. Д?рыс талап ?ою, ?немі д?птерді тексеріп отыру, ?ріп элементтін к?рсетіп, ?ате жазыл?ан ?ріпті, с?зді талдау – ?з н?тижесін берері ?а?.
?демі де, к?ркем, с?лу жазу да?дыларын жетілдіру алда?ы ?лкен міндет деп біліп, б?ріміз бірігіп о?ушылар?а сапалы білім, сапалы т?рбие беру жолында е?бек етейік! М??алімдер тарапынан ескертулер жасалып, ?р сыныпта?ы о?ушылар каллиграфиясын ба?ылау жасалсын.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Бастауыш сыныптарда о?ушыларды? каллиграфиялы? да?дыларын жетілдіру. »
№ 2
«22 жалпы орта білім беретін орта мектеп» КММ
Тақырыбы:
Бастауыш сыныптарда оқушылардың
каллиграфиялық дағдыларын
жетілдіру.
Семей қаласы
Бастауыш сыныптарда оқушылардың
каллиграфиялық дағдыларын жетілдіру.
Қазақ алфавитіндегі әріптер әр түрлі бейнелі жазу элементтерінен түзіледі.Бұл жағдай кіші жастағы оқушылардың жеке әріптерді тұтас жазып кетуіне мүмкіндік бере бермейді.Сондықтан бастауыш мектептегі алғашқы жазу талдап жазудан басталады.Талдап жазу оқушыларды алуан түрлі әріп элементтерін дұрыс сызуға жаттықтырып, одан әрі тұтас жазуға даярлайды.
Әріптердің элементтерін жазу – 1 сыныптағы жазу жұмысының негізгі де жауапты кезеңі.Міне, осы кезде жазуға көңілді бөлу негізгі жол болып табылады.Дұрыс жазу, алдымен дәптерді көлбеу ұстау, дұрыс отыру және қаламды дұрыс ұстау (үш саусақпен) әдемі жазудың алғашқы кезеңі болып табылады.
Әріп элементтері негізгі және қосымша элементтерден тұрады. Негізгі элементтерге көп қайталанып, бір емес, бірнеше әріптердің конфигурациясын жасауға қатысатын элементтер жатады.
Қосымша элементке ілгекше, сызықша (-), екі нүкте (..), ойық сызықша (v) және үстіңгі не астыңғы жалғас сызықтар арқылы жасалады.
Қазақ алфавитіндегі бас әріптер мен кіші әріптердің элементтерін негізгі және күрделі элементтерге бөліп топтастыруға болады.
І. Негізгі әріп элементтері
ІІ. Күрделі әріп элементтері (үлгі көрсету)
Алғашқы талдап жазу процесінде оқушы бейнесін көз алдына толық елестетеді, бірақ оны бірден тұтас жаза алмайды.Әріптің толық таңбасы оның элементтерін ретімен жазу арқылы орындалады.Демек, әрбір әріпті жазып шығу дегеніміз – көп қырлы талдау процесін атқару деген сөз. Мұның өзі жас бала үшін аса күрделі іс-әрекет екенін байқау қиын емес.Сондықтан, жазу жұмысының аталған кезеңінде оқушы әріп пішінін толық елестетумен қатар, ондағы жеке әріп элементтерінің нақты таңбасын да айқын сезініп, жете білуі керек.Осыған орай жоғарыда берілген негізгі және күрделі әріп элементтерін меңгеруге арналған бірнеше жаттығулар жүргізуге болады.
Әріптерді элементке бөліп жазу барысында оқушылар қай әріпті қай жерден бастап жазуды меңгеруге тиіс. Әріпті қай жағынан және қай элементтен бастап жазудың үлкен мәні бар. Мысалы, әрпі төменнен жоғары қарай сызылатын элементтен басталып жазылады.Біздің әріп элементтеріміз солдан оңға қарай иіліп жазылады, яғни, оңға көлбеу жазу жүйесімен үйлесіп жатады.Демек, әріптердің белгілі жерден, белгілі элементтен басталып жазылуы да осы заңдылыққа негізделген.
Әріптер құрамындағы элементтердің әрқайсысына тән басталу позицияларын мынадай топтарға бөліп қарастыруға болады:
солдан оңға қарай бағытталған (сызықтар)
оңнан солға қарай бағытталған элементтер
жоғарыдан төмен солға көлбеу бағытталған элементтер
төменнен жоғары оңға көлбеу бағытталған элементтер
Қазақ алфавитіндегі әріптердің басым көпшілігі жоғарыдан төмен
қарай бағытталып жазылады.
Екінші сыныпта жүргізілетін графикалық жаттығулар оқушылардың каллиграфиялық дағдыларын одан әрі жетілдіруге бағытталады. Бұл кездегі көркем жазудың алға қоятын мақсаты балаларды таза, көркем және түсінікті жазуға үйрету.
Ол үшін мынадай талаптар жүзеге асырылуға тиіс:
әріптер мен әріп элементтерін бұзбай, дұрыс жазу.
әріптер мен әріп элементтерінің биіктігі, көлемі, ара қашықтығы және көлбеулігі бірдей, біркелкі болуы керек.
жазу тазалығын сақтау, артық сызықтар жасамау.
әріптерді (әріп элементтерін) өзара дұрыс байланыстыра білуді жетілдіру.
Екінші сыныпта әріптерді тұтас әдемі жазуға көшіріледі. Кіші әріптер биіктігі
(3-4 мм), үлкен әріптердің биіктігі 7 мм және жолдан ауытқымай, түзу жазуға үйретуге баулу.Сондай-ақ, бұл кезеңде үзіліссіз жазу мен біркелкі ырғақпен жеделдете жазу дағдыларын қалыптастыруға ерекше көңіл бөлінеді.
Жазу жылдамдығын (тез жазу) жазу жұмысының сапалы көрсеткіші болып табылады. Ол шынында жазуға үйретудің негізгі бір түпкі мақсаты екенін ұмытуға болмайды. Тәжірибеде тез оқудың маңызы қандай болса, тез жазудың да мәні сондай.
Төменгі топтарға бөлуге болады:
І. Үзіліссіз жазылатын бір элементті кіші әріптер – 8
ІІ. Үзіліссіз жазылатын көп элементті кіші әріптер – 21
ІІІ. Бір үзіліспен жазылатын көп әріптер – 10
ІV.Екі үзіліспен жазылатын кіші әріптер –
Бас әріптер:
І. Үзіліссіз жазылатын бас әріптер – 22
ІІ. Бір үзіліспен жазылатын бас әріптер – 9
ІІІ.Екі үзіліспен жазылатын бас әріптер – 5
ІV.Үш үзіліспен жазылатын бас әріптер – 1
Қорытындылай келе, бастауыш сыныптарда оқушылардың жазу каллиграфиялық дағдыларын жетілдіру әр мұғалімнің міндеті дер едім. Дұрыс талап қою, үнемі дәптерді тексеріп отыру, әріп элементтін көрсетіп, қате жазылған әріпті, сөзді талдау – өз нәтижесін берері қақ.
Әдемі де, көркем, сұлу жазу дағдыларын жетілдіру алдағы үлкен міндет деп біліп, бәріміз бірігіп оқушыларға сапалы білім, сапалы тәрбие беру жолында еңбек етейік! Мұғалімдер тарапынан ескертулер жасалып, әр сыныптағы оқушылар каллиграфиясын бақылау жасалсын.
